Αυτή η σελίδα δεν έχει ελεγχθεί ακόμη για πιθανά λάθη.
12
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ
8
ΤΗΣ ΔΕΣΠΩΣ
(25 Δεκεμβρίου 1803)
[Κατὰ τὴν δίωξιν τῶν Σουλιωτῶν, περὶ ἧς ἔγινε λόγος ἐν τῇ προηγουμένῃ σημειώσει, μικρὸν ἀπόσπασμα ἐξ 78 ψυχῶν κατέφυγεν εἰς τὸ χωρίον Ῥινιάσαν (μεταξὺ Πρεβέζης καὶ Ἄρτης), ὅπου παρέµενον καὶ ἄλλαι τινες σουλιώτικαι οἰκογένειαι. Ἀλλὰ στίφος Ἀλβανῶν, καταφθάσαν εἰς τὸ χωρίον τὴν 23 Δεκεμβρίου 1803, κατέλαβεν ἐξ ἀπροόπτου τοὺς κατοίκους, καὶ ἄλλους μὲν κατέσφαξεν, ἄλλους δὲ ᾐχμαλώτισε. Μεταξὺ τῶν κατοίκων ἦτο καὶ ἡ οἰκογένεια τοῦ Γεωργάκη Μπότση, τοῦ ὁποίου ἀπόντος ἡ ἡρωϊκὴ σύζυγος Δέσπω, ἀντέταξε σθεναρὰν ἀντίστασιν κατὰ τῶν σφαγέων. Κλεισθεῖσα εἰς πύργον, τὴν λεγομένην Κοῦλαν τοῦ Δημουλᾶ, μετὰ δέκα ἄλλων, θυγατέρων, νυμφῶν, ἐγγονῶν καὶ ἐγγόνων της, ἀφοῦ ἐπὶ πολὺ ἐπολέμησε πρὸς τοὺς Ἀλβανούς, ὅτε εἶδεν ὅτι πᾶσα περαιτέρω ἀντίστασις ἧτο µαταία, ἠρώτησε τὰ τέκνα της ἂν δὲν προτιμοῦν ἀπὸ τὴν σκλαβιὰν τὸν θάνατον. Πάντες ἐζήτησαν τὸν θάνατον, τότε δὲ συσωρεύσασα εἰς τὸ µέσον ὅσην πυρίτιδα εἶχεν, ἔθεσε πῦρ εἰς αὐτὴν καὶ ἐκάησαν.]
Ἀχὸς βαρὺς ἀκούεται, πολλὰ τουφέκια πέφτουν.
Μήνα σὲ γάµο ῥήχνονται, μήνα σὲ χαροκόπι;
Οὐδὲ σὲ γάµο ῥήχνονται οὐδὲ σὲ χαροκόπι,
ἡ Δέσπω κάνει πόλεµο μὲ νύφαις καὶ μ’ ἀγγόνια.
Ἀρβανιτιὰ τὴν πλάκωσε ’ς τοῦ Δημουλᾶ τὸν πύργο.
«Γιώργαινα, ῥῆξε τἄρµατα, δὲν εἶν’ ἐδῶ τὸ Σοῦλι.
Ἐδῶ εἶσαι σκλάβα τοῦ πασᾶ, σκλάβα τῶν Ἀρβανίτων.
—Τὸ Σοῦλι κι’ ἂν προσκύνησε, κι’ ἂν τούρκεψε νἡ Κιάφα,
Ἡ Δέσπω ἀφέντες Λιάπηδες δὲν ἔκαμε, δὲν κάνει».
Δαυλὶ ’ς τὸ χέρι νἄρπαξε, κόραις καὶ νύφαις κράζει.
«Σκλάβαις Τουρκῶν μὴ ζήσωμε, παιδιὰ μ’, μαζί µου ἑλᾶτε».
Καὶ τὰ φυσέκια ἀνάψανε, κι’ ὅλοι φωτιὰ γενῆκαν.
Στ. 1. Ἀχὸς (ἦχος) κρότος. Στ. 2. χαροκόπι = διασκέδασις.
