βιβάζεται ἡ συγκρότησις αὐτοῦ μὲ τὴν δόξαν τοῦ Γερμανοῦ Φαλλμεραϋέρου, ὅστις, θελήσας νὰ θάψῃ ζῶσαν τὴν Ἑλληνικὴν φυλὴν, ἐθεώρησε συντελεστικώτατον εἰς τοῦτο νὰ πρεσβεύσῃ, ὅτι ἡ Πελοπόννησος, καθ' ἅπασαν τὴν ὀγδόην καὶ ἐν ἀρχῇ ἔτι τῆς ἐννάτης ἑκατονταετηρίδος, διετέλει δουλωμένη καὶ ἐρημουμένη ὑπὸ βαρβάρων Σλαυικῶν φυλῶν; Πῶς συμβιβάζεται πρὸ πάντων μὲ τὴν δόξαν ταύτην ἡ ὕπαρξις τῶν λαμπρῶν βιομηχανικῶν καταστημάτων ἐν οἷς κατεσκευάζοντο ὑφάσματα καὶ τάπητες, περὶ ὧν μετὰ τοσούτου θαυμασμοῦ ὁμιλεῖ ἄνθρωπος συνειθισμένος βεβαίως νὰ βλέπῃ τὰ πολυτιμότερα τῆς τέχνης ἔργα, οἷος ὁ συγγραφεὺς τοῦ χρονικοῦ ἀπὸ τὸ ὁποῖον παρελάβομεν τὴν παροῦσαν διήγησιν,[1] ὁ ἔγγονος τοῦ Βασιλείου καὶ μετὰ τὸν Λέοντα διάδοχος αὐτοῦ, Κωνσταντῖνος ὁ Πορφυρογέννητος; Τὰ ζητήματα ταῦτα εἶναι ἀναμφιβόλως σπουδαιότατα· ἀλλ' ἴσως δὲν ἁρμόζει νὰ ὁμιλήσωμεν περὶ αὐτῶν σήμερον, ἱστάμενοι ἔτι ἐπὶ τοῦ τάφου τῆς ἀγαθῆς Δανηλίδος.
 |
 |
 |
 |
|
Τὸ μέγα γένος τῶν Κητῶν χαρακτηρίζεται ἀπὸ τῆς παραδόξου διαθέσεως τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ, δι' ἣν καὶ ἐδόθη αὐτῷ ἡ ἐπωνυμία τῶν φυσητήρων· διότι ὅταν καταπίνωσι τὰ ἔνυδρα ταῦτα ζῶα εἰς ἀχανῆ φάραγγα τὴν λείαν αὐτῶν, ῥοφῶσι συγχρόνως καὶ μεγάλην ποσότητα ὕδατος, ἣν πρέπει μετὰ ταῦτα νὰ ἀποῤῥίψωσιν. Αὕτη λοιπὸν, δι' ἰδιαιτέρου ὀργανισμοῦ τοῦ οὐρανίσκου, διέρχεται διὰ τῶν ῥωθώνων, συσσωρεύεται εἰς θύλακον ὑπάρχοντα παρὰ τὸ ἐξωτερικὸν στόμιον τῆς κοιλότητος τῆς ῥινὸς, ἐκεῖθεν, ὡς ἐκ τῆς πιέσεως ἰσχυρῶν μυώνων, σφενδονίζεται βιαίως διὰ μικρᾶς ὀπῆς ἠνεῳγμένης εἰς τὸ ἄνω μέρος τῆς κεφαλῆς καὶ ἀποτελεῖ τοὺς περιέργους ἐκείνους πίδακας, οὓς ἐκπληττόμενοι βλέπουσι πολλάκις μακρόθεν οἱ θαλασσοπόροι ἐν τῷ ὠκεανῷ.
