τῶν περιηγήσεων· ἑπομένως ὅλον τὸ χρέος τοῦ διδάσκοντος πρέπει νὰ περιορίζεται εἰς τὸ νὰ καταστήσῃ τὸν μαθητὴν ἱκανὸν, νὰ μάθῃ ἀφ’ ἑαυτοῦ εἰς τὸ μετέπειτα τὴν Γεωγραφίαν, τουτέστι νὰ ὠφελῆται ἀπὸ τὰς ἀναγνώσεις του.
Διὰ νὰ φθάση δὲ εἰς τοῦτο, πρέπει νὰ παραστήσῃ εἰς τοὺς μαθητὰς συντόμως τὸ ὅλον τῆς Γεωγραφίας· νὰ τοῖς δείξῃ τὰ κυριώτερα καὶ τὰ ἔξοχα, οὕτως εἰπεῖν, αὐτῆς σημεῖα εἰς τρόπον, ὥστε νὰ ἔχωσιν αὐτοὶ ἐνώπιόν των ἓν εἶδος πίνακος, εἰς τὸν ὁποῖον θέλουν ἔρχεσθαι ἀλληλοδιαδόχως νὰ κατατάσσωνται καὶ νὰ προσηλόνωνται ὅλαι, αἱ λεπτομερεῖς γνώσεις, τὰς ὁποίας πλέον ἐκτεταμέναι καὶ βαθύτεραι μελέται θέλουν χορηγήσει εἰς αὐτούς.
Ἕπεται λοιπὸν ἐκ τῶν ἀνωτέρω, ὅτι ἓν καλὸν βιβλίον στοιχειώδους Γεωγραφίας πρέπει νὰ ἦναι σχέδιον, ὅπου εὑρίσκονται διαγεγραμμένα καὶ σημειωμένα τὰ χαρακτηριστικὰ ἑκάστου μέρους τῆς Γεωγραφίας. Τὸ τοιοῦτον βιβλίον πρέπει νὰ παρουσιάζῃ ἓν ὅλον διδασκαλίας ἀπηρτισμένον καὶ ἀρκετὸν, ὅταν ὑποθέσωμεν, ὅτι οἱ μαθηταὶ δὲν θέλουν ἐμπορέσει νὰ προχωρήσωσιν εἰς ἀνώτερα μαθήματα γεωγραφικὰ, καὶ καλὸν ἐνταυτῷ νὰ χρησιμεύῃ ὡς κείμενον εἰς ἀναπτύξεις ἐπωφελεῖς, ἂν ὁ διδάσκαλος ἔχῃ καιρὸν ἢ τοὺς τρόπους νὰ κάμῃ αὐτάς.
Τοιαύτην ἔννοιαν μ’ ἔφερεν εἰς τὸν νοῦν ἢ ἀπὸ τινῶν χρόνων πεῖρα περὶ μιᾶς στοιχειώδους πραγματείας Γεωγραφικῆς, καὶ αὐτὴν τὴν ἔννοιαν ἔβαλα εἰς πρᾶξιν συντάξας τὸ παρὸν βιβλίον.
Εἶναι δὲ διῃρημένον εἰς δύο μέρη, καὶ ἕκαστον τούτων ὑποδιῃρημένον εἰς δύο βιβλία. Τὸ πρῶτον βιβλίον τοῦ πρώτου μέρους πραγματεύεται περὶ τῶν κυριωτέρων σχέσεων τῆς Γῆς πρὸς τὸν λοιπὸν Κόσμον· τοῦτο δὲ παρημέλησαν οἱ πρὸ ἐμοῦ πλειότερον εἰς τὰ στοιχειώδη συγγράμματα. Ναὶ μὲν, διαλαμβάνουσιν ὀλίγα τινὰ περὶ σφαίρας, ἀλλ’ αἱ θεμελιώδεις γνώσεις, οἷον αἱ περὶ μήκους καὶ πλάτους, εἶναι τόσον ἀτελῶς ἐκτεθειμέναι, ὥστε οἱ μαθηταὶ δὲν εἶναι καλοὶ νὰ ἐννοήσωσι τίποτε εἰς αὐτά.
Ἀφοῦ δώσω τὰς πλέον εὐλήπτους ἀποδείξεις περὶ τῆς στρογγυλότητος τῆς Γῆς, χειραγωγῶ ἔπειτα κατὰ μικρὸν τὸν μαθητὴν εἰς τὴν ἔννοιαν τὴν περὶ τῆς ἐκτάσεως τῆς σφαίρας, περὶ τοῦ κατὰ τοὺς Πόλους πιεσμοῦ αὐτῆς· ἔπειτα εἰς ἐξήγησιν ἀπλουστάτην τῶν κύκλων, οἵτινες διαιροῦσιν αὐτήν· καὶ τέλος εἰς τὴν κατάληψιν τοῦ μήκους καὶ πλάτους καὶ τῶν τρόπων, δι’ ὧν προσδιορίζονται αὐτά. Αὐταὶ δὲ αἱ γνώσεις
