Νεοελληνική Φιλολογία/Γρηγόριος Μάμας
| ←Γεώργιος Φραντζής | Νεοελληνική Φιλολογία: Βιογραφίαι των εν τοις γράμμασι διαλαμψάντων Ελλήνων από της καταλύσεως της βυζαντινής αυτοκρατορίας μέχρι της ελληνικής εθνεγερσίας (1453-1821) Συγγραφέας: Γρηγόριος Μάμας |
Ματθαῖος Καμαριώτης→ |
 Δείτε επίσης: σχετικό λήμμα.
|
Ἐγεννήθη ἐν Κρῇτῃ καὶ ἐξεπαιδεύθη ἐν Κωνσταντινουπόλει· τὸν μοναχικὸν ἀσπασθεὶς βίον διωρίσθη πνευματικὸς τοῦ αὐτοκράτορος Ἰωάννου τοῦ Παλαιολόγου, ὑπὸ τοῦ ὁποίου καὶ ἀπειτάλη ἐν ἔτει 1437 ὡς πρέσβυς πρὸς τοὺς ἐν Πελοποννήσῳ ἡγεμονεύοντας ἀδελφούς του[2]. Τὸ κατ’ ἀρχὰς ὁ Γρηγόριος ἀνεδείχθη θερμὸς τῆς ὀρθοδοξίας ὑπερασπιστὴς, εἴτ’ ἐκ πεποιθήσεως ἢ καὶ ὑποκρινόμενος· παρευρεθεὶς ὅμως εἰς τὴν ἐν Φλωρεντίᾳ σύνοδον ἐκηρύχθη φανατικὸς τοῦ παπισμοῦ θιασώτης, παραπείθων μὲν τότε καὶ ἄλλους δολίως, ἀπροκαλύπτως δὲ καὶ ὕστερον ὑπηρετῶν τὰ συμφέροντα τῆς Ῥώμης. Ἐπανελθὼν εἰς Βυζάντιον προεβιβάσθη οἰκουμενικὸς πατριάρχης (1445). Ὀλίγον μετὰ τὸν θάνατον Ἰωάννου τοῦ Παλαιολόγου καὶ τὴν στέψιν τοῦ διαδόχου Κωνσταντίνου τοῦ Δράγαση συνεκροτήθη ἐν Ἁγίᾳ Σοφίᾳ σύνοδος πρὸς συζήτησιν τῶν ἐν τῇ Φλωρεντινῇ Συνόδῳ ἀποφασισθέντων (1450). Εἰς τὴν σύνοδον ταύτην παρῆσαν οἱ τρεῖς πατριάρχαι, Ἀλεξανδρείας, Ἱεροσολύμων, καὶ Ἁντιοχείας, καὶ ἄλλοι πολλοὶ ἀρχιερεῖς καὶ κληρικοὶ, οἵτινες καὶ ἀποστείλαντες πρὸς τὸν Μάμαν τὸν οἰκονόμον Μιχαὴλ καὶ τὸν μέγαν ῥήτομα Θεόδωρον Ἀγαλλιανὸν ἐζήτησαν ἐπισήμως τὴν παρουσίαν του, Ἐλθόντες οἱ ἀπεσταλμένοι ἐξέθηκαν αὐτῷ ὅτι ἡ συγκροτηθεῖσα Σύνοδος ἀξιοῖ καὶ παρακαλεῖ ὅπως παρεσόµενος τῇ συνόδῳ γνωμοδοτήσῃ περὶ τῶν ἐν τῇ Φλωρεντινῇ συναγωγῇ δεδογμένων. Ὁ δὲ λατινόφρων Γρηγόριος ἀπεκρίθη αὐτοῖς ὡς ἑξῆς: Ἐγὼ συνεθέµην ταῖς ὑπογραφαῖς ἠγησάμενος μηδὲν ἐκείνην τὴν σύνοδον τῶν προγεγενηµένων οἰκουμενικῶν συνόδων διαφέρειν, μηδὲ τοὺς Ἰταλοὺς τῶν Γραικῶν οὐσιωδῶς διαφέρειν κατὰ τὰ δόγματα· Χριστιανοὺς γὰρ ὀρθοδόξους εἶναι ἄμφω… φαίητε τὸν αὐτὸν ἐμὲ τῷ πάπᾳ τῆς δόξης σκοπὸν δεικνύειν καὶ μηδὲν ἀπῳδὰ τῇ συνόδῳ ἐννοεῖν.
