Μῆλος καὶ ἀναμφιβόλως εἰς μέγα μέρος τῆς ἀνατολῆς διέδιδε. Τὰ μικρὰ ἐργαλεῖα τεχνιτῶν ἦσαν ἐξ ὀστῶν ζῴων. Χαρακτηριστικὰ διὰ τὰς θρησκευτικὰς ἰδέας τῶν ἀνθρώπων ἦσαν τὰ εὑρεθέντα εἰδώλια, πήλινα τὰ πλεῖστα, ἐν μέρει δὲ καὶ λίθινα (ὄχι μαρμάρινα). Τινὰ παριστάνουν ἀνδρικὰς μορφὰς καθημένας ὀκλαδόν, ἀλλὰ τὰ πλεῖστα εἶναι γυναικεῖαι μορφαὶ γυμναὶ ὀρθαὶ μὲ τὰς χεῖρας κρατοῦσαι τοὺς μαστούς, δηλοῦσαι τὴν αὐτὴν Μητέρα Θεάν, τὴν τὰ πάντα γεννῶσαν καὶ τρέφουσαν Φύσιν. Πολλὰ γυναικεῖα εἰδώλια παριστάνουσι γυναῖκα καθημένην ἐπὶ τῶν γονάτων εἰς σχῆμα γυναικὸς τικτούσης. Εἶναι περίεργον ὅτι καὶ σήμερον εἰς τὰ περὶ τὴν Χαιρώνειαν χωρία τὴν θέσιν ταύτην λαμβάνουσιν αἱ τίκτουσαι γυναῖκες.
Τὸ μέγα πλῆθος πάντων τῶν ῥηθέντων ἀντικειμένων παρέσχεν ἰδίως ὁ μέγας παρὰ τὴν Χαιρώνειαν ἐπὶ τῆς δεξιᾶς ὄχθης τοῦ Κηφισοῦ ποταμοῦ προϊστορικὸς γήλοφος, μήκους καὶ πλάτους ἑκατὸν περίπου μέτρων, ὕψους τεσσάρων τοὐλάχιστον μέτρων. Ἐνταῦθα παρετηρήθησαν καὶ τοῖχοι λίθινοι τετραγωνικῶν καὶ ὄχι πλέον ἐντελῶς ἀρχεγόνων κατοικιῶν, ὅπως ἦσαν αἱ μνημονευθεῖσαι καλύβαι, αἱ ὁποῖαι ἄλλως παρετηρήθησαν εἰς τὸν Ὀρχομενὸν μόνον. Σπουδαία παρατήρησις εἶναι ἡ γενομένη εἰς τὸν γήλοφον τῆς Χαιρωνείας καὶ ὡς πρὸς τὸν τρόπον τῆς ταφῆς τῶν νεκρῶν κατὰ τοὺς ἀπωτάτους ἐκείνους χρόνους. Ὅλον τὸ κέντρον αὐτοῦ, διαμέτρου εἴκοσι περίπου μέτρων, ἀπετελεῖτο ἐκ κολοσσιαίου σωροῦ στάκτης μετ’ ἀνθράκων μεμιγμένης, εἰς τὴν ὁποίαν εὑρέθησαν σκελετοὶ ἀνθρῶπων πυρίκαυστοι. Οἱ νεκροὶ λοιπὸν δὲν ἐθάπτοντο, ἀλλ’ ἐκαίοντο. Πυρίκαυστα ἦσαν καὶ τὰ ὀστᾶ κατοικιδίων ζῴων, ἤτοι αἰγῶν, προβάτων, βοῶν, τὰ ὁποῖα εἰς τὸ παχύτατον τοῦτο στρῶμα τῆς στάκτης εὑρέθησαν. Ἡ παρατήρησις αὕτη μοὶ ἔδωκεν ἀφορμὴν νὰ πιστεύσω ὅτι ἐνταῦθα ἐπρόκειτο περὶ λειψάνων μεγάλων πυρῶν, ἐν ταῖς ὁποίαις ἐκαίοντο οἱ νεκροί, ἀλλὰ καὶ θυσίαι ζῴων καὶ ἑστιάσεις ἐπὶ τῶν τάφων (περίδειπνα) ὡς φαίνεται ἐτελοῦντο. Ὁ γήλοφος ἐδείκνυε τοιουτοτρόπως διὰ τὴν καῦσιν τῶν νεκρῶν πολλὴν ὁμοιότητα πρὸς τὸν Χαναῗ-τεπὲ τῆς Τρῳάδος.
Μετάλλου ἴχνος οὐδαμοῦ εὑρέθη εἰς τὰς προϊστορικὰς ταύτας θέσεις.
