κάθε φορὰ διαφορετικό, κ’ ἐξ ἄλλου τόσο ἀμφίβολο, τόσο ὑποκειμενικό!
— Μιλήσαμε γιὰ τὴν σάτιρα καὶ γιὰ τὴν εἰρωνεία. Χιοῦμορ ἔχει ὁ Καβάφης; Δὲν ἠμπορῶ κ’ ἐδῶ νὰ συμφωνήσω στὴν ἐκλογὴ τὴς λέξεως, παρὰ κατὰ προσέγγιση. Καθώς εἶπα καὶ στὴν ἀρχή, πιστεύω πὼς ἡ ποίηση τοῦ Καβάφη ἔχει κυριώτατα χαρακτῆρα καταφατικό· κ’ ἔτσι, θὰ προτιμοῦσα, καὶ πάλι κατὰ προσέγγιση,— γιατὶ ὁ ὅρος πρέπει νὰ ἐλαφρωθεῖ ἀπ’ ὅλη τὴν τραγικὴ ἐπισημότητά του, — νὰ ἔβλεπα τὴ λέξη οἶκτος.
Ζωηρότατος ἐκδηλώνεται αὐτὸς ὁ οἶκτος καὶ ἐντελῶς ἄδολος στὸ «Ἕνας Γέρος» ποὺ ἡ θέση του εἶναι ὁλότελα ξένη πρὸς σατιρικὰ ποιήματα· ἐλαφρότερος στὴ «Σχολὴ τοῦ περιωνύμου φιλοσόφου»· κ’ ἐλαφρότατος μόλις αἰσθητὸς στὴν «Ἀρρώστια τοῦ Κλείτου». Οἱ δυὸ βέβαια τελευταῖες της γραμμὲς — ποιὸς τὶς ἐκφράζει; ὁ ποιητής; ἡ ὑποσυνείδητη ἀμφιβολία τὴς αἰγύπτιας θεραπαινίδας; δὲν φαίνεται καθαρὰ —εἶναι γραμμένες μὲ χιοῦμορ. Ὅμως ὀλίγα τέτοια σημεῖα καθαρά, διαυγῆ ὑπάρχουν μέσα στὸ ἔργο τοῦ ποιητοῦ.
— Στὸ τέλος, συμπτωματικά, ἂς ἐξετάσωμε τὰ ἀποσπάσματα ποὺ ἀπομένουν. Σ’ αὐτά, ὁ κ. Γιοφύλλης ἂς μοῦ ἐπιτρέψει νὰ νομίζω ὅτι παρεξηγεῖ. Αὐτά, πιστεύω νὰ εἶναι ξένα πρὸς κάθε ἔννοια κωμικοῦ, ἀλλὰ καὶ οἴκτου.
Τὸ «Περιμένοντας τοὺς Βαρβάρους» πρῶτα-πρῶτα — Ἐγράφηκαν καὶ εἰπώθηκαν πολλὰ ἀπὸ πολλοὺς γιὰ τὸν διάφανο τὸν μεγαλόπρεπο, τὸν κλασσικὸ συμβολισμὸ τῶν «Βαρβάρων», ὥστε εἶναι ἀδύνατο ὁ κ. Γιοφύλλης νὰ μὴ τἄχει διαβάσει, ἢ νὰ μὴ τἄχει προσέξει. Φαίνεται ὅμως ὅτι διαφωνεῖ. Προτιμᾶ νὰ βλέπει τὸ ποίημα μ’ ἕναν σμικρυντικὸ φακό. «Ἄπραγοι, δειλοὶ καὶ γελοῖοι, λέγει, προσμένουν ὅλοι, ἀπὸ τὸν Αὐτοκράτορα ὡς τὸν τελευταῖο ὑπήκοό του νἄρθουν οἱ βάρβαροι νὰ τοὺς καταχτήσουν». — Ὁ κ Γιοφύλλης πρῶτα-πρῶτα, πηδᾶ ἀμέσως τρεῖς ἔννοιες, ποὺ ἔχουν μεγάλην ἀπόσταση ἀνάμεσό τους: ὁ ἄπραγος ἀπέχει ἀπὸ τὸν δειλό, κι’ ὁ ἄπραγος ἀπέχει ἀπὸ τὸν γελοῖο! Ἔπειτα, ἂς παραδεχθοῦμε καὶ τοῦτο. Ἀλλὰ ἔως ἐδῶ δὲν ἐξαντλεῖται, παρὰ ἕνα μέρος τοῦ νοήματος· μὰ ἐκτείνεται ὕστερα πολὺ μακρύτερα! .. . Ὁ κ. Γιοφύλλης, χωρὶς περιφράσεις, θαρρῶ πὼς ἔχει ἄδικο.
Μὲ τὸν ἴδιο σμικρυντικό, μικρόψυχο φακὸ παρατηρεῖ ὁ κ. Γιοφύλλης καὶ τὸ ποίημα «Στὸ διπλανὸ τραπέζι». Ἐδῶ ἡ παρεξήγηση μοῦ φαίνεται ἐντονώτερη. Καταντᾶ νὰ
