Εθνικόν Ημερολόγιον του Έτους 1891/Το πρώτον ερωτικόν βλέμμα
| ←Αἰ ὡραῖαι βασιλεύουν; | Ἐθνικὸν Ἡμερολόγιον τοῦ Ἔτους 1891 Συγγραφέας: Τὸ πρῶτον ἐρωτικὸν βλέμμα |
Φωκίων Νέγρης→ |
| Ηροστρατοσ ῥωμαντικὸς | Αφροδιτη νεᾶνις φιλάρεσκος |
| Μεγακλησ ζωγράφος | Μαργαριτα θαλαμηπόλος της |
| Μυροεισ νέος καλλωπιστὴς | Ανθω νεᾶνις χωρική |
ΑΤΗΡΑΜΕΝΕ κόσμε! διεστραμμένη, αἱμοβόρε, ἀναίσθητε, ψεύτρια, ἐπιπόλαιε, γελοία, ἀπατεών, ἐπιτετηδευμένη, ἀδδηφάγε, χαλύβδινε κοινωνία! κατέφαγες τοσαῦτα βιβλία, τόσα δάκρυα ἔπιες καὶ μὲ ὁποῖον σπαραγμὸν χυθέντα! ἐκρότησες τὰς χεῖρας εἰς τὴν θέαν ἑνὸς Ὀρέστου σφάζοντος τὸν φονέα τοῦ πατρός του καὶ ὅμως μετὰ μόλις ἡμίσειαν ὥραν ὠπισθοδρόμησας ἐνώπιον ἀγαθοῦ τινος καὶ μεγάλου τολμήματος. Ἐὰν εἷς Σαίκσπηρ, εἷς Γκαῖτε, Οὐγκὼ ἢ Λαμαρτῖνος, ἀστραπὴν ἀναζητῶν εἰς τὸ ἐσβεσμένον σου βλέμμα φαεινήν, καὶ βαρυνθεὶς τὰ ξηρά, μονότονα καὶ εἰς μόνον τὸν συρμὸν ὑπείκοντα θαυμαστικά σου, ἤνοιγε τὸ στῆθός του δι’ αἰχμῆς ἐγχειριδίου καὶ ἀπέσπα ἀχνίζουσαν, σπαρασσομένην τὴν μεγάλην καὶ θείαν καρδίαν του, καὶ ἔτεινεν αὐτὴν ὑπεράνω πάντων τῶν ἐθνῶν, ἀκίδα ἠλεκτρικὴν ἀπεκδεχομένην τὸν σπινθῆρα τῆς παγκοσμίου καταπλήξεως, τῆς οἰκουμένης ἁπάσης γονυκλινοῦς καὶ ἀσκεποῦς… ὤ! νομίζω ὅτι σὲ βλέπω ὅτι σὲ βλέπω, τώρα, ἐκεῖ, πρὸ τῶν ὀφθαλμῶν μου τῶν θολῶν καὶ δακρυβρέκτων, ἐκβάλλουσαν ἐκ τοῦ κόλπου σου, ἠρέμα μεταξὺ δύο χασμημάτων, τὰ γεροντικά σου δίοπρα, σπογγίζουσαν αὐτὰ διὰ τοῦ ῥινομάκτρου σου καὶ θέτουσαν πρὸ τῶν ῥικνῶν καὶ ἐρρυτιδωμένων ὀφθαλμῶν σου ἵνα μὴ ἀπολέσῃς τὴν τέρψιν τοῦ θεάματος, ἥτις δύναται νὰ συντελέσῃ κατά τι εἰς τὴν πέψιν τοῦ δείπνου σου! Καὶ τί δὲν εἶδες; Τὸν Κούρτιον κατακυλιόμενον εἰς τὸ βάραθρον τῆς Ῥώμης ὅπως σώσῃ τὴν πατρίδα του, τὸν Κόδρον αἱματόφυρτον καὶ θνήσκοντα πρὸ τῶν Ἀθηνῶν, τὸν Σωκράτην μὲ τὴν κύλικα τοῦ κωνείου ἐν τῇ χειρὶ καὶ τὸ πρὸς τὸν κόσμον καὶ τὸν χρόνον ἅπαντα μειδίαμα ἐπὶ τὰ χείλη, τὸν Θεμιστοκλέα, τὸν Ἀριστείδην, τὸν Βροῦτον, τὰ πάντα! Λαμπάδας καείσας ὅπως σὲ φωτίσωσι. Καὶ τί ἐγένοντο πάντα ταῦτα ἐν σοί, βάραθρον ἀδδήφαγον, ᾀείποτε πρὸς καγχασμὸν καὶ κατάβρωσιν; Οὐδὲν· ὀλίγοι ἀνδριάντες μόνον.... Ἄ! ἐλησμόνησα.... Ὄχι… καὶ ὀλίγα βιβλία. Ἡ ἀπολογία καὶ ὁ περὶ Ἀθανασίας τῆς ψυχῆς διάλογος τοῦ Σωκράτους πρὸς ἐξάσκησιν τῶν παίδων εἰς τὴν ἑλληνικὴν σύνταξιν. Τὸ δάκρυ τοῦ Λαμαρτίνου καὶ Οὐγκὼ διὰ τὴν Γαλλικὴν γλῶσσαν, ὁ ὀλογυγμὸς τῆς Διδοῦς διὰ τὴν Λατινικήν! Ὤ! σοφώτερον δὲν ἠδύναντο νὰ διευθετηθῶσι τὰ πράγματα ταῦτα βέβαια!
Καὶ τώρα τί θέλεις ἀκόμη; Δάκρυ ἓν ἴσως φλογερόν, ὡς ρευστὸν πεπυρακτωμένον σίδηρον, ἵνα τὸ ἀντιγράψῃς ἐπὶ λείου καὶ χρυσοποικίλτου χάρτου διὰ τὴν ἐρωμένην σου; Ὄχι δὲν θὰ σοὶ τὸ δώσω, ἐψιμμυθιωμένον νευρόσπαστον, τὸ δάκρυ τοῦτο, δὲν θά σοι τὸ δώσω, διότι τὸ ἄσβεστον, τὸ καταβιβρῶσκον πῦρ διὰ τοῦ ὁποίου τὸ ἐθέρμανα, διὰ τοῦ ὁποίου τὸ ἥγνισα, εἶναι ἰδικόν μου πῦρ, ὅπερ ὁ οὐρανὸς μοὶ ἐδώρησεν. Ὤ! αὐτὸν τὸν θεῖον σπινθῆρα, ὅστις μὲ τήκει ἀπαύστως ἐν ἀτμοσφαίρᾳ ζωῆς ὑπερτέρας, τὸν ἀγαπῶ, καὶ θὰ τὸν κρύψω ὡς ἐραστὴς ζηλότυπος ἐντὸς τοῦ στήθους μου, μακρὰν τοῦ παγετοῦ τῶν βλεμμάτων σου, μακράν!
Δὲν θέλω τὰς χειροκροτήσεις σου, οὐδ’ αὐτό σου τὸ δάκρυ τὸ προμεμελετημὲνον, τὸ ὑπολογισθὲν ἐκ τῶν προτέρων καὶ σχεδὸν κατασκευασθὲν διὰ τὸν στεναγμόν μου τὸν μύχιον. Μὴ δὲν ἐνυπολανθάνει κόσμος ὁλόκληρος καλλονῆς καὶ ῥεμβασμοῦ εἰς τὸν χνοῦν τῶν πετάλων ἑνὸς ῥόδου, εἰς τὴν χαρίεσσαν ἀγκάλην ἴου θαλεροῦ; Τὰ λοιπὰ κράτησέ τα.
Ἐλθὲ τώρα, πότνια θεά, σεπτὴ διερμηνεύτρια τοῦ κάλλους τῆς Ἠοῦς, τῆς μαρμαρυγῆς τῶν ἀστέρων καί τῆς τῶν ἀνθέων λαλιᾶς. Ἐλθέ, ἄμβροτε Καλλιόπη, σύ, ἐν ἀστραπῇ λαμπρᾷ τοῦ πυρὸς τῆς διανοίας ἀναπτύσσουσα τὰς πτέρυγας σου τὰς ἐκ μειδιάματος θεοῦ ἐπὶ τὴν παγερὰν τῶν θνητῶν καὶ μόρσιμον ταύτην ἀτμόσφαιραν! Ἐλθὲ μετὰ τῶν ὀνείρων σου ἐκείνων ἐν οἷς τοσάκις μ’ ἐβαυκάλισας, καὶ ἐφ’ ὧν, οἴμοι! τοσάκις ἀνηγέρθην μειδιῶν ἐκ θείας ἡδονῆς κόσμου ἄλλου, ἴσως ἀκτινοβολῶν εἰς ὀφθαλμὸν δυνάμενον τὸ θνητὸν νὰ διατρυπήσῃ τοῦ ἀθανάτου περικάλυμμα, καὶ ὅμοιος πρὸς τὴν πρώτην ἡλιακὴν ἀκτῖνα, μὴ ἔτι θίξασαν τὴν γῆν, τὴν μυσαρὰν πραγματικότητα. Τὸ βλέμμα σου, ἐξ οὗ ἀρύομαι ζωήν, ἐγὼ ὁ ἐν τῇ ἀγόνῳ ταύτῃ καὶ ἐρήμῳ γωνίᾳ τοῦ χάους ἐξόριστος, τὸ βλέμμα σου καὶ πάλιν δάνεισόν μοι, καὶ ἐλθὲ νὰ ζητήσωμεν ῥόδον τι ἐκ τῶν καχεκτικῶν καὶ πτωχῶν τῆς νήσου ταύτης τοῦ κόσμου, ἣν καλοῦσι γῆν, ὅπως ἀναμνησθῶμεν ὁμοῦ, ὁμοῦ πάντοτε, τὰ ἄνθη τὰ λαλοῦντα καὶ ἐρώμενα τῆς ἀληθοῦς ἡμῶν πατρίδος:
Μεγακλησ. Ἄ! τοὺς κατηραμένους χρωματοπώλας! Καλὴν ἡμέραν, Ἡρόστρατε… Νεκροθάπται τοῦ Ἀμλέτου ἀπαράλλακτοι! Δὲν φροντίζουσιν ἐὰν εἷς ζωγράφος θέτῃ ὅλην τὴν ψυχήν του, ὅλον τὸν κόσμον εἰς ἓν πρῶτον ἐρωτικὸν βλέμμα. Οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ εἶναι πλασμένοι ἐκ χρωμάτων μεταλλικῶν ἢ φυτικῶν. Πωλοῦσι χρώματα, οὐδὲν ἄλλο. Ἀδιάφορον ἂν τὰ χρώματά των στερῶνται ἐν οἱῳδήποτε μίγματι αὐτῶν τῆς οὐρανίας ἐκείνης γλυκύτητος ἣν ὠνειροπόλησεν εἷς Ῥαφαηλ ἢ Βανδύκ, καὶ πρὸ τῆς ὁποίας, Ἡρόστρατε, θὰ ἐγονυπέτεις ὡς ἐνώπιον μικρογραφήματος τοῦ οὐρανοῦ. Φαντάσθητι ἀσέβειαν! Ἠγόρασα ὀλίγον κόκκινον χρῶμα τὸ ὁποῖον ἐν συγχρωτίσει χρησιμεύει κατά τι πρὸς ἔνδειξιν πάθους ἐν τῷ πρώτῳ ἐρωτικῷ βλέμματι, ὅπερ ἀπὸ τεσσάρων ἤδη μηνῶν ὀνειροπολῶ ὡραῖον μέλαν διὰ τὰς βλεφαρίδας τῆς νεάνιδος μου, βλεφαρίδας μακράς, ἐκτοξευούσας περιπάθειαν… Τίποτε, τίποτε δὲν ἠμπορῶ νὰ κατορθώσω! Συνέτριψα ἐννέα γραφίδας. Τὸ βλέμμα τῆς νεάνιδος δὲν μὲ εὐχαριστεῖ. Εἶναι βλέμμα ἐρωτικόν, ἀλλὰ δὲν εἶναι πρῶτον ἐρωτικὸν βλέμμα… Τὰ χρώματα πταίουσιν, εἶμαι βέβαιος, πταίει ἡ γραφίς, πταίει…
Ηροστρατοσ Ἡ φαντασία σου πρὸ πάντων, φίλε Μεγάκλεις, Εἶδες ποτε ἐρωτικὸν βλέμμα;
Μεγακλησ. Ὄχι.
