Απομνημονεύματα περί του γαλατικού πολέμου/Δ
| ←Βιβλίον Γ΄ | Ἀπομνημονεύματα περὶ τοῦ γαλατικοῦ πολέμου Συγγραφέας: Μεταφραστής: Γρηγόριος Βερναρδάκης Βιβλίον Δ΄ |
Βιβλίον Ε΄→ |
1. Τῷ δ’ ἑπομένῳ χειμῶνι κατὰ τὸ ἔτος τῆς ὑπατείας Γναΐου ΙΙομπηΐου καὶ Μάρκου Κράσσου οἱ Οὐσιπετεῖς Γερμανοὶ καθὼς καὶ οἱ Τέγχθεροι μετὰ μεγάλου πλήθους ἀνδρῶν διέβησαν τὸν Ῥῆνον ὄχι μακρὰν ἀπὸ τῆς θαλάσσης, εἰς ἣν ἐμβάλλει ὁ Ῥῆνος. Αἰτία δὲ τῆς διαβάσεως ἦτο, ὅτι ὑπὸ τῶν Σουήβων ἐπὶ πλεῖστα ἔτη ἐνοχλούμενοι ἐπιέζοντο διὰ πολέμου καὶ ἀπεκωλύοντο τῆς γεωργίας. Τὸ ἔθνος τῶν Σουήβων εἶναι πάνυ μέγιστον καὶ πολεμικώτατον πάντων τῶν Γερμανῶν. Λέγεται ὅτι ἔχουσιν ἑκατὸν φυλάς, ἐξ ὧν κατ’ ἔτος ἐξάγουσιν ἐκ τῆς χώρας ἀνὰ χιλίους ἐνόπλους ἑκάστη πρὸς πόλεμον. Οἱ δὲ λοιποὶ οἱ διαμείναντες οἴκοι ἑαυτοὺς καὶ ἐκείνους τρέφουσι. Οὗτοι πάλιν ἀμοιβαίως τῷ ἑπομένῳ ἔτει εἶναι ἐν τοῖς ὅπλοις, ἐκεῖνοι δὲ ἀπομένουσιν οἴκοι. Οὕτως οὔτε ἡ γεωργία οὔτε ἡ γνώσις καὶ ἄσκησις τοῦ πολέμου διακόπτεται. Οὐδόλως δὲ ὑπάρχουσι παρ’ αὐτοῖς ἰδιωτικοὶ καὶ χωριστοὶ ἀγροί, οὔτε ἐπιτρέπεται, πλεῖον ἑνὸς ἔτους νὰ διαμένωσιν ἐν ἑνὶ τόπῳ καλλιεργείας ἕνεκα. Ὡς δ’ ἐπὶ τὸ πολὺ δὲν ζῶσιν ἐκ σίτου, ἀλλὰ κατὰ τὸ μέγιστον μέρος ἐκ γάλακτος καὶ κρέατος τῶν ἀγελῶν καὶ ὡς τὸ πολὺ διατρίβουσιν ἐν τῇ θήρᾳ· ὅπερ καὶ διὰ τὸ εἶδος τῆς τροφῆς καὶ τὴν καθημερινὴν ἐξάσκησιν καὶ ἐλευθερίαν τοῦ βίου (ἐπειδὴ ἐκ παίδων εἰς οὐδεμίαν πειθαρχίαν καὶ ἀγωγὴν συνειθισμένοι οὐδὲν ποιοῦσι παρὰ τὴν θέλησίν των) καὶ τὴν ῥώμην τρέφει καὶ ἄνδρας ἐξαισίους τὸ μέγεθος ἀπεργάζεται. Καὶ πρὸς τούτοις τοιαύτην σκληραγωγίαν ἀπέκτησαν, ὥστε ἐν τόποις ψυχροτάτοις οὐδὲν ἄλλο ἔνδυμα ἔχουσι πλὴν δερμάτων, δι’ ὧν τὴν μικρότητα μέγα μέρος τοῦ σώματος εἶναι γυμνόν, καὶ λούονται ἐν τοῖς ποταμοῖς.
2. Τοὺς δ’ ἐμπόρους εἰσδέχονται παρ’ ἑαυτοῖς μᾶλλον, ἵνα ἔχωσιν εἰς οὓς νὰ πωλῶσιν ὅσα ἐν τῷ πολέμῳ ἤθελον λάβῃ, ἢ διότι ἐπιθυμοῦσι νὰ εἰσάγηται τι παρ’ ἑαυτοῖς. Προσέτι δὲ καὶ τοὺς ἵππους, οὓς οἱ Γαλάται τὰ μάλιστα ἀγαπῶσι καὶ ἀντὶ πλείστων χρημάτων πορίζονται, οἱ Γερμανοὶ εἰσαγομένους δὲν μεταχειρίζονται, ἀλλὰ τοὺς παρ’ αὐτοῖς γεννωμένους μικροὺς καὶ δυσμόρφους διὰ τῆς καθημερινῆς ἐξασκήσεως ἀπεργάζονται καρτερικοὺς τοῦ μεγίστου πόνου. Ἐν δὲ ταῖς ἱππομαχίαις πολλάκις καταπηδῶσιν ἐκ τῶν ἵππων καὶ πεζοὶ μάχονται, καὶ συνείθισαν τοὺς ἵππους νὰ διαμένωσιν ἐν τῷ αὐτῷ ἴχνει, πρὸς τοὺς ὁποίους, ὅτε εἶναι ἀνάγκη, ταχέως ἀναχωροῦσι· κατὰ δὲ τὰ ἔθιμα αὐτῶν οὐδὲν ἄλλο θεωρεῖται αἰσχρότερον ἢ ῥᾳθυμότερον, ἢ νὰ μεταχειρίζεταί τις ἐφίππια. Ὅθεν καὶ ὀλίγιστοι ὄντες τολμῶσι νὰ προσβάλωσιν ὁσουςδήποτε ἱππεῖς μεταχειριζομένους ἐφίππια. Δὲν ἐπιτρέπουσι δὲ καθόλου οἶνος νὰ εἰσάγηται παρ’ αὑτοῖς, διότι φρονοῦσα ὅτι διὰ τούτου μαλάσσονται καὶ ἐκθηλύνονται οἱ ἄνθρωποι πρὸς τοὺς πόνους.
