Ετήσιον Ημερολόγιον του Έτους 1887/Επαρχιακαί εντυπώσεις
| ←Τὸ tournure καὶ ἡ μεγάλη περιφέρεια | Ἐτήσιον Ἡμερολόγιον τοῦ Ἔτους 1887 Συγγραφέας: Ἐπαρχιακαὶ ἐντυπώσεις |
Πιστὴ μέχρι τάφον→ |
Εὑρισκόμην ἐν τῇ θαλερωτάτῃ τῆς Πελοποννήσου πολίχνῃ Φιλιατρὰ ὡς ἀνταποκριτὴς τῆς «Ἀκροπόλεως» ὑπὸ ὅλως θλιβερὰς περιστάσεις καὶ ἀνεχώρουν ἐκεῖθεν πλήρης σπαραξικαρδίων ἐντυπώσεων. Ἀλλ’ αἱ ἐντυπώσεις αὗται δὲν ἦσαν αἱ μόναι, ἃς ἀπεκόμιζον ἐν τῷ σημειωματαρίῳ μου· ἔφερον καὶ ἄλλας φαιδροτέρας φύσεως ὧν τινας μεταγράφω ἐνταῦθα. Ἐν τῷ βίῳ δὲν κυριαρχεῖ βεβαίως πάντοτε τὸ αἴσθημα τοῦ ἄλγους ἢ τῆς χαρᾶς μονομερῶς· ἀμφότερα συνυπάρχουσι. Τὰ τραγικώτερα δράματα ἔχουσι πάντοτε τὰς κωμικὰς αὐτῶν φάσεις, ἡ δὲ περιοδεία μου ἀνὰ τὰ καταστραφέντα μέρη δὲν μοὶ παρέσχε μόνον εἰκόνας ἄλγους καὶ καταστροφῆς· εἶχε καὶ αὕτη τὰ φαιδρά της μέρη ποικίλλοντα τὴν γενικὴν σκηνογραφίαν.
Ἡ μοναδικὴ ἅμαξα τῆς κωμοπόλεως, ἥτις ἐχρησιμοποιεῖτο εἰς ἐκτάκτους μόνον περιστάσεις,—ὁπότε οἱ κάτοχοι ἐζήτουν δι’ ἀγώγιον τὴν ἀξίαν ὁλοκλήρου αὐτῆς,—ἤδη καὶ αὕτη ὑποστᾶσα τὰς συνεπείας τοῦ φρικώδους σεισμοῦ εὑρίσκετο ἐρριμμένη μὲ συντετριμμένους ἄξονας καὶ τεθλασμένας πλευρὰς ἕν τινι μάνδρᾳ, ἐν ᾗ τά παιδία τῆς γειτονιᾶς συναθροιζόμενα ἀνήρχοντο ἐπὶ τοῦ γηραιοῦ τούτου ἐρειπίου ἐναβρυνόμενα διὰ τὴν τιμὴν τῆς εἰσόδου ἐν ἁμάξῃ ἔστω καὶ ἐν τοιαύτῃ οἰκτρᾷ καταστάσει διατελούσῃ. Ὅτε, ἀγνοῶν τὴν τύχην της, ἐζήτησα τὴν ἅμαξαν ταύτην ν’ ἀπέλθω, ἰσχνός τις μὲ γένειον τμηματικῶς ἐσπαρμένον φουστανελλοφόρος, ὁ κτήτωρ αὐτῆς, μὲ ὡδήγησεν ἐν τῇ μάνδρᾳ καὶ μὲ τὴν τραγικωτέραν στάσιν ἕλληνος ἠθοποιοῦ μὲ προσεκάλεσε νὰ θρηνήσω ἐπὶ τῶν λειψάνων τοῦ παρελθόντος μεγαλείου του, τύπτων ἐν τῷ μεταξὺ διὰ μικροῦ μαστιγίου τὰ παιδία, τραπέντα εἰς φυγὴν ἀλαλάζοντα καὶ συρίζοντα ἀπαισίως.
Μοὶ ἐξέφυγε στεναγμὸς τοῦ στήθους ἐπὶ τῇ φρικώδει θέᾳ τῆς μαθουσαλείου ἁμάξης καθ’ ὅσον ἄλλως τε τὰς συνεπείας τοῦ ἀκρωτηριασμοῦ αὐτῆς, πρῶτος ἐγὼ ὤφειλον νὰ ὑποστῶ, μεταβαίνων ἐφ’ ἵππου ὑπὸ καύσωνα ἀνηλεῆ εἰς τήν ὀκτὼ ὥρας ἀπέχουσαν ἑτέραν κωμόπολιν ἢ πόλιν, ἧς θὰ μοὶ ἐπιτρέψητε νὰ παρασιωπήσω τὸ ὄνομα ἵνα μὴ ἔχω τηλεγραφικὰς διαμαρτυρίας παρὰ τῶν ἐκεῖ δημάρχων, ὡς ἐκολακεύοντο νὰ τὴν ἀποκαλῶσιν οἱ κάτοικοι τῶν μερῶν ἐκείνων. Δυσθυμῶν ἐζήτησα ἵππον, ὅνπερ μοὶ ἔφερον· ὁ ἵππος οὗτος κιτρινόχρους καὶ μικρὸς τὸ ἀνάστημα μοὶ ὑπενθύμιζε τὸν ἵππον τοῦ Ἀρτανιάν. Φορτώσας τὸν μάρσιπόν μου ἐκάθησα κ’ ἐγὼ ἐπ’ αὐτοῦ, ἔχων δὲ συνοδὸν εὐσταλῆ καὶ λαλίστατον ὁδηγὸν ἐγκατέλιπον τὴν κατεστραμμένην πολίχνην.
Ἡ ὁδὸς ἦτο μαγευτικωτάτη, ἀνελισσομένη ὡς λευκὴ ταινία μέσῳ ἀπεράντων φυτειῶν σταφίδων καὶ ἀμπέλων. Τὸ κυανόχρουν τῶν πέριξ βουνῶν, ἡ μακρὰν μαρμαίρουσα ὡς πλὰξ σαπφείρου θάλασσα, οἱ πάλλευκοι ἐπὶ τῶν λόφων ἐξοχικοὶ ναΐσκοι, τὰ χάνια, αἱ κῶμαι καὶ οἱ ὑδρόμυλοι ἀπετέλουν ἐξαισίαν εἰκόνα τῆς ἀριστοτέχνιδος φύσεως. Ἡ θέα αὕτη, σπανίως παρουσιαζομένη ἐν Ἑλλάδι, μὲ ἐκράτει ἐν ἐκστάσει ἐξ ἧς μὲ ἀπέσπασεν ἡ φωνὴ τοῦ ὁδηγοῦ μου, παρακαλοῦντός με νὰ σταματήσω τὸν ἵππον πλησίον πέτρας χρησιμευούσης ὡς ἀνάβαθρον. Μετὰ τήν ἐκπλήρωσιν τῆς ἐπιθυμίας του ταύτης εἶδον αὐτὸν, χωρὶς νὰ ζητήσῃ τὴν τυπικὴν τοὐλάχιστον συγκατάθεσίν μου, πηδῶντα ἐπὶ τοῦ ἵππου μου καὶ λέγοντά μοι:
— Βάρτου νὰ φθάσωμε μιὰ ὥρα ἀρχήτερα!
Δὲν ἤξευρον ἂν ἔπρεπε νὰ γελάσω ἢ νὰ ἀγανακτήσω κατὰ τῆς ἄγαν συνταγματικῆς διαγωγῆς τοῦ ἀγωγέως μου, ἀφοῦ ἄλλως τε δὲν εἶχε πρότερον ἐξακριβωθῆ ἂν ἡ μίσθωσις συμπεριελάμβανε καὶ τὰ ὀπίσθια τοῦ ἵππου, ἢ ἂν τοὐναντίον ἡ δικαιοδοσία μου περιωρίζετο ἐπὶ τοῦ σάγματος μόνον. Μὴ θέλων δὲ νὰ παρῳδήσω τὴν περὶ ὄνου σκιᾶς γνωστὴν ἀβδηριτικὴν παράδοσιν καὶ νὰ ἔλθω εἰς λόγους, ἂν μὴ εἰς χεῖρας, μετὰ τοῦ αὐθαιρέτου ἀναβάτου, ἐκέντησα πρὸς δρόμον τὸν ἵππον, φέροντα βαρέως τὸ πρόσθετον αὐτὸ βάρος. Οὕτω δὲ ἐν χαριεστάτῳ συμπλέγματι εἰσήλθομεν εἰς τὴν κωμόπολιν, οὖσαν καὶ ταύτην ἀνάστατον ἐκ τοῦ σεισμοῦ.
