Γεωγραφία Στοιχειώδης/Μέρος Β΄/Εισαγωγή
| ←Μέρος Α΄/Βιβλίον Β΄/Κεφάλαιον Ε΄ | Γεωγραφία στοιχειώδης μαθηματικὴ, φυσικὴ καὶ πολιτικὴ, ἀρχαία καὶ νεωτέρα, περιόδου Β′ Μέρος Β΄, Εἰσαγωγή |
Βιβλίον Α΄/Εἰσαγωγή→ |
Ἡ Πολιτικὴ Γεωγραφία στοχάζεται καὶ ἐξετάζει τὴν γηΐνην σφαῖραν ὡς κατοικητήριον τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Συμφέρει λοιπὸν νὰ κάμωμεν ἀρχὴν τούτου τοῦ μέρους, λέγοντες ὀλίγα τινὰ περὶ τῶν διαφόρων φυλῶν, ἐξ ὧν συγκροτεῖται τὸ ἀνθρώπινον γένος.
181. φυλαι του ανθρωπινου γενους. Ὁ ἄνθρωπος κατ’ εἰκόνα Θεοῦ πλασθεὶς, δὲν ἔδειξε κατ’ ἀρχὰς πολυπλασιαζόμενος διὰ τῆς παιδοποιΐας κἀμμίαν ἀξιοσημείωτον διαφορὰν, γινομένην εἰς τοὺς ἀπογόνους του. Οἱ τῶν πρώτων καὶ ἀρχαίων λαῶν ἅνθρωποι ὡμοίαζον κατὰ πάντα πρὸς ἀλλήλους· ἀλλ’ ἡ ἐπιῤῥοὴ τῶν διαφόρων κλιμάτων, ἢ τῆς τροφῆς καὶ τῶν νόσων ἀνέδειξαν, εἴτε εἰς τὸ χρῶμα εἴτε εἰς τὸ μόρφωμα τῶν ἀνθρώπων, ἐπαισθητὰς διαφορὰς, αἵτινες μ’ ὅλα ταῦτα δὲν ἔχουσί τι ἀνέκαθεν καὶ προπατορικόν. Μ’ ὅλας λοιπὸν τὰς διαφοράς οἱ ἄνθρωποι συστήνουσιν ἓν γένος, καὶ ἀνάγονται εἰς ἓν καὶ τὸ αὐτὸ εἶδος, διαιρούμενον εἰς πέντε διαφορότητας ἢ φυλάς.
182. Οἱ τῆς πρώτης φυλῆς κατοικοῦσι τοὺς μεσαιτάτους τόπους τοῦ παλαιοῦ κόσμου. Οὗτοι δὲ εἶναι οἱ τῆς λεγομένης λευκῆς ἢ καυκασίας φυλῆς, καὶ τὰ χαρακτηριστικὰ αὐτῶν εἰσὶ τὸ νὰ ἔχωσι τὸ δέρμα τοῦ σώματος λευκὸν, τὰ μαλλία μακρὰ καὶ λεῖα, καὶ τὸ πρόσωπον ὠοειδές. — Οἱ τῆς δευτέρας λέγονται τῆς Ταρταρικῆς ἢ Μογγολικῆς φυλῆς, εἰς τὴν ὁποίαν ἀνάγονται ὅλοι οἱ Ἀσιανοὶ, οἱ κατοικοῦντες τοὺς πέραν τοῦ Γάγγου τόπους. Ἔχουσι δὲ χρῶμα κίτρινον, μαλλία μαῦρα καὶ ἄγρια, κεφαλὴν τετράγωνον, πρόσωπον πλατὺ, καὶ ὀστᾶ τοῦ ζυγώματος (τῶν μαγούλων) ἐξέχοντα εἰς τὰ πλάγια. — Ἡ Ἀμερικανὴ φυλὴ, εἶναι χαλκόχρους τὸ δέρμα καὶ κατοικεῖ ὅλην τὴν Ἀμερικήν· εἶναι δὲ λανθασμένη ἡ γνώμη τῶν λεγόντων, ὅτι οἱ τῆς φυλῆς ταύτης δὲν ἔχουσι ποσῶς γένειον. — Ἡ δὲ Μαλαϊκὴ φυλὴ κατοικεῖ τὰς νήσους τῆς Σόνδας, τὰς Μολούκας, Φιλιππίνας καὶ ὅλας τὰς τοῦ μεγάλου Ὠκεανοῦ νήσους. — Τέλος οἱ τῆς πέμπτης φυλῆς εἰσὶν οἱ Αἰθίοπες ἢ Νέγροι, οἵτινες ἔχουσιν ὡς χαρακτηριστικὰ τὸ χρῶμα μαῦρον ἢ μελαψὸν, τὰ μαλλία μαῦρα, κοντὰ, καὶ σγουρὰ, τὸ μέτωπον κυρτωμένον, τὴν μύτην χονδρὴν, καὶ τὰ χείλη φουσκωτά· κατοικοῦσι δὲ εἰς ὅλην τὴν δυτικὴν καὶ μεσημβρινὴν Ἀφρικὴν, καὶ εὑρίσκονται διεσπαρμένοι καὶ εἰς τὴν Μαδαγασκάρην, εἰς τὴν Νέαν Ὁλλανδίαν, εἰς τὴν γῆν τοῦ Οὐανδιεμένου κτλ. Μολοντοῦτο οἱ Αἰθίοπες τῶν δύο τελευταίων τούτων τόπων διαφέρουσιν ἀπὸ τοὺς τῶν ἄλλων, καθότι δὲν ἔχουσι τὰς τρίχας τῆς κεφαλῆς σγουρὰς, ἀλλὰ στρυφογυρίζονται τὰ μαλλία των εἰς κρίκους ([1]).
* 183. Ὅλοι οἱ τῶν διαφόρων τούτων φυλῶν ὁμοῦ λαμβανόμενοι συνιστῶσιν ἓν ἄθροισμα ὑπερβαῖνον τὰ 900 ἑκατομ. ἀνθρώπων, ἐξ ὧν 250 λογίζονται εἰς τὴν Εὐρώπην, 500 εἰς τὴν Ἀσίαν, 90 εἰς τὴν Ἀφρικὴν, 48 εἰς τὴν Ἀμερικὴν, καὶ 22 εἰς τὴν Ὠκεανίαν.
184. περι γλωσσων. Ὅλοι οἱ τῶν διαφόρων φυλῶν τοῦ ἀνθρωπίνου γένους εἶναι προικισμένοι μὲ τὴν θαυμαστὴν δύναμιν τοῦ ἐναρθρόνειν φωνὰς, καὶ κοινοποιεῖν πρὸς ἀλλήλους τὰς ἐννοίας καὶ τὰς ἰδίας των χρείας διὰ τοῦ λόγου. Αἰ δὲ λαλούμεναι γλῶσσαι καθ’ ὅλον τῆς γῆς τὸ πρόσωπον ἀνάγονται εἰς δύο κλάσεις· εἰς μὲν τὴν μίαν τάσσονται αἱ πρωτότυποι ἢ μητέρες γλῶσσαι· εἰς δὲ τὴν ἑτέραν, αἰ παράγωγοι ([2]).
185. Ἡ ἀρχαία Ἑλληνικὴ γλῶσσα διεδόθη παλαιὰ εἰς ὅλον σχεδὸν τὸν τότε ἐγνωσμένον κόσμον διὰ τῶν ἑλληνικῶν ἀποικιῶν, ἔπειτα δὲ διὰ τοῦ μεγάλου Ἀλεξάνδρου καὶ τῶν διαδόχων αὐτοῦ. Ἡ δὲ Λατινικὴ, γεννηθεῖσα ἀπὸ μίαν τῶν διαλέκτων τῆς Ἑλληνικῆς, ἐξηπλώθη καὶ αὕτη παρομοίως πολὺ ὁμοῦ μὲ τὰς κατακτήσεις τῶν Ῥωμαίων. Ἡ Σανσκριτικὴ, ἢ ἡ σοφή γλῶσσα τῶν Ἰνδῶν, ἔχει μεγίστην σχέσιν μὲ τὴν Τουρκικὴν, τὴν Γερμανικὴν, τὴν Ἑλληνικὴν, τὴν Λατινικὴν καὶ τὴν Ἰσλανδικήν. Τοῦτο δὲ ἀποδεικνύει, ὅτι ὅλαι αἱ εἰρημέναι γλῶσσαι ἔχουσι μίαν καταγωγὴν κοινήν. Αἱ λαλούμεναι γλῶσσαι εἰς τὰς Ἰνδίας παρήχθησαν κυρίως ἀπὸ τὴν Σανσκριτικήν. Ἀπὸ δὲ τὴν Λατινικὴν ἐμορφώθησαν ἡ Γαλλικὴ, ἡ Ἰταλικὴ, ἡ Πορτογαλλικὴ καὶ ἡ Ἱσπανική. Ἀπὸ δὲ τὴν Γερμανικὴν παρήχθησαν ἡ Ἀγγλικὴ, ἥτις εἶναι ἀνάμιγμα τῆς παλαιᾶς Κελτικῆς καὶ τῆς Γαλλικῆς, ἡ Ὀλλανδικὴ, ἡ Δανικὴ καὶ ἡ Σβεκική. Ἡ Ῥωσσικὴ δὲ καὶ ἡ Πολλωνικὴ ἔλαβον τὴν ἀρχήν των ἀπὸ τὴν γλῶσσαν τῶν Σλάβων.