3. Κοινῇ δὲ θεωροῦσιν ὅτι εἶναι μέγιστος ἔπαινος, ὡς εὐρύτατα ἀπὸ τῆς ἑαυτῶν χώρας νὰ ἐρημῶνται οἱ ἀγροί· διότι διὰ τούτου ἀποδείκνυται, ὅτι πλεῖσται πόλεις δὲν δύνανται νὰ ἀντιστῶσιν εἰς τὴν δύναμιν αὐτῶν. Ὅθεν ἐξ. ἑνὸς μὲν μέρους λέγεται ὅτι μένει ἔρημος ἡ χώρα τετρακισχίλια περίπου καὶ ὀκτακόσια στάδια ἀπὸ τῶν Σουήβων. Πρὸς δὲ τὸ ἕτερον μέρος προσεγγίζουσιν οἱ Οὔβιοι, ὧν ἡ πόλις ὑπῆρξέ ποτε μεγάλη καὶ ἀνθηρά, κατὰ τὴν ἔννοιαν τῶν Γερμανῶν, καὶ εἶναι ὀλίγον ἡμερώτεροι τῶν λοιπῶν ὁμοεθνῶν, διότι οἰκοῦσι παρὰ τὸν Ῥῆνον, καὶ πολὺ συχνάζουσι πρὸς αὐτοὺς ἔμποροι, καὶ αὐτοὶ δέ, ἐπειδὴ εἶναι πλησίον, εἶναι συνειθισμένοι εἰς τὰ Γαλατικὰ ἤθη. Καίτοι δὲ οἱ Σουῆβοι διὰ πολλῶν πολλάκις ἀποπειραθέντες πολέμων δὲν ἡδυνήθησαν νὰ ἐξελάσωσιν αὐτοὺς τῆς χώρας διὰ τὸ μέγεθος καὶ τὴν δύναμιν τῆς πόλεως, ὅμως ἔκαμαν αὐτοὺς φόρου ὑποτελεῖς καὶ πολλῷ ταπεινοτέρους καὶ ἀσθενεστέρους κατέστησαν.
4. Ἐν τῇ αὐτῇ καταστάσει ἦσαν οἱ Οὐσιπετεῖς καὶ οἱ Τέγχθεροι, ὧν ἀνωτέρω ἐμνημονεύσαμεν, οἵτινες ἐπὶ πλεῖστα ἔτη ἀντέστησαν πρὸς τὴν δύναμιν τῶν Σουήβων· ἐπὶ τέλους ὅμως ἐξωσθέντες τῶν ἀγρῶν καὶ εἰς πολλοὺς τόπους τῆς Γερμανίας ἐπὶ τριετίαν περιπλανηθέντες ἔφθασαν πρὸς τὸν Ῥῆνον ταύτας τὰς χώρας ᾤκουν οἱ Μενάπιοι καὶ ἐν ἑκατέρᾳ ὄχθῃ τοῦ ποταμοῦ εἶχον ἀγρούς, οἰκοδομήματα καὶ κώμας, ἀλλ’ ἐκ τῆς ἐπελεύσεως τοσούτου πλήθους καταπλαγέντες μετῴκησαν ἐκ τῶν οἰκοδομήματων, τὰ ὁποῖα εἶχον πέραν τοῦ ποταμοῦ, καὶ καταστήσαντες φρουρὰς ἐπὶ τάδε τοῦ Ῥήνου ἀπεκώλυον τοὺς Γερμανοὺς νὰ διαβῶσι. Ἐκεῖνοι δὲ πάντων ἀποπειραθέντες, ἐπειδὴ οὔτε διὰ τῆς βίας ἠδύναντο νὰ προχωρήσωσι διὰ τὴν ἀπορίαν τῶν νεῶν, οὔτε λάθρα νὰ διαβῶσι διὰ τὰς φυλακὰς τῶν Μεναπίων προσεποιήθησαν ὅτι ἐπανέρχονται πρὸς τὰς κατοικίας αὑτῶν καὶ τὰς χώρας, καὶ ὁδὸν τριῶν ἡμερῶν προχωρήσαντες εἰς τὰ ὀπίσω ἐπανῆλθον, καὶ ἐν μιᾷ νυκτὶ διανύσαντες διὰ τοῦ ἱππικοῦ πᾶσαν ταύτην τὴν ὁδὸν προσέβαλον τοὺς Μεναπίους ἀγνοοῦντας καὶ ἀπροσδοκήτους, οἵτινες διὰ τῶν κατασκόπων πληροφορηθέντες περὶ τῆς ἀποχωρήσεως τῶν Γερμανῶν ἄνευ φόβου ἐπανεχώρησαν πέραν τοῦ Ῥήνου εἰς τὰς κώμας των. Φονεύσαντες δὲ αὐτοὺς καὶ καταλαβόντες τὰς ναῦς αὐτῶν, πρὶν ἢ μάθῃ τι ἡ μερὶς τῶν Μεναπίων, ἥτις ἦτο ἐπὶ τάδε τοῦ Ῥήνου, διέβησαν τὸν ποταμὸν καὶ πάντα τὰ οἰκοδομήματα αὐτῶν καταλαβόντες κατὰ τὸ ἐπίλοιπον μέρος τοῦ χειμῶνος ἐτράφησαν διὰ τῶν ἀποταμιευμάτων αὐτῶν.