Τὰ κήτη δὲν ἔχουσιν οὐδὲ ἴχνος τριχώσεως, ἀλλὰ τὸ δέρμα των, στιλπνὸν καὶ λεῖον, περικαλύπτει ἀμέσως τὸ ἄφθονον καὶ ἐλαιῶδες ἐκεῖνο λίπος, τὸ κυρίως ἐπιζητούμενον ὑπὸ τῶν κητοθηρῶν. Παρὰ δὲ τὰ πλευρὰ των ἔχουσι πτερύγια τόσον βραχέα, ὥστε οὐ δὲν δύνανται δι' αὐτῶν νὰ συλλάβωσι. Τινὰ εἴδη ἔχουσιν ὀδόντας κωνικοὺς καὶ ὅλους ὁμοίους διὰ τοῦτο δὲν μασσῶσιν, ἀλλὰ καταπίνουσι τὴν τροφήν των. Ἄλλα δ' ἔχουσιν ἐπὶ τῆς ῥάχεος πτερύγιον κάθετον τενοντώδους οὐσίας, μὴ στηριζόμενον ὅμως ὑπὸ ὀστέος. Οἱ ὀφθαλμοί των εἰσὶν ἐπίπεδοι πρὸς τὰ ἔξω, ὁ δὲ σκληρωτικὸς ἢ ἐξωτερικὸς αὐτῶν ὑμὴν εἶναι στερεὸς καὶ παχὺς· ὀπισθίους δὲ πόδας δὲν ἔχουσιν, οὔτε δὲ τράχηλον, ἀλλ' οὔτε κόγχην ὠτίων, οὐχ ἧττον ὅμως καὶ βλέπουσι καὶ ἀκούουσιν εἰς μακρὰς ἀποστάσεις. Τὰ θηρία ταῦτα, ἔχοντα μῆκος, τὰ μὲν ἐλάττονα ἓξ, τὰ δὲ μείζονα ὀγδοήκοντα ποδῶν καὶ ἐπέκεινα, κατετάττοντο ἐπὶ πολὺ ὑπὸ τῶν φυσικῶν μετὰ τῶν ἰχθύων· ἀλλὰ τέλος ἐθεωρήθησαν ὡς μαστοφόρα, διότι ἔχουσιν ὑπὸ τὴν κοιλίαν μαστοὺς δι' ὧν γαλακτοτροφοῦσι τὰ νεογνά των, καὶ πρὸς τούτοις ἔχουσι διπλῆν γενικὴν κυκλοφορίαν αἵματος. Ἡ οὐρά των σύγκειται ἀπὸ παμπληθεῖς μυῶνας, ὧν ἡ μεγίστη ἀνάπτυξις εἶναι ἀπαραδειγμάτιστος παρὰ τοῖς λοιποῖς μαστοφόροις, καὶ τοῖς χορηγεῖ τὴν μεγάλην ἐκείνην τῆς νήξεως δύναμιν καὶ ταχύτητα.
Οἱ κυρίως δελφῖνες, ἔχοντες ῥύγχος προέχον τῆς κεφαλῆς καὶ στενώτερον αὐτῆς, καὶ ὀδόντας ἁπλοῦς καὶ σχεδὸν πάντοτε κωνικοὺς εἰς τὰς δύω σιαγόνας, εἶναι, ἂν καὶ οἱ ἀρχαῖοι τὸ ἐναντίον ἐνόμιζον, τὸ σκληρότερον καὶ μᾶλλον αἱμοβόρον εἶδος τοῦ γένους τούτου. Ὁ κοινὸς δελφὶς, ἀτρακτοειδὴς τὸ σχῆμα, δηλ. λεπτότερος κατὰ τὴν οὐρὰν ἢ τὴν κεφαλὴν, ἔχει μῆκος ὀκτὼ ὡς δέκα ποδῶν, καὶ τὸ ῥύγχος πεπιεσμένον, φέρον 32—47 ὀδόντας κωνικοὺς, στιλπνοὺς καὶ ὀξεῖς. Ἐπὶ δὲ τοῦ νώτου ἔχει ἔκφυσιν στεατώδη, πτερυγίῳ παρεμφερῆ, ἀλλ' οὐδόλως ἐκτελοῦσαν αὐτοῦ τὴν ἐνέργειαν, διότι, ἰνώδης οὖσα, μαλακὴ καὶ λιπώδης, μυώνων δὲ στερουμένη κινητικῶν, ἀμοιρεῖ κινήσεως ἐντελῶς. Τὸ δὲ χρῶμα εἶναι μέλας μὲν εἰς τὴν ῥάχιν, λευκὸς δὲ εἰς τὴν κοιλίαν.