Ηροστρατοσ Οὐδ’ ἐγώ· καὶ ὅμως, ἐὰν διὰ λόγων τὸ εἰκόνιζες, μοὶ φαίνεται ὅτι ἤθελες τὸ ἰδεῖ ὡς ἐν πρωτοτύπῳ. Ὥ! εἶναι ἀναντίρρητον ὅτι αὐτὴν τὴν φορὰν ἡ φαντασία σου πταίει.Μεγακλησ. Ἔτι δὲ ἀναντιρρητότερον ὅτι πρᾶγμά τι παραπλήσιον ὑποπτευόμενος, ἦλθον πρὸς σέ, τοὐτέστι πρὸς τὴν μοῦσάν σου, ἀγαπητὲ σύνοικε.
Ηροστρατοσ. Καὶ ἦλθες ἄνευ τῆς εἰκόνος σου;
Μεγακλησ. Τὴν φέρω ἀμέσως. [ἀπέρχεται]
Ηροστρατοσ.- [γονυπετὴς] Τὸ βλέμμα σου, Μοῦσα, καὶ τὰς πτέρυγάς σου ἐπὶ μίαν στιγμήν. [Ὁ Μεγακλῆς εἰσέρχεται φέρων ὀκρίβαντα γραφίδας καὶ μίαν εἰκόνα παριστῶσαν σύμπλεγμα νεάνιδος ἄνευ ὀφθαλμῶν καὶ νεανίου ἄνευ ὀφθαλμῶν ἐπίσης] Ἰδοὺ δύο καλλοναὶ ἄνευ φωτός. Παράδεισος ἐν ζοφερῷ μεσονυκτίῳ. Καὶ τί εἶναι καλλονὴ ἄνευ βλέμματος;
Μεγακλησ. Καὶ τί εἶναι βλέμμα ἄνευ καλλονῆς, Ἡρόστρατε; Διότι πρέπει νὰ μάθῃς ὅτι ἐπὶ τῶν προσώπων τούτων ἐχάραξα δεκαεννέα ζεύγη βλεμμάτων ἀνουσίων.
Ηροστρατοσ. Καὶ ὁποίαν ἔκφρασιν καὶ σχῆμα θὰ δώσῃς εἰς τὸ πρῶτον ἐρωτικόν σου βλέμμα;
Μεγακλησ. That is the question
Ηροστρατοσ. Ἰδοὺ λοιπὸν ἡ γραφὶς τοῦ ποιητοῦ ἀνωτέρα τῆς γραφίδος τοῦ ζωγράφου. Ὑπαγορεύει ὁ Ὅμηρος, καὶ ὁ Πολύγνωτος γράφει. Γράψον. Θὰ ὑπαγορεύσω.
Μεγακλησ. [παρασκευάζων τὰς γραφίδας καὶ τὰ χρώματα] Πόσον ἀπατᾶσαι, Ἡρόστρατε! Ὁ ζωγράφος φαντάζεται ὅσον καὶ ὁ ποιητής. Ὅλη ἡ διαφορὰ ὑπάρχει εἰς τὴν ἔκφρασιν. Λέξις ἢ σχῆμα. Τί τὸ ζωηρότερον; Τοῦ ἡλίου ψάλλων τὴν ἀνατολὴν ὁ ποιητής, ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον δὲν μεταφέρει εἰς τὸν χάρτην ὅλον του τὸ αἴσθημά. ᾈείποτε μένει τι ὑπόλοιπον ἐντὸς αὐτοῦ. Δὲν ψάλλει τὸ χρῶμα ἀλλὰ τὴν λαλιὰν τοῦ χρώματος. Ὁ ζωγράφος ψάλλει ἀμφότερα. Διὰ τὸ ἐλάχιστον νεφύδριον, διὰ τὴν ἀδιορατοτέραν τῶν σκιῶν, ἀνάγκη νὰ ἐρωτήσῃ τὴν φαντασίαν του. Τὸ σχῆμα μιᾶς πτυχῆς ἐσθῆτος, πτυχῆς ἣν καὶ ἐπὶ αἰῶνας ὁλοκλήρους ὁ θεατὴς τῆς εἰκόνος δὲν θὰ διακρίνῃ ἴσως, ἅτε ἀδιόρατον, τὸ σχῆμα, λέγω αὐτῆς, ἀνάγκη νὰ συμφωνῇ, νὰ ἐπιτείνῃ μάλιστα τὴν ἔκφρασιν τῆς ὅλης στάσεως τοῦ βλέμματος, τοῦ ἠθικοῦ χαρακτῆρος τῆς ἱστορίας, τῆς μορφῆς. Τίς σὲ βεβαιοῖ ὅτι πρῶτον βλέμμα ὅπερ μέλλεις νά μου ὑπαγορεύσῃς διὰ τὴν εἰκόνα μου δὲν θὰ ἦναι ἀτελές;
Ηροστρατοσ. Τίς μὲ βεβαιοῖ, λέγεις; Ἀλλὰ τὸ βλέπω ἐμπρός μου… Ἰδού, ἰδοὺ εἰκονίζεται ἐκεῖ εἰς τὸ κενόν, ἀμβρόσιον, θεῖον. Σπεῦσον Μεγάκλεις, τὴν γραφίδα εἰς τὰ χεῖρας. Γρήγορα! οἱ οὐρανοὶ ἀνοίγονται.
[Ὁ Μεγακλῆς θέτει ταχέως τὴν εἰκόνα ἐπὶ τοῦ ὀκριβάντος καὶ τοποθετεῖται πρὸ αὐτῆς.]
Ηροστρατοσ. [μετά τινα σιγὴν ἔνθους]. Ὤ! μολύβδιναι, μολύβδιναι αἱ λέξεις ἀπέναντι ἐκείνου τοῦ ἀδάμαντος. Ἐκεῖ εἶναι ἀστραπή, ἀλλ’ ὄχι φωτός, ὄχι φωτός! Ὁ ἐκθαμβῶν σελαγισμὸς τῆς ἀστραπῆς εἶναι μεσονύκτιον ἀπέναντι τῆς ἀστραπῆς ἐκείνης. Θὲς ἐντὸς τῶν βλεφαρίδων μειδίαμα Θεοῦ· δέσμην ἀκτίνων εὐδαιμονίας καὶ φωτὸς περὶ τὴν περιφέρειαν τῆς κόρης. Ὄχι! ὄχι! ἡ καμπυλότης ἐκείνη δὲν ἐκφράζει εἰμὴ ἔκπληξιν μόνον ζωηράν. Θάμβος πρέπει νὰ ἐκφράζῃ, θάμβος! Ὑπόθες κολασμένον διαβλέποντα ὀλίγον οὐρανόν! Καὶ ἡ κόρη τοῦ ὀφθαλμοῦ… Ὤ! ἐκεῖ συγκεντροῦνται τὰ πάντα. Ἐκεῖ εἶναι ἡλίου ἀνατολή, ἀλλ’ ὄχι ἡ κοινή… Φαντάσθητι τὴν πρώτην, τὴν πρώτην ἡλιακὴν ἀνατολήν, ἐξερχομένην ἐκ χάους μυστηριώδους, καὶ πάντα ταῦτα ἐν στερεώματι ἀθανασίας. Ἐκεῖ εἶναι ὕμνος τοῦ ἄνθους πρὸς τὴν Πλάστην συναντώμενος ἐντός φωτὸς μετὰ τῆς προσευχῆς ἑνὸς βρέφους. Ὤ! οἱ ζωγράφοι! ἂς γονυπετήσῃ λοιπὸν ὀλίγον ἡ ψυχή σου! Τὸ πρῶτον τοῦ ἔρωτος βλέμμα ἀγνοεῖς ὅτι δὲν εἶναι βλέμμα ἀνθρώπινον; Ἐφαντάσθης ποτὲ τὴν Ἀφροδίτην λουομένην; Ὅλη ἐκείνη ἡ ἔκφρασις πρέπει νὰ τεθῇ εἰς τοῦ ὀφθαλμοῦ τὴν περιφέρειαν. Εὐδαιμονίας μέθη ἐναγκαλιζομένη τὸν στόνον παραπόνου ἀηδόνος τυφλωθείσης, ἰδοὺ διὰ τὸ σύνολον… Τίποτε δὲν εἶπον, τίποτε. Ἐβεβήλωσα τὸ ἴνδαλμά μου διὰ λέξεων πεζῶν. Μεγάκλεις, θραῦσον καὶ τὴν δεκάτην σου γραφίδα. Εἴμεθα ἄνθρωποι καὶ οὐδὲν ἄλλο.
