τῆς μετέπειτα ὁρισθείσης.[1] 2ον) Ὅπερ καὶ σπουδαιότερον, δὲν ὁρίζει τὴν πραγματικὴν ἀξίαν τοῦ ὑπερπύρου ἐπὶ Παλαιολόγων.
Εἴδομεν πράγματι (βλ. σελ. 8, σημ. 2) ὅτι ἐπὶ τοῦ προκειμένου ὑπάρχει μεγάλη διχογνωμίαι, τοῦ μὲν Παύλου Λάμπρου φρονοῦντος ὅτι τοῦτο ἀναλογεῖ πρὸς φρ. 11,20, τοῦ δὲ Barozzi καὶ τοῦ Diehl μόνον πρὸς 5.[2]
Κατὰ τὴν πρώτην ἀναλογίαν τὸ χιλιόγραμμον θὰ ἐτιμᾶτο ἐπὶ Παλαιολόγων 1,72, κατὰ τὴν δευτέραν 0,74, πάντως δηλαδὴ θὰ εἶχε τιμὴν πολὺ ἀνωτέραν τῆς τρεχούσης πρὸ τοῦ πανευρωπαϊκοῦ πολέμου.
Ἐκ τῆς προηγουμένης παραγράφου καταφαίνεται ὅτι – ἐφ’ ὅσον δυνάμεθα νὰ κρίνωμεν ἐπὶ ἀσαφεστάτων – ἡ τιμὴ τοῦ σίτου ἐν Βυζαντίῳ ὀλίγον διέφερε τῆς παρούσης.
Τοῦτο δύναται νὰ ἐξηγηθῇ διττῶς: 1ον) Διὰ παραδοχῆς ἴσης κτητικῆς ἀξίας τοῦ νομίσματος. 2ον) Διὰ τῆς μείζονος σήμερον ἀφθονίας σιτηρῶν.
Ὁ ἀναλογιζόμενος τὴν ὄντως ἀπίστευτον πρόοδον τῶν συγκοινωνιῶν, τὴν ἀνακάλυψιν νέων σιτοφόρων χωρῶν καὶ δὴ τῆς Ἀμερικῆς, τὴν μεγάλην ἀνάπτυξιν τῶν παρὰ τὸν Πόντον ἐπαρχιῶν, καὶ ἐκ πρώτης ὄψεως θ’ ἀποφανθῇ ὅτι ἡ δευτέρα ἐξήγησις εἶναι ἡ ὀρθή. Ἔτι δὲ μᾶλλον πρὸς τὴν γνώμην ταύτην θὰ κλίνῃ ὅταν ἀναλογισθῇ πόσον συχναὶ ἦσαν αἱ σιτοδεῖαι ἐν Βυζαντίῳ καὶ ἐνθυμηθῇ ὅτι, σπανίζοντος εἰς ἄκρον τοῦ σίτου, ἡ κυβέρνησις ἐστρέφετο ἐνίοτε πρὸς ἐπαρχίας μὴ σιτάρκεις σήμερον.[3]
Ἀλλὰ καὶ ἀντιστρόφως τὸ ἀβάσιμον τῆς πρώτης ἐξηγήσεως ἀπο-
- ↑ Τρεῖς ἐξηγήσεις χωροῦσι καθ’ ἡμᾶς: α′) ὅτι ἡ τιμὴ τοῦ σίτου ἐδιπλασιάσθη ἐντὸς εἰκοσαετίας, ὅπερ δυσχερές, καθ’ ὅσον μάλιστα δὲν εὑρισκόμεθα εἰς ἐποχὴν ἀνακαλύψεως χρυσωρυχείων· β′) ὅτι τοῦ νομίσματος κιβδηλευθέντος τὸ ὑπέρπυρον ἀντεπροσώπει μόνον τὸ ἥμισυ τῆς προτέρας ἀξίας· γ′) ότι ἐπεκράτησεν ἡ ἀρχὴ μείζονος ἐλευθερίας εἰς τὴν ἐμπορίαν, εἴτε λόγῳ πιέσεων τῶν Βενετῶν, εἴτε διότι η ἀπαγόρευσις ἐξαγωγῆς ἅμα τῇ ὑπερβάσει τῆς τιμῆς τοῦ ½ ὑπερπύρου κατὰ μόδιον ἰσοδυνάμει πρὸς ἄδειαν ἐξαγωγῆς μόνον εν περιπτώσει ἄκρας εὐφορίας καὶ κατωτέρων τοῦ συνήθους τιμῶν.
- ↑ Ἀληθῶς οἱ δύο οὗτοι ἀναφέρονται εἰς ἐποχὴν μεταγενεστέραν τῶν συνθηκῶν.
- ↑ Σιτοδείας δὲ κατασχούσης τὴν πόλιν (τῷ 1037) ἀποστείλας ὁ Ἰωάννης (ὁ Ὀρφανοτρόφος) ἐξωνήσατο ἀπὸ Πελοποννήσου καὶ Ἑλλάδος σίτου χιλιάδας ρ′ καὶ δι’ αὐτῶν τοὺς πολίτας παρεμυθήσατο (Κεδρηνὸς Β′, 516).
