Επιστολή προς Λέανδρον περί Ελληνικής ποιήσεως και γλώσσης
| ←Ἡ αὐγὴ εἰς τὸ Σούνιον | Ἡ Βάρβιτος Συγγραφέας: Ἐπιστολὴ πρὸς Λέανδρον περὶ Ἑλληνικῆς ποιήσεως καὶ γλώσσης |
Οἱ σκηνικοὶ τῆς Ἰταλίας→ |
| Η Βάρβιτος, Αθήνα 1860 |
Ἡ Μοῦσα ἡ ἑλληνικὴ εἰς τὴν μακρὰν δουλείαν
Ἀπέμαθε τὴν ὑψηλὴν, θεσπιῳδὸν μανίαν.
Ἀθλία μήτηρ ὀρφανὴ Αἰσχύλων καὶ Πινδάρων
Ἐβαρβαρώθη βαθμηδὸν ἐν μέσῳ τῶν βαρβάρων.
Ἀλλὰ εἰς τόπους ὀρεινοὺς κατὰ καιροὺς ἀκόμα
Γλυκεῖας ἔμελψε μολπὰς τὸ τραχυθέν της στόμα·
Καὶ εἰς τοῦ Κλέπτου ἀοιδοῦ τὴν ἀχιλλείαν χεῖρα
Πολλάκις ἐκελάδησεν ὁμηρικῶς ὴ λύρα.
Θάῤῥει λοιπὸν, ὦ Λέανδρε· τὸ πῦρ δὲν ἀπωλέσθη
Τὸ ἱερόν· εἰς τὴν σποδόν ἐκρύβη, δὲν ἐσβέσθη.
Θὰ λάμψῃ αὖθις τηλαυγὲς, ἐὰν τῇ άληθείᾳ
Μεγάλη τῶν τεχνῶν τροφὸς ᾖν ἡ ἐλευθερία.
Τῆς γῆς αὐτῆς τῆς ἱερᾶς αἱ μόναι ἀναμνήσεις
Εἶναι πηγὴ αἰώνιος ποιήσεως· ἡ φύσις
Θάλλ’ ἡ αὐτὴ πέριξ ἡμῶν, καὶ ἡ αὐτὴ ἀγκάλη
Ἑλλάδος τῆς μητρὸς ἡμᾶς ὡς τέκνα περιβάλλει.
Ὦ μῆτερ, δὲν σ’ ᾐσχύναμεν εἰς τὸ κλεινὸν πεδίον
Ὅπου αἱ μάχαι κρίνονται κ’ αἱ τύχαι τῶν ἀνδρείων.
Ἀνακαινίζει τρόπαια τῶν παλαιῶν Κιμώνων
Ὁ Μιαούλης ἀμαυρὰ ἐκ τῶν μακρῶν αἰώνων.
Τὸν θάνατόν του μελετῶν τὸν ἔνδοξον ὁ ἥρως
Βότσαρις πίστιν χορηγεῖ εὐμάρτυρον, καὶ κῦρος
Νέον εἰς τόν Θερμοπυλῶν τὸν μέγαν Σπαρτιάτην,
Κατὰ τὴν τουρκολέτειραν πορείαν νυκτιβάτιν.
Ἤδη ἐπῆλθ’ ἀναπνοὴ τῶν πόνων καὶ εἰρήνη
Βραχεῖα· πολὺ ἔγεινε, πολὺ μένει νὰ γείνῃ.
Ἂς δρέψωμεν εἰς τῆς ζωῆς ἓν ῥόδον τὸν λειμῶνα.
Αὔριον, τίς με βεβαιοῖ; ἴσως βαρὺν χειμῶνα
Ἐγείρῃ Ἄρης κρατερός· μικρὸν καὶ εἰς τὰς Μούσας
Ἂς δώσωμεν. Ἰδού, ἰδοὺ τὰς βλέπω συγκροτούσας
Χορὸν περὶ τὸ ἱερὸν τῆς Κασταλίας νᾶμα,
Τὸν μέγιστον πατέρ’ ἀνδρῶν, θεῶν, ὑμνούσας ἅμα.
Ὦ Μοῦσαι, ὦ θεαὶ σεπταὶ Ἑλλάδος τῆς εὐάνδρου,
Τὴν δέησιν προσδέχθητε τοῦ εὐφυοῦς Λεάνδρου.