Μεγακλησ. [παραμερίζων] Ἡ δεκάτη μου γραφὶς καὶ τὸ εἰκοστὸν ζεῦγος τῶν ὀφθαλμῶν μου ἐσώθησαν, σὺ δὲ ἐθαυματούργησας Ἡρόστρατε.
Ηροστρατος. [ὀπισθοδρομῶν ἔκπληκτος] Τὸ ἴνδαλμά μου ἐπὶ πίνακος!
Μεγακλησ. Οὐδεὶς ζωγράφος ἤθελε σὲ ἐννοήσει, φίλε μου, λαλοῦντα οὕτω. Ἐγώ σε ἐννόησα, ἰδοὺ τὸ πᾶν. Ἡ εἰκὼν αὕτη αὔριον θὰ ἐκπλήξῃ τὸν κόσμον.
Ηροστρατοσ. Τὸν κόσμον! Μήπως νομίζεις ὅτι δι’ αὐτὸν ὠνειροπόλησα; Ἐλθὲ νὰ σὲ ἀσπασθῶ. Εἶσαι ἀδελφός μου ἐν φαντασίᾳ καὶ ὀδύνῃ. [περιπτύσσονται ἀλλήλους] Ἀλλ’ εἶναι ἆρά γε τοῦτο τὸ ὅ,τι ἐζητοῦμεν; Εἶσαι βέβαιος; Μεγάκλεις, σὺ ὅτι τὸ πρᾶγμα δὲν εἶναι ὑψηλότερον τοῦ ὀνειροπολήματος;
Μεγακλησ. Ὄχι, οὐδ’ ἠγαπήθην, οὐδ’ ἠγάπησά ποτε.
Ηροστρατοσ. Οὐδ’ ἐγὼ ἠγάπησα θνητήν τινα κόρην. Τὸ ἴνδαλμά μου μόνον ἀγαπῶ, νέαν λευχείμονα, αἰθερίαν, μὴ στηριζομένην εἰς τὸ ἔδαφος. Τὸ βλέμμα της εἶναι τὸ ἐπὶ τοῦ πίνακος ἐκεῖνο βλέμμα. Ἀλλ’ εἶναι βλέμμα ἰνδάλματος ἁπλοῦ.
Μεγακλησ. Πρέπει νὰ ζητήσωμεν ἓν πρῶτον βλέμμα, φίλε μου.Ηροστρατοσ. Δὲν πωλοῦν, Μεγάκλεις. Πωλοῦσι μόνον τεχνητά.
Μεγακλησ. Εὗρον! Ὑπάγωμεν εἰς τῆς Ἀφροδίτης.
Ηροστρατοσ. Εἶναι τόσον μακρὰν ὁ Ὄλυμπος!
Μεγακλησ. Εἰς τῆς Ἀφροδίτης τῆς ρωμαντικῆς. Ἔμαθον παρὰ τῆς θαλαμηπόλου της, ἥτις, ἐν παρενθέσει, δὲν μὲ εὑρίσκει ἄσχημον, ὅτι ἔφθασε χθὲς τὸ ἑσπέρας ὁ… τὸν ἐνθυμεῖσαι βέβαια, ὁ Μυρόεις· ὁ μικρὸς ἐκεῖνος πλούσιος συμμαθητής μας, τὸν ὁποῖον ὁ πατήρ του προορίζει ἀπό τινος διὰ τὴν εὐαίσθητον Ἀφροδίτην. Αὔριον θὰ τὴν ἐπισκεφθῇ. Τώρα, αὐτὸς μὲν εἶναι εἰκοσαετής, ἐκείνη δὲ κατὰ τρία ἔτη νεωτέρα του. Δυνάμεθα νὰ κρυβῶμεν μετ’ αὐτῆς τῆς εἰκόνος. Τίς οἶδεν! ἴσως γίνωμεν μάρτυρες τοῦ πρώτου βλέμματος τοῦ ἔρωτος ὅπερ ρίπτει ἀκουσίως ἡ γυνή· καὶ θὰ τὸ παραβάλωμεν.
Ηροστρατοσ. [λαμβάνων κιθάραν καὶ ἐξαπλούμενος ἐν ἀλλοφροσύνῃ ἐπὶ τοῦ ἀνακλίντρου] Ὅπως θέλεις....
[Τρία δωμάτια. Τὸ μὲν πρὸς τὰ ἀριστερὰ φέρει ὡς ἔπιπλα καθρέπτην, ψήκτρας καὶ τὰ τοιαῦτα, τὸ ἐν τῷ μέσῳ βιβλιοθήκην, καθρέπτας ἀνάκλιντρα κλπ. τὸ δὲ πρὸς τὰ δεξιὰ εἶναι δωμάτιον θαλαμηπόλου· Ἡ ΑΦΡΟΔΙΤΗ εἰσέρχεται εἰς τὸ μεσαῖον δωμάτιον ἀκτένιστος καὶ ἀτημέλητος, ἐν δὲ τῷ πρὸς δεξιὰ δωματίῳ ΗΡΟΣΤΡΑΤΟΣ καὶ ΜΕΓΑΚΛΗΣ κατοπτεύοντες ὄπισθεν παραπετάσματος.]
Αφροδιτη. [ἱσταμένη ἐνώπιον τῆς βιβλιοθήκης.] «Ὁ ἀπολεσθεὶς παράδεισος τοῦ Μέλτωνος·» ἔκδοσις τετάρτη.... Ὡραῖον ποίημα καθὼς λέγουσιν. Ἄλλο. «Ἰατροῦ Ἀπομνημονεύματα» Ἀλεξάνδρου Δουμᾶ. Οὐφ! Ἐκεῖνος ὁ Γιλβέρτης μὲ τὰς φιλοσοφίας του! Πάντοτε ἐναντίον τῶν γυναικῶν. Τί ἔκαμαν λοιπὸν αἱ γυναῖκες εἰς αὐτοὺς τοὺς ἐγωϊστὰς συγγραφεῖς; Τίς τοὺς πταίει, ἐὰν εἷς χαρίεις πῖλος, ὀλίγον ψιμμύθιον καλῆς ποιότητος, ἓν πέδιλον κομψόν, ἢ εἷς ὡραῖος κεκρύφαλος σαγηνεύει αὐτοὺς τοὺς ἐραστὰς τῶν ἐπιφανειῶν;… Ὁπωςδήποτε ὅμως ἀνάγκη προγυμνάσεως ὀλίγης. Ὁ Μυρόεις ἔφθασε, πρέπει νά με ἀγαπήσῃ. Ὤ! σήμερον πρέπει νὰ γίνω Γαλάτεια, πρέπει νὰ γίνω Βεατρίκη καὶ πρὸ πάντων Σαπφώ. Ὀφθαλμοὶ ἐκλελυμένοι, στάσις νωχελής, αὐτὰ ἀρέσκουσιν εἰς τὸν αἰῶνα μας καὶ εἰς τοὺς αἰσθηματικούς. Ταλαίπωρα βρέφη μὲ ἀνοικτὴν καρδίαν καὶ κεκλεισμένον λογικόν. Ἀγνοοῦσιν ὅτι καθ’ ἣν στιγμὴν ἡ γυνή, δακρύουσα καὶ ἀσθμαίνουσα ἐκ πάθους καὶ ἐρωτικῆς παραφορᾶς, τοῖς ψιθυρίζει τὴν λέξιν «Σ’ ἀγαπῶ» προσέχει συγχρόνως μὴ κηλιδωθῇ ἡ ἐσθής της, ἢ μήπως βόστρυχός τις τῆς κόμης της ἐκτοπισθῇ τῆς θέσεως του, εἰς ἣν μετὰ τοσούτους ἀγῶνας τὸν ἐτοποθέτησε. Ταλαίπωρα ἀθῶα βρέφη!
Ηροστρατοσ. Μεγάκλεις, διατί λοιπὸν ἤλθομεν ἐδῶ; Βλέπεις ὅτι αὐτὸ τὸ τέρας βλασφημεῖ.
Μεγακλησ. Ἐξ ἀναντίας, φίλε μου, διδάσκει.
Αφροδιτη. Τὰ πάντα ὅμως κεῖνται εἰς τὸ βλέμμα, καὶ σήμερον πρέπει νὰ ριφθῇ τὸ λεγόμενον πρῶτον ἐρωτικὸν βλέμμα. Τί δὲν ἔπλασαν οἱ ποιηταὶ ἐκ φιλοδοξίας ἢ φιλαργυρίας! Ἦτο καὶ αὐτὸ μία ἐφεύρεσις… Ἂς ἀκούσωμεν τί λέγει ὁ Οὐγὼ διὰ τοῦτο. [λαμβάνει τοὺς «Ἀθλίους» τοῦ Β. Οὐγὼ] Ὤ! τὸ ἐνθυμοῦμαι ἐκ στήθους, Τόμος δεύτερος Σελ. 277. Κεφάλαιον τρίτον ὑπὸ τὴν ἐπιγραφὴν Ἔαρος ἀποτέλεσμα. Ὡραῖαι λέξεις, ἀλλὰ λέξεις. Ἴδωμεν. [ἀναγινώσκει] Τί ὑπῆρχεν ἐν τῷ βλέματι τῆς κόρης κατ’ ἐκείνην τὴν ἡμέραν; Τοῦτο δὲν ἠδύνατο νὰ ἐξηγήσῃ ὁ Μάριος. Δὲν ὑπῆρχε τίποτε καὶ ὑπῆρχε τὸ πᾶν. Μία παράξος ἀστραπή. Ὠφελιμώτατον θὰ ἦτο ἐὰν κατώρθουν νὰ μιμηθῶ τὸ βλέμμα τοῦτο. Τίς γυνὴ ἐσκέφθη ἆρα γε μέχρι τοῦδε, ἐκτὸς ἐμοῦ, καὶ τὸ μέσον τοῦτο; Νὰ δανεισθῇς ἐκ τῆς γραφίδος τοῦ Οὐγὼ ὀλίγον πῦρ, ὡς ὅπλον! Ὁποῖον ὅπλον ἀλάνθαστον! θὰ τὸ κατορθώσω.
Ηροστρατοσ. [Μετὰ κεκρατημένης ὀργῆς] Μεγάκλεις!
Μεγακλησ. [ἀπαθῶς] Ἡρόστρατε.
