Ἀΐτης· ὠνομάζετο δὲ Ἀΐτη ἀνέκαθεν μία τοπαρχία τῆς νήσου, τῆς ὁποίας ὁ πληθυσμός συνεποσοῦτο εἰς ἓν ἐκατομ: ὡς λέγουσι. Κατὰ δὲ τὸ 1822 ἀποστάντες καὶ οἱ τοῦ Ἱσπανικοῦ μέρος προσετέθησαν εἰς τὴν δημοκρατίαν, ἀναγνωρισθεῖσαν ὑπὸ τῆς Γαλλίας ἀνεξάρτητον κατὰ τὸ 1825: ἀλλὰ μετὰ πολλὰς ἐσωτερικὰς ταραχὰς καὶ ἐμφυλίους ῥήξεις, καὶ πολιτικὰς μεταβολὰς, ἡ δημοκρατικὴ πολιτεία μετέστη εἰς Αὐτοκρατορίαν τῆς Ἀΐτης, ἀπὸ τῆς ὁποίας ἐσχάτως οἱ τοῦ Ἱσπανικοῦ μέρους ἀποσπασθέντες, συνέστησαν Δημοκρατίαν Δομινικανὴν ἐπονομασθεῖσαν.
Ἡ νῆσος αὕτη, ἐπονομασθεῖσα καὶ Βασιλίς τῶν Ἀντιλλῶν, ἔχει ἐν τῷ μέσῳ ὄρη συνηρεφῆ καὶ μεταλλοφόρα, καὶ ὑψηλὰ ἕως 8 χιλ: ποδ: κοιλάδας δὲ καὶ πεδιάδας περὶ τὰ παράλια εὐκαρποτάτας ὅλων τῶν προϊόντων ἐκείνων τῶν τόπων, ἀλλ’ ἐκ τῶν ὁποίων μετὰ τελειοτέρας ἐπιμελείας καλλιεργοῦνται τὸ σακχαροκάλαμον, ἡ καφέα καὶ τὸ παμβάκιον. Τὸ κλίμα δὲ εἶναι ὑγιεινὸν εἰς τοὺς ὀρεινοὺς τόπους· ἀλλ’ εἰς τὰς πεδιάδας ἡ ὑπερβολικὴ θερμότης καὶ ἡ ὑγρότης τοῦ τόπου γεννᾷ ἀσθενείας θανατηφόρους, καὶ μάλιστα εἰς τοὺς Εὐρωπαίους. Ὅλοι οἱ κάτοικοι τῆς νήσου συμποσοῦνται εἰς ἓν ἐκατομμ: μεταξὺ τῶν ὁποίων λογίζονται 40 χιλ: λευκῶν. Πόλεις δ’ ἀριθμοῦσι 12: ἐξ ὧν σημαντικώτεραι εἶναι τὸ Κάπον, πόλις εὐλίμενος καὶ ἐμπορικὴ, εἰς τὰ Βόρεια παράλια τῆς νήσου, καταστραφεῖσα ὑπὸ σεισμοῦ τὸ 1842. — Πριγγιπόπορτον(port-au-prince) ἡ πρωτεύουσα τῆς πολιτείας Ἀΐτης (κάτ: 30 χιλ:) — Σαινδομίγγος, πρωτεύουσά ποτε τῶν ὑπὸ τὴν ἐξουσίαν τῶν Ἱσπανῶν τόπων, καὶ μία τῶν ἀρχαιοτέρων πόλεων τῶν συστηθεισῶν ὑπὸ τῶν Εὐρωπαίων ἐν Ἀμερικῇ, διότι ὁ ἀδελφὸς τοῦ Κολόμβου Βαρθολομῆς ἐθεμελίωσεν αὐτὴν κατὰ τὸ 1496.
545. Πορτόῤῥικον, πρὸς Ἀν: Ἱσπανικὴ νῆσος, ἡ τελευταία καὶ μικροτέρα μεταξὺ τῶν μεγάλων Ἀντιλλῶν, κατάῤῥυτος, δασώδης εἰς τὰ ὀρεινὰ μέρη, καὶ εὐκαρποτάτη εἰς τὰς ὡραίας κοιλάδας αὐτῆς· παράγει ἀφθόνως σάκχαρι, καφέν, ὀρύζιον, παμβάκιον, Νικοτιανὴν, βανάνας κλ. τὸ κιγκινόδενδρον καθὼς καὶ τὸ τοῦ Ἰνδικοῦ φύονται αὐτόματα, καὶ αἱ ἡμίονοι τῆς Νήσου εἶναι περίφημοι. Ἔχει πληθ: 400 χιλ: ἐξ ὧν 45 χιλ: εἶναι δοῦλοι. Οἱ Ἱσπανοὶ κατέστρεψαν 600 χιλ: Ἰθαγενῶν, ἵνα κατασταθῶσι κύριοι τῆς νήσου, εἰς τῆς ὁποίας τοὺς ποταμοὺς εὕρισκον τότε ψήγματα χρυσοῦ. — Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Πορτοῤῥίκου ὀνομάζεται ἡ πρωτ: αὐτῆς, κειμένη ἐπὶ τῶν Β: παραλίων ἐπὶ νησιδίου κοινωνοῦτος μὲ τὴν νῆσον διὰ γεφύρας.
Πρὸς Β: τῆς Κούβας καὶ τοῦ Σαινδομίγγου, καὶ πρὸς Ἀν: τῆς