Πάλαι ἰχνηλατεῖ ποθῶν, δεινοπαθῶν καὶ κλαίων,
Δύσερως ὥς τις ἐραστὴς, πλησίον τῶν ἀρχαίων
Ἑδρῶν σας, καὶ τὴν δάφνινον τοῦ Ἡσιόδου ῥάβδον
Ζητεῖ στενάζων μεταξὺ τῶν βράχων τῶν ἀναύδων.
Ποῖοι ἐλάλησαν αὐλοὶ καὶ ἀηδόνων γλῶσσαι;
Αἱ Μοῦσαι ἀνταπήντησαν ἡρέμα μειδιῶσαι.
«Ἐκεῖνοι ἦσαν ἀοιδοὶ θεοφιλεῖς, τὸν τρόπον
Αἰδοῖοι, φίλοι τοῦ Διὸς καὶ τῶν θνητῶν ἀνθρώπων.
Νήπιος ὅστις πρὸς αὐτοὺς ἐξ ἴσου ἁμιλλᾶται·
Πλειότερον τοῦ δυστυχοῦς Ἰξίονος πλανᾶται.
Τῆς φύσεως πρωτογενοῦς, τῶν καλλονῶν τῶν τόσων
Τ’ ἄνθος ἀπέμαξαν τ’ ἁγνὸν, τὴν αἰθερίαν δρόσον,
Ὡς εἰς τῆς Ὕβλας τὸν βαθὺν, μυριανθῆ λειμῶνα,
Φανέντος ἔαρος, πολὺν αἱ μέλισσαι ἀγῶνα
Ἔχουν, ἐκλέγουσ’ εἰς ἀνθῶν εὐόσμων μυριάδα
Τοῦ θύμου τὸν γλυκὺν ἰὸν, τοῦ ῥόδου τὴν ἰκμάδα.
Ὡς δὲ τὸ βλέμμα τῆς Ἠοῦς ἐπὶ τῆς Μεμνονίας
Πέτρας ἐγείρει καὶ παλμὸν καὶ στόνον ἁρμονίας,
Οὕτω τὰ τέκνα τοῦ φωτὸς ἀντέπαλλον ἐκεῖνα
Πρὸς πᾶσαν τ’ οὐρανοῦ, τῆς γῆς ἐμπνεύστριαν ἀκτῖνα.
Ἡμεῖς ἐπλάσαμεν ὁμοῦ καὶ μετὰ τῶν Χαρίτων
Τὸν τύπον ὅπου ἔῤῥευσεν ἡ φλογερὰ ψυχή των,
Τὴν γλῶσσαν τὴν ἑλληνικὴ, θεσπέσιόν τι κρᾶμα
Ἁρμονικὸν δυνάμεως καὶ χάριτος συνάμα·
Εὔρυθμον, εὔστροφον, γοργὴν, πολὺ τῶν ἡδυφώνων
Λιγυρωτέραν ἁπασῶν εὐστόμων ἀηδόνων.
Τὸ θεῖον ὄργανον αὐτὸ εἰς τὰς σοφάς των χεῖρας
Τὸν κόσμον νέον ἔτερψε, τὸν τέρπει κ’ εἰς τὸ γῆρας,
Καθὼς ἡ Κύπρις τὸν κεστὸν το μαγικὸν ἁρμόζει,
Καὶ κυβερνᾷ τὸν Ὄλυμπον, καὶ τῶν θεῶν δεσπόζει.
Ἡ τέχνη των ἡ θαυμαστὴ τὸ καίριον ἐξεύρει
Τῆς φύσεως, καὶ τὸ τρωτὸν τῶν καρδιῶν νὰ εὕρῃ.
Τὸ πρέπον οἶδεν ἀκριβῶς· ἀκομπως ἀνυψοῦται,
Καὶ καταβαίνει εὐγενῶς χωρὶς νὰ ταπεινοῦται.
Ἐκείνους ἔχετ’ ὁδηγοὺς, ἐκείνους μελετᾶτε,
Ὅσοι τοῦ θείου Παρνασσοῦ εἰς τὰς ὁδοὺς φοιτᾶτε.
Ὅστις δ’ ἀμύητος αὐτῶν καὶ βέβηλος προβαίνει,
Τὸν γέλωτα ἡμῶν κινεῖ ἐνῷ αἰσχρῶς χωλαίνει.»