Μικρὰ ἐν αὐτῇ ἐπισκόπησις ἔπειθε τὸν ἐπισκέπτην, ὅτι οἱ κάτοικοι εὐποροῦσιν. Αἱ οἰκίαι διώροφοι ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ παρουσίαζον θέαν εὐπρεπεστάτην, τὸ δὲ ἐν τῇ πλατείᾳ καφενεῖον, πολυτελὲς ἐν μέρει εἶχε καὶ σφαιριστήριον, δυνάμενον ἐν ἀνάγκῃ νὰ χρησιμεύσῃ καὶ ὡς φορτηγὸς ἅμαξα ἂν προσηρμόζετο ἐπὶ τεσσάρων τροχῶν, πεπαλαιωμένον, ἀντικείμενον μᾶλλον ἀρχαιολογικῆς ἐρεύνης, διότι, ὡς ἔμαθον, τρεῖς ἢ τέσσαρες γενεαὶ εἶχον σφαιροβολήσει παίζουσαι ἐπ’ αὐτοῦ. Ἀφίππευσα ἐγγὺς τοῦ καφενείου ὅπερ ἦν τὸ ἐντευκτήριον τῶν ἐπισημοτήτων τῆς κωμοπόλεως καὶ τῶν περιπατητικῶν αὐτῆς ῥητόρων καὶ ἀγορητῶν, οἵτινες ἔστρωνον ἐπὶ τῆς τραπέζης μετὰ μοναδικῆς εὐχερείας πάντα τὰ ἐκκρεμῆ εὐρωπαϊκὰ ζητήματα, ἐπικρίνοντες τὴν πολιτικὴν τοῦ Γλάδστωνος ἢ συμπληροῦντες τοὺς ὑπολογισμοὺς τῆς πολιτικῆς τοῦ Βίσμαρκ ἢ προτείνοντες σχέδια ὁριστικῆς λύσεως τοῦ ἀνατολικοῦ ἢ ἰρλανδίκοῦ ζητήματος.
Μόλις ἐπεφάνην ἐν τῇ πλατείᾳ, καὶ ἀμέσως λιπαρὸς, ὁλοστρόγγυλος, ὑψηλός τις, μὲ πλατείας ἀναξυρίδας καὶ ῥεδιγκόταν, ἐφ’ ἧς ὁ πανδαμάτωρ χρόνος εἶχεν ἀφήσει ἀνεξάλειπτα τὰ ἴχνη τῆς διαβάσεώς του, ἀποσπασθεὶς τῆς συζητούσης ὁμάδος, με ἐπλησίασε καλῶν με ἐξ ὀνόματος, προσεκόλλησεν ἄφνω ἐπὶ τοῦ προσώπου μου τὰ χείλη καὶ πλήρης διαχύσεως μὲ κατησπάσθη ἀδελφικώτατα! Ἡ μορφὴ του μοὶ ἦτο ὅλως ἄγνωστος, ἡ δὲ φωνή του ἀγνωστοτέρα· ἐν τούτοις ὑπέκυψα εἰς τὴν θυελλώδη φιλοξενίαν του καὶ ἐπλησίασα μετ’ αὐτοῦ τὸν ὅμιλον τῶν συζητητῶν ἔνθα ἐγένετο ἡ ἐπίσημος παρουσίασίς μου ἐν τῇ ἀριστοκρατίᾳ τῆς κωμοπόλεως, ἣν σπεύδω κἀγὼ ἀμοιβαίως νὰ παρουσιάσω πρὸς τοὺς ἀναγνώστας τοῦ Ἡμερολογίου.
