Σελίδα:Λεξικόν της Ελληνικής Αρχαιολογίας.djvu/34

Από Βικιθήκη
Αυτή η σελίδα δεν έχει ελεγχθεί ακόμη για πιθανά λάθη.
20
Ἄδωνις — Ἀζανία

αὐτοῦ Μύρρας ἢ Σμύρνας. Ἦν νεανίας ἐξαισίου ὡραιότητος, ὃν ὡς μειράκιον ἀγαπήσασα ἡ Ἀφροδίτη, ἐνέκλεισεν εἰς νάρθηκα καὶ παρέδωκε τῇ Περσεφόνῃ εἰς φύλαξιν, ἥτις ὅμως καὶ αὐτὴ τοῦ παιδὸς ἐρασθεῖσα, δὲν ἤθελε νὰ τὸν ἀποδώσῃ. Τότε παρεμβὰς ὁ Ζεὺς, ἀπεφάσισε τὸ ἓν τρίτον τοῦ ἔτους νὰ μένῃ ὁ Ἄδωνις ἐν ᾍδου παρὰ τῇ Περσεφόνῃ, τὸ ἕτερον τρίτον παρὰ τῇ Ἀφροδίτῃ, καὶ τοῦ ἐναπολειπομένου χρόνου τὴν χρῆσιν ν’αποφασίσῃ ὁ ἴδιος κατ’ ἀρέσκειαν, καὶ ὁ Ἄδωνις ἠθέλησε νὰ μένῃ παρὰ τῇ Ἀφροδίτῃ. Ἀλλ’ εἰς νεανίαν αὐξηθεὶς, ἐφονεύθη εἰς θήραν ὑπὸ κάπρου, καὶ ἡ ’Αφροδίτη τὸν ἔκλαυσεν. Ὁ μῦθος οὗτος, ἐκ Συρίας, ὡς φαίνεται, τὸ πρῶτον προερχόμενος, διέβη ὑπὲρ τὴν Αἰγυπτον καὶ τὴν Κύπρον εἰς τὴν Ἑλλάδα, καὶ πιθανῶς αἰνίττεται τὴν ἐν ἔαρι ἀναβιοῦσαν καὶ κατὰ τὸ φθινόπωρον φθίνουσαν φύσιν. Ἤγετο δὲ, πρὸ πάντων ἐν Αιγύπτιῳ ἐπὶ Πτολεμαίων, ἀλλὰ καὶ ἐν πλείσταις χώραις τῆς Μικρασίας, καὶ ἐν Ἑλλάδι, εἶτα δὲ καὶ ἐν Ῥώμῃ, λαμπρὰ τελετὴ εἰς μνήμην τοῦ θανάτου τοῦ Ἀδώνιδος, τὰ Ἀδώνια καλουμένη, ἐν Ἀνατολῇ μὲν ἐπὶ τῆς θερινῆς τροπῆς, ἐν δὲ τῇ Δύσει ἐπὶ τῆς ἐαρινῆς ἰσημερίας, καὶ διήρκει ἐπὶ δύο ημέρας, ὧν ή πρώτη ἐκαλεῖτο εμφανισμος, μνημονεύουσα τὴν εἰς ᾍδου κατάβασιν τοῦ Ἀδώνιδος, καὶ πενθίμως καὶ μετὰ δακρύων πανηγυριζομένη ὑπὸ τῶν γυναικῶν, αἵτινες μᾶλλον ἢ οἱ ἄνδρες ἑώρταζον τὰ Ἀδώνια, ἡ δὲ δευτέρα ἐλέγετο εὕρεσις, καὶ ἦν ἡ τοῦ νεανίου ἀνάστασις, χαρμόσυνος αὕτη, καὶ συνοδευομένη μετ’ ορχήσεων καὶ εὐωχιῶν. Ἐψάλλοντο δὲ τότε καὶ ὕμνοι Ἀδώνιοι λεγόμενοι, καὶ ἐξετίθεντο γάστραι φέρουσαι ἄνθη ἐκ τῶν ταχέως φυομένων καὶ μαραινομένων, καὶ Ἀδώνιδος κῆποι ἐλέγοντο αἱ τοιαῦται εκθέσεις. Ἐν Ἀλεξανδρείᾳ δὲ τ’ ἀνάπαλιν, ἦν ἡ πρώτη ἡμέρα ἡ πανηγυρικὴ καὶ ἡ δευτέρα ή πένθιμος. Τοῦ Θεοκρίτου τὸ ΙΕ΄ Εἰδύλλιον (αἱ Ἀδωνιάζουσαι) ἀφορᾷ τὴν ημέραν τῆς φαιδρᾶς τελετῆς, τοῦ δὲ Βίωνος τὸ Εἰδύλ. Α΄ (Ἐπιτάφιος Ἀδώνιδος), τὴν πένθιμον. ’Εξ αὐτῆς δ’ εἶχεν ἡ Ἀφροδίτη καὶ τὰ ἐπίθετα Ἀδωναία καὶ Ἀδωνιάς. — Ἐν Φοινίκῃ, παρὰ τῇ Βύβλῳ, ὠνομάζετο Ἄδωνις καὶ εἷς ποταμός.