Ἤκουσας, φίλε Λέανδρε, καὶ τῶν Μουσῶν τὸ ἆσμα.
Οἱ λόγοι εἶναι ἀληθεῖς, καὶ ἂν ψευδὲς τὸ φάσμα.
Οἱ εὐτυχεῖς μας πρόγονοι εἰς εὔφορον αἰῶνα
Τοῦ τεχνικοῦ εὗρον καλοῦ τὸν ἀσφαλῆ κανόνα.
Πολλοὺς ἐξέθρεψεν υἱοὺς ἡ μοῦσά των μεγάλους,
Παῖδας Ῥωμαίων, Ἰταλοὺς καὶ Βρεττανοὺς καὶ Γάλλους.
Τινὲς ζητήσαντες ὁδοὺς καινὰς καὶ ἀπατήτους
Εἰς πλάνας περιέπεσον μακρὰς, δυσδιεξίτους,
Εἰς δὲ τὸ τέρμ’ ἀντὶ καλῶν, εὐκόσμων ἀγαλμάτων,
Δεινὰς ὑπήντησαν μορφὰς γοργόνων καὶ τεράτων.
Τὸ δρᾶμα τέχνης θρίαμβος τῆς ἀττικῆς, Ὡραῖον
Ἀρχιτεκτόνημα νοὸς Αἰσχύλων, Σοφοκλέων,
Παρήλλαξεν ὑπὸ χειρῶν καὶ Μούσης ἀντιπάλου·
Ἐπὶ τῆς ἀσταθοῦς σκηνῆς καὶ τῆς ἀλλοπροσάλλου,
Νῦν Ῥώμην, νῦν Περσέπολιν, νῦν Θήβας παριστώσης
Τὰς Μεμνονίας, ἔρχεται ὸ ἥρως μεθ’ ἡβώσης
Κόμης, κ’ ἀπέρχται κυρτὸς πρεσβύτης εἰς τὸ τέλος.
Ἐκεῖ συγχέετ’ ἡ χαρὰ, ὁ στεναγμὸς, ὁ γέλως·
Κ’ ἡ Μελπομένη, ἔμπλεως δακρύων, μ’ ἔκπληξίν της
Πάντοτ’ ἐμπρὸς τὴν εὔθυμον εὑρίσκει ἀδελφήν της.
Γνωρίζω ὅτι δι’ αὐτοῦ τοῦ χάους ἐξαστράπτει
Δαιμόνιος πολλάκις νοῦς· Φρενῶν βαθεῖαν σκάπτει
Αὔλακα ὁ Δραματουργὸς τῆς Βρεττανίας παίζων
Μὲ τὴν μεγάλην τέχνην του· ἀλλὰ δὲν θὰ ἐπέζων
Τὰ ἔπη του ἀθάνατα, ἐὰν εἰς τὸν Μακβέθην
Κ’ ἀλλοῦ τὴν ὅλην τῶν παθῶν δὲν ἐξεπλήρου μέθην.
Αὐτὰ τὸ αἶσχος κρύπτουσι τῆς ἄλλης του τερθρείας.
Σὺ, Ἕλλην, τὰ διδάγματα τῆς παλαιᾶς σοφίας
Μὴ καταφρόνει· εἰς αὐτὰ οἱ Ἕλληνες ἐν γένει
Ἐγνώριζον πλειότερα παρ’ ὅλοι οὗτ’ οὶ ξένοι.
Πλὴν, πάλιν δὲν ἐπιθυμῶ τὸν ποιητὴν τὸν νέον
Ματαίαν, Λέανδρε, κενὴν τῶν λόγων τῶν ἀρχαίων
Ἠχώ. Ἐπὶ τῶν δυνατῶν προγονικῶν πτερύγων
Ὡς χελιδόνες ἀσθενεῖς, ἀπτῆνες, ἐπ’ ὀλίγον
Δυνάμεθα τὸν ὑψηλὸν νὰ πλεύσωμεν αἰθέρα,
Ἂν αὖρα δὲν ἐπικουρῇ ἡμᾶς ἰδιαιτέρα,
Αἴσθημα, βίος ἐθνικός. Περὶ Στυγὸς τὸ κῦμα
Μάταιον ἄλλως στρέφομεν σκιαὶ νερτέρων βῆμα.
Ὅλα ὁ χρόνος ὁ μακρὸς τὰ πρῴην μεταβάλλει.