5. Ταῦτα μαθὼν ὁ Καῖσαρ καὶ φοβούμενος τὴν ἀστασίαν τῶν Γαλατῶν, διότι εἶναι εὐκίνητοι περὶ τὰ βουλεύματα καὶ ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον νεωτερίζουσι, ἐνόμισεν ὅτι οὐδὲν πρέπει νὰ ἐμπιστευθῇ εἰς αὐτούς. Διότι ἴδιον τῆς Γαλατικῆς συνηθείας εἶναι τοῦτο, καὶ τοὺς ὁδοιπόρους νὰ ἀναγκάζωσι καὶ ἄκοντας νὰ ἵστανται, καὶ νὰ ἐξετάζωσι, τί ἕκαστος αὐτῶν περὶ ἑκάστου πράγματος ἤκουσεν ἢ ἔμαθε, καὶ τοὺς ἐμπόρους νὰ περικυκλοῖ ὁ ὄχλος ἐν ταῖς πόλεσι καὶ νὰ ἀναγκάζωσι νὰ ἐξαγγέλλωσιν, ἐκ τίνων χωρῶν ἔρχονται καὶ τίνα πράγματα ἐκεῖ ἔμαθον. Ὑπὸ δὲ τούτων τῶν πραγμάτων καὶ τῶν λόγων παρακινούμενοι πολλάκις περὶ τῶν σπουδαιοτάτων βουλεύονται, δι’ ὃ εἶναι ἀνάγκη εὐθὺς νὰ μετανοῶσι, ἐπειδὴ ὑπηρετοῦσιν εἰς ἀβεβαίους φήμας καὶ οἱ πλεῖστοι κατὰ τὴν ἐπιθυμίαν αὐτῶν πεπλασμένα ἀποκρίνονται.
6. Τὴν συνήθειαν ταύτην γνοὺς ὁ Καῖσαρ, ἵνα μὴ ἐμπέσῃ εἰς δυσχερέστερον πόλεμον, ταχύτερον ἢ ὅπως συνείθιζε ἀπέρχεται πρὸς τὸν στρατόν. Ἐνταῦθα δὲ ἐλθὼν, ἐκεῖνα, τὰ ὁποῖα εἶχεν ὑποπτεύσῃ ὅτι ἤθελον γείνῃ, γενόμενα ἔμαθεν: ὅτι πρεσβεῖαι ἐπέμφθησαν ὑπό τινων πόλεων πρὸς τοὺς Γερμανοὺς καὶ προσεκλήθησαν νὰ ἀποχωρήσωσιν ἀπὸ τοῦ Ῥήνου, καὶ θέλουσι παρασκευασθῇ ὅσα ἤθελον ἀπαιτήσῃ. Ἐκ ταύτης τῆς ἐλπίδος ἀναπεισθέντες οἱ Γερμανοὶ εὐρύτερον περιεφέροντο καὶ ἔφθασαν εἰς τὴν χώραν τῶν Ἐβουρόνων καὶ τῶν Κονδρούσων, οἵτινες εἶναι ὑποτελεῖς τῶν Τρηουΐρων. Ὁ Καῖσαρ λοιπὸν συγκαλέσας τοὺς προκρίτους τῆς Γαλατίας ἐνόμισεν ὅτι πρέπει νὰ ἀποκρύψῃ ὅσα εἶχε μάθῃ, παρηγορήσας δὲ καὶ ἐνθαῤῥύνας αὐτοὺς καὶ ἐπιτάξας ἱππικὸν ἀπεφάσισε νὰ πολεμήσῃ πρὸς τοὺς Γερμανούς.
7. Φροντίσας δὲ περὶ σίτου καὶ ἐκλέξας ἱππεῖς ἤρξατο νὰ πορεύηται πρὸς ἐκείνους τοὺς τόπους, ἐν οἷς ἤκουεν ὅτι ἦσαν οἱ Γερμανοί. Ἐν ᾧ δ’ ἀπεῖχεν ἀπ' αὐτῶν ὀλίγων ἡμερῶν ὁδόν, ἦλθον πρέσβεις παρ’ αὐτῶν, οἵτινες εἶπον τὰ ἑξῆς: Οἱ Γερμανοὶ οὔτε πρότεροι ἐπιφέρουσι πόλεμον κατὰ τοῦ δήμου τῶν Ῥωμαίων, οὔτε ὅμως ἀρνοὺνται, ἂν ἤθελον προσβληθῇ, νὰ ἀποκρούσωσι διὰ τῶν ὅπλων τὴν προσβολήν, διότι συνήθεια τῶν Γερμανῶν εἶναι παρὰ τῶν προγόνων παραδεδομένη, κατὰ τῶν ἐπιφερόντων πόλεμον νὰ ἀνθίστανται καὶ νὰ μὴ καθικετεύωσιν αὐτούς. Τοσοῦτον ὅμως λέγουσιν, ὅτι ἦλθον ἄκοντες, ἐξωσθέντες ἐκ τῆς πατρίδος των· ἐὰν δὲ οἱ Ῥωμαῖοι θέλωσι τὴν φιλίαν αὐτῶν, δύνανται νὰ ἦναι χρήσιμοι εἰς αὐτοὺς φίλοι· ὅθεν εἴτε ἀγροὺς εἰς αὐτοὺς ἂς ἀπονείμῃ, εἴτε ἂς ἀφήσῃ νὰ κατέχωσιν ἐκείνους, οὓς διὰ τῶν ὅπλων κατέλαβον· εἰς μόνους τοὺς Σουήβους ὑποχωροῦσι, πρὸς οὓς οὐδὲ οἱ ἀθάνατοι θεοὶ δύνανται νὰ ἦναι ἰσόπαλοι· ἄλλος δὲ οὐδεὶς ὑπάρχει ἐπὶ τῆς γῆς τοὐλάχιστον, τὸν ὁποῖον δὲν δύνανται νὰ νικήσωσι.
