ὀνοματολόγιον ἕκαστου, μάλιστα εἰς τὰ περί Ἀσίας, Ἀφρικῆς, Ἀμερικῆς καί τῶν νήσων τοῦ μεγάλου Ὠκεανοῦ, ἴδιά τινα γνωρίσματα, χαρακτηριστικὰ καὶ κινοῦντα τὴν προσοχήν [1].
Ἡ περιγραφὴ τῆς Γαλλίας μόνης παρουσιάζει ἓν πλέον ἐκτεταμένον ὀνοματολόγιον. Ἕνα πίνακα παραστήνοντα τῶν παλαιῶν διοικήσεων τὸ ἀντίκρισμα μὲ τὰς νέας ἐπαρχίας καὶ τὰς πρωτευούσας αὐτῶν, πρέπει νὰ μάθωσιν οἱ μαθηταί κατὰ γράμμα· ἀλλὰ πρὶν τούτου πρέπει νὰ παρατηρήσωσι μετὰ προσοχῆς ἐπί τοῦ Γεωγρ. πίνακος τὰ ὀνόματα τῶν ποταμῶν, τῶν ὀρέων καί ἄλλων φυσικῶν σημείων, ἐπὶ τῶν ὁποίων ἐθεμελιώθη ἡ νέα ὀνοματοθεσία τῶν ἐπαρχιῶν [2].
Ἐμπορεῖ τις νὰ παρατηρήσῃ, ὅτι ὅλοι οἱ παράγραφοι τοῦ βιβλίου κάμνουν ἰσάριθμα ἄρθρα ἠριθμημένα· τοῦτο δ’ εἶναι νεωτερισμὸς εἰς τὸ εἶδος τῶν τοιούτων συγγραμμάτων. Ἀλλ’ ἦτο εὐχῆς ἔργον νὰ γένῃ παραδεκτὸν δι’ ὅλα χωρίς ἐξαιρέσεως τὰ στοιχειώδη βιβλία· καὶ μάλιστα ὅτε αὐτὰ εἶναι συντεταγμένα κατά τι μεθοδικόν σχέδιον, ἀνάλογον, μὲ τὸ ὁποῖον ἐγὼ παρουσιάζω τὴν σήμερον [3].
Καὶ τῷ ὄντι, αἱ περιεχόμεναι εἰς αὐτὸ γνώσεις, ἂν καὶ δὲν ἦναι συνδεδεμέναι σφιγκτὰ διὰ μιᾶς ἁλύσου ἐπιστημονικῆς, συγκρατοῦνται ὅμως συνάλληλαι. Αἱ ἑπόμεναι ἀνακαλοῦσι τὰς προηγουμένας, ἢ ὑποθέτουσι τὴν γνῶσιν αὐτῶν· ἐνδιαφέρον εἶναι λοιπὸν τὸ νὰ βοηθῆται εἰς καθέν βῆμα τὸ μνημονικὸν τοῦ μαθητοῦ. Ὅταν ἕν τι προειρημένον ἐπανέρχεται εἰς τὸν λόγον, εἶναι καλὸν νὰ παραπέμπηται ὁ μαθητὴς, δι’ ἀριθμοῦ παρεντιθεμένου, εἰς τὸν παράγραφον, ὅπου αὐτὸ τὸ ἀντικείμενον κατὰ πρῶτον παρεστήθη μὲ πλειοτέραν λεπτομέρειαν. Οὕτω δὲ ὁ μαθητὴς, καθ’ ὅσον προχωρῇ, ἀναγκάζεται ἀδιακόπως ν’ ἀνακαλῇ εἰς τὴν μνήμην του ἐπαναλαμβάνων τὰς γνώσεις, ὅσαι τυχὸν τοῦ διέφυγον· ὥστε φθάνων εἰς τὸ τέλος τοῦ παρόντος
- ↑ Εἰς τὴν παροῦσαν ἔκδοσιν προσετέθησαν ἐκτενέστερα τοιαῦτα γνωρίσματα καὶ χαρακτηριστικὰ κινοῦντα τὴν προσοχὴν (ἴδε κατωτέρω). Ὁ Μ.
- ↑ Ἡμεῖς μεταφράσαντες δι’ Ἕλληνας τὴν Γεωγραφίαν ταύτην ἐστοχάσθημεν νὰ λαλήσωμεν ἐκτενέστερον εἰς τὸ περὶ παλαιᾶς καὶ νέας Ἑλλάδος, παραλείποντες τὸ ἐκτεταμένον ὀνοματολόγιον τῆς Γαλλίας καὶ τὰς παλαιὰς αὐτῆς διαιρέσεις. Ὅ,τι δ’ ὁ συγγραφεὺς παραγγέλλει εἰς τοὺς ὁμοεθνεῖς του μαθητὰς, τὸ αὐτὸ συμβουλεύομεν καὶ ἡμεῖς εἰς τοὺς ἰδικούς μας περὶ τῆς ἰδιαιτέρας προσοχῆς, τὴν ὁποίαν πρέπει νὰ δώσωσιν εἰς τὰ τῆς παλαιᾶς καὶ νέας Ἑλλάδος ὀνόματα, εἰς τὰ τῶν ἐπαρχιῶν, ὁρίων, ὀρέων, ποταμῶν κλ. τὰ ὁποία ἀπὸ στήθους καὶ αὐτολεξεὶ πρέπει νὰ μανθάνωσιν, ἔχοντες ὑπ’ ὄψιν τὸν ἀναρηθέντα Ἄτλαντα τοῦ Κ. Μαυροκορδάτου. Ὁ Μ.
- ↑ Ἡ εὐχὴ τοῦ συγγραφέως ἐξεπληρώθη, διότι κατὰ τὸ σχέδιον αὐτοῦ εἶναι νῦν συντεταγμένα τὰ περὶ Γεωγραφίας παραδεδεγμένα εἰς τὴν Γαλλίαν διδακτικὰ βιβλία. Ὁ Μ.
