Σελίδα:Λεξικόν της Ελληνικής Αρχαιολογίας.djvu/35

Από Βικιθήκη
Αυτή η σελίδα δεν έχει ελεγχθεί ακόμη για πιθανά λάθη.
21
Ἀζανὸς — Ἀθάμας

λαστος ἀνατολικὴ ὄχθη τῆς Αἰθιοπίας, βοείως τοῦ Ἰσημερινοῦ, περιέχουσα τὴν ἐμπορικὴν πόλιν Ῥαπτὰ (τά).

Ἀζανὸς, πόλις τῆς Φρυγίας, παρὰ τὸν Ῥύνδακον ποταμὸν, ΝΑ τοῦ Κοτυαίου (Κιουτάϊας). Διατηρεῖ ὡραῖον ἐρείπιον Ναοῦ.

Ἄζωτος, πόλις ἐν Παλαιστίνη, ἐκυριεύθη ὑπὸ Ψαμμιτίχου τοῦ Αἰγυπτίου (Ἡρδ. Β, 159), κατεστράφη ὑπὸ τῶν Μακκαβαίων, καὶ ἀνῳκοδομήθη ὑπὸ τῶν Ῥωμαίων, τὸ 56 π. Χ.

Ἀηδὼν, θυγάτηρ τῆς Πανδάρου, γυνὴ τοῦ βασιλέως τῶν Θηβῶν Ζήθου, καὶ μήτηρ τοῦ Ἰτύλου (Ὁμ. Ὀδ. Τ, 518.—Ἀπολλόδ. Γ, 5), ἢ κατ’ ἄλλους (Αἰσχύλ. Ἀγαμ. 1142.—Σοφ. Ἠλ. 144) Ἴτυος. Φθονήσασα τὴν εὐτοκίαν τῆς Νιόβης, γυναικὸς τοῦ Ἀμφίονος, ἠθέλησε νὰ φονεύσῃ αὐτῆς τὸν πρωτότοκον υἱὸν, ἀλλ’ ἐξ ἀβλεψίας ἐφόνευσε τὸν ἴδιον ἑαυτῆς· ὁ Ζεὺς δὲ τὴν μετεμόρφωσεν εἰς τὸ πτηνὸν ἀηδόνα, κλαίουσαν ἔκτοτε πάντοτε τὸν Ἴτυν. Κατ’ ἄλλην δὲ, ἴσως μεταγενεστέραν, διήγησιν, ἦν ἡ Ἀηδὼν σύζυγος τοῦ γλύπτου Πολυτέχνου ἐν Κολοφῶνι τῆς Λυδίας. ’Επειδή δ’ ἐκαυχήθη ποτὲ ὅτι ἡ συζυγικὴ αὐτῆς εὐτυχία ὑπερέβαινε τὴν τοῦ Διὸς καὶ τῆς Ἥρας, αὕτη καταπέμπει τὴν Ἔριν, ἥτις διεγείρει διαγωνισμὸν μεταξὺ τῶν δύο συζύγων, τοῦ μὲν τορεύοντος ἕδραν, τῆς δὲ ὑφαινούσης κάλυμμα, καὶ βοηθείᾳ τῆς Ἥρας, νικᾷ ἡ Ἀηδών. Ἦν δὲ τὸ ἆθλον δούλη. καὶ ὁ ήττηθεὶς σύζυγος φέρει ὠς τοιαύτην εἰς τὴν γυναῖκά του τὴν μὴ ὑπ’ αὐτῆς ἀναγνωρισθεῖσαν ἀδελφήν της Χελιδονίδα, ἣν καὶ ἐξαπατᾷ καθ’ ὁδόν. Ἕλθοῦσα δ’ ἡ Χελιδονὶς εἰς τὴν κρήνην τῆς πόλεως, θρηνολογεῖ ἐκεῖ τὸ πάθημά της, ὃ οὕτως ακούει καὶ μανθάνει ἡ ἀδελφή της. Τότε αἱ δύο ὁμοῦ, πρὸς ἐκδίκησιν κατὰ τοῦ Πολυτέχνου, φονεύουσι τὸν Ἴτυν καὶ τὸν παραθέτουσιν εἰς βρῶσιν εἰς τὸν πατέρα του. Οὗτος δ’ ἐννοήσας τὸ ἀνοσιούργημα, καταδίωξεν αὐτὰς μέχρι τῆς πατρικῆς αὐτῶν οικίας ἵνα τὰς φονεύσῃ, ὅτε εὐσπλαγχνισθέντες οἱ θεοὶ, μετεμόρφωσαν τὸν μὲν Πάνδαρον εἰς θαλάσσιον ἀετὸν, τὴν γυναῖκα αὐτοῦ εἰς κολυμβίδα, τὸν Πολύτεχνον εἰς πελεκᾶνα, τὴν Ἀηδόνα εἰς τὸ ὁμώνυμον αὐτῇ πτηνὸν, καὶ τὴν Χελιδονίδα εἰς χελιδόνα (Anton. Lib. XII). Ἴδ. Φιλομήλα. Πρόκνη.