8. Πρὸς ταῦτα ἀπεκρίνατο ὁ Καῖσαρ τὰ δόξαντα αὐτῷ· ἀλλὰ τὸ τέλος τοῦ λόγου ἦτο: Οὐδεμίαν φιλίαν δύναται νὰ ἔχῃ πρὸς αὐτούς, ἐὰν διαμένωσιν ἐν τῇ Γαλατία· δὲν εἶναι δὲ καὶ εὔλογον, οἱ μὴ δυνηθέντες νὰ διαφυλάξωσι τὴν χώραν αὑτῶν ἀλλοτρίαν νὰ καταλαμβάνωσι· προσέτι δὲ, οὐδόλως ὑπάρχουσι κενοὶ ἀγροὶ ἐν τῇ Γαλατία, οἵτινες εἶναι δυνατὸν νὰ δοθῶσιν εἰς τοσοῦτο μάλιστα πλῆθος ἄνευ τινὸς βλάβης· ἀλλ’ ἐπιτρέπεται, ἐὰν θέλωσι, νὰ κατοικισθῶσιν ἐν τῇ χώρᾳ τῶν Οὐβίων, ὧν πρέσβεις εἶναι παρ’ αὐτῷ καὶ παραπόνοῦνται περὶ τῶν ἀδικιῶν τῶν Σουήβων καὶ ζητοῦσι βοήθειαν παρ’ αὐτοῦ· τοῦτο θέλει ἐπιτάξῃ εἰς τοὺς Οὐβίους.
9. Οἱ πρέσβεις εἶπον ὅτι θέλουσι νὰ ἀναγγείλωσι ταῦτα εἰς τοὺς ἑαυτῶν καὶ περὶ τούτου σκεφθέντες μετὰ τρεῖς ἡμέρας θὰ ἐπανέλθωσι πρὸς τὸν Καίσαρα· ἐν τοσούτῳ δὲ παρεκάλεσαν αὐτόν, νὰ μὴ μεταστρατοπεδεύσῃ ἐγγύτερον. Ἀλλ’ ὁ Καῖσαρ εἶπεν, ὅτι οὐδὲ τοῦτο δύναται νὰ παραχωρήσῃ εἰς αὐτούς. Διότι εἶχε μάθῃ, ὅτι πρό τινων ἡμερῶν μέγα μέρος τοῦ ἱππικοῦ ἐπέμφθη χάριν λείας καὶ ἐπισιτισμοῦ πέραν τοῦ Μόσου πρὸς τοὺς Ἀμφιβαρίτους· ἔκρινε λοιπόν, ὅτι περιμένονται οὗτοι οἱ ἱππεῖς καὶ τούτου ἕνεκα παρεμβάλλεται χρόνος.
10. Ὁ Μόσης ῥέει ἐκ τοῦ ὄρους Οὐογέσου, ὅπερ εἶναι ἐν τῇ χώρᾳ τῶν Λιγγόνων, καὶ προλαβὼν μέρος τι ἐκ τοῦ Ῥήνου, ὅπερ καλεῖται Βάκαλος, ἀποτελεῖ τὴν νῆσον τῶν Βαταβῶν, καὶ ὄχι πλέον ἀπὸ τοῦ Ῥήνου ἑξακοσίων τεσσαράκοντα σταδίων ἐμβάλλει εἰς τὸν Ὠκεανόν. Ὁ δὲ Ῥῆνος πηγάζει ἐκ τῶν Λεποντίων, τῶν κατοικούντων τὰς Ἄλπεις καὶ ἐπὶ μακρὸν διάστημα φέρεται ὁρμητικὸς διὰ τῆς χώρας τῶν Ναντουάτων, τῶν Ἑλουητίων, τῶν Σηκουανῶν, τῶν Μεδιοματρικῶν, τῶν Τριβόκχων καὶ τῶν Τρηουΐρων, καί, ὅπου πλησιάζει εἰς τὸν Ὠκεανόν, ἀποῤῥέει κατὰ πλείονας διευθύνσεις, πολλὰς καὶ ὑπερμεγέθεις νήσους ἀποτελέσας, ὧν μέγα μέρος κατοικεῖται ὑπὸ ἀγρίων καὶ βαρβάρων ἐθνῶν (ἐξ ὧν ὑπάρχουσι τινες, οἵτινες νομίζονται ὅτι ζῶσι δι’ ἰχθύων καὶ ὠῶν πτηνῶν), καὶ διὰ πολλῶν στομίων ἐμβάλλει εἰς τὸν Ὠκεανόν.