Αφροδιτη. [ἀντικρύζει τὸν καθρέπτην κρατοῦσα τὸ βιβλίον]
Μαργαριτα! [Ἡ Μαργαρίτα εἰσέρχεται]
Μαργαριτα. Κυρία μου.
Αφροδιτη. Νά μοι φέρῃς τὸν κότσον μου à la tempête, καρφίδας, ποῦδραν, τὸ λευκὸν ψιμμύθιον, τὸν μπουά, τὰ ἐσωφόρια τὸν κορσέ, τὴν ζώστραν, τὸ ὑπογόμφιον, τὰ μανικέτια, τὴν κτέναν, τὸ gris μου μαλομέταξον, φορκέττας, κτενάκια, νερὸν καὶ ἔπειτα φέρεις καὶ τὰ ἄλλα διὰ νὰ ἠμπορῇς νὰ τὰ σηκώσῃς. [Ἡ Μαργαρίτα κινεῖται νὰ ἐξέλθῃ]
Αφροδιτη. Ἄ! ἐλησμόνησα τὸ καλλίτερον. Νὰ μοῦ φέρῃς καὶ τὸ μαῦρον βελούδινόν μου πούφ, Μαργαρίτα, καὶ νὰ ἔλθῃς νὰ μὲ κτενίσῃς. Ἂς ἐξακολουθήσωμεν τώρα. [Ἡ Μαργαρίτα ἐξέρχεται]
Ηροστρατοσ. Ἄφες με νὰ φύγω, φίλε μου, καὶ σὲ συμβουλεύω νὰ συντρίψῃς τὴν εἰκόνα σου ἐκείνην, διότι ψεύδεται. Τὸ ὑψηλὸν καὶ τὸ ὡραῖον δὲν ὑπάρχει ἐπὶ τῆς σκωληκοβρότου ταύτης κοινωνίας. Ὑγίαινε!
Μεγακλησ. Δὲν θὰ φύγῃς, Ἡρόστρατε. Ὅ,τι βλέπεις ἐκεῖ εἶναι ὀδυνηρὸν διὰ σέ, ἀλλ’ ἡ ποίησις ἐν μόνῃ τῇ ὀδύνῃ θάλλει· ὁ δὲ ποιητὴς ψάλλων τὴν ὀδύνην του, ἐκπληροῖ τὴν ἀληθῆ ἀποστολήν του. [Ἡ Μαργαρίτα φέρει τὰ ζητηθέντα]
Αφροδιτη. [ἀναγινώσκουσα] Τὸ βλέμμα τὸ ὁποῖον ὁ Μάριος εἶδε, δὲν ἦτο βλέμμα ἀφελὲς καὶ ἁπλοῦν, ἀλλὰ χάος μυστηριῶδες, ὑπανοιχθὲν καὶ πάλιν κλεισθὲν διὰ μιᾶς. Βλέμμα, δηλ. ταχὺ καὶ περιπαθὲς, ὡς αὐτό… [Βλέπει τὸ κάτοπτρον] Ἀλλὰ λέγει· χάος μυστηριῶδες. Πῶς ἆρά γε νὰ ὑπεκρίθη τὸ βλέμμα τοῦτο ἐκείνη ἡ μικρὰ ἡρωῒς τοῦ συγγραφέως μας; Διότι ἐξ ἅπαντος θὰ τὸ ὑπεκρίθη ὡς γυνή. Μαργαρίτα δός μοι τὸ ψιμμύθιον. Σήμερον δὲν χρειάζεται κόκκινον. Ὅλα πρέπει νὰ συντείνωσι. [ψιμμυθιοῦται ἐνῷ ἀναγινώσκει] Ὑπάρχει μία ἡμέρα καθ’ ἣν πᾶσα νεᾶνις ρίπτει ἓν βλέμμα ὡσὰν αὐτό. Ἐδῶ ἀπατᾶται ὁ συγγραφεὺς μόνον κατὰ τὸν ἀριθμόν. Οὐαι εἰς τὸν ὅστις τύχῃ ἐνώπιον αὐτῆς κατ’ ἐκείνην τὴν ἡμέραν! Ἄ! τὸν δυστυχῆ Μυρόεντα!… Τὸ πρῶτον τοῦτο βλέμμα ψυχῆς ἀγνοούσης ἑαυτήν… Βλέπεις, Μαργαρίτα, πόσον ὑβρίζουσιν ἡμᾶς τὰς γυναῖκας αὐτοὶ οἱ ποιηταί; Λέγουσιν ὅτι δὲν γνωρίζομεν τὸν ἑαυτόν μας.
Μαργαριτα. Αὐτὸ κυρία μου θὰ πῇ πῶς αὐτοὶ οἱ ἴδιοι δὲν γνωρίζουν τὸν ἑαυτόν των… Αἴ! Ὄχι ὅμως καὶ ὅλοι… [ρίπτει βλέμμα λαθραῖον ἐπὶ τοῦ πρὸς τὰ δεξιὰ δωματίου]
Αφροδιτη. Αὐτὴ ἡ ἰδέα μοὶ ἀρέσκει, Μαργαρίτα. Ἐὰν ἐπιχειρήσῃς ποτὲ νὰ σχολιάσῃς τοὺς «Ἀθλίους» τοῦ Οὐγώ, μὴ λησμονήσῃς νὰ προσθέσῃς καὶ τὴν ἰδέαν σου ταύτην ἐν ὑποσημειώσει. Πρὸς τὸ παρὸν ὅμως, πρέπει νὰ προσέχῃς περισσότερον διότι αὐτὸς ὁ βόστρυχος δὲν συμφωνεῖ μὲ τὴν ἔννοιαν τοῦ συγγραφέως τούτου τὸν ὁποῖον κρατῶ, καὶ ὅστις πρέπει νὰ ἠξεύρῃς, ὅτι πολλάκις μοὶ ἐχρησίμευσεν ὡς τώρα, δηλ. ὡς κομμωτὴς καὶ θαλαμηπόλος μου. Ὁ βόστρυχος αὐτὸς πρέπει νὰ πίπτῃ μὲ χάριν καὶ νὰ φαίνηται ὅτι δὲν ἐτέθη ἐκεῖ ἐξεπίτηδες.
Ηροστρατοσ. Ὤ! ὅλος οὗτος ὁ κόσμος νομίζω, ὅτι θὰ κατακρημνισθῇ μετ’ ὀλίγον εἰς ἐρεβώδη ἄβυσσον καὶ νύκτα αἰωνίαν. Ψεύδονται λοιπὸν τὰ πάντα, ὁ ἡρωϊσμός, ὁ ἔρως, ἡ ἀγάπη, ὁ ἐνθουσιασμός, τὰ πάντα. [πρὸς τὸν Μεγακλέα] Ἄφες με νὰ φύγω, νὰ φύγω, ὅπου σκοτία παχυλὴ καὶ αἰωνία, ἢ ὅπου ρόδον δὲν ἀνθεῖ ψευδόμενον, ὅπου δὲν διασώζει τις μνήμην κατασπαράσσουσαν τὸν ἐνθυμούμενον.
Μεγακλησ. [κρατῶν αὐτὸν] Πρὸς Θεοῦ, Ἡρόστρατε, μεῖνον καὶ ὑπόμενε! Ὤ! ἐὰν ἠδυνάμην ὁλόκληρον μάλιστα νὰ κρύψω τὸν κόσμον εἰς τὸ δωμάτιον τοῦτο, ὁπόσα μέλλοντα θύματα τῆς γυναικὸς ἤθελον σώσει! [Ὁ Μυρόεις εἰσέρχεται εἰς τὸ πρὸς τ’ ἀριστερὰ δωμάτιον καὶ ἵσταται πρὸ τοῦ καθρέπτου. Τὸ δωμάτιον τοῦτο εἶναι καταφανὲς εἰς τὸν Ἡρόστρατον καὶ Μεγακλέα]
Αφροδιτη. Γρήγορα Μαργαρίτα ἀναγινώσκει] «Οὐδὲν δύναται νὰ ἐκφράσῃ τὴν κινδυνώδη γοητειάν τῆς ἀπροσδοκήτου ταύτης αἴγλης τῆς ὑποφωσκούσης εἰς τὰ σκότη ἐκεῖνα τὰ ἐρατεινὰ καὶ συγκειμένης ἐξ ὅλης τῆς παρούσης ἀθωότητος καὶ ἐξ ὅλης τῆς μελλούσης περιπαθείας.» Χρειάζεται λοιπὸν βλέμμα ταχύ, μυστηριῶδες, γοητευτικόν, φωτεινόν, ἀθωότατον καὶ περιπαθέστατον, ὡσὰν αὐτό… [μορφάζει] Αἴ! τί λέγεις Μαργαρίτα;
Μαργαριτα. Παναγία μου! αὐτὸ φαίνεται ὡσὰν βλέμμα ψωμοζήτου.
Αφροδιτη. Σιωπή, ἀνόητε! ποῦ ἠξεύρεις σὺ τοιαῦτα πράγματα; Ἂς ἴδωμεν κατωτέρω.
Μυροεισ. [ἐν τῷ δωματίῳ του] Δὲν ὑπάρχει ὅμως πολὺ sentiment εἰς αὐτὸν τὸν λαιμοδέτην. Ὁμοιάζει δὲν ἠξεύρω πῶς, ὡσὰν λαιμοδέτης συμβολαιογράφου. Οὔφ! πότε λοιπὸν θὰ ἔλθῃ ἡ θαλαμηπόλος ἵνα μὲ εἰσαγάγῃ; [εἰς τὸ μέρος τοῦτο ὁ στολισμὸς τῆς Ἀφροδίτης ὑπάρχει περὶ τὸ τέλος του]
Αφροδιτη [ἀναγινώσκει] «Εἶναι εἶδος στοργῆς δισταζούσης τυχαίως ἀποκαλυπτομένης καὶ καραδοκούσης. Παγὶς τὴν ὁποίαν στήνει ἡ ἀθωότης καὶ δι’ αὐτῆς παγιδεύει καρδίας ἄκουσα καὶ ἐν ἀγνοίᾳ της. Ἡ παρθένος βλέπουσα ἤδη ὡς γυνή.» Τουτέστι δόλος ἀθωότητος ἀκούσης αὐτῆς, στοργὴ διστάζουσα, τυχαίως ἀποκαλυπτομένη καὶ καραδοκοῦσα… Πολὺ παράδοξον μίγμα ἀντιθέτων πραγμάτων εἶναι αὐτὸ τὸ πρῶτον βλέμμα τοῦ ἔρωτος… Καὶ ἡ ὥρα πλησιάζει… Ἀκούω βήματα… Μαργαρίτα τρέξε.... Στάσου [τρέχει πρὸς τὸ κάτοπτρον ἐξετάζουσα τὸ βλέμμα της] Κρύψε τὸ ψιμμύθιον ταλαίπωρε… «Στοργὴ διστάζουσα καὶ καραδοκοῦσα… περιπάθεια, καὶ αἴγλη καὶ χάος.» Τρέξε εἰς τὴν θύραν, ἄνοιξε γρήγορα. [τρέχει καὶ πάλιν πρὸς τὸ κάτοπτρον] Δὲν ἠμπορῶ νὰ τὸ κατορθώσω… δὲν ἠμπορῶ. Ἄ! ἐὰν εἶχον ἐδῶ κανένα ποιητὴν ἢ ζωγράφον, κἄτι θὰ κατώρθουν βέβαια. Στάσου εἰς τὴν θύραν, Μαργαρίτα, δύο μόνον λεπτὰ διὰ νὰ τοποθετηθῶ.