Ὅπου ἡ τρόπις ἔσχιζε φλοισβῶδες κῦμα, θάλλει
Λειμὼν, καὶ ἄροτρον βαρὺ ἀνὴρ γηπόνος στρέφει·
Ἰχθύας δ’ ὅπου ἵστατο βουνὸν ὁ πόντος τρέφει.
Κύκλος τοιούτων ἀλλαγῶν καὶ μᾶλλον πολυτρόπων
Τὰ ἔργα εἶναι κ’ οἱ θεσμοὶ κ’ αἱ τύχαι τῶν ἀνθρώπων.
Αἰσθήματα καθεὶς αἰὼν, ἰδέας ἔχ’ ἰδίᾳ·
Αὐτῶν δὲ κάτοπτρον ὁ νοῦς καὶ μέτρον ἡ καρδία,
Ἡ τέχνη δὲ παράστασις ὑπερφυὴς, μεγάλη,
Ὑφ’ ἣν τοῦ ἔθνους ἡ ζωὴ κυκλοφορεῖ καὶ πάλλει.
Διερμηνεὺς δ’ ὁ ποιητὴς τῆς ἐποχῆς του εἶναι·
Ἐλπίδες, φόβοι, πόθοι της καὶ τέρψεις καὶ ὀδύναι
Εἰς τὴν φοιβίαν δέλτον του κεχαραγμέναι ζῶσι,
Καὶ νεαραὶ εἰς γενεὰς μακρὰς ἐπιφοιτῶσι.
Ἡ Φαντασία ἐξ αὐτῆς τῆς ὕλης τῆς πλουσίας
Κόσμους λαμπροὺς δημιουργεῖ, εἰκόνας ἐξαισίας,
Ἐὰν τὸν Νοῦν συμπάρεδρον, συμπαραστάτην ἔχῃ.
Ἄλλως κατὰ κρημνῶν χωρὶς ἡνίας ἅρμα τρέχει,
Πρὸς ταῦτα λάβε ὁδηγὸν, καὶ πρόστησον λαμπάδα
Τὴν τέχνην ἥτις ἔτευξε τὴν θείαν Ἰλιάδα,
Ἥτις τὸν ἐπὶ Κολωνῷ Οἰδίπουν· τῶν Ἑλλήνων
Τοιοῦτος ἔστω μιμητὴς ὁ ἔκγονος ἐκείνων.
Πρὸ πάντων εἰς τὰ ἔπη σου ὀμφὴ ἂς ἐπιπνέῃ
Ἀρχαϊκὴ, ἡδυμελὴς ἡ λύρα εἴτε κλαίει
Ὑπὸ δακύλους Σαπφικοὺς, ἢ ὡς ἡ τοῦ Ἀλκαίου
Ἐξ οἴστρου πολεμοχαροῦς δονεῖται καὶ γενναίου.
Καὶ κόσμει, ὅσον ἐφικτὸν, τὰς νεουργοὺς ἰδέας
Διὰ πτυχῶν Φειδιακῶν κατασκευῆς ἀρχαίας.
Ὁ ξένος θέλει τὸν υἱὸν τῶν Ἀχαιῶν γνωρίσει
Ἐκ τῆς φωνῆς, κ’ ἐνθουσιῶν τὰς χεῖρας θὰ κροτήσῃ.
Πολλὰ ὡς χθὲς εἰς τῶν σοφῶν τὰς βίβλους τεθαμμένα
Ὀνόματα κ’ εἰς τὸν λαὸν ἀπρόσιτα καὶ ξένα,
Ἤδη κοινὰ εἰς τοὺς ἀστοὺς, κοινὰ εἰς τοὺς ἀγροίκους
Ἀπέβησαν, κ’ εἰς ἀγορὰς ἀντιλαλοῦν καὶ οἴκους.
Διὰ δεινῶν κρεουργηθεὶς φαρμάκων τῆς Μηδείας
Αἴσων ὁ παλαιὸς, καλὸς ἐξῆλθε νεανίας
Τοῦ λέβητος, θάμβος δ’ εὐθὺς κατεῖχε τοὺς ὁρῶντας.
Τοιούτου μύστις θαύματος καινοῦ εἰς τοὺς παρόντας
Χρόνους ἡ γλῶσσα τὰ νεκρὰ, διεσπαρμένα μέλη
Συνάγει, καὶ πρὸς νεαρὰν ζωὴν ἐξανατέλλει.
