Πανδώρα/Τόμος 12/Τεύχος 265/Ο Χότζας Νασρ-Ελ-Διν
| ←Ιωάννης Φραγκλίνος | Πανδώρα, Τέυχος 265 Ο Χότζας Νασρ-Ελ-Διν |
Γρηγόριος Ε΄, Οικουμενικός Πατριάρχης→ |
Ἐκ Καΐρου 3 Μαρτίου 1861.
Φίλε φίλτατε!
Ἀπορεῖς βεβαίως διὰ τὸν πλάνητα βίον μου· νῦν μὲν σὲ γράφω ἐξ Ἀγγλίας, νῦν δὲ ἐκ Κωνσταντινουπόλεως, ἄλλοτε ἐξ Ἰταλίας καὶ σήμερον ἐκ τῆς παρὰ τὸ Κάϊρον κοιλάδος τῶν Χαλιφῶν. Ὅςτις δὲν σκέφθη τὴν θαυμασίαν ταύτην κοιλάδα, ἀτελῶς ἐγνώρισε τὴν Ἀνατολήν. Μεταξὺ τῶν ἄλλων μνημείων ὅσα εἶδον ἐν αὐτῇ διέκρινα μαυσωλεῖον διὰ τὸν διάφορον ῥυθμόν· ἐρωτήσας δὲ τὸν ἐξηγητήν μου τίνος ἦτο ὁ τάφος οὗτος, ἤκουσα παρ’ αὐτοῦ τὴν ἐφεξῆς ἱστορίαν.
»Ἔζη ποτὲ εἰς τὴν πρωτεύουσαν τῶν Χαλιφῶν, ἐπὶ Ὀμάρ, ἐπιστήθιός τις τοῦ προφήτου, διότι ἄλλος μουσουλμάνος δὲν ἐλάτρευσεν εἰλικρινέστερον τὸν Ἀλλάχ. Κατέτριβε δὲ τὸν βίον διδάσκων, προσευχόμενος καὶ πράττων ἔργα ἀγαθά· ὡς ἅγιον. Αὐτός ὅμως δὲν ἦτο πάντη εὐτυχής·. διότι ἀφοῦ ἤρχισε νὰ ψελλίζῃ τὸ ὄνομα τοῦ προφήτου, ἐπεθύμει νὰ μὴ ἀποθάνῃ πρὶν ἐπισκεφθῇ τοὺς ἱεροὺς τόπους· ἀλλὰ δὲν εἶχε κατορθώσει νὰ ἐκπληρώσῃ τὴν ἐπιθυμίαν του καί τοι γηράσας. Ναὶ μὲν συνήθροιζεν ἐπιμελῶς χρήματα διὰ τὸ ταξείδιον, παραβλέπων τὰς ἄλλας αὑτοῦ ἀνάγκας, αὐτὰ ὅμως ἔφευγον· διότι μόλις συνεπληροῦτο τὸ ποσόν, καὶ ἐλεῶν τοὺς πάσχοντας ἀπόρους ἐδαψίλευε τὰ μετὰ τοσούτου κόπου συναχθέντα. Ἀλλ' ἐπὶ τέλους αἰσθανθεὶς ὅτι ὤφειλε νὰ ἐκπληρώσῃ τὸ θρῃσκευτικὸν καθῆκον της ἐπισκέψεως ἀπεφάσισε νὰ καταστήσῃ ἀμάλακτον τὴν καρδίαν του.