Ἐν τῇ ἱεραρχίᾳ τῆς παρουσιάσεως προηγήθη ἡ πρὸς τὸν κύριον εἰρηνοδίκην, τὸν Ῥαδάμανθον τοῦ χωρίου, ἰσχνόν, ἡλιοκαὲς γερόντιον, ὅστις μὲ προσητένισε μὲ ὕφος ἱεροεξεταστοῦ. Ἔφερεν εἰς πᾶσαν ἐποχὴν τοῦ ἔτους τὸ ἀπαραίτητον σάλιον, προσφιλὲς ἐνθύμιον τοῦ πρώτου μισθοῦ ὃν εἶχε λάβει πάλαι ποτὲ ὡς ὑπάλληλος τοῦ δημοσίου, ἐγκεκορδυλημένος ἐντὸς αὐτοῦ μεθ’ ὅσης αὐταρεσκείας ὁ Καῖσαρ ἐντὸς τῆς βασιλικῆς ἁλουργίδος. Ἦν ὁ πρύτανις τῶν θαμιστῶν τοῦ καφενείου ὅπερ αὐτὸς ὠνόμαζε λέσχην. Καὶ κατέρρεε μὲν ἡμέρᾳ τῇ ἡμέρᾳ ἐν ἀμφιβόλῳ χρωματισμῷ τὸ πολυπαθὲς σάλιον ἀπὸ τῆς ὑποκύρτου ῥάχεως τῆς αὐτοῦ δικαστικῆς ἐξοχότητος, ἀλλ’ ὁ κ. εἰρηνοδίκης ἔμενεν ἀμετάπειστος ἐννοῶν μετ’ αὐτοῦ νὰ ἀποθάνῃ, μετὰ συγκινήσεως δὲ διηγεῖτο εἰς πρώτην διδομένην περίστασιν πρὸς πάντας τὴν περιπετειώδη Ὀδύσσειαν τοῦ σαλίου, ἰδίως δὲ τὴν ῥαψῳδίαν ἐκείνην, καθ’ ἣν πρὸ δεκαπενταετίας ἐν Ἀθήναις ὢν κατὰ τὰς ἀπόκρεω καὶ θεώμενος μὲ χάσκον τὸ στόμα ἰταλόν τινα ταχυδακτυλουργὸν καταπίνοντα μαχαίρας καὶ τὰ κερμάτια τοῦ περιέργου συνωστιζομένου ὄχλου, ᾐσθάνθη τὴν ῥάχιν αὐτοῦ ἐλαφρυνθεῖσαν, διότι ἕτερος ἀφανὴς ταχυδακτυλουργὸς τῷ εἶχεν ἀφαιρέσει τὸ ἀκμάζον ἄλλως τε τότε σάλιον, ὅπερ μόνον μετὰ μακρὰν ἀναζήτησιν καὶ τριῶν μηνῶν πολυστένακτον πάροδον, ἠδυνήθη νὰ ἀνεύρῃ ἐπὶ τρίτης ῥάχεως, ἐξ ἧς διὰ νὰ τὸ ἀποσπάσῃ ἐδέησε νά μεταχειρισθῇ ἔκτακτα βουλευτικὰ μέσα. Ὁ κ. Εἰρηνοδίκης, ἐκτὸς τῆς πρὸς τὸ σάλιον τρυφερᾶς ἀγάπης εἶχε καὶ ἑτέραν πρὸς τὸν σκύλον του, ὅστις ἀρχαιότερος αὐτοῦ εἶχε καταβληθῆ ἑνωρίτερον, ἔσυρε δὲ τὰ ῥάκη τῆς ζωῆς μετὰ κόπου βλέπων τὰ πάντα ἀλλοιωθέντα ἀπὸ τοῦ κρεοπωλείου τῆς πόλεως μέχρι τῶν ὑποδημάτων τοῦ κυρίου του, ἅτινα οἱονεὶ αἰδούμενα εἶχον περιβληθῆ προσωπίδας, ἂς ὁ κ. εἰρηνοδίκης ἐξελλήνιζεν εἰς.. μασκαρέτας. Ὁ συνοδοιπορῶν φίλος μου κ. Μπ.. γνωρίσας αὐτὸν ἄλλοτε μοὶ ἔλεγεν, ὅτι ἔδιδε γεύματα, τὸν χειμῶνα δὲ καὶ ἑσπερίδας, αἵτινες δὲν παρετείνοντο πλέον τῆς 10 ὥρας, καὶ ἐν αἷς ὡς ἀναψυκτικὰ προσεφέροντο ῥητινίτης καὶ λεπτοκάρυα ἐν ἀφθονίᾳ, ἔστιν ὅτε δὲ καὶ παστέλια, ἅτινα εἷναι τὸ ἐγχώριον γλύκυσμα, ὅπερ ἐξαγγλισθὲν καὶ τοῦτο ἐπωνομάσθη σαλισβουρίδιον, ἄγνωστον πόθεν λαβὸν τὸ ὄνομα τοῦ εὐγενοῦς Λόρδου πρωθυπουργοῦ. Ἐκτὸς τούτων ἔχει τὸ δικαίωμα νὰ ἐναβρύνεται ὅτι εἰσήγαγεν ἐν τῇ πόλει ἐκείνῃ τὰς μουσικὰς ἑσπερίδας, εἰς ἂς τά ἐπικρατοῦντα ᾄσματα ἦσαν τά:
καὶ ὁσάκις αἱ περιστάσεις ἦσαν πυρετώδεις, ὡς τὸ παρελθὸν ἔτος, τὰ ἡρωϊκὰ ᾄσματα ὑπερίσχυον τῶν ῥωμαντικῶν, τὸ δὲ
συνεπλέκετο μετὰ τοῦ
ὡς συμπλέκεται τὸ λιτάριον μετὰ τοῦ ξίφους τοῦ χωροφύλακος.
Αὗται εἰσὶν αἱ πληροφορίαι μου· ὅ,τι ὅμως ἐγὼ ἀντελήφθην εἶνε ὅτι ὁ κ. Εἰρηνοδίκης κατεγίνετο εἰς τὴν ἱερεψαλτικὴν μᾶλλον καὶ ἠρέσκετο ἐπαναλαμβάνων πάντοτε τὸ χερουβικόν, ὡς ψάλλεται ἐν τῷ ναῷ τοῦ Πατριαρχείου τῆς Κωνσταντινουπόλεως.
Ἐκ τῶν ἄλλων παρακαθημένων, ὁ κ. Τηλεγραφῃτὴς καὶ ὁ κ. Ἀστυνόμος ἀπετέλουν ἐπίχαρι ζεῦγος, ὅλως ἀντιθέτων χαρακτήρων. Περὶ τοῦ κ. Ἀστυνόμου θὰ ὁμιλήσω κατωτέρω· ἤδη πρόκειται περὶ τοῦ κ. Τηλεγραφητοῦ. Οὗτος ἦτο ἐκ τῶν λεόντων τῆς πόλεως· ἡ δὲ κομψοπρέπεια αὐτοῦ ἀρχομένη ἐκ τῆς κόμης, δι’ ἣν κατηνάλισκεν εἴκοσι πέντε κατ’ ἐλάχιστον δράμια ἐλαίου πρὸς στίλβωσιν, κατέληγεν εἰς τοὺς πόδας, οἵτινες ἔχοντες τὴν ἰδιότητα τοῦ τραχήλου του, ὅστις δὲν ὑπέφερε ζυγόν, περιεβάλλοντο διὰ νυκτερινῶν ἐμβάδων, ἐξ ὧν ὑπέφωσκον περικνημίδες ἀμφιβόλου καθαριότητος, ἀρωματίζουσαι τὴν ἀτμόσφαιραν ἐντὸς ἀκτῖνος μεγάλης περιφερείας. Μεταξὺ τοῦ λαλιστάτου ἐκείνου ἑσμοῦ μόνος αὐτὸς ἔπαιζε βωβὸν πρόσωπον ἀποκρινόμενος, ὡς οἱ κάτοικοι τῆς Πολυνησίας διὰ μονοσυλλάβων καὶ ῥοφῶν, ὡς ποιητὴς τῆς ῥωμαντικῆς σχολῆς, μελαγχολικῶς τὸν ναργιλέν του. Βραδύτερον ἐπληροφορήθην ὅτι ἡ μελαγχολία του προήρχετο ἐξ ἔρωτος. Εἶχεν ἀγαπήσει κόρην τινὰ ταχυδρομικοῦ ἐπιστάτου, ἣν μοὶ ἐπέδειξαν, καὶ ἣν, ἂς μοὶ ἐπιτρέψῃ ὁ κ. Καλλιγᾶς νὰ μεταχειρισθῶ μίαν φράσιν του, καὶ ὁ ἀδαέστερος περὶ τὴν ζωολογίαν θὰ τὴν κατέτασσεν εἰς τὰ μαστοφόρα. Ἡ κόρη αὕτη προσεγγίζουσα τὴν μέσην τοῦ βίου ἡλικίαν, δὲν εἶχε καταστῆ ἀκόμη ἀπόμαχος τοῦ ἔρωτος· ἀνεγίγνωσκε τὴν Ἀνθοδέσμην τοῦ κ. Κωνσταντινίδου καὶ τὰ περιπετειώδη μυθιστορήματα τοῦ Ξαβερίου Μοντεπέν, καὶ ἔκαμε, κατὰ τὴν ἐπικρατοῦσαν ἐν τῇ πόλει ἐκείνῃ ἔκφρασιν, ἀργολαβίαν, πρὸς πάντας καὶ πρὸς τὸν ἐλαιοβούτηκτον ἔτι τηλεγραφητήν.