186. Ἡ Ἀραβικὴ, ἀπὸ τὴν ὁποίαν ἡ Τουρκικὴ καὶ ἡ Περσικὴ ἐδανείσθησαν πολλὰ, ἐπικρατεῖ εἰς μέγα μέρος τῆς Ἀσίας καὶ τῆς Ἀφρικῆς· αὕτη δὲ ἡ γλῶσσα καὶ ἡ Ἑβραϊκὴ, ἡ Συριακὴ, ἡ Φοινικικὴ, καὶ ἡ Χαλδαϊκὴ ὡσαύτως, κατάγονται ἀπὸ μίαν καὶ τὴν αὐτὴν ἀρχήν. Ἡ Μαλαϊκὴ γλῶσσα λαλεῖται εἰς ὅλας τὰς νήσους τῆς Νοτασίας καὶ τοῦ μεγάλου Ὠκεανοῦ. Αἱ δὲ διάφοροι διάλεκτοι τῶν Ταρτάρων, καὶ μάλιστα ἡ Ὀϊγουρικὴ, ἐξ ἧς ἐγεννήθη ἡ Τουρκικὴ γλῶσσα, ἡ τῶν Μαντσιούρων καὶ ἡ Θιβετανικὴ, λαλοῦνται καθ’ ὅλην τὴν μεσαίαν Ἀσίαν· ἡ δὲ Σινικὴ (Κινεζικὴ) καὶ ἡ Ἰαπονικὴ εἶναι δύο διάφοροι γλῶσσαι γραφόμεναι διὰ τῶν αὐτῶν γραμμάτων.
187. θρησκειαι. Αἰ Θρησκεῖαι εἶναι οἱ διάφοροι τρόποι, δι’ ὧν οἱ ἄνθρωποι καταστήνουσι φανερὰν, τὴν ὁποίαν αἰσθάνονται εὐγνωμοσύνην πρὸς τὸ Ὃν τὸ ὑπερέχον τῆς ἀνθρωπίνου φύσεως. Αἰ ἐξωτερικαὶ πράξεις, τὰς ὁποίας ἑκάστη θρησκεία περιέχει, λέγονται λατρεία. Δύνανται δὲ καὶ αἱ θρησκεῖαι ἐν γένει νὰ διαιρεθῶσιν εἰς δύο μεγάλας κλάσεις· εἰς μίαν τὴν τοῦ πολυθεϊσμοῦ, καὶ εἰς ἄλλην τὴν τοῦ μονοθεϊσμοῦ.188. Ὁ πολυθεϊσμὸς συνίσταται εἰς τὸ νὰ πρεσβεύῃ ὁ ἄνθρωπος πολλοὺς θεούς· οἷον ὁ Φετισισμὸς, ἤγουν ἡ προσκύνησις τῶν ἐμψύχων καὶ ἀψύχων πραγμάτων, τὰ ὁποῖα νομίζονται ὡς ὄντα μέτοχα θεότητος· οὗτος δ’ εἶναι ὁ παχυλώτατος, οὕτως εἰπεῖν, πάντων, καὶ πρεσβεύεται ὑπὸ ὅλων τῶν ἀγρίων εἰσέτι λαῶν. Ἡ ἀστρολατρεία διασώζεται εἰσέτι εἴς τινας μεμονωμένας φυλὰς ἀνθρώπων, ἐν ᾧ ἄλλοτε ἐπεκράτει εἰς πολλοὺς τόπους. Ὁ δὲ μυθολογικὸς πολυθεϊσμὸς ἐπρεσβεύετο ὑπὸ τῶν Αἰγυπτίων, Ἑλλήνων, Ῥωμαίων καὶ τῶν Κελτῶν. Ὁ Βραμισμὸς ἐπικρατεῖ εἰς τὰς Ἰνδίας. Ὁ Βουδισμὸς (τοῦ Βούδα ἡ θρησκεία) πρεσβεύεται εἰς τὴν Σιάμην, Κεϋλάνην, καὶ μεταξὺ τῶν Βιρμάνων καὶ εἰς τὴν Κίναν· ὁ δὲ Χαμαμισμὸς, ὅστις ἔχει ὡς ἀρχηγὸν τὸν Δαλαϊλάμαν, εἶναι διαδεδομένος εἰς τὴν Ταρταρίαν καὶ εἰς τοὺς μετ’ αὐτῆς συνορεύοντας τόπους τῆς Ἀσιατικῆς Ῥωσσίας.
