Σελίδα:Γεωγραφία Στοιχειώδης.pdf/18

Από Βικιθήκη
Αυτή η σελίδα έχει εγκριθεί.
2
ΣΤΟΙΧ. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ

αὕτη κίνησις φαίνεται, ὅτι γίνεται περὶ ἓν σημεῖον, τὸ ὁποῖον διαμένει ἀκίνητον ὡς ἄξων, ἢ στρόφιγξ (στροφίδι). Τοῦτο δὲ ὀνομάζεται Πόλος, καὶ γνωρίζεται ἀπὸ ἕνα ἀστέρα, ὁ ὁποῖος εἶναι πολλὰ πλησίον τοῦ Πόλου, ὅθεν καὶ ὀνομάζεται Πολικὸς Ἀστήρ.

3. Ἀπὸ ἄλλην ὁμοίως ἁπλῆν παρατήρησιν κατανοοῦμεν, ὅτι ὁ Ἥλιος καὶ ἡ Σελήνη, οἱ δύο κυριώτεροι ἀστέρες τοῦ Οὐρανοῦ, δὲν ἐμμένουσι σταθερῶς εἰς τὴν αὐτὴν θέσιν, ὡς πρὸς τοὺς ἄλλους ἀστέρας· ὁ Ἥλιος προχωρεῖ καθ’ ἡμέραν ὀλίγον πρὸς ἀνατολὰς, κινούμενος ἀντιθέτως ὡς πρὸς τὴν κοινὴν τοῦ Παντὸς κίνησιν, εἰς τρόπον ὅτι αὐτὸς δὲν δύει οὐδὲ ἀνατέλλει πάντοτε μὲ τοὺς αὐτοὺς ἀστέρας. Τὰ σημεῖα προσέτι τῆς ἀνατολῆς καὶ τῆς δύσεως αὐτοῦ δὲν εἶναι πάντοτε τὰ αὐτὰ, ἀλλὰ πλησιάζουσιν ἤ ἀπομακρύνονται ἀπὸ τὸν Πόλον κατὰ τὰς ὥρας τοῦ ἔτους· αἱ δὲ μεταβολαὶ αὗται τῆς θέσεως περιορίζονται εἴς τινα ὅρια, τὰ ὁποῖα δὲν ὑπερβαίνει ποτὲ τὸ λαμπρότατον τοῦτο ἄστρον. Ἐκ τούτων τῶν παρατηρήσεων λοιπὸν κατήντησαν φυσικῷ τῷ λόγῳ νὰ συμπεράνωσιν, ὅτι ὁ Ἥλιος ἔχει μίαν ἡμερησίαν κίνησιν κοινὴν μὲ τοὺς εἰς τὸν οὐρανὸν λοιποὺς ἀστέρας· παρεκτὸς δὲ ταύτης ἔχει καὶ μίαν ἄλλην κίνησιν ἰδίαν, ἥτις γίνεται ἀντιθέτως μὲ τὴν πρώτην. Ἡ Σελήνη, μεταβάλλουσα καὶ αὐτὴ τὴν θέσιν της, σχετικῶς ὡς πρὸς τὰ ἄλλα ἄστρα καὶ πρὸς τὸν Ἥλιον, μᾶς ἀποδεικνύει παρομοίως, ὅτι ἔχει καὶ αὐτὴ μίαν ἰδίαν κίνησιν.

4. Ὀλίγον ἂν προσέξῃ τις, βεβαιόνεται, ὅτι μεταξύ τῶν ἀστέρων, οἵτινες φαίνονται διεσκορπισμένοι εἰς τὸ στερέωμα τῶν Οὐρανῶν, οἱ πλειότεροι μένουσι πάντοτε εἰς τὴν αὐτὴν θέσιν σχετικῶς ὡς πρὸς ἄλλους· διὰ τοῦτο αὐτοὶ ὀνομάζονται ἀκίνητοιἀπλανεῖς ἀστέρες· ἄλλοι ἐξεναντίας ἀλλάσσουσι τόπον, καὶ περιπλανῶνται τρόπον τινὰ εἰς τοὺς Οὐρανοὺς, περιγράφοντες ἕνα δρόμον κυκλοειδῆ, τοῦ ὁποίου κέντρον εἶναι ὁ Ἥλιος. Οἱ οὕτω κινούμενοι ἀστέρες ὀνομάζονται Πλανῆται, τινὲς ἐκ τῶν ὁποίων φαίνονται καὶ χάνονται κατὰ καιρούς ἀδιορίστους· καὶ ἐπειδὴ πολλάκις εἶναι συνωδευμένοι μὲ ἓν εἶδος κόμης ἢ οὐρᾶς φωτεινῆς ὀνομάζονται διὰ τοῦτο Κομῆται. Οἱ Ἀστρονόμοι μεταχειριζόμενοι καλὰ ὄργανα ἐβεβαιώθησαν, ὅτι οἱ Πλανῆται εἶναι στρογγύλοι· ὅτι, ἐκτὸς τῆς περὶ τὸν Ἥλιον κινήσεώς των, ἔχουσι καὶ μίαν ἄλλην κίνησιν περιστροφικὴν εἰς τὸν ἑαυτόν των· τριγύρω δὲ εἰς πολλούς ἐξ αὐτῶν, ὡς εἰς κέντρον, κινοῦνται ἄλλα σώματα οὐράνια, καθώς κ’ ἐκεῖνοι περιστρέφονται περὶ τὸν Ἥλιον· τὰ σώματα ταῦτα ὀνομάζονται Δορυφόροι τῶν Πλανητῶν.