Πρῶτος ὁ Κοραῆς, εἰς γῆν κλεινὸς τὴν ἑλληνίδα,
Διὰ χειρὸς ἐπιμελοῦς πολλὴν αἰσχρὰν ῥυτίδα
Ἀπέξεσε καὶ στίγματα βαρβαρικῶν αἰώνων.
Ἀλλ’ ἔργον ὁ ἀγὼν ἀνδρὸς ἑνὸς δὲν ἦτο μόνον.
Ὅστις τὸν ἵππον τὸν πτηνὸν πωλοδαμνεῖ κ’ ἱππεύει,
Μακρὰν γνωρίζει τῶν ἐπῶν τὰ βέλη νὰ τοξεύῃ.
Οἱ ἀοιδοὶ ἐκόσμησαν τὴν γλῶσσαν τὴν ἀρχαίαν
Μ’ ἄνθη ἀμάραντα, τερπνά· οἱ ἀοιδοὶ τὴν νέαν
Ἐφάμιλλον τῆς παλαιᾶς θὰ καταστήσουν· μόνος
Ἀρνεῖται ὁ ὠχρὸς κ’ ἐχθρὸς τῶν θείων δώρων φθόνος.
Κατάμαθε τῶν παλαιῶν κ’ εἰς τοῦτο τὴν σοφίαν·
Πᾶν μέτρον ἴδιον καιρὸν, ἰδίαν ἔχει χρεῖαν.
Τὸν ἴαμβον ἐξαίρετον ἡ τραγῳδία ἔχει,
Ὅστις ταχὺς, εὐκίνητος ὡς νᾶμα γοργὸν τρέχει,
Τὴν φυσικὴν μιμούμενος αὐδὴν, καὶ ἄνευ κόπου
Τὸ πάθος παρακολουθῶν τοῦ λέγοντος προσώπου.
Τὸ ἔπος τὸν ἐξάμετρον, ὅστις σεμνὸς προβαίνει,
Βαρὺς ὡς φάλαγξ ὁπλιτῶν εἰς μάχην τεταγμένη·
Ἀλλὰ ὁ στίχος ἐναλλὰξ τοῦ ἡρωολεγείου
Ὑπὸ τῆς λύπης κόπτεται, βραχύτερος τελείου.
Καὶ ἡ Σαπφὼ δι’ ἀφελοῦς, ἀθρύπτου μελῳδίας
Τὰ πάθη διηρμήνευσε τῆς γοερᾶς καρδίας.
Λῆγ’ ἡ στροφὴ εἰς λιγυρὸν ἡμίστιχον συνήθως,
Ὡς ν’ ἀναπαύεται ἐκεῖ τὸ πολυτλῆμον στῆθος.
Ἀλλὰ τὸν ἴαμβον συχνὰ ὁ σύγχρονος ᾐσθάνθη
Τοῦ Ἀρχιλόχου δάκνοντα ὡς ὄφιν ὺπὸ τ’ ἄνθη.
Τὰ μέτρ’ αὐτὰ καὶ τοὺς σοφοὺς κανόνας καὶ ῥυθμούς των
Αἱ Μοῦσαι πᾶλ’ ἐδίδαξαν εἰς τοὺς κλεινοὺς υἱούς τῶν.
Ὅταν ὁ Φοῖβος ποιητὴν μοιρηγενῆ φιλήσῃ,
Καὶ σύνεσιν καὶ ἀοιδὴν γλυκεῖαν τὸν χαρίσῃ,
Τὸ δῶρον τὸ θεόσδοτον πρὸς εὐγενῇ ἂς στρέψῃ
Σκοπὸν, ἂν θέρος ἄφθονον δαφνῶν ποθῇ νὰ δρέψῃ.
Εἰς τὴν πατρίδα χρεωστεῖ τὴν λύραν· ἡ μεγάλη
Καρδία του ὑπὲρ αὐτῆς νυχθημερὸν ἂς πάλλῃ.
Οὕτω διττῶς ἀθάνατος διττὸν ἔχει τὸ γέρας
Δόξης ὁμοῦ καὶ ἀρετῆς. Πολλάκις γλυκυτέρας
Καὶ θειοτέρας ἡ Πατρὶς έμπνέει μελῳδίας
Παρὰ τὴν κόμην τῆς καλῆς Κυνθίας ἢ Λυδίας.