»Ἐπλησίασε τέλος πάντων ἡ μεγάλη ἡμέρα τῆς ἀναχωρήσεως, καὶ ὁ Χότζας Νὰσρ-Ἐλ-Δὶν προητοιμάζετο, διπλασιάσας τὰς συνήθεις προσευχὰς καὶ ἀπολούσεις· τὴν δὲ προτεραίαν τῆς ἀποδημίας, περὶ τὴν πρωΐαν, ἐπιθυμῶν νὰ ἴδῃ μακρόθεν τὴν ὁδὸν διὰ τῆς ὁποίας ἔμελλε νὰ διαβῇ, ἀνέβη εἰς τὸ ὅρος Κάτταν, ἐδόξασε τὸν Θεὸν ὅτι ἔδωκεν αὐτῷ δύναμιν νὰ ἐκπληρώσῃ τοὺς πόθους του, καὶ ὑπεσχέθη νὰ χορηγῇ, ὅταν ἐπανέλθῃ, πρὸς τοὺς πτωχούς, ὅ, τι καὶ ἂν κερδαίνη ἀφαιρῶν μόνον τὰ ἀπολύτως ἀναγκαῖα. Καὶ τί δὲν ἤθελεν ὑποσχεθῆ κατὰ τὴν ὥραν ἐκείνην τῆς χαρᾶς καὶ τῆς εὐγνωμοσύνης; Ἐνόμιζεν ἤδη ἑαυτὸν νεκρόν, καὶ ἀπολαύοντα ὅλων τῶν ἀγαθῶν ὅσα ἐπαγγέλλεται ἡ μουσουλμανικὴ θρησκεία πρὸς τοὺς χατζίδας οἷον δροσεροὺς κήπους, γλυκύτατα σερθέτια καὶ ὡραιοτάτας οὐρί. Ὁ ζέφυρος ἐκελάρυζε τὴν ὥραν ἐκείνην μεταξὺ τῶν φοινίκων, καὶ τοὺς ψιθυρισμοὺς αὐτοῦ ἐξελάμβανεν ὁ μακάριος χότζας ἀντὶ οὐρανίου μελῳδίας. Ἡ ἀνατολὴ ἐχρυσίζετο ἀπό τὸν ἥλιον, ὁλόκληρος ἡ φύσις ἐφαίνετο ὑπέρ ποτε ἐξαισία, καὶ ὁ Νὰσρ-Ἐλ-Δὶν προσευχηθεὶς ἐκ νέου ἐπανῆλθεν εἰς τὰ ἴδια. Ἀλλ' ὅ ἄγγελος τῆς εὐεργεσίας, ὅςτις εἶχε γελάσει ἀκούσας αὐτὸν ὑποσχόμενον ὅτι δὲν θέλει πλέον ἐλεήσει πτωχοὺς, συνεβάδιζε μετ’ αὐτοῦ.
»Καθ’ ὁδόν, ἐνῷ ἦσο πλησίον τῆς οἰκίας του, ὅ Νὰσρ-Ἐλ-Δὶν ἀπήντησε γυναῖκα κλαίουσαν πικρῶς, καὶ ἔχουσαν πρὸ τῶν ποδῶν της νεκρὰν ὄρνιθα, τὴν ὁποίαν ἔβλεπε μὲν μετὰ πόθου δὲν ἐτόλμα ὅμως καὶ νὰ ἐγγίσῃ.
—Διὰ τί κλαίεις, Κίτσα; ἠρώτησεν ἐκεῖνος, καὶ διὰ τί ἀτενίζεις τὴν ὄρνιθα, ἀγνοεῖς ὅτι ὁ προφήτης δὲν συγχωρεῖ τὰ τρώγωμεν θνησιμαῖα;
»Ἡ δὲ Κίτσα διπλασιάσασα τὰ δάκρυά της, ἀπεκρίθη·
—Ἔχω, ὡς ἠξεύρεις, ἑπτὰ παιδία· ὅ σύζυγός μου ἀπέθανε πρὸ πολλοῦ καὶ μ' ἀφῆκε χωρὶς λεπτὸν. Ὁ προφήτης εἶναι καλός, Νάσρ-Ἐλ-Δίν, καὶ ἴσως συγχωρήσῃ νὰ φάγωμεν. Ἐγὼ δὲν θὰ φάγω, πλὴν τὰ παιδία μου!... τὰ παιδία μου, Νάσρ-Ἐλ-Δίν! Ἀπὸ χθὲς εἶναι νηστικὰ καὶ κλαίουν· δὲν ἔχω τί νὰ τὰ δώσω. νομίζεις λοιπὸν ὅτι ὅ προφήτης θὰ εὐχαριστηθῆ ἂν τὰ ἀφήσω ν' ἀποθάνουν; Ἂν τὸ νομίζῃς δὲν ἐγγίζω τὴν ὄρνιθα· προτιμῶ νὰ ὑπακούσω εἴς τὴν προσταγὴν τοῦ Ἀλλάχ.
»Εἶπε καὶ ἐκάθησεν ὀδυρομένη, ὁ δὲ Χότζας, οἰκτείρων τὴν πτωχείαν τῆς γυναικὸς καὶ τιμῶν τὰ αἰσθήματά της, ἐλησμόνησε τὴν σταθεράν του ἀπόφασιν, τὸν ἱερὸν σκοπόν του καὶ ὅλα του τὰ ὄνειρα, καὶ ἔδωκεν εἴς τὴν γυναῖκα ὅλα ὅσα εἶχε συνάξει.
—Ἰδού, Κίτσα, εἶπεν, ὅ προφήτης σὲ ἀνταμείβει. Τρέξε εἴς τὰ παιδία σου- ἔχεις ἄρτον διὰ πολλὰς ἡμέρας. — Καὶ ἡ Κίτσα πεσοῦσα πρὸ τῶν ποδῶν τοῦ Νάσρ-Ἐλ-Δίν, τοὺς ἠσπάσθη, καὶ ἀνεγερθεῖσα ἔτρεξεν ὡς παράφρων πρὸς τὴν καλύβην της.