189. Ὁ μονοθεϊσμὸς, μὴ παραδεχόμενος εἰμὴ ἕνα θεὸν, εἶναι ά, ἡ Ἰουδαϊκὴ θρησκεία βαίνουσα εἰς τὴν παλαιὰν Διαθήκην· Διαιρεῖται δὲ εἰς δύο αἱρέσεις· ἡ μὲν μία εἶναι ἡ τῶν Κοραϊτῶν, οἵτινες δὲν γνωρίζουσιν ἄλλο βιβλίον ὡς κύριον παρὰ τὴν Παλαιὰν Διαθήκην· ἡ δ’ ἄλλη εἶναι ἡ τῶν Ῥαββινιστῶν, οἵτινες ἀποδίδουσι κῦρος καὶ εἰς τὸ Βιβλίον τὸ ὀνομαζόμενον Ταλμούθ. — β′. Ὁ Χριστιανισμὸς ἢ ἡ ἀποκαλυφθεῖσα πίστις παρά τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἀγαθοποιὰ ἐνέργεια αὐτῆς ἐξηπλώθη καὶ ἐπικρατεῖ εἰς τοὺς πλέον πολιτισμένους τόπους· ἤγουν εἰς ὅλην τὴν Εὐρώπην (ἐξαιρουμένης τῆς Τουρκίας) καὶ εἰς ὅλα τὰ διάφορα μέρη τῆς οἰκουμένης, ὅπου οἱ Εὐρωπαῖοι ἐσύστησαν ἀποικίας.
190. Διαιρεῖται δὲ ἡ θρησκεία αὕτη εἰς δύο μεγάλους κλάδους, ἐξ ὧν εἶναι πρῶτος ἡ Γραικικὴ ἢ ἡ Ἀνατολικὴ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, ἐπικρατοῦσα εἰς τὴν Ῥωσσίαν καὶ εἰς τὸ Ἑλληνικὸν Κράτος, καὶ ἀνεκτὴ οὖσα εἰς τὴν Τουρκιάν. β′, Ἡ Λατινικὴ ἢ Δυτικὴ Ἐκκλησία, ἥτις διῃρέθη εἰς δύο μέρη· εἰς τὴν Ἐκκλησίαν τὴν λεγομένην Καθολικὴν Ἀποστολικὴν καὶ Ῥωμαϊκὴν, ἐπικρατοῦσαν εἰς τὴν Ἰταλίαν, Γαλλίαν, Ἱσπανίαν, Πορτογαλλίαν, Ἰρλανδίαν, καὶ εἰς τὰς ἀποικίας τὰς Ἱσπανικὰς καὶ Πoρτογαλλικὰς καὶ Γαλλικάς· (ὁ Πάππας εἶναι ὁ κυριάρχης ἢ ὁ πνευματικὸς ἀρχηγὸς αὐτῆς)· καὶ εἰς τὴν τῶν Προντεσταντῶν ἢ Διαμαρτυρουμένων, οἵτινες δὲν γνωρίζουσι τὴν κυριαρχίαν τοῦ Πάππα. Συγκροτοῦσι δὲ καὶ αὐτὴν τρεῖς μεγάλαι αἱρέσεις· ἡ τοῦ Λουθήρου, ἥτις ἐπικρατεῖ εἰς τὴν Πρωσσίαν, Γερμανίαν, Δανιμαρκίαν καὶ Σουηδίαν· ἡ τοῦ Καλβίνου, ἐπικρατοῦσα εἰς τὴν Ἑλβετίαν, Γερμανίαν καὶ Ὁλλανδίαν· καὶ ἡ Ἀγγλικανὴ Ἐκκλησία, εἰς τὴν Ἀγγλίαν, ἥτις δὲν διακρίνεται τῶν λοιπῶν Προτεσταντικῶν αἱρέσεων, εἰμὴ δι’ ὅ,τι ἐφύλαξε τὴν Ἱεραρχίαν τῶν Ἀρχιερέων. Καθεμία δὲ τῶν τριῶν προειρημένων αἱρέσεων ὑποδιαιρεῖται εἰς πολλὰς ἄλλας.