Μυροεισ. Ἄς ἐπαναλάβωμεν ὀλίγον τὸ μάθημα, ἀφοῦ οὕτω θέλει ἡ κυρία θαλαμηπόλος. Ὀφθαλμοὶ ὑγροί, πέντε ἓξ γαλλικὰ ἢ τρεῖς στίχοι τοῦ… τοῦ… Σατωβρί… ὄχι… Σατωβριάν… ἄ! Σατωβριάν, τοὺς ὁποίους ἀπεστήθισα χθές… Oh! que je suis heureux, passer ma vie entiêre ici, loin des humains… au bruit de ces ruisseaux sur un tapis de fleurs, dans ce lieu solitaire qu’ ignoré je sommeille à ľ ombre des ormeaux! καὶ μολονότι δὲν τοὺς ἐννοῶ ἀρκετά, θὰ ἔχωσιν ὅμως τὸ ἀποτέλεσμά των. Νομίζω ἐν τούτοις ὅτι πρόκειται περὶ τοῦ ὕπνου τῶν ἀνθέων… Αὐτὸς ὁ κατηραμένος λαιμοδέτης!… Τὸ ἀληθὲς εἶναι ὅτι ἔπρεπε νὰ ἔχω ἑτοίμους καὶ ἰδικούς μου δῆθεν στίχους… Ἄ! ἐὰν εἶχον ἐδῶ κανένα ποιητὴν ἢ ζωγράφον. Ὁ εἷς θά μοι ἔδιδε στίχους καὶ θὰ μ’ ἐπρογύμναζεν εἰς τὸ βλέμμα τοῦ ἔρωτος, ὁ δὲ ἄλλος εἰς τὴν ὡραίαν στάσιν… Τί κρῖμα νὰ μὴ πωλῶνται αὐτὰ τὰ πράγματα! Ἄ! ἰδοὺ ἢ θαλαμηπόλος. [Καθ’ ὅλον τοῦτο τὸ διάστημα, ἡ Ἀφροδίτη δοκιμάζει πολλάκις ἐπὶ τοῦ καθρέπτου τὸ βλέμμα της ἐσπευσμένως καὶ μετὰ διαφόρων μορφασμῶν, εἶτα δὲ ἐξαπλοῦται νωχελῶς ἐπὶ ἀνακλίντραυ]
Μαργαριτα. Ὁ κύριος ἐπιθυμεῖ νὰ εἰσέλθῃ εἰς τῆς κυρίας;
Μυροεισ. Μόλις κατώρθωσαι νὰ κρατηθῶ μέχρι τοῦδε [καθ’ ἑαυτὸν] δὲν στερεῖται φαντασίας ἡ φράσις.
Μαργαριτα Εἱμαι ἑτοίμη νὰ εἰσάξω τὸν κύριον [Ὁ Μυρόεις εἰσέρχεται εἰς τὸ μεσαῖον δωμάτιον, ἡ δὲ Ἀφροδίτη ρίπτουσα λαθραῖα βλέμματα ἐπὶ τοῦ κατόπτρου φαίνεται μὴ παρατηροῦσα αὐτὸν δειλῶς προσερχόμενον]
Αφροδιτη. [ἔκπληκτος] Θεέ μου! κύριε… τίς εἶσθε;
Μυροεισ. [διορθῶν τὸν λαιμοδέτην του] Ἀλλὰ νομίζω, δεσποινίς… ἐγνωρίζετε…
Αφροδιτη. Τί ζητεῖτε;
Μυροεισ. Ἐὰν πτοῶ τὴν δεσποινίδα… ἀπέρχομαι ἀμέσως.
Αφροδιτη. Μείνατε… ἀγνοῶ τί νὰ σᾶς εἴπω… ἐξεπλάγην… ἀλλ’ ἡ ἔκφρασις τοῦ προσώπου σας… τῶν εὐγενῶν σας βλεμμάτων… μὲ καθησυχάζει.
Μυροεισ. Πόσον καλῶς σᾶς στέκει αὐτὸς ὁ μπουάς! πόσον magnifique αὐτὴ ἡ ἐσθής. Τίς δύναται νὰ μὴ ἀγαπήσῃ τὴν φέρουσαν τοιαῦτα ἐνδύματα;
Αφροδιτη. Ἀγαπᾶτε, κύριε, τὴν ποίησιν, τὰ λαμπρὰ μυθιστορήματα, τοὺς ἱπποτικοὺς χρόνους;… Ὤ! συγνώμην ὅτι σᾶς ὁμιλῶ τοσοῦτον ἄφοβος… ἀλλ’ εἶμαι παῖς ἀκόμη… μόλις δεκατετραέτις… τὸ δὲ εὐγενές σας ἦθος… Ἀγαπᾶτε τὴν ποίησιν;
Μυροεισ. Oh! λέγει ὁ Σατω…βριάν:
que ne puis je heureux, passer ma vie entière
ici, loin des humains! au bruit de ces ruisseaux
sur un tapis de fleurs κ. τ. λ…
Μυροεισ. Διατί μὲ βλέπετε οὕτω, δεσποινίς; Εἷσθε θυμωμένη; [Ἡ Ἀφροδίτη μεταβάλλει τὸ βλέμμα της ἐπὶ τὸ ἡδυπαθέστειον ἄλλα καθ’ ὑπερβολήν· Ὁ Μυρόεις κρούει κωδωνῖσκον] Μαργαρίτα! Μαργαρίτα! Ἡ κυρία σου λιποθυμεῖ!
Αφροδιτη. Ὤ! ὄχι… δὲν ἔχω τίποτε…
Μυροεισ. Ἰδοὺ πάλιν τὸ βλέμμα σας ἐκφράζει θυμόν. Εἶσθε θυμωμένη. Μαργαρίτα, ἡ κυρία σου δὲν εἶναι καλά. Αὐτὸ τὸ βλέμμα…
Μαργαριτα. Ἀπατᾶσθε, κύριε. Αὐτὸ δὰ εἶναι τὸ λεγόμενον πρῶτον ἐρωτικὸν βλέμμα. Δὲν ἠκούσατέ ποτε περὶ αὐτοῦ;
Αφροδιτη. [ἑρυθριᾶ ἐκ τῆς ὀργῆς] Ἄ! Θεέ μου! ὁποία παράδοξος ἀνησυχία συνταράττει τὴν καρδίαν μου… Ἓν πρᾶγμα ἀκατανόητον… Εὐδαιμονία ἄρρητος μετὰ τρόμου. Πῶς νὰ τὸ ἐξηγήσω… Ἂν ἦτο ἐδῶ κανεὶς ἰατρὸς [ὀλίγον πρὸ τῆς στιγμῆς ταύτης ὁ Μεγακλῆς καταβάλλει μεγίστην προσπάθειαν προσπαθῶν διὰ τῶν χειρῶν νὰ κρατήσῃ τὸν Ἡρόστρατον θέλοντα νὰ δράμῃ εἰς τὸ μεσαῖον θάλαμον, εἰς τὸν ὁποῖον τέλος εἰσορμᾷ, ἀκολουθούμενος ὑπὸ τοῦ Μεγακλέους]
Ηροστρατοσ. Ἰδοὺ ὁ ἰατρός.
Αφροδιτη. [κατάπληκτος] Ἡρόστρατος ὁ ποιητής! Μεγακλῆς ὁ ζωγράφος!
Ηροστρατοσ. [μετ’ ὀργῆς κεκρατημένης] Οἷα σύμπτωσις! αὐτὰ τὰ δύο, νομίζω, ἐζητεῖτε πρὸ ὀλίγου, καὶ ἰδοὺ πάρεισιν ἀμφότερα. Δότε μοι τὸν σφυγμόν σας, κυρία. Ὤ! Δὲν ἔπρεπε νὰ φεισθῆτε τοῦ ψιμμυθίου σας. Ὠχροτέρα, ὠχροτέρα ἀκόμη ἔπρεπε νὰ φαίνησθε, Ἐὰν ἠκούετε τὸν καθρέπτην σας δὲν ἠθέλετε ῥιψοκινδυνεύσει τόσον. Ἀλλ’ ἐπράξατε καὶ ἄλλο σφάλμα ἀκόμη. Δὲν κατενοήσατε τὸν ἐκεῖ κατακείμενον συγγραφέα ἀρκετά. Ἐζητήσατε ἕνα ποιητὴν ἢ ζωγράφον. Ἰδοὺ ἐγώ. Θὰ σᾶς ἐξηγήσω ἐγὼ τὸ περὶ τοῦ ἐρωτικοῦ βλέμματος χωρίον ἐκεῖνο. Ἀκούσατε. — Ὁ Βίκτωρ Οὐγὼ λέγει ὅτι αἱ γυναῖκες ὡς ὑμεῖς εἷσθε πλασμέναι ἐκ βελούδου καὶ μεταξωτοῦ· ὅτι τὸ ὑμέτερον ἐγὼ χάνεται ἐξ ὁλοκλήρου κατακαλυπτόμενον κατὰ μὲν τὸ πρόσωπον ὑπὸ τοῦ ψιμμυθίου, κατὰ δὲ τὴν κόμην ὑπὸ κόνεως ἢ βαφῆς. Μόνον τὸ βλέμμα συνενοῖ ὑμᾶς μετὰ τοῦ ἐξωτερικοῦ κόσμου καὶ ἰδοὺ σήμερον καὶ αὐτὸ προσποιητόν, καθ’ ὑπαγόρευσιν. Ὁ εὐήθης οὗτος νεανίσκος, πρέπει νὰ τὸ ἐννοήσητε καλῶς, δαψιλεύων ὑμῖν τὰς ἐρωτικὰς περιποιήσεις του, δὲν ἀπευθύνεται ἀληθῶς πρὸς ὑμᾶς τὴν γυναῖκα. Ὁμιλεῖ πρὸς τὸ ψιμμύθιόν σας, πρὸς τὰ ὑποδήματά σας, πρὸς αὐτὴν τὴν ἐσθῆτά σας, πρὸς τὸ καθ’ ὑπαγόρευσιν βλέμμα σας τέλος. Εἶσθε διπλαῖ αἱ γυναῖκες ὡς εἶναι διπλῆ καὶ ἡ καρδία σας. Κρύπτετε τὸ ἀληθὲς ὑπὸ ψεῦδος, ὡς κρύπτει τις σεσαθρωμένην οἰκίαν ὑπὸ ἐπιδεικτικὸν χρωματισμόν. Ὤ! μὴ ταράττεσθε, κυρία, δὲν προσβάλλεσθε ὑμεῖς, ἀλλ’ αὐτό σας τὸ ἐκ ψιμμυθίου προσωπεῖον ἐφ’ οὗ πίπτουσιν οἱ λόγοι μου πρὶν ἢ φθάσωσι μέχρις ὑμῶν. Δύναμαι εὐκολώτατα νὰ σᾶς ῥαπίσω. Δὲν θὰ ῥαπίσω ὑμᾶς ἀλλὰ τὸ προσωπεῖόν σας. Αὐτὸ εἶναι τὸ προνόμιον τῶν ἀπόκρεω… Ἄ! κυρία, δὲν ἐννοήσατε, βλέπω τὸν συγγραφέα τοῦ βιβλίου ἐκείνου!
