καὶ ὑποκύρτου μετώπου, ἡ λαμπρότης τῶν καστανείων ὀφθαλμῶν, εἶχον ἐξέλθει μέχρι τοῦδε νικηφόροι ἀπὸ τοῦ μακροῦ ὁπωσοῦν πρὸς τὸν χρόνον ἀγῶνος. Μόνη ἡ συνήθης τοῦ προσώπου ἐμβρίθεια προέδιδε τὴν πάροδον τῆς πρώτης νεότητος· ἀλλὰ τὴν ἐμβρίθειαν αὐτὴν ἠδύναντο νὰ δικαιολογήσωσιν αἱ πολλαὶ φροντίδες μεγάλου κοινωνικοῦ ἀξιώματος, διεσκέδαζε δὲ ἐκ διαλειμμάτων μειδίαμα χάριεν, τὸ ὁποῖον, ὅσῳ προσωρινῶς καὶ ἂν ἐφώτιζε τὰ σκιερὰ ἐκεῖνα χείλη, βαθέως ἦτον ἐντετυπωμένον εἰς πολλὰς καρδίας. Τῳόντι ἡ Δανηλὶς ἡγαπᾶτο εἰς Πάτρας. ἠγαπᾶτο ὑπὸ πολλῶν εἰλικρινῶς, ὄχι διὰ τὸν πλοῦτον αὑτῆς, ἡ τὴν εὐγένειαν, ἡ τὴν δύναμιν, ἀλλὰ διὰ τὴν χάριν, ἥτις, δωρηθεῖσα ἅπαξ ὑπὸ τῆς προνοίας. καθιστᾷ καὶ τὴν ταπεινοτέραν τῶν γυναικῶν ἀκαταμάχητον. Οὐδεὶς ὅμως ἡδύνατο νὰ καυχηθῆ ὅτι εἰσῆλθεν εἰς τὰ ἄδυτα τῆς ψυχῆς αὐτῆς· διότι φύσις καὶ τέχνη δύνανται ἐπὶ πολὺ νὰ διασώσωσι τοῦ σώματος τὴν φαιδρότητα, ἀλλ' ὄχι καὶ τὴν φαιδρότητα τῆς καρδίας, ἐπέρχεται δὲ εἰς προθεσμίαν ἀνυπέρθετον ἡλικία τις, καθ' ἣν ὁ ἄνθρωπος αἰσθάνεται μὲν ἔτι τὴν ἁνάγκην τῆς ἀγάπης, καὶ σφοδρότερον ἴσως ἢ ἐν τῇ νεότητι αὐτοῦ, δειλιᾷ δὲ καὶ δυσπιστεῖ, διὰ τὴν ἐπελθοῦσαν πεῖραν· ἡλικὶα θλιβερἀ, καθ' ἣν οἱ φθίνοντες τῆς καρδίας προυνοὶ δὲν δύνανται πλέον νὰ κορέσωσι τὴν ἄσβεστον αυτὴς δίψαν!
Ἡ Δανηλὶς λοιπὸν ἠπόρησε διὰ τὴν διαγωγὴν ἐκείνην τοῦ μοναχοῦ, καὶ, προσκαλέσασα αὐτόν,
— Τοσοῦτον χρόνον μὲ γνωρίζεις, εἶπε, πἄτερ πνευματικὲ, καὶ ἠξεύρεις βέβαια, ὅτι διαφέρω ὁπωσοῦν τῶν πολλῶν, ἔχουσα δύναμιν τινα καὶ ἐπιῤῥοὴν εἰς τὸν τόπον τοῦτον. Οὐδέποτε ὅμως ἐπηγέρθης βλέπων μὲ προσερχομένην, οὐδὲ μὲ ἐπηυχὴθης, ἀλλ' οὐδὲ εἰς τὸν υἱὸν ἡ εἰς τὸν ἔγγονόν μου ἀπένειμας τοιαύτην τιμήν. Πῶς λοιπὸν σήμερον, ἰδὼν ἄνθρωπον εὐτελῆ καὶ ξένον, καὶ ὑπεξανέστης, καὶ ὡς βασιλέα ἐτίμησας;
— Ἀδίκως λέγεις, ἀπεκρίθη ὁ εὐλαβὴς μοναχὸς, ὅτι εἶδον ἕνα τῶν τυχόντων ἀνδρῶν ἐγώ. Καὶ εἰς ἄλλον μὲν οὐδένα ἤθελον εἰπεῖ τίνα ἐχαιρέτησα· εἰς σὲ ὅμως, τὴν ἀγαθὴν καὶ φιλάνθρωπον προστάτιν τῆς χώρας ταύτης, λέγω, ὅτι εἶδον τὸν ὑπὸ χριστοῦ κεχρισμένον ὡς μέγαν βασιλέα τῶν Ῥωμαίων, τὸν προωρισμένον νὰ ἄρξῃ μετ' οὐ πολὺ ἐν Βυζαντίῳ. Διὰ τοῦτο ἐξανέστην καὶ ἐπευφήμησα, διότι, εἰς τοὺς ὑπὸ θεοῦ τετιμημένους, ὀφειλομένη βεβαίως εἶναι καὶ ἡ ἐξ ἀνθρώπων τιμή.
