περὶ αὐτῶν ἀνίχνευσις, διότι ἑκάστου κράτους ἡ πρωτεύουσα πτωχίζει ἀεὶ παντὸς ὑλικοῦ καὶ διανοητικοῦ ἀγαθοῦ τὰς ἐπαρχίας , ἐφέλκουσα τοῦτο εἰς ἑαυτὴν. Εἶναι μὲν ἀληθὲς ὅτι αἱ τέχναι δὲν ἀφανίζονται ὑπὸ τὴν ἀπόλυτον ἐξουσίαν, διότι συχνάκις εὐαρεστεῖται αὕτη νὰ τὰς μεταχειρίζεται ὡς ὑπηρετικὰ μέσα εἰς τὴν κενοδοξίαν καὶ τὴν πολυτέλειάν της· ἐπειδὴ ὅμως, ὄχι μόνον βίον ἀπαιτοῦσι τὰ μέγιστα ἐνεργὸν, ἀλλὰ καὶ πᾶσαν δυνατὴν ἐλευθερίαν, γίνονται ἀλλόκοτοι καὶ ἄτακτοι ὡς ἡ θέλησις τοῦ δεσπόζοντος εἰς τὸν ὁποῖον δουλεύουσιν· ὥστε, ἂν καὶ οὐδὲ ἴχνος διεσώθη τῶν ὅσα ἐν τοῖς παλατίοις τοῦ Θεοφίλου, Βασιλείου τοῦ Μακεδόνος, Λέοντος τοῦ Σοφοῦ καὶ Μιχαὴλ τοῦ Παλαιολόγου εἰργάζετο ἡ ζωγραφία ἐπὶ σκοπῷ νὰ διαιωνίσῃ τοὺς ἐν πολέμῳ ἀγῶνας, τὰ τρόπαια καὶ τὰ κυνηγέσια τῶν αὐτοκρατόρων τούτων, δὲν ἤθέλεν ὅμως ἀπατηθῆ ὅστις ὑπέθετεν ὅτι εἰς τοιαῦτα ἔργα ἡ ἀπειροκαλία καὶ ἡ ἄτακτος πολυτέλεια ἐξήλασε τὸ καλὸν καὶ κατέλαβε τὴν τάξιν ἐκείνου . Τὴν ὑπόθεσιν ταύτην ἐπιβεβαιοῦσιν οἱ ἄτεχνοι τύποι τῶν νομισμάτων καὶ ἡ κατάστασις τῆς ἀρχιτεκτονικῆς καὶ ποιήσεως τῶν χρόνων ἐκείνων, διότι αἱ ὡραῖαι τέχναι, διὰ τὸν συνάπτοντα αὐτὰς κοινὸν δεσμὸν, συγχρωτίζονται ἐκ περιτροπῆς ὑπὸ τοῦ αὐτοῦ μιάσματος. Ἐκτὸς τούτου, ἐὰν αἱ τέχναι ἠξιώθησαν τότε τῆς ὡς ἐφικτὸν εὐρυτέρας ἐλευθερίας, δὲν ἔτυχον ὅμως καὶ τῆς ὡς δυνατὸν συντονωτέρας ἐνεργείας. Ἡ ἀρχὴ ἐκλονεῖτο πάντοτε ἐκ τῶν ἐμφυλίων στάσεων καὶ τῶν ἐπιδρομῶν τῶν βαρβάρων, ἄλλους ἐξ ἄλλων μεταβάλλουσα συνεχῶς τοὺς σφετεριζομένους αὐτὴν. Ἀπήνειαι, ἐπιβουλαὶ ἐν ταῖς οἰκογενείαις, προδοσίαι, ἐπιορκίαι, συνωμοσίαι σκευωρούμεναι ἐντὸς τῶν ἀνακτόρων, ἰδοὺ οἱ μίτοι ἐξ ὧν ὑφαίνεται ὁ ἱστὸς τῆς φρικώδους ἐκείνης καὶ ἀποτροπαίου ἱστορίας.
Ἐὰν δὲ προσέτι διαστείλωμεν τὴν ζωγραφίαν εἰς ἱερὰν καὶ μὴ ἱερὰν, οὐδὲν ἄλλο τῶν βυζαντινῶν χρόνων μένει γνωστὸν