Μυροεισ. Τώρα κύριε, ἡμεῖς οἱ δύο!
Ηροστρατοσ. Ἔχεις δίκαιον. Σ’ ἐλησμόνησα. Ἀλλ’ αὐτό σας τὸ ἦθος τὸ ἱπποτικὸν καὶ ἀρηΐφιλον δὲν σοῦ ἁρμόζει, νεανῖσκέ μου, διότι, ὡς σὺ ὁ ἴδιος εἶπες, αὐτός σας ὁ λαιμοδέτης ὁμοιάζει, δὲν ἠξεύρω πῶς, ὡσὰν μὲ λαιμοδέτην συμβολαιογράφου. Διόρθωσε πρῶτον αὐτόν, καὶ μετὰ τοῦτο ἴσως συγκατατεθῶ νὰ σοὶ εἴπω, μικρὲ κήρινε κύριε, ὅτι οἱ στίχοι τοῦ Σατωβριὰν δὲν ὁμιλοῦσι περὶ τοῦ ὕπνου τῶν ἀνθέων. Ἄ! μικρὸν τοῦ συρμοῦ καὶ τῶν ῥαπτῶν πρότυπον! φυλάττου ἄλλοτε ἀπὸ τοὺς ποιητὰς καὶ ζωγράφους καὶ μή τους ζητᾷς νὰ σοὶ διορθώσωσι τὸ βλέμμα καὶ τὴν στάσιν, διότι εἰσὶν ἀδαεῖς τοῦ ὡραίου.
Αφροδιτη. Κύριε!…
Ηροστρατοσ. Αἴ ἰδοὺ καὶ ἡ καθιερωμένη φράσις τῆς ἀμηχανίας. Ἀπορῶ δὲ μάλιστα πῶς ἐβράδυνεν ὁ τετριμμένος ῥωμαντικὸς τύπος τῆς λιποθυμίας.
Αφροδιτη. Ἄ! [λιποθυμεῖ]
Ηροστρατοσ. Φέρε, Μαργαρίτα, τὸν χρυσοῦν ἐκεῖνον τόμον, τέταρτον ἐξ δεξιῶν, τὸν ὁποῖον βλέπεις ἐκεῖ εἰς τὴν βιβλιοθήκην. Περιγράφει, νομίζω, τὸν κομψότερον τρόπον διὰ τοῦ ὁποίου δύναται μία νεᾶνις νὰ συνέλθῃ ἐκ τῆς ἑκουσίας λιποθυμίας ταύτης.
Αφροδιτη. [ἐγειρομένη ταχέως] Λοιπόν, ναί! ἐλιποθύμησα ἑκουσίως. Λοιπὸν ναί! ἡ ὠχρότης μου εἶναι πλαστή, ναί, τὸ βλέμμα μου πλαστόν, πλαστὰ τὰ πάντα, διότι ἀπεδείχθη ὅτι οὕτω μόνον σᾶς δελεάζομεν, τὸ ἐπαναλαμβάνω, ἐρασταὶ τῶν ἐπιφανειῶν. Ὑπάρχουσι μάλιστα τινὲς ἐξ ἡμῶν γνωρίζοντες τὴν ὑπόκρισιν ταύτην καὶ ὅμως γονυπετοῦντες πρὸ αὐτῆς. Τῶν γυναικῶν τὸ καλλυντήριον ἐγένετο παρὰ πλείστοις θέμα ποιήσεως. Ὁ πρὸ ὑμῶν εὐήθης νεανίσκος οὗτος μοὶ ἔλεγε πρὸ ὀλίγου ὅτι οὐδεὶς ἠδύνατο νὰ μὴ ἀγαπήσῃ τὴν φέρουσαν τοιούτους στολισμούς. Εἴμεθα λοιπὸν διπλαῖ αἱ γυναῖκες, ναί· ἔχομεν δύο καρδίας, πέντε, ἑκατόν, χιλίας, ἀπείρους καρδίας, διότι οὕτω σᾶς ἀρέσκει, οὕτω θέλετε. Τοὺς ἐξομοιώσαντας ἡμᾶς ἐν τοῖς συγγράμμασιν αὐτῶν πρὸς κάτοπτρα ἀντανακλῶντα οἱοδήποτε μορφὴν ἀλληλοδιαδόχως ἢ καὶ συγχρόνως ἀκόμη, στρέψατε τὴν σελίδα, καὶ θὰ τοὺς ἴδητε ὑμνοῦντας εἰς ὡραίους ὀκτωσυλλάβους ἢ δεκασυλλάβους στίχους τὴν ἐν χορῷ κυματίζουσαν καὶ θροοῦσαν μεταξίνην ἐσθῆτά μας. Ναί, ἀστασίαν, ἀστασίαν πανταχοῦ, διότι ἡ Σαπφὼ ἐπνίγη καὶ οὐχὶ ἡ Δαλιδά. Καὶ τώρα, ποιητὰ Ἡρόστρατε, ἔξελθε τοῦ δωματίου τούτου, κήρυξον πανταχοῦ ὅ,τι ἐδῶ παρ’ ἐμοῦ ἤκουσας καὶ αὔριον τὴν πρωΐαν θὰ ἴδῃς πεντήκοντα μνηστῆρας τῆς χειρός μου γονυπετοῦντας πρὸ τῆς θύρας μου!
Ηροστρατοσ. Μεγάκλεις, Μεγάκλεις, φύγωμεν ἐντεῦθεν, φύγωμεν μακράν. Εἰς τοὺς ἀγρούς! εἰς τοὺς ἀγρούς [Τὸν ἁρπάζει ἐκ τῆς χειρὸς καὶ τὸν σύρει ὀπίσω του]
[Κοιλὰς τερπνή καὶ χλοάζουσα· Ἐπὶ τῆς χλόης κάθηται ἡ Ἀνθώ, ἔχουσα ἐνώπιον της μικρὰν ἀρτιγέννητον αἶγα. Ποίμνιον αἰγῶν καὶ προβάτων εἶναι διεσπαρμένον ἀνὰ τὴν παραλίαν]
Ανθω. [δακρύουσα] Τί ἔχεις, Πιπί μου πτωχό; Τί τοῦ ἔκαμαν, ψυχή μου, καὶ κλαίεις; Ἄ! τὸ ταλαίπωρο Πιπί, νὰ τὸ δαγκάσῃ ὁ Κέρβερος, ὁ κακὸς σκύλος ’ποῦ θὰ τὸν μαλώσω. Ἡσύχασε, μικρό μου, ἐλθὲ νὰ σὲ φιλήσω, ἀγάπη μου, ὅπου αὔριον θὰ μεγαλώσῃς καὶ θὰ τρώγῃς καὶ σὺ χορταράκι δροσερὸν εἰς τὴν μητέρα σου, καὶ θὰ κάμῃς καὶ σὺ μικρὰ νὰ τὰ τρέψῃς μὲ τὸ γάλα σου τὸ ἄσπρον καὶ ἀθῶον ὡσὰν τὴν μικρά σου τὴν καρδιά. Νά τον πάλιν, ἔρχεται ὁ κακὸς Κέρβερος. Ὀπίσω! νὰ μή το ἐγγίσῃς ἄλλην φοράν, κακὲ σκύλε, διότι θὰ λογαριασθῶμεν μαζῇ. Εἶδες; τὸν ἐμάλωσα καὶ ἄλλοτε πλέον δὲν θὰ σὲ πειράζῃ, Πιπί μου, ὄχι πλέον. Τί ἔχεις ἀκόμη, ἀγαπημένον μου; Ἄ! Θεέ μου, κλαίει μὲ τόσον παράπονον! Σιώπαινε μικρέ μου καὶ ἐγὼ θὰ σὲ στολίσω μὲ ἄνθη ὡραῖα ὅπου ἔκαμεν ἡ ἄνοιξις διὰ σέ. [Στέφει τὴν μικρὰν αἶγα] Τὸν κακὸν τὸν Κέρβερον! Τώρα θὰ σὲ ζηλεύσῃ δι’ αὐτό σου τὸ στεφάνι. Ἄ, Θεέ μου, τι ἔχει καὶ τρέμει τόσον; Τί νὰ τοῦ κάνω νὰ ἰατρευθῇ;
Ηροστρατοσ. Ὡραία μου κόρη διατί νά κλαίῃς ἐντὸς τῆς γελώσης ταύτης φύσεως; Δὲν θὰ θλιβῶσι, δὲν θὰ κλαύσωσι ἀρά γε καὶ τὰ ἄνθη ταῦτα ὅτι δὲν ἠδυνήθησαν νὰ ἀναβιβάσωσιν ἐπὶ τῶν ὡραίων σου αὐτῶν χειλέων τὸ μειδίαμα τὸ ὁποῖον ὠνειρεύθησαν τὴν νύκτα, καὶ διὰ τὸ ὁποῖον τὰ ἐστόλισεν ἡ φιλοπαίγμων αὖρα μετὰ τῆς δρόσου τῆς νυκτὸς συνεργασθεῖσα;
Ανθω. Κλαίω διὰ τὸ μικρὸν τοῦτο, τὸ ὁποῖον μοῦ ἐδάγκασεν ὁ Κέρβερος, κύριε.
