ἀφοῦ καὶ κατώτατός τις βαθμὸς τῆς κεραμικῆς τέχνης ἦτο ἄγνωστος εἰς αὐτούς, προδήλως ὡς τοιοῦτοι δὲν ἀπετέλουν ὁμάδα ἐθνικήν, ἥτις θὰ ἠδύνατο νὰ ἐπιδράσῃ τόσον βαθέως γλωσσικῶς εἰς τοὺς Ἕλληνας ἀποίκους ὅσον ἀνεφέραμεν ὅτι ἐπέδρασαν πράγματι εἰς τούτους οἱ προκάτοχοί των. Οἱ ἀληθινοὶ ἑπομένως οὗτοι προκάτοχοι τῶν Ἑλλήνων ἀναγκαίως πρέπει νἀ ἦσαν οἱ προηγμένοι ἤδη εἰς τὸν πολιτισμὸν ἀντιπρόσωποι τῆς πρωΐμου χαλκῆς ἐποχῆς.
Ἀλλ’ οἱ ἄνθρωποι οὗτοι πάλιν τῆς πρωΐμου χαλκῆς ἐποχῆς τὴς Ἑλλάδος δεικνύουν διὰ τῶν προϊόντων τὴς κεραμικὴς των μεγάλην συγγένειαν πρὸς τοὺς ἐν προϊστορικοῖς χρόνοις κατοικήσαντας τὰς βορείας χώρας τῆς χερσονήσου τοῦ Αἵμου μέχρι τοῦ Δουνάβεως καὶ τῶν Καρπαθίων. Γεννᾶται ἑπομένως αὖθις τὸ ζήτημα μήπως οἱ πρὸ τῶν Ἑλλήνων κάτοικοι τῆς Ἑλλάδος ἦσαν τμῆμα τῶν λαῶν ἐκείνων τῆς νοτιανατολικῆς Εὐρώπης, οἱ ὁποῖοι ὑποστάντες τὴν πρώτην προσβολὴν τῶν ἐξ Ἀσίας ἐλθόντων ἰνδοευρωπαίων ὑπεχώρησαν πρὸς τὰ νότια, ὅπου πάλιν μετά τινα χρόνον —μετὰ αἰῶνας ἴσως— ὑπέστησαν τὴν αὐτὴν τύχην ὑπὸ τοῦ πρὸς νότον διαχυθέντος ἑλληνικοῦ κλάδου τῶν ἰνδοευρωπαίων ἐκείνων.
Ἀλλ’ εἰς τὸ ζήτημα τοῦτο φῶς θὰ ἐπιχύσωσιν ἄλλαι ἔρευναι, αἱ ὁποῖαι ἐκτείνονται ἤδη καὶ θὰ ἐπεκταθῶσιν ἔτι μᾶλλον ἐν τῷ μέλλοντι εἰς χώρας κειμένας πολὺ ἔξω τῶν ὁρίων τῆς σημερινῆς Ἑλλάδος. Ἀναμφιβόλως ὅμως καὶ ἐντὸς τῆς στενῆς σχετικῶς περιοχῆς τῶν βορείων ἑλληνικῶν τόπων ἀπὸ τῆς Θεσσαλίας μέχρι τῆς Βοιωτίας ἡ ἔρευνα δύναται νὰ παρουσιάσῃ πολλὰ ἔτι τὰ ἀπροσδόκητα. Ἡ γενομένη ἐργασία εἶναι μικρὰ ἀκόμη, ἐνῷ τὸ ὑλικὸν εἶναι ἄπειρον.
