Εθνικόν Ημερολόγιον του Έτους 1891/Ίβυκος
| ←Σὲ μιὰ ξένη | Ἐθνικὸν Ἡμερολόγιον τοῦ Ἔτους 1891 Συγγραφέας: Ἴβυκος |
Τί ἠμπορεῖ νὰ κάμῃ ἡ γυνή→ |
Ἴβυκος ἦτο μελικὸς ποιητὴς γεννηθεὶς ἐν Ῥηγίῳ τῆς Σικελίας, πόλει συνοικισθείσῃ ὑπὸ Ἰώνων ἐκ Χαλκίδος καὶ Δωριέων ἐκ Μεσσήνης, ἐν ᾗ ἐπεκράτουν οἱ τελευταῖοι, δι’ ὃ ὁ Ἴβυκος καὶ Μεσσήνιος λέγεται. Περὶ τοῦ βίου του ὀλίγιστα βέβαια γινώσκομεν. Εἷλκε τὸ γένος ἐξ ἐπισήμου οἴκου, πατέρα δ’ εἶχε ὀνομαζόμενον Φύτιον (τἆλλα φερόμενα ὀνόματα τοῦ πατρὸς αὐτοῦ Πολύζηλος καὶ Κέρδας φαίνονται πεπλασμένα)· καίτοι δὲ μεγάλως ἐτιμᾶτο ἐν τῇ πατρίδι (διότι εἰς αὐτὸν ἀναφέρουσί τινες τὴν παροιμίαν, Ἀρχαιότερος, ἢ ἀνοητότερος Ἰβύκου, λεγομένην ἐπὶ εὐήθους, ἀπὸ Ἰβύκου ὅστις «τυραννεῖν δυνάμενος ἀπεδήμησεν εἰς Ἰωνίαν»), ὅμως ἀγόμενος ὑπὸ τῆς ταραχώδους ποιητικῆς φύσεως αὐτοῦ προέκρινεν τὸν πλάνητα βίον, ὡς πλεῖστοι τῶν συγχρόνων αὐτῷ ποιητῶν. Ἀφ’ οὗ δὲ μετέβη «εἰς Σικελικὰς πόλεις, ἐν αἷς καὶ εἰς Κατάνην καὶ Ἱμέραν (ἔνθα διέτριψεν ἴσως παρὰ τῷ ποιητῇ Στησιχόρῳ) ἔπλευσεν εἶτα εἰς Σάμον καὶ παρέμεινεν ἐν τῇ αὐλῇ τοῦ τυράννου Πολυκράτους πιθανῶς μέχρι τοῦ θανάτου τούτου (ὀλυμπιαδ. 64,3. π. Χ. 522). Κατά τινα διήγησιν, ἣν πολλοὶ θεωροῦσι μυθώδη, πλέων ἐκ νήσου ἀπέβη εἰς ἔρημόν τινα παραλίαν, ἐκεῖ δ’ ἐφονεύθη ὑπὸ λῃστῶν, ἐπικληθεὶς τὴν μαρτυρίαν τῶν ὑπεριπταμένων γεράνων, μόνων μαρτύρων τῆς στυγερᾶς κακουργίας· χρόνου δὲ παρελθόντος οἱ φονεῖς ἰδόντες ἐν Κορίνθῳ γεράνους ἱπταμένας εἶπον πρὸς ἀλλήλους, «αἰ Ἰβύκου ἔκδικοι,» ἐξ οὗ ἀνακαλυφθέντες ἔδωκαν δίκην τῆς πράξεως αὐτῶν. Ὁ παλαιότατος τῶν συγγραφέων παρ’ ᾧ εὕρηται ἡ διήγησις αὕτη εἶναι Ἀντίπατρος ὁ Σιδώνιος, ἐπιγραμματοποιὸς ἀκμάσας τὸν Α′ αἰῶνα π. Χ. ἐπαναλαμβάνουσι δὲ ταύτην μετά τινων παραλλαγῶν καὶ ἄλλοι μεταγενέστεροι συγγραφεῖς καὶ μάλιστα οἱ παροιμιογράφοι, ἑρμηνεύοντες τὴν ἐκ ταύτης προελθοῦσαν παροιμίαν: Αἱ Ἰβύκου γέρανοι.
