Άσμα εις την δούλην Ελλάδα
| ←ᾨδὴ εἰς Ἰωάννην Καποδίστριαν | Ἡ Βάρβιτος Συγγραφέας: ᾨδὴ εἰς Ἰωάννην Καποδίστριαν |
Ἀναμνήσεις→ |
| Η Βάρβιτος, Αθήνα 1860 |
Καὶ ταῦτα ἃ νέμεσθε νῦν ὑμεῖς, οὔτε τοσαῦτά ἐστιν, ὥστε ὠφέλειαν ἔχειν τινὰ διαρκῇ, οὔτ’ ἀπογνόντας ἄλλο τι πράττειν ἐᾷ, ἀλλ’ ἔστι ταῦτα τὴν ἑκάστου ῥᾳθυμίαν ὑμῶν ἐπαυξάνοντα.
- (Δημοσθ. Ὀλυνθ. Γ'.)
Ἰδοὺ καὶ πάλιν διὰ σὲ, Ἑλλὰς, πατρίς μου φίλη,
Ἀνοίγονται τῆς Μούσης μου τὰ τεθλιμμένα χείλη.
Εἰς σὲ τὰ πάντα χρεωστεῖ, εἰς σὲ τὴν ὕπαρξίν της,
Καὶ πᾶσαν ἡδονὴν αὐτῆς, καὶ πᾶσαν ἔμπνευσίν της.
Εἰς σὲ λοιπὸν οἱ ὕμνοι της, εἰς σὲ τὰ ἄσματά της,
Κ’ εἰς σὲ τὰ δάκρυά της!
Διότι εἶσαι μόνη, φεῦ! ἐπὶ τῆς ὑφηλίου
Ἀξία ὕμνου ἐνταυτῷ καὶ θρήνου αἰωνίου.
Αἰθερογείτων Ὄλυμπε! ποῦ οἱ σταυραετοί σου;
Ποῦ οἱ ἀνδρεῖοι Κλέπται σου, καὶ οἱ Ἁρματωλοί σου;
Ἀφ’ οὗ δὲν λάμπουν ἀστραπαