τὸ κριτήριον τῆς ἱερᾶς ἐξετάσεως (κατὰ τὸ 1740 συστηθὲυ τὸ 1820), τὸ ὁποῖον εἰς διάστημα 80 ἐτῶν ἔκαυσεν ἕως 34 χιλ: ἀνθρώπων, κατηγορηθέντων ὡς αἱρετικῶν.
Ἔκτασις 94,800 χιλαμ: ▭ — Πληθ. 3,413,000 κατ.
Μῆκος Δυτ: μεταξὺ 8° 35′ καὶ 11° 51′.
Πλάτος Β: μεταξὺ 36° 57′ καὶ 42° 5′.
404. Ἡ Πορτογαλλία κρατεῖ τοὺς δυτικοὺς τόπους τῆς Χερσονήσου καὶ ἐπέχει ἓν μέρος τῆς παλαιᾶς Λυσιτανίας (318), ἀνήκουσα ὁλοκλήρως εἰς τὸ λεκανοπέδιον τοῦ Ἀτλαντικοῦ Ὠκεανοῦ. Εἶναι τόπος ὀρεινὸς, διακοπτόμενος ὑπὸ ὡραίων κοιλάδων, καὶ διαῤῥεόμενος ὑπὸ τῶν ἐκ τῆς Ἱσπανίας πηγαζόντων ποταμῶν Μινίου (Minho), Δούρου καὶ Τάγου, ἐκβαλλόντων εἰς τὸν Ὠκεανὸν, ἔχων καὶ κλίμα εὔκρατον καὶ ὑγιεινὸν, καὶ μεταλλεῖα διάφορα· οἷον χρυσοῦ, ἀργύρου, μολύβδου, χαλκοῦ, ἅλατος καὶ μαρμάρων, καὶ γῆν εὔφορον, ἀλλ’ ὄχι καλλιεργημένην καλῶς, παράγουσαν πορτογάλλια καὶ λεμόνια ἀφθόνως, καὶ κρασία καλλίστης ποιότητος· καὶ μέταξαν δὲ καὶ ὅλα τὰ μεσημβρινὰ ὀπωρικὰ εὐφορεῖ.
Διαιρεῖται δὲ ἡ Πορτογαλλία εἰς ἓξ Ἐπαρχίας τὰς ἑξῆς· Ἐπαρχία ἡ μεταξὺ Δούρου καὶ Μινίου, πρωτεύουσα Βράγα (Βρακάτα Αὐγούστα).—Πόρτον ἢ Ὀπόρτον (Portus calle κάτ. 80 χιλ:) λιμὴν καὶ ἐμπορεῖον διάσημον διὰ τὰ ἐξαγόμενα κρασία τοῦ τόπου καὶ τὰ πορτογάλλια. — Ἡ ἐπαρχία Τραλοσμόντες (ἡ μεταξὺ τῶν βουνῶν) πρωτεύουσα Βραγάνσα. — Ἡ Βέϊρα, πρωτεύουσα Κοΐμβρη (κάτ. 16 χιλ.) περίφημος διὰ τὸ πανεπιστημεῖον της.—Ἡ Ἐστρεμαδούρα, πρωτεύουσα Λισβῶνα, ἡ καθέδρα ὅλου τοῦ βασιλείου, εἰς τὰς ἐκβολὰς τοῦ Τάγου κειμένη καὶ περὶ τὰς 280 χιλ: κατοίκων ἔχουσα. Αἰ λοιπαὶ ἐπαρχίαι εἶναι τὸ Ἀλεντήϊον καὶ ἡ Ἀλγάρβη πρὸς τὴν Μ-Δ: ἄκραν. Ὅλοι οἱ κάτοικοι, τῆς καθολικορωμάνας θρησκείας ὄντες, συμποσοῦνται περὶ τὰ 3 ἑκατομ: καὶ 400 χιλ: ἔχοντες ὅμοια ἤθη καὶ χαρακτῆρα μὲ τοὺς Ἱσπανοὺς, καὶ Κυβέρνησιν Συνταγματικήν.—Λογίζεται δὲ ἡ ἐτησία πρόσοδος αὐτῆς περὶ τὰ 12 ἑκατομ: φρ: μὴ ἐπαρκοῦσα· τὸ δὲ δημόσιον χρέος εἰς 160 ἑκατ: ὁ τακτὸς στρατὸς εἰς 22 χιλ: καὶ εἰς 40 πλοῖα τὸ πολεμικὸν ναυτικόν.
ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ. Ἡ Πορτογαλλία ὑπέστη τὰς αὐτὰς τύχας μὲ τὴν Ἱσπανίαν, καὶ τὸν ζυγόν τῶν Ἀράβων Μαωμεθανῶν μέχρι τοῦ 1139· τότε ἐλευθερωθέντες οἱ κάτοικοι ἐσύστησαν ἴδιον ἑαυτῶν βασίλειον μέχρι τοῦ 1580, ὅτε ὑπετάχθησαν ὑπὸ τοῦ βασιλέως τῆς Ἱσπανίας Φιλίππου τοῦ Β′. Περὶ δὲ τὰ 1640 ἀποστατήσαντες ἀνηγόρευσαν βασιλέα τὸν Δοῦκα τῆς Βραγάνσης Ἰωάννην Δ′, τοῦ ὁποίου ὁ οἶκος βασιλεύει μέχρι σήμερον.—Οἱ Πορτογάλλοι ἐφημίσθησαν κατὰ τὸν ιέ. καὶ
