Μετάβαση στο περιεχόμενο

Σελίδα:Πανδώρα Τεύχος 3.djvu/14

Από Βικιθήκη
Αυτή η σελίδα δεν έχει ελεγχθεί ακόμη για πιθανά λάθη.
62
ΠΑΝΔΩΡΑ.

νοεῖται ὅμως, ὅτι τοῦτο δὲν ἠδύνατο νὰ εὐχαριστήσῃ τὰς ἀξιώσεις τῆς μητρός. Ναί μὲν ἡ ἡλικία εἶχεν ἀποξηράνει ἤδη καὶ τὰς τελευταίας ῥανίδας τῆς αὐχμηρᾶς ἐκείνης καρδίας^ ἀλλ' ὅσῳ ἐμαραίνετο παρ' αὐτῇ ὁ χαρίεις τοῦ ἔρωτος θάμνος, τόσῳ μᾶλλον ἔθαλλε τὸ ἀγέρωχον δένδρον τῆς φιλοδοξίας^ ἡ Δανηλὶς ἀπῄτει πλείονά τινα μερίδα εἰς τὰ κέρδη τῆς θαυμασίας ἐκείνης τύχης καὶ ἴσως εἰς τὸν ἀπώτατον ὁρίζοντα τῆς ἀχανοῦς αὐτῆς φαντασίας διέβλεπε τὴν πορφύραν τῆς βασιλίδος ἀνταμείβουσαν δαψιλῶς τὴν πάλαι πρὸς τὸν ἀκατονόμαστον ἀρχιιπποκόμον εὐεργεσίαν.

Ὅθεν ἐζήτησε τὴν ἄδειαν νὰ ἔλθῃ εἰς τὴν βασιλεύουσαν· καὶ, ἐπινεύσαντος τοῦ αὐτοκράτορος, ἐπεχείρησε τὴν ὁδοιπορίαν εἰς τρόπον μαρτυροῦντα. ὅτι, ἂν τὸ Βυζαντινὸν κράτος, καί τοι ὄν τότε τὸ μᾶλλον πεπολιτισμένον μέρος τοῦ κόσμου, δὲν εἶχεν οὔτε ἀτμοκίνητα, οὔτε σιδηροῦς ἢ ἄλλους ἀναπαυτικοὺς δρόμους, ὁ πλοῦτος ὅμως ἤξευρε πάντοτε νὰ ὑπερνικᾷ τὰς κοινὰς τοῦ βίου δυσχερείας. Διότι μετέβη μὲν ἀπὸ Πατρῶν εἰς Κωνσταντινούπολιν διὰ ξηρᾶς· ἀλλὰ διήλασεν ἅπασαν τὴν μακρὰν ταύτην ὁδὸν, κατακεκλιμένη ἐπὶ σκίμποδος μαλακοῦ, τὸν ὁποῖον ἔφερον τριακόσιοι λογάδες ὑπηρέται, ἀνὰ δέκα ἀλληλοδιαδόχως αἴροντες τὴν κλίνην ἐκείνην. Συνωδεύετο δὲ ὑπὸ δορυφόρων πολλῶν, σταλέντων ἐπὶ τούτῳ ὑπὸ τοῦ βασιλέως, καὶ συνεπήγετο δῶρα, ^ οἷα, λέγει τὸ » χρονικὸν, τῶν ἐθνικῶν βασιλέων οὐδεὶς σχεδὸν μέ» χρι καὶ τότε πρὸς βασιλέα Ῥωμαίων εἰσήγαγε» καὶ ἐξ ὧν τὰ πλεῖστα ἀποδεικνύουσι τὴν ἐξαισίαν βιομηχανικὴν ἀκμὴν ἥτις τότε ἐπεκράτει εἰς τὴν Πελοπόννησον. Ἦσαν δὲ τὰ δῶρα ταῦτα·

πεντακόσιοι δοῦλοι, ἐξ ὧν ἑκατὸν εὐειδεῖς εὐνοῦχοι, τοὺς ὁποίους ἤλπιζεν, εἰς πᾶσαν περίστασιν, νὰ ἔχῃ, διὰ τὴν πάλαι οἰκειότητα, προθύμους ὑπηρέτας, ὁσάκις ἔμελλε νὰ προσέρχεται εἰς τὰ βασίλεια.

ἑκατὸν ποικίλτριαι (κεντήτριαι) γυναῖκες.