191. Ὁ Ἰσλαμισμὸς, ἢ ἡ Μωαμεθανικὴ θρησκεία θεμελιωθεῖσα κατὰ τὸ 620 μετὰ Χ: ὑπὸ τοῦ Μωάμεθ, ἐπικρατεῖ εἰς τὴν Ἀφρικὴν, εἰς τὴν Εὐρωπαϊκὴν Τουρκίαν καὶ εἰς πολὺ μέρος τῆς Ἀσίας.
192. Κατὰ ὑπολογισμούς γινομένους ὡς ἔγγιστα, γνωρίζομεν ὅτι εἰς τὰ 900 ἑκατομ: (183) τῶν κατοικούντων τὴν γῆν ἀνθρώπων, εἶναι 300 ἑκατομ: περίπου Χριστιανῶν, 125 ἑκατομ: Μωαμεθανῶν, 5 ἑκατομ: Ἑβραίων, καὶ 470 ἑκατομ: Ἐθνικῶν, ἤτοι Βραμιστῶν, Βουδιστῶν, Χαμαμιστῶν, Φετισιστῶν κ.λ.
193. πολιτευματα. Ἕνωσις ἀνθρώπων ὑποκειμένων εἰς τὰς αὐτὰς ἕξεις ἢ συνηθείας συστήνει μίαν κοινωνίαν. Οὗτοι ὑποτασσόμενοι εἰς τοὺς αὐτοὺς νόμους, εἰς τὴν αὐτὴν Κυβέρνησιν, συστήνουσιν ἓν ἔθνος, μίαν ἐπικράτειαν, ἔχοντες καὶ ἴδιον πολίτευμα. Τὰ δὲ διάφορα τῶν ἐθνῶν πολιτεύματα εἰσὶ τριῶν εἰδῶν· ά.) Ἡ δημοκρατία. Λέγεται οὕτω τὸ πολίτευμα ἐκεῖνο, ὅπου ἡ ἐξουσία διαχειρίζεται ἀπ' εὐθείας ὑπ’ αὐτοῦ τοῦ ἔθνους· ἀλλὰ τὸ εἶδος τούτου τοῦ πολιτεύματος δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ὑπάρξῃ εἰς μεγάλα ἔθνη· καὶ εἰς αὐτὰ δὲ τὰ μικρὰ ὑπάρχον, συνοδεύεται πάντοτε ἀπὸ ταραχὰς καὶ ἀταξίας — β′.) Ἡ ἀριστοκρατία, ἢ τὸ ἀριστοκρατικὸν πολίτευμα, ὅπου ὁ λαὸς ἐκλέγει τοὺς διαχειριζομένους τὴν ἐξουσίαν ἄρχοντας του, ὄχι μεταξὺ ὅλων τῶν πολιτῶν ἀδιακρίτως, ἀλλὰ μεταξὺ τῶν ἀρίστων. (Ὅταν δὲ ἡ ἐξουσία ἀνήκῃ εἰς μίαν τάξιν ἀνθρώπων ἐχόντων προνόμια, καὶ διαχωρίζηται ὑπὸ σώματος ἀνήκοντος εἰς αὐτὴν τὴν τάξιν, τότε λέγεται Ὀλιγαρχία). — γ′.) Ἡ Μοναρχία, ὅτε ἡ ἐξουσία εἶναι εἰς τὰς χεῖρας ἑνὸς καὶ μόνου. Ἡ δὲ μοναρχία εἶναι ἢ διαδοχική, ὅταν ὁ μονάρχης, βασιλεὺς ἢ ἡγεμὼν, γίνεται δικαιωματικῶς ἐκ μιᾶς οἰκογενείας· ἢ κατ’ ἐκλογὴν, ἐὰν ἐκλέγηται ἀδιακρίτως μεταξὺ πολλῶν οἰκογενειῶν. Ἀλλ’ ἡ κατ’ ἐκλογὴν μοναρχία συνοδεύεται ἀπὸ ἀδιακόπους ταραχάς· ἡ δὲ διαδοχὴ εἰς τὴν μοναρχίαν ἐξασφαλίζει τὴν κοινὴν ἡσυχίαν.