Ὁ ἀπαραίτητος σύντροφος τοῦ τηλεγραφητοῦ ἦτο ὁ κ. Ἀστυνόμος· ἀπορῶ ἔτι πῶς κατώρθωσεν ἡ φύσις νὰ συνδέσῃ τὰ ἀσύνδετα· ἀνόμοιοι χαρακτῆρες, φρονήματα, ὑπηρεσίαι, ἐνδύματα ἀκόμη, ἐχώριζεν αὐτοὺς καὶ ὅμως κατὰ παράδοξον ὅλως φαινόμενον ὅσῳ ἡ φύσις ἐχώριζεν αὐτοὺς τόσον αὐτοὶ συνεδέοντο στενότερον. Δὲν ἐνθυμοῦμαι τίς εἶπεν ὅτι ἡ ἁρμονία παράγεται ἐκ τῶν ἀντιθέσεων. Ὁ τηλεγραφητὴς ἦτο ὁ σιγηλώτερος τῶν ἀνθρώπων, ὁ ἀστυνόμος πάλιν ἦτο ὁ λαλίστερος τῶν Ἑλλήνων. Ἐλάλει, ἐλάλει, ἐλάλει. Καὶ ἡ φωνή του ἔρρεεν ἀεννάως, ὡς τὸ ὕδωρ ἀθηναϊκῆς κρήνης, ἄνευ διακοπῆς. Συνέπλεκε τὰ εὐρωπαϊκὰ ζητήματα πρὸς τὰ ἀστυνομικά του καθήκοντα, καὶ ἐθεωρεῖτο νομικὴ αὐθεντία, ὡς διατελέσας ποτὲ δικαστικὸς κλητὴρ, ὁπότε ἡ τύχη προσμειδιάσασα τὸν ὕψωσεν εἰς τὴν ἐπίζηλον θέσιν ἣν ἐκέκτητο ἀπὸ τῆς ἐπιτυχίας τοῦ νῦν δημαρχεύοντος ἐξαδέλφου του. Ἐν τῇ ὑπηρεσίᾳ ταύτῃ εἰσελθὼν προέβη εἰς μεταρρυθμίσεις· ἦτο ὀπαδὸς τοῦ ἀναμορφωτικοῦ συστήματος· ἠρίθμησε τὰς ἁμάξας τῆς πόλεως, αἵτινες δὲν ὑπερέβαινον τὰς δύο, καὶ διέταξε νὰ ἀνάπτουν φανοὺς τὴν νύκτα, ἂν καὶ οἱ κάτοικοι κατεκλείοντο ἀπὸ τῆς δύσεως τοῦ ἡλίου εἰς τὰς οἰκίας των.
