Σελίδα:Γεωγραφία Στοιχειώδης.pdf/72

Από Βικιθήκη
Η σελίδα αυτή έχει ελεγχθεί για πιθανά λάθη.
56
ΣΤΟΙΧ. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ

πτιλωτὰ, καὶ ἔχουσι τὴν ἰδιότητα νὰ ἵπτανται εἰς τὸν ἀέρα· γ′). Τὰ ἀμφίβια, ζῶντα ἐνταὐτῷ καὶ εἰς τὸν ἀέρα καὶ εἰς τὸ νερὸν, καὶ ὄντα καὶ αὐτὰ ὠοτόκα· ὀνομάζονται δὲ καὶ ἑρπετὰ ὀρθότερον· διότι τὰ μὲν ἐξ αὐτῶν, ἔχοντα σῶμα κυλινδρικὸν, κινοῦνται συρόμενα, οἷον τὰ ὀφείδια· τὰ δ’ ἔχοντα βραχυτάτους πόδας μόλις ἕρπουσι καὶ αὐτὰ κατὰ γῆς, οἷον αἱ χελῶναι, αἱ σαῦραι, οἱ βάτραχοι· ὅλα δ’ αὐτὰ σχεδὸν εἶναι φωλιδωτά· δ′). Τοὺς ἰχθύας ἢ τὰ ὀψάρια, ζῶντα εἰς τὰ νερὰ τῆς θαλάσσης ἢ τῶν ποταμῶν καὶ λιμνῶν, καὶ ἔχοντα λέπια. Τινὰ ζῶα μεγάλα, ὁμοιάζοντα μὲ τὰ ὀψάρια, καὶ μὴ δυνάμενα νὰ ζήσωσιν εἰμὴ διατρίβοντα εἰς τὸ νερὸν, ἔχοντα ὅμως χρείαν ν’ ἀναπνεύσωσι καὶ ἀέρα, χωρίζονται ἀπὸ τὴν τάξιν τῶν ἰχθύων, ἐπειδὴ καὶ αὐτὰ εἶναι ζωοτόκα μαστοφόρα, ὅθεν κατατάσσονται μεταξὺ τῶν μαστοφόρων, οἷον αἱ φάλαιναι, αἱ φῶκαι, οἱ δελφῖνες καὶ ἄλλα λεγόμενα κητώδη καὶ κυρίως Ἀμφίβια· έ). Τὰ ζῶα τὰ λεγόμενα ἄναιμα ἢ λευκόαιμα· τουτἔστι τὰ ἔντομα ἱπτάμενα, ἢ μὴ, (οἷον αἱ ψυχαροῦδαι, τέττιγες, μύρμηκες) τὰ μαλάκια, τὰ ὀστρακόδερμα, τὰ κρικκώδη, τὰ ἀκτινωτὰ, καὶ τὰ ζωόφυτα τέλος ζῶντα μέσα εἰς τὰ νερὰ, καὶ συστήνοντα τὸν τελευταῖον κρίκον τῆς σειρᾶς τῶν ζώων.

*Τὸ δὲ φυτικὸν βασίλειον εἶναι τὸ ἀντικείμενον τῆς ἐπιστήμης τῆς Φυτολογίας. Τὰ δὲ φυτὰ εἶναι καὶ αὐτὰ ὀργανικὰ σώματα, ὡς εἴπομεν ἀνωτέρω, καὶ λέγονται φυτὰ, ὅσα φυόμενα ἐκ τῆς Γῆς ζῶσι καὶ αὐξάνονται, δεχόμενα τὴν τροφήν των διὰ πολλῶν στομάτων (ἤγουν τῶν ῥιζῶν)· δὲν ἔχουσιν αἴσθησιν οὐδὲ προαιρετικὴν κίνησιν, ὡς τὰ ζῶα, ἀλλὰ μένουσι ῥιζωμένα, ὅπου φυτρώσωσι. Διαιροῦνται δὲ τὰ φυτὰ εἰς δένδρα, εἰς θάμνους καὶ εἰς χαμαίφυτα. Τὰ δένδρα ἔχουσι κορμὸν ἢ στέλεχος ὑψηλὸν, πρέμνους, κλάδους, κλώνους καὶ φύλλα. Οἱ θάμνοι ἔχουσι μόλις στέλεχος σμικρὸν, κλάδους, κλώνους καὶ φύλλα· τὰ δὲ χαμαίφυτα ἔχουσι φύλλα ἢ καὶ ἕνα βλαστὸν, ἢ καυλὸν μὴ ξυλώδη. Ὅλα δὲ τὰ φυτὰ ἔχουσι φύλλα, ἄνθη παντοειδῆ καὶ σπόρους, ἐξ ὧν σπειρομένων εἰς τὴν γῆν ἀναφύονται.

152. Τὰ δὲ ἀνόργανα σώματα ἢ ὀρυκτὰ εἶναι ὅλα, ὅσα συστήνουσι τὸν στερεὸν φλοιὸν τῆς Γῆς, διαιρούμενα εἰς τέσσαρας πρωτίστας κλάσεις. Ἡ πρώτη περιέχει τὰς ὀξεοφόρους οὐσίας, μεταξὺ τῶν ὁποίων διακρίνωνται τὰ λεγόμενα ἅλατα· οἷον τὸ ἀμμωνιακὸν, τὸ νίτρον, τὸ μαγειρικὸν ἅλας (τὸ ὁποῖον λέγεται θαλάσσιον, ὅταν ἐκβάλλεται ἐκ τῶν θαλασσίων νερῶν, καὶ ἅλας ὀρυκτὸν, ὅταν ἐκσκάπτεται ἀπὸ τὴν γῆν, εὑρισκόμενον ἄφθονον εἰς τὰ μεταλλουργεῖα)· ἡ στυπτηρία, ἢ τίτανος