11. Ἐν ᾧ δὲ ὁ Καῖσαρ δὲν ἀπεῖχε τοῦ ἐχθροῦ πλέον τῶν ἐνενήκοντα ἓξ σταδίων, ὡς ὡρίσθη, ἐπανέρχονται πρὸς αὐτὸν οἱ πρέσβεις· ἐντυχόντες δ’ αὐτῷ καθ’ ὁδὸν σφόδρα ἱκέτευον, νὰ μὴ προχωρήσῃ περαιτέρω. Ἀλλ’ ἀφ’ οὗ δὲν ἔτυχον τούτου, ἐξῃτοῦντο νὰ παραγγείλῃ εἰς τοὺς ἱππεῖς τοὺς προηγουμένους τοῦ στρατοῦ καὶ νὰ ἀποκωλύσῃ αὐτοὺς τῆς μάχης, καὶ νὰ δώσῃ εἰς αὐτοὺς τὴν ἄδειαν νὰ πέμψωσι πρέσβεις πρὸς τοὺς Οὐβίους· ἐὰν δὲ οἱ πρόκριτοι καὶ ἡ γερουσία αὐτῶν δι’ ὅρκου ἤθελον δώσῃ ἀσφάλειαν, ἐδήλουν ὅτι θὰ παραδεχθῶσι τὴν πρότασιν, ἣν προετίθει ὁ Καῖσαρ· πρὸς δ’ ἐπιτέλεσιν τούτων ἂς δώσῃ εἰς αὐτοὺς τριῶν ἡμερῶν χρόνον. Ὁ δὲ Καῖσαρ ἔκρινεν ὅτι πάντα ταῦτα εἰς ταὐτὸ ἐκεῖνο ἔτεινον, ὅπως παρεμβληθέντος τριῶν ἡμερῶν χρόνου οἱ ἀπόντες ἱππεῖς αὐτῶν ἐπανέλθωσι· ἀλλ’ ὅμως εἶπεν, ὅτι κατὰ ταύτην τὴν ἡμέραν δὲν θέλει προχωρήσῃ πλέον τῶν τριάκοντα δύο σταδίων ὑδρεύσεως ἕνεκα· τῇ δ’ ὑστεραίᾳ ἂς συνέλθωσιν ἐνταῦθα ὅσον τὸ δυνατὸν πολυάριθμοι ἵνα ἀποφασίσῃ περὶ τῶν ἀπαιτήσεων αὐτῶν. Ἐν τοσούτῳ δὲ πέμπει πρὸς τοὺς ἱππάρχους, οἵτινες μεθ’ ἅπαντος τοῦ ἱππικοῦ προηγοῦντο, ἀνθρώπους, ἵνα ἀναγγείλωσι, νὰ μὴ προσβάλωσι τοὺς ἐχθροὺς καί, ἐὰν αὐτοὶ προσβληθῶσι, νὰ ὑπομείνωσι, μέχρις ὅτου αὐτὸς μετὰ τοῦ στρατοῦ προσέλθῃ ἐγγύτερον.
12. Ἀλλ’ οἱ ἐχθροὶ εὐθὺς ὡς παρετήρησαν τοὺς ἡμετέρους ἱππεῖς, οἵτινες ἦσαν πεντακισχίλιοι τὸν ἀριθμόν, καίτοι αὐτοὶ δὲν εἶχον πλέον τῶν ὀκτακοσίων ἱππέων, διότι ἐκεῖνοι, οἵτινες χάριν ἐπισιτισμοῦ εἶχον ἀπέλθῃ πέραν τοῦ Μόσου, δὲν ἐπανῆλθον ἀκόμη, ἐπιπεσόντες ταχέως κατετάραξαν τοὺς ἡμετέρους οὐδὲν φοβουμένους, διότι οἱ πρέσβεις ἐκείνων ὀλίγῳ πρότερον ἀνεχώρησαν ἀπὸ τοῦ Καίσαρος καὶ ἐζήτησαν ἀνακωχὴν κατὰ τὴν ἡμέραν ταύτην· ἀνθισταμένων δὲ πάλιν τῶν ἡμετέρων, κατὰ τὴν συνήθειαν αὐτῶν κατεπήδησαν κατὰ γῆς, καὶ κάτωθεν διατρυπήσαντες τοὺς ἵππους καὶ πλείστους ἐκ τῶν ἡμετέρων καταβαλόντες ἔτρεψαν τοὺς λοιποὺς εἰς φυγὴν, καὶ οὕτω καταπεπληγμένους ἐδίωξαν, ὥστε δὲν κατέπαυσαν πρότερον τὴν φυγήν, ἢ ἀφ’ οὗ ἔφθασαν εἰς τὴν ὄψιν τοῦ ἡμετέρου στρατοῦ. Ἐν τῇ μάχῃ ταύτη φονεύονται ἐκ τῶν ἡμετέρων ἑβδομήκοντα τέσσαρες, ἐν οἷς ἀνὴρ ἀνδρειότατος, ὁ Πείσων Ἀκουῖτανός, ἐξ ἐπιφανεστάτου γένους καταγόμενος, οὗ ὁ πάππος ἐγένετο βασιλεὺς ἐν τῇ πατρίδι αὐτοῦ έπικληθεὶς φίλος ὑπὸ τῆς ἡμετέρας γερουσίας. Οὗτος ἐν ᾧ ἔφερε βοήθειαν εἰς τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ περικυκλωμένον ὑπὸ τῶν ἐχθρῶν, ἐκεῖνον μὲν ἔσωσεν ἐκ τοῦ κινδύνου, αὐτὸς δὲ καταπεσὼν ἀπὸ τοῦ τετρωμένου ἵππου, ἐφ’ ὅσον μὲν ἠδυνήθη, γενναιότατα ἀντέστη· ἀφ’ οὗ δὲ περικυκλωθεὶς ἔπεσεν ὑπὸ τῶν πολλῶν τραυμάτων, καὶ τοῦτο παρετήρησε μακρόθεν ὁ ἀδελφός, ὅστις εἶχεν ἤδη ἐκχωρήσῃ τῆς μάχης, ἐπελάσας τὸν ἵππον προέβαλεν ἑαυτὸν εἰς τοὺς ἐχθροὺς καὶ οὕτως ἐφονεύθη.