Ἡ δὲ μοναρχία εἶναι συγκερασμένη, ὅταν τοῦ μονάρχου ἡ ἐξουσία ἀντιζυγίζηται ἀπὸ συστήματα ἀνθρώπων μεσάζοντα ἀναμέσον αὐτοῦ καὶ τοῦ λαοῦ· ἢ ὅταν τὰ τοῦ ἔθνους συμφέροντα ἦναι προσδιωρισμένα διά τινος συντάγματος πολιτικοῦ, ἢ χάρτου, ἀπὸ τοὺς ὄρους τοῦ ὁποίου ὁ μονάρχης δὲν δύναται νὰ ἐκβῇ, καὶ συζητοῦνται αὐτὰ τὰ συμφέροντα ἀπὸ συλλόγους νομοθετικούς ([3]). Οὗτοι δὲ εἶναι δύο εἰς πᾶσαν μοναρχίαν καλῶς συντεταγμένην· ὁ μέν εἷς λέγεται σύλλογος τῶν ὁμοτίμων, ἢ Γερουσία συστηνομένη ἀπὸ μέλη ἔχοντα αὐτὴν τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον ἰσοβίως· ὁ δὲ ἕτερος ὀνομάζεται σύλλογος τῶν κοινοτήτων, ἢ βουλή τῶν ἀντιπροσώπων, συγκροτουμένη ὑπὸ ἀντιπροσώπων ἐκλεγομένων ὑπὸ τοῦ λαοῦ εἰς δημαιρεσίας· οἱ δὲ εἰς ταύταις συναθροιζόμενοι πολῖται ἔχουν χρηματικὴν κατάστασιν ὄχι μικροτέραν μιᾶς τινος ποσότητος προσδιωρισμένης παρὰ τοῦ νόμου ([4]). Ἡ μοναρχία πάλιν εἶναι ἀπόλυτος ἢ δεσποτική, ὅταν ἡ θέλησις τοῦ μονάρχου ἦναι νόμος ὑπέρτατος, ἢ τοὐλάχιστον, δὲν ἀντιζυγίζηται διὰ θεσμοθεσιῶν. δ′.) Ὁ ὁμοσπονδισμὸς ἢ τὸ ὁμοσπονδικὸν πολίτευμα συστήνεται ἐκ τῆς ἑνώσεως πολλῶν ἀνεξαρτήτων ἐπικρατειῶν, ὑποκειμένων εἰς μίαν ἀνωτέραν ἀρχὴν ἐκλεγομένην ὑπ’ αὐτῶν. Τοιοῦτο πολίτευμα ἔχουσιν αἱ Ἡνωμέναι ἐπικράτειαι τῆς Βορείου Ἀμερικῆς, καὶ ἡ Ἑλβετία.
194. Πληθυσμος. Ἡ δύναμις πάσης ἐπικρατείας προκύπτει ἐκ τῆς ἀξίας τῶν προϊόντων τῆς τεχνουργικῆς καὶ ἐμπορικῆς βιομηχανίας της, καὶ ἐκ τοῦ πλήθους τῶν κατοίκων τῆς. Εἰς μόνην δὲ τὴν ἔκτασιν δὲν συνίσταται τῶν ἐπικρατειῶν ἡ δύναμις. Πᾶσα ἐπικράτεια, περιέχουσα ἀνὰ 500 — 600 κατοίκους εἰς μίαν τετραγωνικὴν λεῦγαν τῆς ἐκτάσεώς της, λογίζεται ὡς καλῶς κατοικημένη· ὅπου δὲ ἀναλογεῖ ὑπέρτερος ἀριθμὸς τοῦ ἄνω εἰρημένου, ἐκεῖ ὁ πληθυσμός λογίζεται μέγας.