Ἆράγε ἡ πρόῤῥησις αὕτη τοῦ μοναχοῦ παρήγαγεν εἰς τὴν Δανηλίδα τὴν ἐπιθυμίαν τοῦ νὰ γνωρίσῃ ἐκ τοῦ σύνεγγυς τὸν Βασίλειον, ἢ εἶχε θαυμὰσει καὶ αὐτὴ, ὁμοῦ μὲ τὸ πλῆθος τῶν Πατρέων, τὴν κομψότητα καὶ τὸ κάλλος τοῦ νέου ἀρχιιπποκόμου τοῦ Θεοφίλου; Ἆραγε ἡ περὶ τῶν πολιτικῶν συμφερόντων πρόνοια ἔλεγεν εἰς αὐτὴν, ὅτι πρέπει νὰ οἰκειωθῇ μὲ τὸν μέλλοντα αὐτοκράτορα ἢ μὲ ἄνθρωπον τοὐλάχιστον μέλλοντα νὰ ἰσχύσῃ ἐν τῇ βασιλευούσῃ διὰ τὴν ἱκανότητα αὑτοῦ καὶ τὴν εὐφυΐαν, ἢ ἡ γυνὴ ἐκείνη ᾐσθάνθη ὅτι ἔκρουσεν ἤδη ἡ ὥρα τοῦ τελευταίου καὶ κρισίμου τῆς ζωῆς αὑτῆς δράματος; Τὸ χρονικὸν λέγει τὸ πρῶτον, ὁ δὲ Γίββων, τὸ δεύτερον, ἐγὼ δὲ δὲν ἀναλαμβὰνω νὰ λύσω τὸ περιπεπλεγμένον τοῦτο ζήτημα, διότι τῶν μὲν ἱερογλυφικῶν ἡ ἀνάγνωσις κατωρθώθη μέχρι τινὸς, ἴσως δὲ κατορθωθῆ ποτε καὶ τῆς Φοινικικῆς καὶ τῆς Βαβυλωνιακῆς γραφῆς ἡ ἀνάγνωσις, ἀλλὰ τὰ μυστήρια τῆς ἀνθρωπίνης καρδίας, καὶ μάλιστα τῆς γυναικείας, οὐδέποτε θέλουν ἐξηγηθῆ ἀποχρώντως.