ἑκατὸν ποικιλόχροες πορφύραι.

τριακόσια λινᾶ ὑφάσματα διαφόρων εἰδῶν.

ἑκατὸν μεταξωτὰ ἱμάτια, τοσοῦτον λεπτῶς ἐξειργασμένα ὥστε ὑφὴ αὐτῶν ὡμοίαζε τὴν ὑφὴν τῆς ἀράχνης, ἕκαστον δὲ ἠδύνατο νὰ περιληφθῇ εἰς τὸν σωλῆνα ἑνὸς καλάμου.

Ἡ Δανηλὶς, φθάσασα εἰς Κωνσταντινούπολιν, ἔτυχε δεξιώσεως λαμπρᾶς· ὁ Βασίλειος ὑπεδέχθη αὐτὴν ἐν τῇ Μαγναύρᾳ, εἰς τὸ μεγαλοπρεπὲς, δηλαδὴ, οἰκημα, ὅπου οἱ βασιλεῖς τῶν Ῥωμαίων συνείθιζον νὰ ὑποδέχωνται τοὺς ξένους πρέσβεις καὶ ἡγεμόνας, ἀπέδωκεν αὐτῇ τιμὰς ἐξαιρέτους καὶ ἐνόμισεν, ὅτι ὑπερεκπληροῖ τὴν ὀφειλομένην εὐγνωμοσύνην, ἀπονείμας εἰς αὐτὴν τὸ τιμιώτατον τῆς βασιλεομήτορος ὄνομα.

Ἂν τὸ ἀξίωμα τοῦτο ἐθεράπευσε τὰς κρυφιωτέρας τῆς Δανηλίδος εὐχὰς, ἢ ἂν ἔκοψεν ἄλλας ἐλπίδας τας ὁποίας ἠδύνατο νὰ ἔχῃ, δὲν ἠξεύρομεν. Φαίνεται ὅμως, ὅτι αὕτη ἐθεώρησε πρέπον νὰ ὁμολογήσῃ πολλὰς εἰς τὸν βασιλέα χάριτας καὶ ὅτι, ἐκτὸς τῶν προειρημένων δώρων, ἐχάρισε τότε εἰς αὐτὸν, υἱὸν ἤδη θεωρούμενον, οὐ μικρὸν τῆς Πελοποννήσου μέρος ἐκ τῶν ἰδίων κτημάτων. Διατρίψασα δὲ ὄχι ὀλίγους μῆνας κατὰ τὴν μεγαλόπολιν ταύτην, ἐπέστρεψεν ἔπειτα εἰς Πάτρας, ὡς δέσποινά τις Βασίλισσα τῶν χωρῶν ἐκείνων θεωρουμένη καὶ καρπουμένη τιμὰς πολὺ πλείονας καὶ μείζονας τῶν προτέρων. Ὅπως δὲ ὡδοιπόρησεν ἀναβαίνουσα εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν, κατὰ τὸν αὐτὸν τρόπον πάλιν ἐπανῆλθεν ἐκεῖθεν.