Ἄθακος, πόλις ἐν Λυγκηστίδι τῆς Μακεδονίας.

Ἀθαμάνες, λαὸς ἑλληνικὸς ἐκβληθεὶς ἐκ Θεσσαλίας ὑπὸ τῶν Λαπιθῶν καὶ κατοικήσας ὀρεινὴν παραλίαν τῆς Ἠπείρου ὑπὸ τὸν Πίνδον, ἀπ’ αὐτοῦ κληθεῖσαν ’Αθαμανίαν.

Ἀθάμας, υἱὸς Αἰόλου, τοῦ βασιλέως τῆς Θεσσαλίας, βασιλεύς τῶν Μινυῶν ἐν τῷ Βοιωτικῷ Ὀρχομενῷ. ’Εκ τῆς θεᾶς Νεφέλης είχε δύο τέκνα, τὸν Φρίξον καὶ τὴν Ἕλλην. Ἀλλ’ ἡ ἐξ ανθρώπων δευτέρα σύζυγος αὐτοῦ ’Ινὼ, θυγάτηρ τοῦ Κάδμου, ζηλοτυπήσασα, τὸν ἔπεισε νὰ θυσιάσῃ τὸν Φρίξον. Ἵνα ὅμως σώσῃ αὐτὸν ἡ Νεφέλη, ἔπεμψε κριὸν, χρυσοῦν ἔχοντα δέρας, καὶ εἰς αὐτὸν ἐπιβάντα τὰ δύο παιδία, ἀπῆλθον· ἀλλ’ εἰς τὸν πρῶτον πορθμὸν ὃν διέπλεον, μεταξύ Εὐρώ-πης καὶ ’Ασίας, πεσοῦσα ἡ Ἕλλη ἐπνίγη, καὶ ἀπ’ αὐτῆς ὁ πορθμὸς ὡνομάσθη ’Ελλήσποντος. Ὁ δὲ Φρίξος ἀφίχθη εἰς τὴν μακρὰν (ἐν τῷ Εὐξείνῳ) κειμένην Αἴαν, ἧς ὁ βασιλεὺς Αἰήτης ἐδέξατο αὐτὸν φιλικῶς, καὶ τῷ ἔδωκεν εἰς γάμον τὴν θυγατέρα του Χαλκιόπην· τὸν δὲ κριὸν ἔθυσεν ὁ Φρίξος εἰς τὸν Φύξιον Δία, καὶ τὸ χρυσοῦν δέρας ἀνήρτησεν εἰς τὸν ναὸν τοῦ Ἄρεως. ’Επειδή δὲ ἡ Ἰνὼ ἀναλαβοῦσα ἀνέθρεψε τὸν Διόνυσον, υἱὸν τοῦ Διὸς καὶ τῆς Σεμέλης, ὀργισθεῖσα ἡ Ἥρα, ἔρριψεν εἰς παραφροσύνην τὸν Ἀθάμαντα, ὅστις ἔσφαξε τὸν ἴδιον ἑαυτοῦ ἐκ τῆς Ἰνοῦς υἱὸν Λέαρχον, ἡ δὲ Ἰνὼ, μετὰ τοῦ ἄλλου αὐτῆς υἱοῦ Μελικέρτου, ἐρρίφθη εἰς τὴν θάλασσαν, καὶ ἀμφότεροι ἐγένοντο θαλάσσιοι θεοὶ Σωτῆρες, ἡ μὲν Ἰνὼ ὑπὸ τὸ ὄνομα Λευκοθέας (Ὁμ. Ὀδ. Ε, 333), ὁ δὲ Μελικέρτης ὑπὸ τὸ τοῦ Παλαίμονος, λατρευόμενος