Τὸ βέβαιον εἶναι, ὅτι ἡ Δανηλὶς παρὴγγειλε τὸν υἱὸν αὑτῆς Ἰωάννην νὰ σχετισθῇ μὲ τὸν Βασίλειον καὶ νὰ καλέσῃ αὐτὸν εἰς τὴν μεγαλοπρεπῆ ἐκείνην κατοικίαν, ἐν ᾗ ὁ ξένος οὗτος ἐθεωρήθη μετ' ὀλίγον ὡς φίλος καὶ οἰκεῖος. Ἡ Δανηλὶς δὲν ἠδύνατο νὰ μὴ θαυμάσῃ τὸ ἡρωϊκὸν τοῦ νέου τούτου ἀνάστημα, τὴν χάριν τῆς ὁμιλίας του, την σύνεσιν τῶν διανοημάτων καὶ τὴν εὐγένειαν τοῦ φρονήματος, ἥτις πολυειδῶς ἐμαρτύρει, ὅτι τύχη δυσμενὴς κατεβίβασεν αὐτὸν εἰς τάξιν πολὺ ὑποδεεστέραν τῆς προγονικῆς εὐκλείας. Ὁ Βασίλειος, ἐνθαῤῥυνόμενος ὑπὸ τῆς εὐεργέτιδος ταύτης φιλίας, διηγήθη πολλάκις τὰς μεγάλας τοῦ οἴκου αὑτοῦ περιπετείας καὶ συμφοράς· διότι εἷλκε τὸ γένος ἀπὸ τῶν Ἀρσακιδῶν, οἵτινες, ἄρξαντες τῶν Πάρθων, ἐπὶ πολλὰς ἑκατονταετηρίδας, μόνοι τῶν Ἀσιανῶν ἀντέστησαν εἰς τὰ νικηφόρα ὅπλα τῆς κοσμοκράτορος Ῥώμης. Κλάδος δέ τις τοῦ οἴκου τούτου ἐβασίλευσεν εἰς τὴν Ἀρμενίαν, καὶ οἱ ἀπόγονοι αὐτοῦ ἐπέζησαν εἰς τὴν διανομήν καὶ εἰς τὴν δοὺλωσιν τῆς ἀρχαίας ταύτης μοναρχίας. Δύο ἐξ αὐτῶν εἶχον καταφύγει εἰς τὴν αὐλὴν τοῦ Βυζαντινοῦ βασιλέως Λέοντος τοῦ Αου, πρὸ τετρακοσίων περίπου ἐτῶν, καὶ εὗρον παρ' αὐτῷ εὐμενῆ δεξίωσιν, κατασταθέντες κατ' ἀρχὰς εἰς τὴν Μακεδονίαν, ἔπειτα εἰς τὴν Ἀδριανούπολιν. Ἐπὶ πολλὰς δὲ γενεὰς διεφύλαξαν τὸ προσῆκον εἰς τὸ γένος αὑτῶν ἀξίωμα, καὶ, ἀναδειχθέντες ἔνθερμοι ζηλωταὶ τοῦ Ρωμαϊκοῦ κράτους, ἀπέῤῥιψαν τὰς περὶ ἐπανόδου εἰς τὴν πατρίδα αὑτῶν ἐπαγωγοὺς προτάσεις τῶν Περσῶν καὶ τῶν Ἀράβων. Ἀλλὰ ὁ χρόνος καὶ ἡ πενία ἠμαύρωσαν κατὰ μικρὸν τὸ μεγαλεῖον ἐκεῖνο, ὁ δὲ πατὴρ τοῦ Βασιλείου κατήντησε νὰ μὴ ἔχῃ εἰμή μικρόν τι κτημάτιον, τὸ ὁποῖον ἰδίαις χερσὶν ἐγεώργει. Οὐδὲν ἧττον δὲν κατεδέχθη νὰ νοθεύσῃ τὸ αἷμα τῶν Ἀρσακιδῶν, ἀναμιγνύων αὐτὸ μετὰ ἀγενῶν, καὶ ἔλαβε σύζυγον χήραν τινὰ, ἥτις ἐθεωρεῖτο καταγομένη ἀπὸ Κωνσταντίνου τοῦ μεγάλου. Ὁ ἀπὸ τοῦ γάμου τούτου γεννηθεὶς Βασίλειος, αἰχμαλωτευθεὶς ὑπὸ τῶν λεηλατησάντων τὴν Ἀδριανούπολιν Βουλγάρων, ἀνετράφη εἰς τὴν δουλείαν καὶ εἰς χώραν ξένην. Ἔφηβος δὲ γενόμενος, ἡνώθη μετὰ πολλῶν ἄλλων Ῥωμαίων αἰχμαλώτων, οἵτινες, θραύσαντες τὰ δεσμὰ αὑτῶν, διελθόντες τὴν Βουλγαρίαν καὶ δύο στρατοὺς βαρβάρων νικήσαντες, ἔφθασαν εἰς τὴν παραλίαν τοῦ Εὐξείνου καὶ ἐπανῆλθον, διὰ θαλάσσης, εἰς Κωνσταντινούπολιν, ἐκεῖθεν δὲ ἕκαστος εἰς τὰ ἴδια. Ὁ Βαοίλειος, ἀνακτήσας τὴν ἐλευθερίαν, περιῆλθεν εἰς πενίαν ἐσχάτην. Αἱ συμφοραὶ τοῦ πολέμου εἶχον ἐπιφέρει τὴν κατα-
