Ἑλληνικῶν ναῶν τῆς Ἑσπερίας, ἐν οἷς εἶχεν ἤδη αὐτὴ καθιερωθῆ. Τὸ μᾶλλον δὲ ἀξιομνημόνευτον ἔργον τοῦ Συλλόγου ἐκείνου ὑπῆρξεν εἷς θαυμάσιος ἀληθῶς λόγος τοῦ γνωστοῦ λογίου καὶ δραματικοῦ ποιητοῦ Δημ. Βερναρδάκη, ὑπερμαχήσαντος μετὰ ζήλου πολλοῦ οὐ μόνον τῆς ἐν χρήσει ἐκκλησιαστικῆς καὶ τῆς ἐξωτερικῆς λεγομένης μουσικῆς ἡμῶν, ἀλλὰ καὶ αὐτῆς τῆς Τουρκικῆς, ὡς γνησίας ἐν πᾶσιν Ἑλληνικῆς.
Σπουδαιότερον ὑπῆρξε τὸ ἔργον τοῦ ἐν Κωνσταντινουπόλει Ἐκκλησιαστικοῦ Μουσικοῦ Συλλόγου, ἰδίᾳ τοῦ ἐν ἔτει 1898 ἀνασυσταθέντος ὑπὸ τοῦ τότε Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Κωνσταντίνου Ε΄, ὅστις καὶ διαγώνισμα προεκήρυξε καὶ ἴδιον περιοδικὸν ἐπὶ σειρὰν ἐτῶν ἐξέδωκε καὶ εἰς ἐνδιαφερούσας συζητήσεις καὶ πολλοῦ λόγου ἀξίας δημοσιεύσεις προέβη, ἀναφερομένας εἰς τὴν ἐκκλησιαστικὴν ἡμῶν μουσικήν, καθ’ ἑαυτήν τε καὶ ἐν σχέσει πρὸς τὴν πάλαι Ἑλληνικὴν μουσικήν. Ἀλλ’ ἡ ἐργασία αὕτη ὑπῆρξε μᾶλλον θεωρητική, ὡς μαρτυρεῖ ἰδίᾳ ἡ περὶ ρυθμοῦ ἀτελεύτητος συζήτησις, ἡ διαιρέσασα τοὺς ἑταίρους τοῦ Συλλόγου εἰς τρία στρατόπεδα, ἐξ ὧν τὸ μὲν πρῶτον ὑπεραμύνεται καὶ τοῦ τρισήμου καὶ πεντασήμου ρυθμοῦ, τὸ δὲ δεύτερον ἐμμένει εἰς μόνον τὸν δίσημον καὶ τετράσημον, τὸ δὲ τρίτον ἰσχυρίζεται ὅτι ρυθμός, ρυθμικοὶ πόδες καὶ πάθη τοῦ ρυθμοῦ εἶνε ἄγνωστα εἰς τὴν ἐκκλησιαστικήν μας μουσικήν, χωρὶς μέχρι σήμερον νὰ ἐπέλθῃ συμφωνία τις μεταξὺ τῶν ἀντιφρονούντων.
Πρακτικωτέρα ὑπῆρξεν ἡ ἐργασία τῆς ἐν ἔτει 1881, κατὰ τὴν πρώτην πατριαρχείαν Ἰωακεὶμ τοῦ Γ΄, συσταθείσης ἐπιτροπῆς πρὸς κατασκευὴν μουσικοῦ ὀργάνου, ἀποδίδοντος πάντας τοὺς κυρίους καὶ παρεμβλήτους τόνους τῆς ἡμετέρας μουσικῆς. Τῆς ἐπιτροπῆς ταύτης μέλη ὑπῆρξαν σὺν ἄλλοις καὶ ὁ μουσικώτατος ἀρχιμανδρίτης Γερμανὸς Ἀφθονίδης, ὁ πρωτοψάλτης Γ. Βιολάκης καὶ ὁ γνωστὸς καθηγητὴς τῶν