Μισῶ τὸν χαῦνον ἀοιδὸν, εἰς πόδας ὅστις ἕρπει
Τυράννων, καὶ τὰ πάθη των καὶ τὴν ἀργίαν τέρπει.
Ἡ βάρβιτος τοῦ εὐγενοῦς πατρὸς ἡμῶν Φεραίου
Ἐβράχη μὲ τὸ αἷμα του· καὶ σήμερον Τυρταίου
Ἀνάγκην ἔχει ἡ Ἑλλὰς, τὸν λήθαργον νὰ λύσῃ
Τῶν τέκνων, καὶ εὐγενοῦς θυμοῦ νὰ τὰ ἐμπλήσῃ
Ἰδοὺ τετράκις ἑκατὸν ὁ δίφρος τοῦ ἡλίου
Κύκλους πληροῖ, κ’ ἡ ἀποφρὰς ἡμέρα τοῦ Μαΐου
Τετράκις ἐπανέκαμψεν, ἡ τὴν φρικτὴν τοῦ Γένους
Πτῶσιν ἰδοῦσα καὶ δεινπων χειμῶνας ἀρχομένους.[1]
Ὤ λύσσα! ὤ ἐκδίκησις γλυκεῖα! ὤ παρθένος
Νέμεσις, ἡ ᾀεὶ βαρὺ ὑπὸ τὰ στήθη μένος
Φέρουσα, δυσπαραίτητε, ἐλθὲ, ὦ Ῥαμνουσία!
Εἶναι καιρός· καὶ ἄλλοτε σ’ ἐγνώρισ’ ἡ Ἀσία,
Ὁ πότε διὰ τῆς τριπλῆς τοῦ Ἀλεξάνδρου νίκης
Τὰς ὕβρεις ὅλας τῆς μητρὸς Ἑλλάδος ἐξεδίκεις.
Πρῶτος τοῦ Μάρκου ὥπλισε τὴν τουρκοφόνον χεῖρα
Μὲ κεραυνὸν ὁ ῥαψῳδὸς κ’ ἡ ἀφελής του λύρα,
Τοὺς ἄθλους ψάλλουσα πολλῶν πολεμιστῶν ἡρώων
Παλιοτέρας ἐποχῆς, γιγάντων ὀρεσκῴων,
Οἵτινες ἔζησαν ὀρθοὶ κ’ ἐλεύθεροι, ἡμέρα
Πρὶν ἀνατείλ’ εἰς τὴν λοιπὴν Ἑλλάδα ἐλευθέρα.
Ἀλλὰ τὴν δύναμιν αὐτὴν ὁ ἀναλγὴς ἀρνεῖται
Σοφὸς ἢ ὅστις τὸν σοφὸν πολλάκις προσποιεῖται.
Ὥς τις παρῆλιξ καλλονὴ ἠμελημένη, οἴμοι!
Παρῆλθε, λέγ’, ἡ ποίησις, καὶ μόν’ ὴ ἐπιστήμη
Ἀξία εἶν’ εἰς τῶν θνητῶν τὰς φρένας νὰ ἀνάσσῃ.
Πῶς! ὅταν ἡ γλυκεῖ’ αὐγὴ τὰ ἠρεμοῦντα δάση
Περιχρυσοῖ μὲ θεῖον φῶς, ἢ ἐπὶ τῶν ὀρέων
Ὁ Φοῖβος δύῃ ὡς χρυσὸς τηκόμενος καὶ ῥέων,
Αἰ ἀηδόνες κ’ ὁ λοιπὸν χορὸς τῶν λιγυφώνων
Πτηνῶν εἰς ὕμνους, καὶ λυγμῶν, μινυρισμῶν καὶ στόνων
Κῦμα θὰ λύωντ’, ὑφ’ ὁρμῆς ὠθούμενα κρυφίας,
Ὁ δ’ ἄνθρωπος, ὁ γεραρὸς υἱὸς τῆς ἁρμονίας,
Σφὶγξ βοιωτί’ ἀπατηλῆς σοφίας θέλει μείνει,
Ἢ τῶν παθῶν τὸ βρύχημα τὸ λυπηρὸν θὰ χύνῃ;
- ↑ Τὸ ποίημα τοῦτο ἐγράφη κατὰ τὸ 1853 τὸ τεσαρακοστὸν ἔτος μετὰ τὴν ἅλωσιν