13. Μετὰ τὴν μάχην ταύτην ὁ Καῖσαρ ἐνόμιζεν ἤδη ἀναγκαῖον μήτε τοὺς πρέσβεις νὰ ἀκούσῃ μήτε προτάσεις νὰ δεχθῇ παρ’ ἐκείνων, οἵτινες διὰ δόλου καὶ ἐξ ἐπιβουλῆς εἰρήνην ζητήσαντες ἄνευ ἀφορμῆς ἐπήνεγκον πόλεμον, νὰ περιμένῃ δὲ, μέχρις ὄτου αὐξηθῶσιν αἱ δυνάμεις τῶν ἐχθρῶν καὶ έπανἐλθη τὸ ἱππικὸν, ἔκρινεν ἴδιον μεγίστης ἀφροσύνης, καὶ γινώσκων τὴν ἀστασίαν τῶν Γάλλων κατενόει ὁπόσον ἤδη ἀξίωμα ἤθελον ἀποκτήσῃ παρ’ αὐτοῖς οἱ ἐχθροὶ διὰ μιᾶς μάχης· ἐνόμιζε λοιπὸν ἀναγκαῖον νὰ μὴ δώσῃ δι’ ὅλου καιρὸν εἰς νέα βουλεύματα. Τούτων δὲ ὁρισθέντων καὶ ἀνακοινωσαμένου τὴν γνώμην αὐτοῦ εἰς τοὺς ὑπάρχους καὶ τὸν ταμίαν, ἵνα μηδ’ ἐπὶ μίαν ἡμέραν ἀναβάλῃ τὴν μάχην, συνέβη πρᾶγμα ἐπικαιρότατον, ὅτι δηλαδὴ τῇ ὑστεραίᾳ πρωῒ πολυάριθμοι Γερμανοὶ μεταχειρισθέντες τὴν αὐτὴν ἀπιστίαν καὶ ὑπόκρισιν, καὶ προσλαβόντες πάντας τοὺς προκρίτους καὶ πρεσβυτέρους ἦλθον περὶ αὐτὸν εἰς τὸ στρατόπεδον, ἅμα μέν, ὡς ἐλέγετο, ἵνα ἀπολογηθῶσι, ὅτι ἐναντίον τῆς συνθήκης καὶ τῆς ἰδίας αὐτῶν αἰτήσεως συνῆψαν τῇ προτεραίᾳ μάχην, ἅμα δέ, ἵνα, ἐὰν δυνηθῶσιν, ἐπιτύχωσι δι’ ἁπάτης ἀνακωχήν. Ὁ δὲ Καῖσαρ χαρεὶς, διότι οὗτοι ὑπὸ τῆς τύχης προσηνέχθησαν αὑτῷ, διέταξεν, ἐκείνους μὲν νὰ κατάσχωσιν, αὐτὸς δὲ πάσας τὰς δυνάμεις ἐκ του στρατοπέδου ἐξήγαγε, καὶ διέταξε τὸ ἱππικόν, διότι ἐνόμιζεν αὐτὸ πεφοβημένον ἐκ τῆς νεωστὶ μάχης, νὰ ἀκολουθῇ ὄπισθεν τοῦ πεζικοῦ.
14. Εἰς τρεῖς δὲ τάξεις παρατάξας τὸν στρατὸν καὶ ταχέως διανύσας ὁδὸν ἐξήκοντα τεσσάρων σταδίων ἔφθασεν εἰς τὸ στρατόπεδον τῶν ἐχθρῶν, πρὶν ἢ οἱ Γερμανοὶ δυνηθῶσι νὰ ἐννοήσωσι τί συνέβαινε. Οὗτοι δὲ κατὰ πάντα αἰφνιδίως καταπλαγέντες καὶ ἐκ τῆς ταχύτητος τῆς ἡμετέρας ἐπελεύσεως καὶ ἐκ τῆς ἀπουσίας τῶν οἰκείων, καὶ μὴ λαβόντες καιρὸν μήτε νὰ σκεφθῶσι μήτε νὰ λάβωσι τὰ ὅπλα, διαταράττονται ἀγνοοῦντες τί νὰ προτιμήσωσι, τὰς δυνάμεις κατέναντι τοῦ εχθροῦ νὰ ἐξαγάγωσι, ἢ νὰ ἀμύνωσι τὸ στρατόπεδον, ἢ ἐν τῇ φυγῇ νὰ ζητήσωσι σωτηρίαν. Ἐν ᾧ δὲ ὁ φόβος αὐτῶν ἐδηλοῦτο ἐκ τοῦ θορύβου καὶ τῆς διαδρομῆς, οἱ ἡμέτεροι στρατιῶται παροξυνθέντες διὰ τὴν ἀπιστίαν τῆς προτεραίας εἰσώρμησαν εἰς τὸ στρατόπεδον. Ἐν τούτῳ δὲ τῷ τόπῳ ὅσοι μὲν ἡδυνήθησαν ταχέως νὰ λάβωσι τὰ ὅπλα ἀντέστησαν ἐπ’ ὀλίγον πρὸς τοὺς ἡμετέρους καὶ συνῆψαν μάχην μεταξὺ τῶν ἁμαξῶν καὶ τῶν ἀποσκευῶν· ἀλλὰ τὸ ἐπίλοιπον πλῆθος τῶν παίδων καὶ τῶν γυναικῶν (διότι πανδημεὶ ἐξῆλθον οἴκοθεν καὶ διέβησαν τὸν Ῥῆνον) ἤρξατο ἀτάκτως νὰ φεύγῃ· πρὸς καταδίωξιν δὲ αὐτῶν ὁ Καῖσαρ ἔπεμψε τὸ ἱππικόν.