Ηροστρατοσ. Ὦ καλλονὴ ἀγνοοῦσα ἑαυτήν, σὺ εἶσαι τὸ ἄκρον ἄωτον τοῦ γνωστοῦ ἐπὶ τοῦ κόσμου κάλλους, Ἀθωότης παρθένου νεαρᾶς, σαγηνεύουσα ἐν ἀγνοίᾳ σου τὰς καρδίας, εὐτυχὴς διὰ τοῦτο, δικαίως δύνασαι νὰ ἀπαιτήσῃς ὡς ἰδικούς σου πάντας τοὺς παλμοὺς τῶν καρδιῶν, οὓς ἡ θέα σου τονίζει. Εἶσαι ῥόδον ὑπὸ μορφὴν ἀνθρωπίνην, ὡραία μου κόρη, μὲ μόνην τὴν διαφορὰν ὅτι διαμένεις ἐπὶ τῆς γῆς τελειότερον χρόνον, ἄγγελε τοῦ οὐρανοῦ, μόνη ἀξία ἀνταμοιβὴ παντὸς ὅ,τι ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἢ ἀποκτᾷ ἐν ἑαυτῷ ὑψηλὸν καὶ μέγα. Ὤ! ἐὰν ἦσο μυριάκις ὡραιοτέρα καὶ ἐγνώριζες τοῦτο, δὲν ἤθελε λάμπει εἰς τὸ οὐράνιον βλέμμα σου αὐτὸ ἡ ἄρρητος αἴγλη ἥτις τὴν στιγμὴν ταύτην μοῖ ὁμιλεῖ τὴν γλῶσσαν τοῦ ἔαρος καὶ τῶν ἀνθέων. Ἀλλ’ ἀγνοεῖς τὴν καλλονήν σου, καὶ τοῦτο εἶνε ὅ,τι ὁ δυστυχὴς θνητὸς δύναται νὰ ἔχῃ ἐπὶ τῆς γῆς του, τὸν μᾶλλον παρήγορον ἀστέρα [εἰσελθὼν ὁ Μεγακλὴς κρύπτεται ὄπισθεν βράχου μετὰ τῆς εἰκόνος του.]
Ανθω. Σύ, κύριε, ὅστις εἶσαι τόσον καλός, μολονότι λέγεις πράγματα τὰ ὁποῖα δὲν ἐννοῶ, ἰάτρευσέ μου, παρακαλῶ αὐτὸ τὸ μικρόν.
Ηροστρατοσ. Τὸ χόρτον αὐτὸ τὸ ὁποῖον πατεῖ ὁ ὡραῖός σου ποῦς, καλὴ παρθένε, θὰ σοῦ ἰατρεύσῃ τὸ μικρὸν σου ἐπιτιθέμενον εἰς τὴν πληγὴν αὐτὴν τὴν ὁποίαν φθονῶ.
Ανθω. Καὶ διατί τήν φθονεῖς; Πρέπει νὰ τὸ κοπανίσω;
Ηροστρατοσ. Ναί, καὶ τὸ ὄνομά σου;
Ανθω. Μὲ λέγουν Ἀνθώ! Σὲ πῶς σὲ λέγουν;
Ηροστρατοσ. Ἀνθὼ, καλεῖσαι; Οὐδὲν ἄλλο ὄνομα θὰ μοὶ ἤρεσκε, τὸ πιστεύεις, ὡραία μου χάρις; Ἐπερίμενον αὐτὸ τὸ ὄνομα. Φυλάττεις λοιπὸν, Θεέ μου, καὶ δι’ ἡμᾶς τὰ ἀποπεπλανημένα πτηνὰ, φυλάττεις μίαν ὄασιν ἐν τῷ μέσῳ τῆς αὐχμηρᾶς ἐρήμου ταύτης ἣν καλοῦσιν Οἰκουμένην! Εὐλογητὸν νὰ ᾖνε τὸ ὄνομά σου! Ἀνθώ, ὀνομάζομαι Ἡρόστρατος ἐγώ!
Ανθω. Τὸ ὄνομά σου εἶνε ὡραῖον καθὼς σύ, κύριε.
Ηροστρατοσ. Ὤ ἔκστασις! ἔκστασις! Τροφὴ τοῦ παραδείσου ἐξαγιάζουσα τὸν ἐγωϊσμὸν καίτοι πλήρης τοιούτου. Ἄφες με εἰς τοὺς πόδας σου. Σὺ ὁ θεόπεμπτος ἄγγελος, παράτεινε τὰς στιγμὰς ταύτας τῆς Ἐδέμ, ἵνα ἐξελεγχθῇ ψευδόμενον ὅ τι λέγουσι περὶ τῆς βραχύτητος τῆς εὐδαιμονίας! Ἀνθώ, ἄκουσον· ὁρμᾷ ἡ λέξις πρὸς τὰ χείλη μου. Εἶμαι μόνος ἐν τῷ κόσμῳ· εἶμαι νομίζω ἐξόριστος ἐξ ἄλλου κόσμου, τὸν ὁποῖον τώρα εὑρίσκω εἰς τὰ βλέμματά σου καὶ τὸν ὁποῖον λατρεύω. Ὅ,τι αἰσθάνομαι ἤδη εἶνε ἁγνὸς πατριωτισμός. Ἀνθώ, εὗρον ἐν σοὶ τὴν ἀληθῆ μου πατρίδα καὶ σὲ ἀγαπῶ! [Κατὰ τὸ διάστημα τοῦτο ὁ Μεγακλῆς παραβάλλει τὰ βλέμματα τῶν δύω νέων πρὸς τὰ τῆς εἰκόνος του, φέρων ἐνίοτε τὴν γραφίδα ἐπ’ αὐτῶν.]
Μεγακλησ [καθ’ ἑαυτόν.] Ἐξαίσιον! ἐξαίσιον! ὑπερφυές! Τρέμει ἐκλελυμένη ἡ χεὶρ τοῦ καλλιτέχνου ἀπέναντι τοιαύτης θεότητος.
Ανθω. Δὲν ἐννοῶ τοὺς λόγους σου ἀλλ’ αἰσθάνομαι φόβον, δειλίαν, δὲν ἠξεύρω. Ἠξεύρω μόνον ὅτι βλέμμα σου εἶνε ὡραῖον καὶ μὲ συγκινεῖ βαθύτατα· ὅτι, ἐὰν φύγῃς, δὲν θὰ δυνηθῶ νὰ μένω μακράν σου· ὅτι.. δὲν εἰξεύρω πλέον τίποτε.
Ηροστρατοσ. Ὤ! ναί, δὲν δύνασαι, δὲν θέλω νὰ μὲ ἐννοήσῃς· μὲ ἐννοεῖ ἡ καρδία σου, ἡ ἁγνὴ ὡς ὁ βίος ἐκείνης τῆς ἰάσμης, καὶ τοῦτο μοὶ ἀρκεῖ. Ἔλθετε τώρα ἡγεμονίδες τοῦ κόσμου, αὐτοκράτειραι τῆς γῆς. Συμπτύξατε ἅπασαν ὑμῶν τὴν λαμπρότητα τὴν διήκουσαν μέχρι περάτων τοῦ κόσμου, συμπτύξατε αὐτὴν εἰς τόπον καὶ χρόνον ἐλάχιστον, ὥστε βλέμμα ἓν νὰ περιλαμβάνῃ αὐτὴν ἅπασαν, μυριοπλασιάζουσαι ἐὰν δύνασθε αὐτὴν κατὰ τὴν λάμψιν καὶ τὴν ἡδονήν· οὐδ’ ἓν δευτερόλεπτον ἐκ τῶν στιγμῶν τούτων σᾶς δίδω, ἵνα τὴν ἀνταλλάξω, οὐδὲ ἓν. Ἔρρε πνιγηρὰ ἀτμόσφαιρα τοῦ κόρου καί τῆς βεβιασμένης καλλονῆς, κολοσσιαῖον κοιμητήριον τοσούτων ὑψηλῶν μεγαλοφυιῶν συντριφθεισῶν ἐπὶ τοῦ ἀπαθοῦς καὶ ψυχροῦ μαρμάρου τῆς γλισχρότητος καὶ τοῦ ἐγωϊσμοῦ σου. Σὲ ἐγκαταλείπω, Ἀνθώ. γλυκεῖά μου φίλη, θὰ ζήσω μέσα σοῦ διὰ παντός. Σοὶ φέρω καρδίαν παλλομένην θερμῶς, ὅπως ὑμνῇ τὴν φύσιν ἤτοι σέ, διότι ἐν σοὶ κατοπτρίζεται καὶ κατοικεῖ πᾶσα καλλονὴ καὶ ἁγιότης. Ἴδε πέριξ, καὶ αὐτὴ ἡ μικρὰ πληγωμένη σου αἴξ πηδᾷ ἤδη ἐπὶ τῶν βράχων χαίρουσα καὶ ὑγιής.
Ανθω. Ὤ! εἶσαι ὁ σωτὴρ ἄγγελος καὶ διαχέεις πανταχοῦ τὴν ζωήν. Θὰ ζήσωμεν ὁμοῦ, δὲν τὸ εἶπες σύ, ὡραῖέ μου Ἡρόστρατε. Θὰ στολίζωμεν με ἄνθη τὰς αἶγάς μου, θὰ πίνωμεν τὸ γάλα ὁμοῦ, ἐδῶ εἰς τὰ χόρτα καὶ εἰς τὰ ἄνθη.