»Ἡ ψυχὴ τοῦ Νὰσρ-Ἐλ-Δὶν ἔπιε τὸ ἀγαθὸν τοῦτο ἔργον ὡς ἡ ξηρὰ γῆ πίνει τὸν Μάϊον τὴν βροχήν· ἀλλὰ μετ’ ὀλίγον ἐνθυμηθεὶς ὅτι διὰ τὴν πρᾶξιν αὐτὴν δὲν ἦτο πλέον δυνατὸν νὰ μεταβῇ εἴς τὴν Μέκκαν, μετενόησε, πρῶτον τότε ἐπὶ ζωῆς του, διότι ἐδρόσισε τὰ χείλη τοῦ πτωχοῦ μὲ τὸ νέκταρ τῆς ἐλεημοσύνης. Καὶ ἐλθὼν εἴς τὴν οἰκίαν του ἐβυθίσθη εἴς λογισμούς.
»Τὴν ἐπαύριον ἀπὸ πρωΐας ὁ Νὰσρ-Ἐλ-Δὶν ἀνέβη καὶ πάλιν εἴς Κάτταν- καὶ ἰδὼν τὴν συνοδίαν τῶν προσκυνητῶν προχωροῦσαν καὶ πολυάριθμον ἔκλαυσε πικρῶς. Αἱ φωναὶ τῶν ἀπερχομένων ἔφθανον εἴς τὰς ἀκοάς του ὡς ἐπιπλήξεις. Ἔκλαυσε πολύ, καὶ ὅτε ἔγεινεν ἄφαντος καὶ ὅ τελευταῖος προσκυνητὴς ἐνόμισεν ὅτι ἡ ψυχή του ἐξελθοῦσα ἐπέταξε πρὸς τὴν ἱερὰν συνοδίαν. Ἔμεινε δὲ ἐπὶ τοῦ ὅρους μέχρι τῆς ἑσπέρας, τὸν ὀφθαλμὸν ἔχων πρὸς τὸ λαμπρὸν σημεῖον τὸ ὁποῖον δεικνύει ὅ ἀστὴρ τοῦ προφήτου.
Ἐν τοσούτῳ αἱ ἡμέραι τοῦ χότζα παρήρχοντο ἐν εἰρήνῃ, ὥστε καὶ αὐτὸς ἠπόρει πῶς ἦτο ἥσυχος μετὰ τὴν ἀποτυχίαν τῶν πόθων του, Τὴν νύκτα ἔβλεπεν αἴσια ὄνειρα, καὶ ἐνίοτε ἐνόμιζεν ὅτι ἤκουε φωνὴν ἀγγέλου λέγουσαν· «Ἔλπιζε, Νάσρ-Ἐλ-Δίν, εἰς τὴν θείαν πρόνοιαν· ὁ Ἀλλὰχ δέν σ' ἐγκατέλιπεν. » Ἀλλ' ἐπειδὴ ὁσάκις ἤρχοντο εἴς τὸν νοῦν του οἱ μακάριοι τόποι τοὺς ὁποίους δὲν εὐτύχησε νὰ προσκυνήσῃ, ἐθλίβετο καὶ ἐπροσπάθει νὰ τοὺς λησμονήσῃ.
»Μίαν τῶν ἡμερῶν ἠκούσθησαν φωναὶ ἀγαλλιάσεως ἀναγγέλλουσαι τὴν ἐπάνοδον τῶν χατζίδων· ὅλοι ἔτρεξαν εἰς ὑπάντησίν των, μόνος δὲ ὅ Νὰσρ-Ἐλ-Δὶν ἐκάθητο εἴς τὴν οἰκίαν του κλαίων καὶ προσευχόμενος. Αἴφνης ἀκούει πολλοὺς καλοῦντας αὐτὸν καὶ ἐξελθὼν βλέπει τοὺς σεβασμιωτέρους τῶν χατζίδων πρὸ τῆς πύλης του, οἵτινες ἅμα ἰδόντες αὐτὸν ἔπεσαν πρὸ τῶν ποδῶν του, καὶ ἐφίλουν τὰ κράσπεδα των ἱματίων του. Ὁ Νὰσρ-Ἐλ-Δὶν ἵσταται ὡς ἐμβρόντητος.
