Λεξικόν της Ελληνικής Αρχαιολογίας/Αθάμας
| ←Ἀθαμάνες | Λεξικόν της Ελληνικής Αρχαιολογίας Συγγραφέας: Ἀθάμας |
Ἀθανάδας→ |
| Δείτε στη Βικιπαίδεια: Αθάμας |
Ἀθάμας, υἱὸς Αἰόλου, τοῦ βασιλέως τῆς Θεσσαλίας, βασιλεύς τῶν Μινυῶν ἐν τῷ Βοιωτικῷ Ὀρχομενῷ. ’Εκ τῆς θεᾶς Νεφέλης είχε δύο τέκνα, τὸν Φρίξον καὶ τὴν Ἕλλην. Ἀλλ’ ἡ ἐξ ανθρώπων δευτέρα σύζυγος αὐτοῦ ’Ινὼ, θυγάτηρ τοῦ Κάδμου, ζηλοτυπήσασα, τὸν ἔπεισε νὰ θυσιάσῃ τὸν Φρίξον. Ἵνα ὅμως σώσῃ αὐτὸν ἡ Νεφέλη, ἔπεμψε κριὸν, χρυσοῦν ἔχοντα δέρας, καὶ εἰς αὐτὸν ἐπιβάντα τὰ δύο παιδία, ἀπῆλθον· ἀλλ’ εἰς τὸν πρῶτον πορθμὸν ὃν διέπλεον, μεταξύ Εὐρώ-πης καὶ ’Ασίας, πεσοῦσα ἡ Ἕλλη ἐπνίγη, καὶ ἀπ’ αὐτῆς ὁ πορθμὸς ὡνομάσθη ’Ελλήσποντος. Ὁ δὲ Φρίξος ἀφίχθη εἰς τὴν μακρὰν (ἐν τῷ Εὐξείνῳ) κειμένην Αἴαν, ἧς ὁ βασιλεὺς Αἰήτης ἐδέξατο αὐτὸν φιλικῶς, καὶ τῷ ἔδωκεν εἰς γάμον τὴν θυγατέρα του Χαλκιόπην· τὸν δὲ κριὸν ἔθυσεν ὁ Φρίξος εἰς τὸν Φύξιον Δία, καὶ τὸ χρυσοῦν δέρας ἀνήρτησεν εἰς τὸν ναὸν τοῦ Ἄρεως. ’Επειδή δὲ ἡ Ἰνὼ ἀναλαβοῦσα ἀνέθρεψε τὸν Διόνυσον, υἱὸν τοῦ Διὸς καὶ τῆς Σεμέλης, ὀργισθεῖσα ἡ Ἥρα, ἔρριψεν εἰς παραφροσύνην τὸν Ἀθάμαντα, ὅστις ἔσφαξε τὸν ἴδιον ἑαυτοῦ ἐκ τῆς Ἰνοῦς υἱὸν Λέαρχον, ἡ δὲ Ἰνὼ, μετὰ τοῦ ἄλλου αὐτῆς υἱοῦ Μελικέρτου, ἐρρίφθη εἰς τὴν θάλασσαν, καὶ ἀμφότεροι ἐγένοντο θαλάσσιοι θεοὶ Σωτῆρες, ἡ μὲν Ἰνὼ ὑπὸ τὸ ὄνομα Λευκοθέας (Ὁμ. Ὀδ. Ε, 333), ὁ δὲ Μελικέρτης ὑπὸ τὸ τοῦ Παλαίμονος, λατρευόμενος ἰδίως εἰς Κόρινθον, ὅπου τὸ σῶμά του ἐκβρασθὲν ἐνεταφιάσθη (Ἴδ. Ἴσθμια). Ἄλλως ἐν Εὐριπ. Μήδ. 1282. ’Επὶ τοῦ ’Ισθμοῦ ἧν ὁ τάφος αὐτοῦ, καὶ ναὸς αὐτοῦ ἔχων αγάλματα και τοῦ Ποσειδῶνος Πολέμωνος καὶ τῆς Λευκοθέας. Παριστᾶτο δὲ συνήθως ὡς παῖς περιστοιχιζόμενος ὑπὸ θαλασσίων θεοτήτων καὶ ὑπὸ δελφίνων. Ὁ δ’ Ἀθάμας ἔφυγε πρὸς ἁγνισμὸν εἰς Ἤπειρον, εἰς τὴν ἀπ’ αὐτοῦ ονομασθεῖσαν Ἀθαμανίαν (Ἀπολλόδ. Α, 9, 1. 2. — Ovid. Ν, 416—542). Κατὰ δὲ τὴν διήγησιν τοῦ Ἡροδότου (Ξ, 197), ἔπρεπεν, εἰς ἐξιλέωσιν τοῦ θανάτου τοῦ Φρίξου, ὁ Ἀθάμας νὰ θυσιασθῇ εἰς τὸν Δία τὸν Λαφύστιον (=Φύξιον, διότι λαφύσσειν=φεύγειν), ὅτε ἐπελθὼν ἐξ Αἴας τῆς Κολχικῆς ὁ Κυτίσωρος, ἢ Κύτωρος (Στρβ.), υἱὸς τοῦ Φρίξου, ἀνήγγειλεν ὅτι ζῇ ὁ πατήρ του. Ἀλλὰ σωθέντος τότε τοῦ Ἀθάμαντος, ὁ Ζεὺς κατεδίκασε τούς Ἀθαμαντίδας νὰ μὴ εἰσέρχηται ποτὲ ὁ πρεσβύτερος αὐτῶν εἰς τὸ βουλευτήριον, ἄλλως νὰ καταδιώκηται καὶ θυσιάζηται εἰς τὸν Λαφύστιον Δία. Τοῦ κριοῦ δὲ τὸ χρυσοῦν δέρας ἐκόμισεν ἐκ τῆς Κολχίδος ὀπίσω ὁ Ἰάσων (Ἴδ. Ἀργοναῦται).