Ηροστρατοσ. Σατωβριάν! εἶμ’ εὐτυχέστερος σου, ἀπείρως εὐτυχέστερος, διότι ἐγὼ ἔχω ἤδη ὅ,τι σὺ ἐπόθεις ἐν ταις γλυκείαις σοῦ ἐκείναις στροφαῖς. Ἤδη τὰ ἄνθη ταῦτα περιεβάλλοντο καλλονὴν θαυμαστοτέραν, διότι ἀγαπῶ τὴν καλλιβλέφαρον νύμφην τῶν ρυακίων τούτων, τῶν κυνορρόδων τούτων τῶν ἐρατεινῶν. Ἀνθώ μου προσφιλής, ἐδῶ ἐπὶ τῶν γονάτων σου τούτων τῶν παρθενικῶν, ὑπὸ τὴν ἁγνὴν τῆς φύσεως πνοήν, θὰ μὲ ἀφίνῃς νὰ ἀποκοιμίζωμαι εἰς τὴν ἡδονικὴν ταύτην καὶ δροσερὰν τῶν φιλλυρῶν σκιάν, βαυκαλιζόμενος ὑπὸ τῆς φωνῆς σου τῆς ἀργυροήχου καὶ μελῳδικῆς. Ἀνθὼ φιλτάτη, θὰ ἀγαπώμεθα ἐδώ, ἔνθα ἡ δρόσος τῶν ἐαρινῶν νυκτῶν, ἄγρυπνος καὶ ἐπιτηδεία κοσμήτρια τῶν ἁγνῶν τούτων ἀνθέων, τὰ στολίζει ἐν σιγῇ καὶ μυστηρίῳ, μὲ νέους πάντοτε ἀδάμαντας, ἵνα τὰ εὕρῃ ἡ ἠὼς τὴν πρωΐαν καὶ τὰ θωπεύσῃ καὶ τὰ λαμπρύνῃ μὲ σάπφειρον καὶ σμάραγδον καὶ ἐκείνη, τὰ φιλάρεσκα!. Καὶ ποῦ ἀλλοῦ, Θεέ μου, δύναταί τις ν’ ἀγαπήσῃ τόσον ὅσον θέλεις σύ;… Κλαίεις, Ἀνθώ; τέκνον τῆς ἀληθοῦς ἁγνότητος, ἥτις, ὅσα καὶ ἂν πράξῃ ἔργα μεγάλα ὁ ἄνθρωπος, θέλει διατελεῖ πάντοτε τὸ κάλλιστον στοιχεῖον τῆς ὑπεροχῆς του; Κλαῦσον! εἶχον καιρὸν πολὺν νὰ ἴδω δάκρυα χαρᾶς· οὐδέποτε δὲ εἶδον τοιαῦτα ῥέοντα ἐξ ὀφθαλμῶν ἁγνοτέρων [Ὁ Μεγακλῆς ἐξαρτᾶ τὴν εἰκόνα του ἐκ τῶν κλάδων δένδρου καὶ πλησιάζει μὲ ὀφθαλμοὺς δακρυβρέκτους.] Μεγάκλεις, ἐλθέ, ἐλθὲ γρήγορα νὰ ἐναγκαλισθῇς τὸν φίλον σου εὐδαίμονα. Ἐλθὲ νὰ κλαύσωμεν πάντες ὁμοῦ τὰ δάκρυα τῆς χαρᾶς τὰ σπανιώτατα. Ἰδὲ αὐτὴν τὴν χάριν, τὴν δρυάδα ταύτην τὴν παρθενικήν! Εἶνε ἰδική μου. Μεγάκλεις, ἀκούεις; Αὐτὰ τὰ ἀρώματα τῶν ἀνθέων τούτων εἶνε ἰδικά μου. Γνωρίζεις τί σημαίνει τοῦτο; Σημαίνει ὅτι πᾶσα ἡ ἐπὶ τῆς γῆς εὐδαιμονία εἶνε ἰδική μου!
Ανθω ἐνῷ κλαίει] Καὶ αἱ αἶγες αὐταὶ ὅλαι, ὅλαι μετὰ τοῦ γάλακτός των ἰδικαί σου εἶνε, ὡραῖε μου Ἡρόστρατε. Δὲν θὰ μ’ ἐπιπλήξῃ ὁ πατήρ μου διὰ τοῦτο, διότι εἶσαι τόσον ὡραῖος, τόσον καλός.
Ηροστρατοσ. Τὴν ἀκούεις, Μεγάκλεις, λησμονεῖ ἑαυτὴν ἀπαριθμοῦσα τὰ δῶρά της! Καὶ πῶς ὄχι, μήπως περιλαμβάνει ἑαυτὸν ὁ ἥλιος ἐπιθεωρῶν καὶ ἀριθμῶν τὰ κτίσματα ὅσα καθ’ ἑκάστην διὰ τοῦ φωτός του καλλύνει;
Μεγακλησ. Μή μου ζήτει λέξεις, Ἡρόστρατε. Εἰς τὰς συνδιαλέξεις τῶν ἐρώντων, πᾶσα ξένη φωνή, εἶνε φθόγγος παράτονος. Ἄφες με νὰ θαυμάζω σιωπῶν.
Ηροστρατοσ [ἔκπληκτος] Τίς εἶνε ἐκείνη ἡ εἰκών; Μεγάκλεις, τί βλέμμα εἶν’ ἐκεῖνο;
Μεγακλησ. Εἶσαι σύ, εἶνε ἡ Ἀνθώ, εἶνε ὅ,τι ἐζητοῦμεν, Ἡρόστρατε.
Ηροστρατοσ. Θαῦμα! θαῦμα! Ἀνθώ, ἐλθὲ νὰ τὴν ἴδῃς. Ἐλθὲ νὰ ἀσπασθῶμεν τὸν γόητα τοῦτον ὅστις κατώρθωσε νὰ διαιωνίσῃ τὰς εὐδαίμονας στιγμάς μας!
Μεγακλησ. Ὤ! ὀλίγα μόνον μετεβλήθησαν! Τὰ πλεῖστα κατὰ τοὺς χαρακτῆρας τοῦ προσώπου. Ὅσον διὰ τὸ βλέμμα ὀλίγαι διορθώσεις, διότι τὸ βλέμμα σας ἦτο ὑπερφυέστερον ἢ ὅσον χθὲς τὸ ἐφαντάσθης Ἡρόστρατε. Φαίνεται ὅτι ἡ Ἀνθὼ ἔχει καλλιτέραν ἔκδοσιν τῶν Ἀθλίων τοῦ Βίκτωρος Οὐγώ.
Ηροστρατοσ. Μὴ μοῦ ἐνθυμίζῃς τὴν παρελθοῦσαν κόλασιν ἐν τῷ παρόντι παραδείσῳ. Ἡ Ἀνθὼ μὲ ἀγαπᾷ καὶ ἀνάγκη νὰ λησμονήσω διότι τὸ γενόμενον βρέφος δὲν ἐνθυμεῖται τί ἦτο πρὶν ἢ γεννηθῇ καὶ ἐγὼ σήμερον εἶμαι βρέφος γεννώμενον ἐν τῇ Ἐδὲμ ταύτῃ τοῦ ἔρωτος, τῆς ἁγνότητος, τῆς καλλονῆς.
Ανθω [ἐρυθριῶσα] Τοῦ ἔρωτος! αὐτὸς λοιπὸν εἶνε ὁ ἔρως!
Ηροστρατοσ. Ἁγνὴ κόρη τὴν περὶ ἡμᾶς ἁρμονίαν ταύτην τὴν ἔκτακτον, τὴν ὑπερφυᾶ καλλονὴν τοῦ ἔαρος τούτου ὅπερ μειδιᾷ διὰ τῶν πετάλων τῶν ἀνθέων μας, δὲν τὴν δίδει ὁ Θεὸς εἰς πάντας τοὺς θνητούς, ἀλλ’ εἰς μόνους τοὺς ἐρῶντας. Σὲ ἀγαπῶ, καὶ τὴν στιγμὴν ταύτην ἐπεθύμουν ὅλος ὁ κόσμος νὰ ἦτο εὐδαίμων ὡς ἐγώ.
Μεγακλησ. Ὦ ποιηταί, ποιηταί! πάντοτε ἔπρεπε σεῖς νὰ εὐτυχεῖτε, διότι ἡ εὐδαιμονία παρ’ ἡμῖν ἐγωϊσμοῦ δὲν μετέχει, μόνη δὲ ἡ ἀκτινοβολία τῆς εὐδαιμονίας σας ἠδύνατο νὰ περιλάβῃ ἐν τῇ αἴγλῃ τῶν ἀκτίνων της δεκαπλάσιον τοῦ ἰδικοῦ μας κόσμον.
Ηροστρατοσ. Ἀληθῆ λέγεις, Μεγάκλεις, ἀλλ’ ἄκουσον καὶ τοῦτο. Εἴτε ὀδυνῶνται, εἴτε χαίρουσιν οἱ ποιηταί, ἡ χαρὰ ἢ ἡ ὀδύνη των αὕτη πάντοτε ὑπηρετεῖ τὸν κόσμον. Εἴτε πένθιμον εἴτε χαρωπὸν κρούσουν ἐπὶ τῆς λύρας χορδήν, ὁ ἦχος τῆς χορδῆς ταύτης παλλομένης, δοξάζει τὴν χώραν ἢ τὴν πόλιν ἐξ ἧς ἡ μελωδικὴ αὕτη φωνὴ ἐξῆλθεν. Εἴτε χαρᾶς, εἴτε ὀδύνης δάκρυ ἀνατείλῃ ἐπὶ τοῦ ὀφθαλμοῦ τοῦ ποιητοῦ, ὁ κόσμος τὸ ἁρπάζει ἀπλήστως καὶ στολίζεται δι’ αὐτοῦ ὡς δι’ ἀδάμαντος. Καὶ διὰ τοῦτο ὅταν συλλογίζωμαι Μεγάκλεις, ὅτι, ἐὰν πᾶν ὅ,τι εἴδομεν, εἴπομεν, καὶ ἠκούσαμεν ἀπὸ τῆς χθὲς μέχρι τῆς στιγμῆς ταύτης, ἦτο γεγραμμένον πιστῶς καὶ ἐδημοσιεύετο ἔκ τινος τυπογραφείου, ἤθελε θεωρηθῆ οὐχὶ ὡς ἀλήθεια διδάσκουσα, ἀλλ’ ἁπλῶς καὶ μόνον ὡς ἄρθρον φιλολογικόν!… Ὤ! ὅταν αὐτὸ τὸ συλλογίζωμαι, φίλε μου… πίστευσον ὅτι… [ἀπέρχονται καὶ οἱ τρεῖς συνομιλοῦντες.]
- Ἔγραφον ἐν Ἑρμουπόλει τῷ 1875.
Ιω. Γ. Φραγκιασ