Τὸ ζῶον τοῦτο ἀπαντᾶται συνήθως εἰς ὅλας τὰς Εὐρωπαϊκὰς θαλάσσας, καὶ πολλάκις ἀναπλέει τοὺς μεγάλους ποταμοὺς, καὶ διαμένει ἐν αὐτοῖς μακρὸν χρόνον. Τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἦτον περίφημον παρὰ τοῖς ἀρχαίοις, ἀλλ' οἱ ἀρχαῖοι ἐγνώριζον τὸ ὄνομα καὶ ὄχι τὸ ζῶον. Τούτου, ὅσον παράδοξον καὶ ἂν φαίνηται, ὑπάρχουσι πολλαὶ ἀποδείξεις. Ἂς ἰδῶμεν πρῶτον τοὺς ποιητάς.
Παραλείπω τοὺς δελφῖνας ἐφ' ὧν ὠχοῦντο οἱ θαλάσσιοι θεοὶ, ὅταν προσκληθέντες ἦλθον εἰς τὸν γάμον τῆς Θέτιδος μετὰ τοῦ Πηλέως, οὔτε ἐπιμένω νὰ ἐξετάσω πῶς κατώρθωσαν οἱ δύω ὑπὸ τοῦ Ποσειδῶνος σταλέντες δελφῖνες νὰ ἐξέλθωσι τοῦ θαλασσίου βυθοῦ, καὶ πορευθέντες πρὸς τὸ ὄρος Ἄτλαντα, νὰ τῶ φέρωσιν ἐκεῖθεν τὴν Ἀμφττρίτην, ἀλλὰ περιορίζομαι εἰς τὸ συμβὰν τοῦ Ἀρίονος.
Τὶς δὲν ἠξεύρει, ὅτι ὁ Ἀρίων ἦτον περίφημος μουσικὸς, ὅστις, διὰ τῆς λύρας καὶ τῆς φωνῆς του, κατὰ θέλησιν, ἀνήγειρε καὶ κατέλυε τείχη, ὅπερ δὲν ἔχομεν ἀνάγκην νὰ θεωρήσωμεν ὡς μυθῶδες, διότι καὶ τὴν σήμερον καθ' ὅλην τὴν Εὐρώπην, ἐν ὧ ἴσως ἀποθνήσκει πολλάκις τῆς πείνης ἡ εὐφυΐα καὶ ἡ ἀρετὴ, πολλοὶ μουσικοὶ, διὰ μόνης τῆς φωνῆς ἢ τῆς λύρας των, οἰκοδομοῦσι παλάτια καὶ ἐπαύλεις. Ἀλλ' ἰδοὺ ποῦ τὸ θαῦμα ἀρχίζει Ὁ Ἀρίων, φορολογήσας τὰ ὦτα τῶν Ἰταλῶν, καὶ ἐρχόμενος νὰ φορολογήσῃ καὶ τὰ τῶν Ἑλλήνων, ἐπέβη μετὰ τοῦ προϊόντος τοῦ λάρυγγός
- ↑ Τὸ χρονικόν τοῦτο ἐπιγράφεται. «Ἱστορικὴ διήγησις τοῦ βίου καὶ τῶν πράξεων Βασιλείου τοῦ ἀοιδίμου βασιλέως, ἣν Κωνσταντῖνος, βασιλεὺς ἐν θεῷ Ῥωμαίων, ὁ τούτου υἱωνὸς, φιλοπόνως ἀπὸ διαφόρων ἀθροίσας διηγημάτων, τῷ γράφοντι προσανέθετο.»