Ἔκαμε καὶ κἄτι ἄλλο σπουδαιότερον, ἔχρισε τοὺς ἐξ ἀνωνύμων ὑγρῶν διαρρέοντας τοίχους διὰ σταυρῶν, ἐκδιώκων οὕτω, ὡς ὁ Φάουστ τὸν Μεφιστοφελῆ, τοὺς θέλοντας νὰ ἐνασκῶσιν ἓν δικαίωμα ἐπιβαλλόμενον ὑπὸ τῆς φύσεως καὶ προστατευόμενον ὑπὸ τοῦ συντάγματος. Τὰς καινοτομίας ταύτας εἶχε μεταφυτεύσει μετὰ τὸ τελευταῖον ἐξ Ἀθηνῶν ταξείδιον, λησμονήσας ὅμως νὰ μεταφέρῃ καὶ τὸν βούρδουλα τῆς ἀθηναϊκῆς ἀστυνομίας ἴσως διότι οἱ κάτοικοι τῆς πόλεως ἐκείνης πληρόνουσι τὸν βούρδουλα διὰ μιᾶς τοὐλάχιστον κουμπουριᾶς.
Περὶ τῶν ἄλλων δὲν φέρω τὸν λόγον, διότι ἤθελον μακρηγορήσει ὑπὲρ τὸ δέον· ἀλλὰ δὲν δύναμαι νὰ παραλείψω τὸν κ. Δήμαρχον. Ὁ κ. Δήμαρχος ἦτο ἐκ τῶν ἀνθρώπων ἐκείνων, οἵτινες ζητοῦν νὰ ἐπιδεικνύωσιν εἰς πρώτην μετὰ τῶν ξένων συνάντησιν πάνθ’ ὅσα ἀπεταμίευσαν ἐν τῷ κρανίῳ των δι’ ἀναγνώσεως ἢ ἐκ διηγήσεων. Οὕτως ὡμίλησε διαδοχικῶς καὶ ἀπνευστὶ περὶ τῶν σχεδίων τοῦ Σώλσβαρυ ἐν τῇ Ἀνατολῇ, περὶ τῆς γαλλικῆς δημοκρατίας καὶ τῶν Βουρβώνων, περὶ τῶν μεγάλων ῥωσσικῶν βλέψεων, περὶ… περὶ… Κατέληξε δὲ εἰς τὸ συμπέρασμα ὅτι ἡ Ἀγγλία ἀπολέσασα ἐξ αἰτίας τῆς δυσμενοῦς διαγωγῆς, ἣν ἔδειξεν ἐν τῷ ἐθνικῷ ζητήματι, τὰς συμπαθείας τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ καὶ ἑπομένως καὶ τὰς τοῦ κ. δημάρχου, ζητεῖ νὰ τὰς ἀνακτήσῃ ἤδη ἐκ νέου διὰ τῆς ἀποστολῆς σκηνῶν καὶ βοηθημάτων ὑπὲρ τῶν ἐκ τοῦ σεισμοῦ παθόντων.
Εἶχε πλέον νυκτώσει καὶ ἐγὼ εὑρισκόμην ἔτι εἰς ἀμφιβολίαν ποῦ ἔμελλον νὰ διαμείνω. Εἷς μετὰ τὸν ἄλλον ἀπῆλθον πάντες οἱ συζητηταὶ καὶ ἐγὼ ἀπέμεινα τέλος ἐν μέσῃ πλατείᾳ, ἄστεγος καὶ νῆστις. Εἰς τὴν αὐτὴν δὲ θέσιν εὑρίσκετο καὶ ὁ ἀνταποκριτὴς τῆς «Ἐφημερίδος». Συνηνώσαμεν τὰς τύχας μας, ἢ μᾶλλον τὰς ἀτυχίας μας, καὶ ἐτράπημεν εἰς ἄγραν ξενοδοχείου ἵνα καθησυχάσωμεν τοὺς ἐπαναστατήσαντας στομάχους μας. Εἰς μάτην ὅμως ἡ ἰχνηλασία· οὐδαμοῦ ὑπέφωσκεν ὁ σωτήριος φανὸς, ὁ μέλλων νὰ μᾶς ὁδηγήσῃ εἰς λιμένα ἀναπαύσεως. Σκότος βαθὺ καὶ σιγὴ ἐκάλυπτε τὴν πολίχνην. Εἴχομεν ἀποφασίσει νὰ κοιμηθῶμεν κάτωθεν ὑψιτενοῦς μωρέας, ὅτε αἴφνης συναντῶμεν παιδικὸν φίλον διαμένοντα ὡς φαρμακοποιὸν ἐν τῇ πόλει ἐκείνῃ. Τῷ ἐξηγήσαμεν τὰ διατρέχοντα καὶ ὡδηγήθημεν εἴς τι ξενοδοχεῖον, οὗ τινος οἱ γλοιώδεις τοῖχοι καὶ τὸ ὀλισθηρὸν ἔδαφος δὲν μᾶς ἐμπόδισαν νὰ εἰσελάσωμεν, ἐνθαρρυνόμενοι ἐκ τῆς πείνης, ὡς ἕλληνες χωροφύλακες ἐν τῇ οἰκίᾳ φυγοδίκου.