Ἀειναῦται, ἐκλήθησαν οὕτως ἄρχοντές τινες ἐν Μιλήτῳ, οἵτινες ἵνα μὴ παρενοχλῶνται ὑπὸ τοῦ ὄχλου εἰς τὰς ἐργασίας των, διεσκέπτοντο ἐμβαίνοντες εἰς πλοῖα καὶ πλέοντες (Πλούτ. Ἐλλ. ΛΒ).

Ἀείσιτοι, οἱ ἐν Ἀθήναις εἰς ἀμοιβὴν ὑπηρεσιῶν τὸ δικαίωμα κτώμενοι νὰ τρέφωνται διαρκῶς δημοσίᾳ δαπάνῃ ἐν τῷ Πρυτανείῳ. Ἴδ. Βουλή. Σίτισις.

Ἀειφυγία, ἴδ. φυγή

Ἀελλὼ, μία τῶν Ἀρπυιῶν. Ἴδ.

Ἀερόπη, ἴδ. Ἀτρεύς.

Ἀετίων, εἷς τῶν ἀξιολογωτάτων ζωγράφων τῆς Ἰωνικῆς σχολῆς, μετά τῶν πρώτων καταριθμούμενος, σύγχρονος τοῦ Ἀλεξάνδρου. Τούτου ἓν ἀριστούργημα, τὸν γάμον τοῦ ’Αλεξάνδρου, περιγράφει ὁ Λουκιανὸς χαριέστατα καὶ διδακτικώτατα ἐν τῷ λόγῳ τῷ ἐπιγραφομένῳ Ἀετίων. Ἦτο δὲ συγχρόνως καὶ γλύπτης (Pl. XXXV, 36,9).

Ἀετὸς, ἀέτωμα, εἰς τὰ οικοδομήματα, ἰδίως τοὺς ναοὺς, τὸ μεταξὺ τῶν δύο προκλινῶν μερῶν τῆς στέγης, ὡς ἐν τῇ εἰκόνι, καταλειπόμενον τρίγωνον, ἔχον διαστάσεις ἀετοῦ μετ’ ἀναπεπταμένων πτερῶν, καὶ ἴσως ἐν ἀρχαιοτέροις ναοῖς τοῦ Διὸς ὑπὸ τοιούτου κοσμούμενον, ὡς φαίνεται ἔν τινι ἀναγλύφῳ ἐν Ῥώμῃ (Villa Mattei). Μετὰ ταῦτα δ’ ἐκοσμοῦντο τὰ αετώματα διὰ πολυτελῶν γλυπτῶν συμπλεγμάτων.

Ἀζὰν, ἴδ. Ἀρκάς.

ἈζανίαἈζανὶς, 1) τὸ βόρειον ὀρεινὸν μέρος τῆς Ἀρκαδίας, φερώνυμον τοῦ Ἀζάνος, υἱοῦ τοῦ Ἀρκάδος, καὶ περιέχον τὰς πόλεις Κλείτορα καὶ Ψωφίδα. — 2) ἡ καὶ Βαρβαρία, ἡ βραχώδης καὶ δυσπροσπέ-