Σελίδα:Γεωγραφία Στοιχειώδης.pdf/73

Από Βικιθήκη
Η σελίδα αυτή έχει ελεγχθεί για πιθανά λάθη.
57
ΠΕΡ. Β′. ΜΕΡΟΣ Α′. ΒΙΒΛ. Β′. ΚΕΦ. Γ′.

τὸ μάρμαρον, τὸ ἀλάβαστρον κτλ. Ἡ δευτέρα περιέχει, τὰς γαιώδεις οὐσίας, εἰς τὰς ὁποίας συγκατατάσσονται καὶ οἱ πολύτιμοι λίθοι. Ἡ τρίτη τὰς φλογιστὰς οὐσίας, οἷον τοὺς γαιάνθρακας, τοὺς λιθάνθρακας, τὴν ἄσφαλτον, τὸ ἤλεκτρον (κεχριμπάρι) κτλ. τὸ θεῖον, τοὺς ἀδάμαντας κτλ. Καὶ ἡ τετάρτη τὰ μέταλλα ὄντα 28, καὶ διαιρούμενα εἰς μέταλλα καὶ εἰς ἡμιμέταλλα. Τὰ κυριώτερα ἐξ αὐτῶν εἶναι ὁ λευκόχρυσος, τὸ βαρύτατον πάντων τῶν μετάλλων, ὁ χρυσός, ὁ ἄργυρος, ὁ σίδηρος, ὁ χαλκὸς, ὁ μόλυβδος, ὁ κασσίτερος, ὁ ψευδάργυρος, κτλ.

153. Ἐκ τῶν σωμάτων τούτων τὰ μὲν εὑρίσκονται ἐπίσης καθ’ ὅλον τὸ πρόσωπον τῆς Γῆς· τὰ δὲ εἶναι ἴδια εἴς τινα τόπον, καὶ δὲν ὑπερεκτείνονται περαιτέρω τινῶν κλιμάτων. Ἐν γένει εἰς τὰ θερμότερα κλίματα γεννῶνται καὶ τὰ ἀρωματικώτερα φυτά· οἷον, τὸ πιπέριον, τὸ μοσχοκάρυδον, τὸ κινάμωμον (κανέλλα), τὸ ζιγγίβερι, ἡ καφορὰ, τὸ κακάον, τὸ ζαχαροκάλαμον, ὁ καφὲς, ἡ σμύρνα· τὰ πτηνὰ τὰ ἔχοντα λαμπρότατον καὶ ποικιλώτατον πτέρωμα, οἷον οἱ ψιττακοὶ, τὰ παραδείσια πτηνὰ, αἱ κολιβρίδες· τὰ ζῶα τὰ θηριωδέστατα ἢ τὰ μεγαλώτατα, οἷον ὁ Ἐλέφας, ὁ Ῥινοκερως, ὁ Λέων, ἡ Τίγρις, ὁ Ζέβρας, ἡ Καμηλοπάρδαλις, ἡ Κάμηλος, ἡ Στρουθοκάμηλος, ὁ Κροκόδειλος, καὶ τὰ φαρμακερώτατα ὀφείδια.

Ὁ δὲ σηρικὸς σκώληξ, ὁ γεννῶν το μετάξιον, καὶ αἱ μέλισσαι δὲν δύνανται νὰ ζήσωσιν εἰμὴ εἰς τὰ εὔκρατα κλίματα· ἐξ εναντίας πάλιν αἱ λευκαὶ ἄρκτοι, οἱ Ῥέννοι, αἱ Ἄλκαι κατοικοῦσι τοὺς ἀρκτῴους καὶ κατεψυγμένους τόπους. Τ’ ὀρύζιον δὲν φυτρόνει ἐκεῖθεν τῶν 48° τοῦ πλάτους. Ἡ ἄμπελος δὲν ὡριμάζει τὸν καρπόν της πέραν τῶν 50°, πλὴν τῶν τόπων τῶν περὶ τὸν Ῥῆνον, ὅπου ὑπερεκτείνεται ἀνώτερον ὀλίγον τῶν προειρημένων μοιρῶν· σιτάριον δὲν γίνεται πλέον πέραν τῶν 55°, ἀλλ’ ἡ βρόμη καὶ τὸ κριθάριον βλαστάνουσι καὶ εἰς ὑπέρτατον πλάτος.

154. ειδη γηϊνων στρωματων. Ἀνασκάπτοντες τὴν ἐπιφάνειαν τῆς Γῆς εἴς τι βάθος εὑρίσκομεν διαφόρου εἴδους ἀλλεπάλληλα στρώματα, τὰ ὁποῖα πολλάκις ἐκτείνονται εἰς μεγάλον διάστημα τόπου ἔχοντα πάχος διάφορον.

155. Διαιροῦσι δὲ τὰ γήϊνα στρώματα (εἴτε πεδινὰ εἴτε ὀρεινὰ ὄντα) κατὰ τὴν φύσιν των· ά) Εἰς πρωτογενῆ (primilifs), συστηνόμενα ἐν γένει ἀπὸ τὴν σκληροτάτην οὐσίαν τοῦ λίθου, ὅστις ὀνομάζεται Γρανίτης. Ἐκ τούτου σύγκεινται κυρίως τὰ ὑψηλότατα καὶ μεγαλώτατα τῶν ὀρέων· δὲν περιέχουσι δὲ κανὲν λείψανον ἢ τρίμμα ζώων ἢ φυτῶν· β′). Εἰς δευτερογενῆ, διατεταγμένα κατὰ στιβάδας τακτικὰς, καὶ περιέχοντα πολλὰ λεί-