Δι’ ἔλλειψιν menu ὁ Δὸν Γκαρσίας ἀπεκάλυψε τοὺς λέβητας ἵνα μᾶς ἐπιδείξῃ τὰ ὄψα του. Ἐντὸς παμμεγίστου λέβητος πλήρους ἐρυθροῦ ὕδατος, ὡς ναυάγια ἐν Ὠκεανῷ ἐπέπλεον πάμνιές τινες, ἐκ τῆς ἀνασκαλεύσεως δὲ διὰ πελωρίου κοχλιαρίου ἐπεφάνησαν τεμάχιά τινα κρέατος, ὡς μᾶς ἐβεβαίου, ἀποσπασθέντα τίς οἶδε ἀπὸ ποῖον γηραιὸν λείψανον ἀροτριῶντος βοός. Δὲν ἐνθυμοῦμαι ἀκριβῶς τίς θεῖος φιλόσοφος εἶπεν ὅτι ἡ μεγαλειτέρα ὄρεξις εἶναι ἡ πεῖνα· τὴν ἀλήθειαν τῶν λόγων τούτων οὐδέποτε ἐξετίμησα πλειότερον.
Ἐξηντλημένοι καὶ κατάκοποι ἐπορεύθημεν εἰς τὴν φιλόξενον στέγην τοῦ φίλου μας. Ὁ ὕπνος δὲν ἐβράδυνε νὰ ἔλθῃ εὐεργετικὸς καὶ καλλιόνειρος. Ὠνειρευόμην ὅτι ὁ κ. Διληγιάννης ῥυμουλκούμενος ὑπὸ τοῦ κ. Σιγάλα ἐκήρυττε τὸν πόλεμον. Ὁ κ. Σιγάλας κρατῶν ὑψηλὰ τὸ λάβαρον τῆς ἐθνεγερσίας, παρώτρυνε τὰ μαινόμενα πλήθη εἰς μάχην διὰ λόγων καὶ μιμικῶν σχημάτων. Ἡ μάχη ἤρχισεν. Αἴφνης κρότοι πυροβολισμῶν καὶ θόρυβος, οἱονεὶ κλαγγὴ ὅπλων, μ’ ἐξηνάγκασαν νὰ ἐκτιναχθῶ τῆς κλίνης. Σπεύδω μὲ τὴν νυκτερινὴν ἐνδυμασίαν μου πρὸς τὰ ἔξω. Φεῦ! δὲν ἦσαν πολεμικοὶ παιᾶνες μήτε θούρια πρὸς τοὺς ἄνδρας Ἀρκάδας: ἦσαν οἱ γρυλλισμοὶ τῶν χοίρων, οἵτινες δραπετεύσαντες τῆς μάνδρας των εἰσήλασαν ἐν τῇ πόλει, κατὰ τὴν ἐπικρατοῦσαν συνήθειαν, καὶ οὓς ὁ ἀστυνόμος ἑπόμενος τῷ ἀναμορφωτικῷ συστήματι ἐπυροβόλει. Τοῦτο φαίνεται ἐγίνετο συνεχῶς, διότι ὅτε ἐξηρχόμεθα ἠκούσαμεν τὸν παραπλεύρως ὑπνώττοντα φίλον νὰ μᾶς λέγη:
— Μὴ ἀνησυχῆτε! δὲν εἶναι τίποτε! ὁ Ἀστυνόμος βαράει τὰ γουρούνια!…
- Ἐν Ἀθήναις, τῇ 14 Σεπτεμβρίου 1886.
Θεοδ. Βελλιανιτησ.