Σελίδα:Στοιχειώδης άλγεβρα - Μανάρης Σπυρίδων.pdf/10

Από Βικιθήκη
Η σελίδα αυτή έχει ελεγχθεί για πιθανά λάθη.
2
ΑΛΓΕΒΡΑ

γ.´ Τὸ σημεῖον τῆς Ἀφαιρέσεως —, τὸ οποῖον ἐκφέρεται μεῖον καὶ γραφόμενον μεταξὺ δύο ἀριθμῶν δεικνύει, ὅτι ὁ δεύτερος ἀφαιρεῖται ἀπὸ τὸν πρῶτον· οὕτως α—β ἀπαγγέλλεται α μεῖον β, καὶ φανερόνει ὅτι ἀπὸ τὸν ἀριθμὸν α ἀφαιρεῖται ὁ ἀριθμὸς β, ἢ προσέτι τὴν διαφορὰν τῶν δύο ἀριθμῶν α καὶ β.

δ.´ Τὸ σημεῖον τοῦ πολλαπλασιασμοῦ ×, ἢ μία στιγμῆ ., τὸ ὁποῖον ἐκφέρεται ἐπί, τίθεται δὲ μεταξὺ τῶν παραγόντων· οὕτως 5×6 ἢ 5.6 ἐκφωνεῖται 5 ἐπὶ 6, καὶ φανερόνει ὅτι ὁ ἀριθμὸς 5 πολλαπλασιάζεται ἐπὶ 6 ὡσαύτως α×β ἢ α.β ἐκφωνεῖται α ἐπὶ β, καὶ φανερόνει, ὅτι ὁ ἀριθμὸς α πολλαπλασιάζεται ἐπὶ τὸν ἀριθμὸν β, ἢ τὸ γινόμενον τῶν δύο ἀριθμῶν α καὶ β.

Ὅταν οἱ ἀριθμοὶ παριστάνωνται διὰ γραμμάτων, κατὰ συνθήκην παραλείπεται τὸ σημεῖον, παριστάνεται δὲ τὸ γινόμενον, γραφομένου τοῦ ἑνὸς παράγοντος πλησίον τοῦ αλλου· οὕτως αβ εἶναι τὸ αὐτὸ ὡς α×β, καὶ αβγ εἶναι τὸ αὐτὸ ὡς α×β×γ.

Ἐννοεῖται εὐκόλως, ὅτι ἡ συνθήκη αὕτη δὲν ἔχει χώραν καὶ ἐπὶ τῶν δι’ Ἀραβικῶν ψηφίων σημειωμένων παραγόντων, διότι τότε τὸ γινόμενον αὐτῶν συγχέεται μὲ ἄλλον ἀριθμὸν τοῦ δεκαδικού συστήματος· οὕτω τὸ γινόμενον 5×6 ἤτοι 30 συγχέεται μὲ τὸν ἀριθμὸν 56.

ε.΄ Τὸ σημεῖον τῆς διαιρέσεως εἶναι δύο στιγμαὶ :, καὶ τίθεται μεταξύ τοῦ διαιρετέου καὶ διαιρέτου, ἢ μία γραμμὴ —, ἄνω τῆς ὁποίας γράφεται ὁ διαιρετέος καὶ κάτω ὁ διαιρέτης, ἐκφέρεται δὲ διά. Οὕτως α : β ἢ ἀπαγγέλλεται α διὰ β, σημαίνει δὲ ὅτι ὁ ἀριθμὸς α διαιρεῖται διὰ τοῦ β, ἢ τὸ πηλίκον τῆς διαιρέσεως τοῦ α διὰ β. Ἡ σημείωσις εἶναι εὐχρηστοτέρα.

ς.´ Ὁ Συντελεστής, ὅςτις εἶναι σημεῖον συντμητικὸν τῆς διαδοχικῆς προσθέσεως. Οὕτως ὅταν γενικός τις ἀριθμὸς μέλλῃ νὰ προστεθῃ εἰς ἑαυτὸν πολλάκις, γράφεται ἀπαξ μόνον, πρὸ αὐτοῦ δὲ τίθεται μερικὸς ἀριθμὸς ἔχων τόσας μονάδας, ὁσάκις ὁ προτεθεὶς ἀριθμὸς λαμβάνεται ὡς προσθετέος π. χ. ἀντὶ τοῦ α+α+α+α γράφομεν 4α, παρομοίως διὰ τοῦ 5αβ ἐκφράζομεν συντομώτερον τὴν διαδοχικὴν πρόσθεσην αβ+αβ+αβ+αβ+αβ. Ὁ εἰς τ’ ἀριστερὰ γραφόμενος ἀριθμὸς λέγεται συντελεστής.

ζ.´ Ὁ ἐκθέτης, ὅστις εἶναι σημεῖον, διὰ τοῦ ὁποίου συντέμνεται ὁ διαδοχικὸς πολλαπλασιασμός. Οὕτως ὅταν γενικός τις ἀριθμὸς μέλλῃ νὰ πολλαπλασιαθῇ ἐφ’ ἐαυτὸν διαδοχικῶς, γράφεται