Οὕτως ἀπαντήσας τοῖς ἀπεσταλμένοις ἔπεμψεν ἀνθ’ αὐτοῦ τὸν δυτικὸν φράτερ Λεονάρδον, λαβόντα μέρος εἰς τὰς ἐγερθείσας συζητήσεις.
Τότε οἱ ἐν Ἁγίᾳ Σοφίᾳ συνηθροισμένοι ἀπεκήρυξαν τὸν Μάμαν ὡς οἰόμενον τὸν Φλωρεντινὸν σύλλογον οἰκουμενικὸν εἶναι καὶ μηδὲν τῶν προγεγενηµένων οἰκουμενικῶν συνόδων διενηνοχέναι, ἀνακράζοντες: Ἐκβαλλέσθω τοῦ θρόνου Γρηγόριος καὶ ἀντεπαχθήτω Ἀθανάσιος.
Τότε δὲ καὶ οἱ ἐκ τῆς συνόδου ταχθέντες εἰς ἐκλογὴν τοῦ νέου πατριάρχου, Μακάριος ὁ Νικομηδείας, Νεόφυτος ὁ Νικαίας, καὶ Παρθένιος ὁ Κυζίκου διεκήρυξαν, Καθείλομεν ὀλιγωρητέον Γρηγόριον, τὸν ὀλιγωροῦντα τοῦ ἀνατολικοῦ δόγματος καὶ ἀντεισήξαμεν τὸν συνωδὸν τῇ εὐσεβείᾳ κύριον Ἀθανάσιον, ὃς παρέσται ἤδη τῇ συνόδῳ[3].
Ὁ Γρηγόριος μετὰ τὴν καθαίρεσιν διατρέψας ἐπ' ὀλίγον ἐν Βυζαντίῳ, ἀνεχώρησε τῷ 1452 ὡς φυγὰς[4], καὶ ἐλθὼν εἰς Ῥώμην ὑπεδέχθη εὐμενῶς ὑπὸ τοῦ πάπα τοῦ ὁποίου τὰ συμφέροντα φανατικῶς εἶχεν ὑποστηρίξει. Ἐνταῦθα δὲ ἀπεβίωσεν ὀλίγον μετὰ τὴν ἐπελθοῦσαν ἕλωσιν τοῦ Βυζαντίου.
—Πρὸς τὸν αὐτοκράτορα Τραπεζοῦντος περὶ τῶν ἱερῶν δογμάτων.—Ἀντιῤῥητικὰς εἰς τὴν ἐπιστολήν Μάρκου τοῦ Ἐφέσου. (ἐξεδόθη ὑπὸ Καρυοφύλλη).
—Απολογία πρὸς τὴν Μάρκου Ἐφέσου ὁμολογίαν.
—Ἀνατροπὴ τῶν συλλογιστικῶν κεφαλαίων Μάρκου Ἐφέσος κατὰ Λατίνων.
—Ἔκθεσις πίστεως.
—Απολογία περὶ τῶν πέντε κεφαλαίων τῆς ἐν Φλωρεντίᾳ συνόδου[5].
- ↑ Ἐπωνομάσθη οὕτως ἀπὸ τοῦ ἐπαγγέλματος τῆς μητρός του, μαίας οὔσης, τὸ δὲ κύριον αὐτοῦ ὄνομα ἦν Μελισσηνὸς καὶ Στρατηγόπουλος,
- ↑ Φραντζῆ Χρον. σελ. 162, ἔκδ. Βόννης.
- ↑ Πρακτικά τῆς ἐν Αγία Σοφία Συνόδου, δημοσιευθέντα ὑπὸ Δευθέων ἐν τόμῳ Καταλλαγής.
- ↑ Φραντζῆς, σελ. 217.
- ↑ Fabricii, Bibliotheca Græca, tom. XI. σελ. 393-4.