195. Γενικῶς παρετηρήθη, ὅτι εἰς πάντα τόπον, ὅπου ὁ ἀριθμὸς τῶν κατοικούντων ἠδύνατο ν’ αὐξήσῃ χωρίς ἐμπόδιον, ἐδιπλασιάζετο εἰς 25 ἢ 30 ἔτη, καθώς εἰς τὰ ὁμόσπονδα κράτη τῆς Βορείου Ἀμερικῆς· καὶ ὅτι πάλιν διαμένει σχεδὸν ὁ πληθυσμὸς ἀναύξητος, ἢ τοὐλάχιστον ὀλίγον αὐξάνει ἐκεῖ, ὅπου φθάνει εἰς τοιοῦτον βαθμὸν, ὥστε νὰ ἦναι εἰς ἰσοῤῥοπίαν μὲ τοὺς πόρους, τοὺς ὁποίους δύναται ὁ τόπος νὰ προσφέρῃ εἰς τοὺς κατοίκους του. Εἰς Παρίσια ὁ ἀριθμὸς τῶν κατ’ ἔτος γεννωμένων ὑπερβαίνει τὸν τῶν ἀποθνησκόντων κατὰ 1/9 περίπου. Γεννῶνται δὲ πλειότερα ἀρσενικὰ παιδία ἢ θηλυκὰ κατὰ τὴν ὑπάρχουσαν ἀναλογίαν ὡς ἔγγιστα τοῦ 21, πρὸς 20. Ἀλλ’ ἐπειδὴ αἱ ἀῤῥωστίαι, οἱ πόλεμοι, τὰ μακρινὰ ταξείδια, ἀφαιροῦσι πλειοτέρους ἄνδρας ἢ γυναῖκας, ὑπάρχουσιν ὀλίγον τι πλειότεραι αἱ γυναῖκες.
196. Ἡ ἀνθρώπινος ζωὴ φαίνεται ὅτι περιορίζεται εἰς 80 ἢ 90 ἔτη, μολονότι ἔχομεν εἰς παράδειγμα καὶ ἀνθρώπους ζήσαντας 120, 130 καὶ 150 ἔτη. Ἐν γένει ἀπὸ ἀριθμόν τινα παιδίων, γεννωμένων τὴν αὐτὴν ἡμέραν, τὸ ἓν τέταρτον αὐτῶν ἀποθνήσκει τὸ πρῶτον ἔτος, τὸ δὲ ἥμισυ περὶ τὸ εἰκοστόν· εἰς τρόπον ὅτι ὁ μέσος ὄρος τῆς διαρκείας τῆς ἀνθρωπίνης ζωῆς δὲν ὑπερβαίνει τὰ 30 ἔτη.
197. βαθμοι πολιτισμου. Ὡς πρὸς τὸν βαθμὸν δὲ τοῦ πολιτισμοῦ, ἢ ὡς πρὸς τὸν τρόπον τοῦ κοινωνικοῦ βίου, οἱ λαοὶ ἐπονομάζονται διαφόρως. Ἀνίσως δὲν γνωρίζωσι τὴν τέχνην τοῦ γράφειν, ἢ ὅλη αὐτῶν ἡ βιομηχανία συνίσταται εἰς τὸ ὀψάρευμα ἢ τὸ κυνήγιον, λέγονται ἄγριοι· ἂν δὲ, γνωρίζοντες τὴν τέχνην τοῦ γράφειν, δὲν ἔχωσι καὶ ἕν τι ἄθροισμα γνώσεων καὶ φώτων, λέγονται βάρβαροι ἢ ἠμιπολίτευτοι· πολιτισμένοι δὲ, ἂν ἔχωσι τεταγμένας τὰς γνώσεις των εἰς τοιοῦτον τρόπον, ὥστε ἐξ αὐτῶν νὰ συστήνωσιν ἐπιστήμας, ἂν ἔχωσι τελειοποιημένας ὅλας τὰς τέχνας τὰς μηχανικὰς, καὶ ἂν ἐπαγγέλλωνται καὶ τὰς ὡραίας. Ὡς πρὸς τὸν τρόπον δὲ τοῦ ζῆν οἱ λαοὶ λέγονται νομάδες, ἂν ζῶσι περιπλανώμενοι ἀπὸ βοσκὴν, εἰς βοσκὴν, καὶ εἰσὶ δεδομένοι εἰς τὴν κτηνοτροφίαν· γεωργοὶ, ἂν ἐνασχολῶνται εἰς τὴν καλλιέργειαν τῆς Γῆς εἰς τόπους, ὅπου διαμένουσι κατοικοῦντες· ἁλιεῖς ἢ ἰχθυοφάγοι, ἂν καταγίνωνται μόνον εἰς τὸ ὀψάρευμα· τρωγλοδύται, ἂν ζῶσι μέσα εἰς σπήλαια, ἀντὶ νὰ οἰκοδομῶσιν οἰκίας πρὸς χρῆσίν των.
