Σελίδα:Περί του Γαλατικού Πολέμου (1871).pdf/14

Caesarem ad evertendam rempublicam sobrium accessisse (Σουητ. 53) τ. ἔ. λόγος τοῦ Μάρκου Κάτωνος εἶναι: μόνος ἐκ πάντων ὁ Καῖσαρ νηφάλιος προσῆλθε πρὸς ἀνατροπὴν τῆς πολιτείας. Ὁμοίως καὶ ὁ Vellejus 2, 44, magno illi Alexandro sed sobrio nequc iracundo simillimus, τ. ἔ. τῷ μεγάλῳ ἐκείνῳ Ἀλεξάνδρῳ ὁμοιότατος, ἀλλὰ τῷ νηφαλίῳ ὄχι τῷ ὀργίλω. Τὰ δὲ σκάνδαλα, ἅπερ παρεῖχεν ὁ ἰδιωτικὸς αὐτοῦ βίος δὲν ἠμέλησεν ὁ Σουητώνιος (ἐν κεφ. 49—53) νὰ ἀναγράψῃ καθ’ ὅλας αὐτῶν τὰς λεπτομερείας. Καίτοι δὲ πολιτικὰς ἔχθρας καὶ κομματικὰ μίση κατέστησαν λίαν ὕποπτον τὸν χαρακτῆρα αὐτοῦ, ὁ ἀμερόληπτος ὅμως κριτὴς ἔχει τὸ καθῆκον, ὅπως ἀπροκαλύπτως ἐκτίθησι τὰ ἐλαττώματα αὐτοῦ, οὕτω καὶ τὴν εὐγένειαν νὰ ἀναγνωρίζῃ, ἥτις διαφαίνεται καθαρὰ καὶ ἀπαραγνώριστος ἐν τῷ χαρακτῆρι αὐτοῦ καὶ νὰ μὴ ἀμαυροῖ ἀπεχθῶς καὶ δυσμενῶς διὰ μικρολόγων ὑποψιῶν καὶ κατηγοριῶν τὴν εἰκόνα ἀνθρωπίνης φύσεως τοσοῦτον τὸ μέγα καὶ εὐγενὲς ἐχούσης. Ἐκ φύσεως ἦτο μεγάθυμος καὶ εὐγενὴς, παρρησιαστικὸς, φιλάνθρωπος καὶ ἤπιος, καὶ ἡ κρίσις τοῦ Κικέρωνος: iu Caesare haec sunt, mitis clemenqve natura, δὲν ἐξαρτᾶται ἐκ τῶν περιστάσεων ὅπως ἄλλαι, π. χ. ἐν τῷ λόγῳ pro Loigario, ἀλλ’ εἶναι ἡ ἐλευθέρα ἔκφρασις τῆς γνώμης του. Ἡ δὲ ἠπιότης πρὸς τοὺς πολιτικοὺς αὐτοῦ ἀντιπάλους ἐν τῷ ἐμφυλίῳ πολέμῳ, ἥτις προσείλκυσεν εἰς αὐτὸν τὰς καρδίας ἁπάντων, δὲν ἦτο σύνεσις προερχομένη ἐξ ὑπολογισμοῦ μόνον, ἀλλ’ εἶχε τὰς βάσεις καὶ τὰ θεμέλια αὐτῆς ἐν αὐτῷ τῷ χαρακτῆρι τοῦ Καίσαρος. Καίπερ συνεπῶς ἀείποτε τείνων πρὸς τὸν σκοπὸν αὐτοῦ, δὲν ἦτο ὅμως καὶ μικροπρεπὴς ῥᾳδιουργὸς, ὅπως ὁ Πομπήϊος, οὐδὲ ἥρως τῆς ἀρετῆς διὰ φράσεων μόνον καὶ λόγων κενῶν ὅπως ὁ Αὔγουστος. Δὲν ἦτο ἄσπλαγχνος καταφρονητὴς τῶν ἀνθρώπων ὅπως πολλάκις ἔψεξαν αὐτὸν, ὅπερ εἶναι σχεδὸν ἀναπόφευκτον εἰς τοιαύτας φύοεις, αἵτινες εἶναι διατεθειμέναι νὰ ἄρχωσι, δηλαδὴ ἢ νὰ καταφρονῶι τοὺς ἀνθρώπους ὡς μηδενικὰ ἢ νὰ θεωρῶσιν αὐτοὺς ὡς μέσα.