Ὁ Ἴβυκος ἐτάσσετο ὑπὸ τῶν Ἀλεξανδρινῶν πέμπτος ἐν τῷ κανόνι τῶν μελικῶν ἢ χορικῶν ποιητῶν, ἀμέσως μετὰ τὸν Στησίχορον καὶ τὴν Σαπφώ. Ἐκ τῶν ᾀσμάτων του, ἀποτελούντων ἑπτὰ βιβλία, περιεσώθησαν ὀλίγιστα ἀποσπάσματα. Ἐκ τούτων καὶ ἐξ ἀρχαίων μαρτυριῶν περὶ τοῦ ποιητοῦ συνάγομεν ὅτι ὁ Ἴβυκος ἔχει κοινὰ πρὸς τὸν Στησίχορον (ὧν ἕνεκα πολλάκις οἱ ἀρχαῖοι ἀπέδιδον εἰς τοῦτον στίχους ἢ ᾄσματα τοῦ Ἱβύκου καὶ τἀνάπαλιν) τὴν διάλεκτον, τὴν ἐκλογὴν τῶν μέτρων, τὴν ἔντεχνον τῶν στροφῶν κατασκευὴν καὶ τὴν ἀφθονίαν τῶν ἐν τοῖς ᾄσμασι ἐγκαταπλεκομένων μύθων· ἀλλὰ διαφέρει τούτων προσεγγίζων πρὸς τοὺς αἰολεῖς μελικούς, κατὰ τὴν δεινότητα καὶ τὴν σφοδρότητα τῶν παθῶν, λαμπρῶς καὶ μετὰ πολλῆς δυνάμεως περιγράφων τοὺς ἰδίους ἔρωτας, καὶ οὐχὶ ξένα πάθη ὡς ὁ Στησίχορος. Τὰ μέλη τοῦ Ἰβύκου ἦσαν χορικά, ἐπινίκια τὰ πλεῖστα ἢ ἐγκώμια εἰς καλοὺς παῖδας (ὕμνοι παίδειοι), κατὰ Πίνδαρον Ἰσθμ. β′, 31) οὗ ἕνεκα καὶ ἐρωτομανέστατος περὶ τὰ μειράκια λέγεται. Ἡ διάλεκτος αὐτοῦ, πλήν τινων αἰολισμῶν καὶ σικελιωτικῶν ἰδιωτισμῶν, εἶναι ἡ ἐπικὴ μετ’ ὀλίγων δωρικῶν τύπων. (Βιβλιογραφία. Ibyci Rh. carm. reliquiae, scrips. F. G. Schneidewin. Gött. 1833. — Welcker Kleine Schriften I, 220 κ. ἑ. — Berg, Gr. Lit. II, 332 κ.ἑ. Poet. lyr. gr. Lps 1882 τ. III. — Σ. Α. Βάλβης ἐν Ἀθηναίῳ τ. ς′ σ. 254 κ. ἑ.).
Ν. Γ. Πολιτησ
- ↑ ΣΗΜ. — Τὸ ἄρθρον τοῦτο τοῦ ἡμετέρου διαπρεποῦς καὶ εὐρυμαθοῦς συνεργάτου κ. Ν. Γ. Πολίτου παρεχωρήθη ἡμῖν εὐμενῶς ἀποσπασθὲν ἐξ ὕλης, ἀνεκδότου τέως, προωρισμένης διὰ τὸ ἐπιμελείᾳ αὐτοῦ ἐκδιδόμενον Ἐγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν, δι’ οὗ ἡ σύγχρονος ἑλληνικὴ φιλολογία ἀποκτᾷ πολύτιμον ἀληθῶς καὶ μοναδικὸν βοήθημα, ἀπαραίτητον εἰς πᾶσαν ἀνεξαιρέτως τάξιν φιλομαθῶν καὶ λογίων.