Σελίδα:Γεωγραφία Στοιχειώδης.pdf/27

Από Βικιθήκη
Η σελίδα αυτή έχει ελεγχθεί για πιθανά λάθη.
11
ΠΕΡ. Β′. ΜΕΡΟΣ Α′. ΚΕΦ. Α′.

σχετικὴ ὡς πρὸς ἕνα ἕκαστον τῶν Μεσημβρινῶν καθενὸς τόπου ([1]).

24. Μεταξὺ δὲ τῶν μικρῶν κύκλων ἢ τῶν παραλλήλων τοῦ Ἰσημερινοῦ διακρίνωνται μὲ ἰδιαίτερα ὀνόματα, οἱ δύο τροπικοὶ καὶ οἱ δύο πολικοὶ κύκλοι.

Οἱ τροπικοὶ εἶναι δύο κύκλοι κείμενοι ἑκατέρωθεν κατ’ ἴσην ἀπόστασιν ἀπὸ τοῦ Ἰσημερινοῦ, ἤγουν 23½ μοίρας. Ὀνομάζονται δὲ οὕτως, ἐπειδὴ ὁ Ἥλιος, φθάνων εἰς καθένα ἐξ αὐτῶν, φαίνεται ὅτι σταματᾷ καὶ ἐπιστρέφει πάλιν πρὸς τὸν Ἰσημερινόν. Ὁ εἷς κείμενος εἰς τὸ βόρειον ἡμισφαίριον (21) ἐπονομάζεται τροπικὸς θερινὸς, ἐπειδὴ ὁ Ἥλιος εὑρίσκεται εἰς αὐτὸν τὸ θέρος, ἢ τοῦ Καρκίνου, ἐπειδὴ κατὰ ταύτην τὴν ὥραν τοῦ ἔτους ὁ Ἥλιος φαίνεται ἀντικρίζων εἰς τὸν ἀστερισμὸν τὸν λεγόμενον Καρκῖνον· ὁ δὲ ἕτερος ἐπονομάζεται τροπικὸς χειμερινὸς ἢ τοῦ Αἰγόκερω, ἐπειδὴ ὁ Ἥλιος τὸν χειμῶνα φαίνεται ἀντικρίζων εἰς τὸν ἀστερισμὸν τοῦ Αἰγοκέρωτος.

Ὁ εἷς τῶν δύο Πολικῶν κύκλων κεῖται εἰς τὸν Ἀρκτικὸν Πόλον, καὶ λέγεται κύκλος Πολικὸς Ἀρκτικός· ὁ ἕτερος εἰς τὸν Νότιον, καὶ λέγεται κύκλος Πολικός Ἀνταρκτικός· ἀπέχει δὲ καθεὶς ἀπὸ τοῦ ἰδίου τοῦ Πόλου, ὅσον καὶ οἱ τροπικοὶ ἀπὸ τοῦ Ἰσημερινοῦ.

25. Οἱ ἄλλοι παράλληλοι, μὴ ἔχοντες ἴδιον ὄνομα, εἶναι εἰς τὴν περίπτωσιν τῶν Μεσημβρινῶν, ἄπειροι δηλαδὴ καὶ αὐτοί (22)· ἐπειδὴ ἀπὸ τοῦ ἑνὸς Πόλου μέχρι τοῦ ἑτέρου δύναταί τις τοῦ αὐτοῦ Μεσημβρινοῦ νὰ ὑποθέσῃ παραλλήλους κύκλους τόσους, ὅσα εἶναι καὶ τὰ ἐκείνου διάφορα σημεῖα. Οἱ δὲ παράλληλοι οὗτοι χρησιμεύουν εἰς τὸ νὰ μᾶς δεικνύωσι πόσον ἀπέχει εἷς τόπος ἀπὸ τὸν Ἰσημερινὸν καὶ ἀπὸ τόν Πόλον.

§. Γ′. Μῆκος καὶ Πλάτος Γεωγραφικόν.

26. Οἱ διάφοροι οὗτοι κύκλοι, ὁ Ἰσημερινὸς δηλαδὴ οἱ Μεσημβρινοὶ καὶ οἱ Παράλληλοι, μᾶς χορηγοῦσι τοὺς τρόπους, πῶς νὰ σημειόνωμεν μετ’ ἀκριβείας τὴν θέσιν τῶν τόπων ἐπὶ τῆς γηΐνου σφαίρας. Τοῦτο δὲ εἶναι τόσῳ πλέον ἄξιον λόγου, ὅσον διὰ τὸ σφαιροειδὲς τῆς Γῆς (11) ἦτο χρησιμώτατον νὰ εὕρωμέν τινας κύκλους σταθεροὺς, εἰς τοὺς ὁποίους ἠθέλαμεν δύνασθαι ν’ ἀναφέρωμεν ὅλους τοὺς ἄλλους.

27. Ὁ Ἰσημερινός εἶναι εἷς τῶν κύκλων τούτων. Τὸ χωρίζων αὐτὸν ἀπὸ τοῦ Πόλου διάστημα καὶ συστῆνον τὸ τέταρτον ὅλης τῆς περιφερείας, εἶναι διῃρημένον εἰς 90 μοίρας, σημειωμένας


  1. Ἴδε κατωτέρω 28