Σελίδα:Μελέτη 2 (1912).djvu/35

Από Βικιθήκη
Η σελίδα αυτή έχει ελεγχθεί για πιθανά λάθη.
97
ΤΟ ΥΔΩΡ ΤΗΣ ΛΗΘΗΣ

ψηφίων, VI ἢ 6, οἱ ἀγχινούστεροι θὰ φροντίσουν νὰ σημειώσουν αὐτὸν τὸν ἀριθμὸν ἀνάποδα, ἐνθυμούμενοι ὅτι κεῖται εἰς τὸ κάτω μέρος τοῦ κύκλου, καὶ ὅτι ἡ βάσις του πρέπει νὰ εἶναι ἐστραμμένη πρὸς τὸ κέντρον. Ὅταν ὅμως εἰπῆτε εἰς αὐτοὺς κατόπιν νὰ παρατηρήσουν τὰ ὡρολόγιά των, θὰ ἐκπλαγοῦν βλέποντες ὅτι ὁ ἀριθμὸς ἓξ δὲν ὑπάρχει σημειωμένος εἰς τὴν πλάκα αὐτῶν, διότι εἰς πάντα σχεδὸν τὰ νεώτερα ἰδίως ὡρολόγια ἡ θέσις τοῦ ἓξ κατέχεται ὑπὸ τοῦ κύκλου τῶν δευτερολέπτων.

Ὁ γάλλος ψυχολόγος Binet: ἐνήργησεν ἐπὶ παιδίων πειράματα δοκιμαστικὰ τῆς μνήμης ὡς πρὸς γεγονότα λίαν πρόσφατα. Μεταξύ τῶν ἄλλων ἐτοποθέτει ἐνώπιον αὐτῶν, προσηρμοσμένα ἐπὶ χαρτονίου χωριστὰ διάφορα ἀντικείμενα, ἓν γραμματόσημον ἀμεταχείριστον τῶν δύο λεπτῶν, ἓν νόμισμα πεντάλεπτον, μίαν εἰκόνα ἀνδρός, ἓν κομβίον κλπ. Ἔπειτα ἀφῄρει τὰ ἀντικείμενα καὶ ἀπηύθυνε πρὸς τὰ παιδία διαφόρους ἐρωτήσεις, οἷον: Τὸ γραμματόσημον ἦτο γαλλικὸν ἢ ξένον; Τί χρῶμα εἶχεν; Ἦτο ἄθικτον ἢ μεταχειρισμένον; » καὶ οὕτω καθεξῆς. Αἱ ἀπαντήσεις τῶν μικρῶν ἦσαν παραδοξόταται. Ὡς πρὸς τὸ χρῶμα, λόγου χάριν, τοῦ γραμματοσήμου, τριάκοντα καὶ ὀκτὼ ἐκ τῶν ἀπαντήσεων ἦσαν πεπλανημέναι, τριάκοντα καὶ μία ἀκριβεῖς. Ἦσαν δέ τινες ἐκ τῶν ἀπαντησάντων, οἵτινες ἐβεβαίουν ὅτι τὸ ἐπιδειχθὲν γραμματόσημον ἔφερε σημεῖα καὶ γνωρίσματα ἀνύπαρκτα καὶ ἐντελῶς φαντασιώδη.

Ὁ καθηγητὴς τοῦ πανεπιστημίου τῆς Βρεσλαυΐας Στὲρν προέβη εἰς ἀνάλογα ψυχολογικὰ πειράματα ἐπὶ τοῦ ἑξῆς θέματος: «Μέχρι τίνος σημείου ἡ μαρτυρία ἀνθρώπου ὑγιοῦς τὰς φρένας καὶ καλῆς πίστεως δύναται νὰ εἶναι πιστευτή;» Ἡ μέθοδος τοῦ Στὲρν συνίσταται εἰς τὸ νὰ παρουσιάζῃ ἐνώπιον τῶν ἀκροατῶν του μίαν εἰκόνα ζῳγραφικήν, παριστῶσαν σκηνήν τινα οἱανδήποτε, καὶ νὰ ζητῇ κατόπιν παρ’ αὐτῶν νὰ περιγράψουν τὴν ἀπεικονιζομένην σκηνὴν ἐκ μνήμης. Τὸ ἀποτέλεσμα ἦτο ἀπελπιστικόν. Οἱ αὐτόπται οὐ μόνον ἐλησμόνουν πλείστας ὅσας λεπτομερείας, ἀλλὰ καὶ διέστρεφον πολλάς· ὥστε ὁ καθηγητὴς κατέληξεν εἰς τὸ ἑξῆς συμπέρασμα: «Ἡ πιστὴ καὶ ἀκριβὴς μαρτυρία δὲν ἀποτελεῖ τὸν κανόνα, ἀλλὰ τὴν ἐξαίρεσιν». Συνιστῶμεν τὸ ἐξαγόμενον τοῦτο εἰς τοὺς δικαστὰς μας, ἰδίως τῶν