—Σεῖς, λέγει ἐπὶ τέλους, σεῖς οἱ χατζίδες πρὸ τῶν ποδῶν μου! Πόθεν τὸ τόσον σέβας πρὸς ἐμὲ τὸν ἀνάξιον; θὰ δυσαρεστηθῇ ὁ προφήτης. Ἐγὼ πρέπει νὰ πέσω ἐνώπιόν σας καὶ ν’ ἀσπασθῶ τὴν κόνιν τῶν ἱερῶν σανδαλίων σας.
—Διὰ τί προσποιεῖσαι; εἶπεν ὅ πρεσβύτερος τῶν χατζίδων· μήπως δὲν ἠξεύρωμεν ὅτι ὁ προφήτης σὲ προτιμᾷ περισσότερον ὅλων μας, Ἀπὸ ποῖον δρόμον ἐπέστρεψες; ἦσο μεταξύ μας ὅταν ἐπηγαίναμεν, καὶ μᾶς ὡδήγεις μὲ τὴν εὐλάβειαν καὶ τὰς διδασκαλίας σου. Σὺ εἰς τὴν Μινὲ ἔκλεξες τὰς πλέον στρογγύλας πέτρας, καὶ τὰς ἔῤῥιψες εἰς τὴν τρύπαν τοῦ Διαβόλου εἰς τὸ ὄρος Ἀράφατ. Ἡ καρτερία μὲ τὴν ὁποίαν ὑπέφερες καθ' ὁδὸν τοὺς κόπους, τὰς κακουχίας καὶ τὰς στερήσεις, αἱ νηστεῖαί σου ἐκίνουν ὅλων τὸν θαυμασμόν, καθὼς καὶ πρὸ τοῦ ταξειδίου ἐθαυμάζαμεν τὰς ἀρετὰς, τὴν ἀγαθότητα, τὴν εὐσπλαγχνίαν πρὸς τούτοις δὲ καὶ τὴν ἐμπειρίαν σου εἴς τὸ νὰ ἑρμηνεύῃς τοὺς νόμους, καὶ νὰ ἀνακαλύπτης τὰ μυστήρια τῆς σοφίας. Διηγήσου μας πῶς ἐπέστρεψες; Βέβαια θὰ σὲ μετέφερε, κατὰ προσταγὴν τοῦ προφήτου, κανεὶς τῶν εἰς τὸν παράδεισον ὑπηρετῶν του.
»Ὁ δὲ Νὰσρ-Ἐλ-Δὶν, ἐμβριμησάμενος τῷ πνεύματι, ἐσιώπα καὶ δὲν ἐδύνατο ν’ ἀποκριθῇ· τότε μόνον ἐνόησε τὴν εἰρήνην τὴν ὁποίαν ᾐσθάνετο ἐνόσῳ ἔλειπεν ἡ συνοδία. Μὴ ἔχων δὲ δύναμιν νὰ ὑπομείνῃ τοιαύτην εὐτυχίαν ἐλειποθύμησε. Τὸν μετέφεραν εἰς τὴν οἰκίαν του, καὶ ἡ γλυκεῖα φωνὴ ἡ ὁποία πολλάκις καθησύχασε τὴν λύπην του, ἠκούσθη καὶ πάλιν εἰς τὴν καρδίαν του, καὶ εἶπεν ὅτι ὁ Ἀλλὰχ, ἀμείβων τὴν ἀρετὴν τοῦ δούλου του, διέταξε τὸν ἄγγελον τοῦ ἐλέους νὰ φορέσῃ τὸ σῶμα τοῦ Νὰσρ-Ἐλ-Δὶν καὶ νὰ μεταβῆ ἀντ’ αὐτοῦ εἴς τὴν Μέκκαν.
»Ἡ εἴδησις αὕτη διεδόθη εἰς ὅλον τὸ Κάϊρον, καὶ ὅλοι ἐφιλοτιμοῦντο νὰ ἴδωσι τὸν Χότζαν, τὸν ἐπιστήθιον τοῦ προφήτου. Τὸ θαῦμα τοῦτο ἐπαναλαμβάνετο κατ’ ἔτος μέχρι τοῦ θανάτου του· οἱ χατζίδες μετέβαινον εἴς τὴν Μέκκαν ἔχοντες σύντροφον τὸν ἄγγελον τοῦ ἐλέους.
»Τοσοῦτον δὲ ὑπῆρξε τὸ πρὸς αὐτὸν σέβας, ὥστε καὶ ἀνηγέρθῃ αὐτῷ μνημεῖον μεταξὺ τῶν τάφων τῶν Χαλιφῶν· ἡ ἀρετὴ τῆς ἐλεημοσύνης πρωτεύει πασῶν τῶν ἄλλων.»
Δ. Μ.
- ↑ Νάσρ ἑρμηνεύεται νίκη καὶ Δὶν θρησκεία.