Σελίδα:Γεωγραφία Στοιχειώδης.pdf/5

Από Βικιθήκη
Η σελίδα αυτή έχει ελεγχθεί για πιθανά λάθη.
έ.
ΤΟΥ ΓΑΛΛΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΣ

εἶναι ἀναγκαιόταται, διὰ νὰ καταλάβῃ τις καλῶς τὴν Γεωγραφίαν.

Ἀπὸ τὰ πρώτας ταύτας γνώσεις μεταβαίνω ἔπειτα εἰς τὴν ἐξήγησιν, τῶν ὁποίων ἔχει σχέσεων ἡ Γῆ μὲ τὰ οὐράνια σώματα. Τὰ ὀνόματα, αἱ διαστάσεις, τὸ σχῆμα, αἱ ἀποστάσεις, αἱ κινήσεις τῆς περιστροφῆς καὶ τῆς περιφορᾶς τῶν σωμάτων τοῦ πλανητικοῦ συστήματος, εἶναι ὅλα πράγματα, τὰ ὁποῖα ὁ μαθητής δύναται νὰ ἐννοήσῃ καὶ νὰ κρατήσῃ κάλλιστα εἰς τὴν μνήμην του. Δὲν ἔχει χρείαν πρὸς τοῦτο εἰμὴ τῆς φυσικῆς ἐκείνης Γεωμετρίας, ἡ ὁποία ἐνυπάρχει εἰς ὅλους τοὺς ὀρθοὺς νόας.

Πρὸς τὴν ἐκλογὴν δὲ τῶν ἀντικειμένων, ὅσα παρουσιάζω εἰς τὴν κατάληψιν καὶ τὴν μνήμην τοῦ μαθητοῦ, ἐσκόπευσα κυρίως νὰ καταστήσω αὐτὸν ἱκανὸν νὰ ἐννοήση τὰ στοιχεῖα τῆς Χρονολογίας, δίχως τῶν ὁποίων βάσιμος διδασκαλία τῆς ἱστορίας δὲν δύναται νὰ γένῃ. Αὐτὰ δὲ τὰ στοιχεῖα πάντοτε παραβλέπονται ἀπὸ τοὺς καθηγητὰς τῆς ἱστορίας· καὶ τὸ αἴτιον τούτου εἶναι, διότι οἱ ἀκροώμενοι αὐτοὺς, μὴ ὄντες ἱκανοὶ νὰ ἐννοήσωσι τὰς ἁπλουστάτας περὶ μηνολογίου ἰδέας, δὲν δύνανται νὰ καταλάβωσι τὰ ὑπ’ αὐτῶν λεγόμενα. Ἀλλ’ ἐγὼ διὰ νὰ διορθώσω τὸ σφάλμα τοῦτο παρέστησα εἰς τὸ δεύτερον τμῆμα τοῦ πρώτου βιβλίου τὰ ἀναγκαία πρὸς κατάληψιν τῆς Χρονολογίας, οἷον τὰς περιόδους τῶν ὁρῶν τοῦ ἔτους καὶ τῶν ἡμερῶν, τὰς γινομένας ἀπὸ τὴν περὶ τὸν ἥλιον περιφορὰν τῆς Γῆς, τοὺς διαφόρους ἐνιαυτοὺς, τὰς σεληνιακὰς περιόδους τὰς εἰς χρῆσιν τῆς Χρονολογίας, ἕως καὶ τὴν ὀπισθοπόρησιν τῶν ἀπλανῶν προερχομένην ἀπὸ τὴν προήγησιν.

Κατόπιν τούτων ἄρχεται ἡ Γεωγραφικὴ ὀνοματολογία. Ἀλλὰ πρὶν ἔμβω εἰς τὰ καθ’ ἕκαστα τῆς ἀρχαίας καὶ νεωτέρας Γεωγραφίας, ἐστοχάσθην, ὅτι ἔπρεπε νὰ δύνανται οἱ μαθηταὶ νὰ περιλαμβάνωσιν ὑπὸ μίαν ἐποπτείαν τὰς μεγάλας διαιρέσεις τῆς σφαίρας, καὶ νὰ γνωρίζωσι τὰ ὀνόματα τῶν θαλασσῶν, ὀρέων, ποταμῶν, λιμνῶν κ. λ. Διὰ νὰ μετριάσω ὅμως τὴν ξηρότητα αὐτῆς τῆς ὁνοματολογίας, τὴν ὁποίαν καὶ ὅσον ἠδυνήθην συνέτεμα, τὴν ἀνέμιξα μὲ διηγήσεις ἁπλουστάτας καὶ ἀναγκαιοτάτας, οἷον τὰς περὶ ἀτμοσφαίρας, περὶ ψύχους, περὶ ὀρέων, ἀνέμων, ναυτικῆς πυξίδος, περὶ φύσεως τῶν γαιῶν, περὶ κατατάξεως τῶν προϊόντων τῆς ὑδρογείου σφαίρας, περὶ κινήσεως τῶν θαλασσῶν κ. λ. Ἐπεμελήθην ὥστε αἱ γνώσεις αὗται, μεμονωμέναι ἀπὸ τὸ ἐπιστημονικὸν σύ-