15. Οἱ δὲ Γερμανοὶ ὄπισθεν κραυγὴν ἀκούσαντες, ἐπειδὴ ἔβλεπον τοὺς ἑαυτῶν φονευομένους, ἀποῤῥιψαντες τὰ ὅπλα καὶ καταλιπόντες τὰς στρατιωτικὰς σημαίας ἐῤῥίφθησαν ἔξω τοῦ στρατοπέδου καὶ ἀφ’ οὐ ἔφθασαν εἰς τὰς συμβολὰς τοῦ Μόσου καὶ Ῥήνου, ἀπελπισθέντες περὶ τῆς περαιτέρω φυγῆς, ἀφ’ οὗ πολλοὶ ἐξ αὐτῶν ἐφονεύθησαν, οἱ λοιποὶ ἔπεσαν εἰς τὸν ποταμὸν καὶ ἐνταῦθα ὑπὸ τοῦ φόβου, τοῦ καμάτου καὶ τῆς βίας τοῦ ποταμοῦ καταπιεζόμενοι ἀπώλοντο. Οἱ δὲ Ῥωμαῖοι πάντες μέχρις ἑνὸς σῶοι ἐκτὸς πάνυ ὀλίγων τετρωμένων ἐπανῆλθον εἰς τὸ στρατόπεδον μετὰ τὸν φόβον τηλικούτου πολέμου, διότι οἱ ἐχθροὶ ἐγένοντο εἰς τετρακοσίας τριάκοντα χιλιάδας τὸν ἀριθμόν. Ὁ δὲ Καῖσαρ εἰς ἐκείνους, οὓς κατέσχον ἐν τῷ στρατοπέδῳ, ἔδωκε τὴν ἄδειαν νὰ ἀναχωρήσωσιν. Αλλ’ ἐκεῖνοι φοβούμενοι τὰς τιμωρίας καὶ τὰς βασάνους τῶν Γαλατῶν, ὧν τοὺς ἀγροὺς εἶχον ἐρημώσῃ, εἶπον ὅτι θέλουσι νὰ μείνωσι παρ’ αὐτῷ. Εἰς τούτους παρεχώρησεν ὁ Καῖσαρ τὴν ἐλευθερίαν.
16. Μετὰ τὸ τέλος τοῦ Γερμανικοῦ πολέμου ὁ Καῖσαρ διὰ πολλὰς αἰτίας ἔκρινεν ἀναγκαῖον νὰ διαβῇ τὴν Ῥῆνον· τούτων δὲ εὐλογωτάτη ἦτο, ὅτι βλέπων τοὺς Γερμανοὺς οὕτως εὐκόλως ἀναπειθομένους νὰ διαβαίνωσιν εἰς τὴν Γαλατίαν, ἠθέλησε, καὶ αὐτοὶ νὰ φοβῶνται περὶ τῶν ἰδίων πραγμάτων, ἂν κατενόουν ὅτι καὶ τοῦ δήμου τῶν Ῥωμαίων ὁ στρατὸς καὶ δύναται καὶ τολμᾷ νὰ διαβῇ τὸν Ῥῆνον. Πρὸς τούτοις δὲ ἐκεῖνο τὸ μέρος τοῦ ἱππικοῦ τῶν Οὐσιπετῶν καὶ Τεγχθέρων, ὅπερ ἀνωτέρω ἐμνημόνευσα ὅτι χάριν λείας καὶ ἐπισιτισμοῦ διέβη τὸν Μόσην καὶ δὲν μετέσχε τῆς μάχης, μετὰ τὴν φυγὴν τῶν οἰκείων ἀνεχώρησε πέραν τοῦ Ῥήνου εἰς τὴν χώραν τῶν Συγάμβρων καὶ συνηνώθη μετ’ ἐκείνων. ᾿Αφ’ οὗ δὲ ὁ Καῖσαρ ἔπεμψεν ἀγγέλους πρὸς αὐτούς, ἵνα ἀπαιτήσωσι, νὰ παραδώσωσιν εἰς αὑτὸν τοὺς ἐπενεγκόντας πόλεμον καθ᾿ ἑαυτοῦ καὶ τῆς Γαλατίας, ἀπεκρίναντο: Ὅριον τῆς ἐπικρατείας τοῦ δήμου τῶν Ῥωμαίων εἶναι ὁ Ῥῆνος· ἐὰν νομίζῃ ἄδικον αὑτοῦ ἄκοντος, οἱ Γερμανοὶ νὰ διαβαίνωσιν εἰς τὴν Γαλατίαν, διατί ἀπαιτεῖ, νὰ ἀνήκῃ τι πέραν τοῦ Ῥήνου εἰς τὴν ἀρχὴν καὶ ἐξουσίαν αὑτοῦ; Οἱ δὲ Οὔβιοι, οἵτινες μόνοι τῶν πέραν τοῦ Ῥήνου οἰκούντων ἐπέμψαν πρέσβεις πρὸς τὸν Καίσαρα, συνωμολόγησαν φιλίαν καὶ ἔδωκαν ὁμήρους, σφόδρα ἐδέοντο, νὰ βοηθήσῃ αὐτούς, διότι μεγάλως ἐπιέζοντο ὑπὸ τῶν Σουήβων· ἐὰν δὲ διὰ τὰ πράγματα τῆς πολιτείας κωλύεται νὰ πράξῃ τοῦτο, μόνον πέραν τοῦ Ῥήνου ἂς διαβιβάσῃ τὸν στρατόν: τοῦτο θὰ ἀρκέσῃ εἰς αὐτοὺς πρὸς τὴν βοήθειαν (τοῦ παρόντος) καὶ τὴν ἐλπίδα τοῦ μέλλοντος χρόνου. Τοσοῦτον δὲ εἶναι τὸ ὄνομα καὶ ἡ φήμη τοῦ στρατοῦ αὐτοῦ μετὰ τὴν ἦτταν τοῦ Ἀριοβίστου καὶ τὴν τελευταίαν μάχην, ὥστε διὰ τῆς φήμης μόνον καὶ τῆς φιλίας τοῦ δήμου τῶν Ῥωμαίων δύνανται νὰ ἦναι ἀσφαλεῖς. Ὑπισχνοῦντο δὲ μέγα πλῆθος νεῶν πρὸς διαβίβασιν τοῦ στρατοῦ.