Καὶ ἐπειδὴ τότε συνέπεσε νὰ κατασκευάζεται ἐν Βυζαντίῳ περικαλλὴς τις καὶ περίοπτος ναὸς ἐπ' ὀνόματι τοῦ σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, καὶ Μιχαὴλ τοῦ πρώτου τῶν ἀγγέλων, καὶ Ἠλιοῦ τοῦ Θεσβίτου, ἅπαν δὲ τὸ ἔδαφος αὐτοῦ συνέκειτο, ἐὰν πιστεύσωμεν τὸν χρονογράφον, ἐκ λίθων πολυτίμων, μιμουμένων, διὰ συναρμογῆς ἐντέχνου, τὴν ποικιλίαν καὶ τὸ κάλλος ταώνων, ἡ Δανηλὶς, λαβοῦσα τὸ μέτρον τοῦ ἐμβαδοῦ, κατεσκεύασεν ἐν Πελοποννήσῳ τάπητας μεγάλους καὶ λαμπροτάτους διὰ νὰ καλύψωσι τὸ θαυμαστὸν ἐκεῖνο ἔδαφος. Καὶ οὐδ' εἰς ταῦτα ἠρκέσθη· ἀλλὰ κατ' ἔτος, ἐνόσῳ ἔζη ὁ βασιλεὺς, ἀπέστελλεν αὐτῷ δῶρα ὄχι μικρότερα τῶν ἐξ ἀρχῆς εἰσαχθέντων. Διότι ἡ Δανηλὶς ἐπέζησεν εἰς τὸν Βασίλειον, ἀποθανόντα, ὡς γνωστὸν, ἐν ἔτει 885. Τότε, λαβόντος τὸ αὐτοκρατορικὸν ἀξίωμα τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ Λέοντος τοῦ σοφοῦ, ἐπεθύμησεν αὕτη νὰ ἴδῃ καὶ τοῦτον, καὶ ἐπεχείρησε πάλιν, ἐβδομηκοντούτης ἤδη, τὴν μακρὰν ἀπὸ Πατρῶν εἰς Κωνσταντινούπολιν ὁδοιπορίαν, κατὰ τὸν αὐτὸν, ὡς πρότερον, τρόπον. Ἔφερε δἐ εὶς τὸν Λέοντα ἐπίσης θαυμαστὰ δῶρα καὶ διώρισεν αὐτὸν γενικὸν κληρονόμον τῆς περιουσίας της, καθότι ὁ μἐν υἱὸς αὐτῆς Ἰωάννης εἶχεν ἀποθάνει, εἰς δὲ τὸν ἔγγονον Δανιὴλ δὲν ἐνόμισε πρέπον νὰ καταλίπῃ εἰμὴ μικρὸν τοῦ πλούτου ἐκείνου μέρος. Προστούτοις, παρεκάλεσε ν' ἀποσταλῇ βασιλικὸς ἐπίτροπος διὰ νὰ ἀπογράψῃ καὶ νὰ παραλάβῃ τὴν περιουσίαν, καὶ, ἐπανελθοῦσα τὸ δεύτερον εἰς Πάτρας, ἐτελεύτησε μετὰ μικρόν.

Ὁ πρωτοσπαθάριος Ζηνόβιος, ὁ διορισθεὶς ὑπὸ τοῦ βασιλέως ἐκτελεστὴς τῆς διαθήκης, ἔμαθε τὸν θάνατον τοῦτον ὅτε ἔφθασεν εἰς Ναύπακτον. Διαπεραιωθεὶς δὲ εἰς Πάτρας, ἐπεχείρησε τὴν ἐκτέλεσιν τῶν τελευταίων τῆς Δανηλίδος βουλήσεων. Οἱ εὑρεθέντες θησαυροὶ ὑπερέβαλον ἁπάσας τὰς προσδοκίας. Μόνα τὰ τῆς κινητῆς περιουσίας, ἥτοι τὰ χρήματα, τὰ χρυσᾶ καὶ ἀργυρᾶ σκεύη, τὰ πολύτιμα ἐνδύματα καὶ ὑφάσματα, τὸ πλῆθος τῶν δούλων καὶ τῶν κτηνῶν, ἦσαν ἄξια βασιλέως μᾶλλον ἠ ἰδιώτου. Οἱ δοῦλοι λ. χ. ἦσαν τοσοῦτον πολυάριθμοι, ὥστε ὁ Λέων ἠναγκάσθη νὰ ἀπελευθερώσῃ τρισχίλιους ἐξ αὐτῶν καὶ νὰ πέμψῃ αὐτοὺς ὡς ἀποίκους εἰς τὸ κατὰ τὴν Ἰταλίαν θέμα τῆς Λογγοβαρδίας. Διενεμήθησαν δὲ πάντα ταῦτα, πρὸς δὲ τούτοις καὶ τὰ ἀκίνητα κτήματα, κατὰ τοὺς ὁρισμοὺς τῆς διαθήκης· ὁ βασιλεὺς, ὡς γενικὸς κληρονόμος, ἔλαβεν εἰς τὸν ἴδιον κλῆρον, πλὴν τῶν ἄλλων, ὀγδοήκοντα κτήματα.

Τὸ πραγματικώτερον λοιπὸν ἀποτέλεσμα ὅλης ἐκείνης τῆς μεταξὺ Βασιλείου καὶ Δανηλίδος φιλίας ὑπῆρξεν, ὅτι ἅπασα σχεδὸν ἡ μεγάλη αὕτη περιουσία περιῆλθεν εἰς τὸν Μακεδονικὸν οἶκον. Πῶς ὅμως ἐσωρεύθη ὁ κολοσσιαῖος οὗτος θησαυρός; Πῶς συμ-