198. Ἡ πολιτικὴ Γεωγραφία στοχάζεται τὰς εἰς τὸ πρόσωπον τῆς Γῆς διαφόρους κοινωνίας, ὄχι μόνον εἰς τὴν παροῦσαν αὐτῶν κατάστασιν, ἀλλὰ καὶ εἰς τὴν παρελθοῦσαν. Ὅθεν διαιρεῖται καὶ αὐτὴ, ὡς ἡ Ἱστορία, εἰς δύο μεγάλα τμήματα διακεκριμμένα· ἤγουν εἰς Γεωγραφίαν ἀρχαίαν (παλαιὰν), ἢ περιγραφὴν τῶν μερῶν τῆς Γῆς τῶν ἐγνωσμένων ὑπὸ τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων καὶ Ῥωμαίων· καὶ εἰς Γεωγραφίαν νεωτέραν ἢ τωρινήν. Ὑπάρχει δὲ καὶ ἄλλη Γεωγραφία ἡ μεταξὺ τῶν δύο ἀνωτέρω, καὶ τοιαύτη εἶναι ἡ τοῦ λεγομένου μεσαιῶνος· ἀλλ’ αὕτη δὲν εἶναι τοιαύτης φύσεως, ὥστε νὰ λάβῃ χώραν εἰς τὴν παροῦσαν ἐπιτομήν.
- ↑ Ἴδε περὶ τούτων τὸ περὶ πολιτειῶν ἠμ. Σύγγρ. Τ. 2 εἰς σελ. 370—371. Ὁ Μ.
Οἱ δὲ πλειότεροι τῶν Ζωολόγων, καὶ μάλιστα ὁ Κυϋιέρος καὶ Λεσσόνος, δὲν παραδέχονται εἰμὴ τρεῖς φυλὰς ἡ τόπους τοῦ ἀνθρωπίνου γένους κυρίους καὶ καθολικούς· εἰς τὸν πρῶτον ἀνάγονται οἱ τῆς καυκασίας φυλῆς ἄνθρωποι ἢ οἱ λευκόχροες· εἰς τὸν δὲ τῆς Μογγολικῆς ἢ κιτρονόχροες· καὶ εἰς τὸν γ′ οἱ μελανόχροες ἢ Αἰθίοπες. (Ἴδε Mœurs usages et costumes de lous les peuples du monde par Auguste Wahlen 1843. Τ. 1. a l’ introduction. Ὁ Μ. - ↑ Αἱ λαλούμεναι καθ’ ὅλην τὴν γῆν γλῶσσαι ἀριθμοῦνται ἐν γένει εἰς δύο χιλ: αἱ δὲ διάλεκτοι αὐτῶν εἰς 5 χιλ: διαιροῦσι δὲ αὐτὰς εἰς πέντε μεγάλας κλάσεις ἐκ τῶν πέντε μερῶν τοῦ κόσμου, δηλ: εἰς γλώσσας τῆς Ἀσίας, Εὐρώπης, Ἀφρικῆς, Ἀμερικῆς καὶ Ὠκεανίας· ἑκάστη δὲ τῶν κλάσεων τούτων ὑποδιαιρεῖται εἰς οἰκογενείας, ἴδε καὶ Εὐτέρπη: Φύλλ. Μ. Ἀπριλ. τοῦ 1849. Ὁ Μ.
- ↑ Τὸ εἶδος τῆς μοναρχίας ταύτης λέγεται συνταγματικὴ μοναρχία ἢ πολιτικὴ βασιλεία. Ὁ Μ.
- ↑ Ἡ προσδιωρισμένη ποσότης αὕτη λέγεται τίμημα. Ἴδε περὶ τούτων τὸ Περὶ Πολιτ. ἠμετ. σύγγ. Ὁ Μ.