17. Ὁ Καῖσαρ λοιπὸν διὰ τὰς αἰτίας, ἃς ἐμνημόνευσα, ἀπεφάσισε νὰ διαβῇ τὸν Ῥῆνον· ἀλλὰ διὰ πλοίων νὰ διαβῇ αὐτὸν οὔτε ἱκανῶς ἀσφαλὲς ἐνόμιζεν, οὔτε ἔκρινεν ἄξιον ἑαυτοῦ καὶ τοῦ δήμου τῶν Ῥωμαίων. Ὅθεν, εἰ καὶ κατεφαίνετο ἡ μεγίστη δυσκολία τῆς κατασκευῆς γεφύρας διὰ τὸ πλάτος, τὴν ὁρμητικότητα καὶ τὸ βάθος τοῦ ποταμοῦ, ὅμως ἐνόμιζεν ὅτι ἢ τοῦτο νὰ ἐπιχειρήσῃ πρέπει ἢ ἄλλως νὰ μὴ διαβιβάσῃ τὸν στρατόν. Κατεσκεύασε λοιπὸν τὴν γέφυραν κατὰ τὸν ἑξῆς τρόπον. Ἀνὰ δύο σκόλοπας τριημιποδιαίους, μικρὸν κάτωθεν ἀπωξυσμένους, συμμέτρους πρὸς τὸ βάθος τοῦ ποταμοῦ, ἐν ἀποστάσει δύο ποδῶν συνήρμοζε πρὸς ἀλλήλους. Τούτους διὰ μηχανῶν ἐμβαλὼν εἰς τὸν ποταμὸν κατέπηξε καὶ διὰ μοχλῶν κατήγαγε, ὄχι κατὰ τὸν τρόπον τοῦ καταπῆγος ὀρθῶς κατὰ κάθετον, ἀλλὰ πρανῶς καὶ ἐπικλινῶς, ἵνα προνεύωσι κατὰ τὸν ῥοῦν τοῦ ποταμοῦ, ὡσαύτως δὲ ἀπέναντι τούτων ἔστησε δύο κατὰ τὸν αὐτὸν τρόπον συνηρμοσμένους, ἐν ἀποστάσει τεσσαράκοντα ποδῶν, κατὰ τὸ κατώτερον μέρος (τοῦ ποταμοῦ) ἐστραμμένους πρὸς τὴν βίαν καὶ τὴν ἐπιφορὰν τοῦ ῥεύματος. Ἑκάτεροι δὲ οὗτοι διὰ δοκῶν διποδιαίων ἄνωθεν ἐμβληθεισῶν, ὅσον δηλαδὴ διΐστατο ἡ συναρμογὴ τούτων τῶν σκολόπων, διείργοντο κατὰ τὰ ἄκρα διὰ δύο ἑκατέρωθεν περονῶν· τούτων λοιπὸν κεχωρισμένων καὶ κατ’ ἐναντίαν ἀλλήλοις διεύθυνσιν δεδομένων τοσαύτη ἦτο ἡ στερεότης τοῦ ἔργου καὶ τοιαύτη ἡ φύσις τῶν πραγμάτων, ὥστε, ὅσῳ μείζων ἐπεφέρετο ἡ βία τοῦ ὕδατος, τοσούτῳ στενότερον τὰ ἐνδεδεμένα συνείχοντο. Οὗτοι δὲ (οἱ σκόλοπες) συνήπτοντο διὰ δοκῶν κατὰ μῆκος ἐπιτεθειμένων καὶ διὰ καμάκων και πλεγμάτων ἐπεστρώννυντο. Καὶ οὐδὲν ἧττον καὶ πρὸς τὸ κατώτερον μέρος τοῦ ποταμοῦ ἀντηρίδες ἐνεπήγνυντο πλαγίως, ἵνα ἀντὶ κριοῦ ὑποβεβλημέναι καὶ πρὸς ἅπαν τὸ Σελίδα:Περί του Γαλατικού Πολέμου (1871).pdf/108 Σελίδα:Περί του Γαλατικού Πολέμου (1871).pdf/109 Σελίδα:Περί του Γαλατικού Πολέμου (1871).pdf/110 Σελίδα:Περί του Γαλατικού Πολέμου (1871).pdf/111 Σελίδα:Περί του Γαλατικού Πολέμου (1871).pdf/112 Σελίδα:Περί του Γαλατικού Πολέμου (1871).pdf/113 Σελίδα:Περί του Γαλατικού Πολέμου (1871).pdf/114 Σελίδα:Περί του Γαλατικού Πολέμου (1871).pdf/115 Σελίδα:Περί του Γαλατικού Πολέμου (1871).pdf/116 Σελίδα:Περί του Γαλατικού Πολέμου (1871).pdf/117 Σελίδα:Περί του Γαλατικού Πολέμου (1871).pdf/118 Σελίδα:Περί του Γαλατικού Πολέμου (1871).pdf/119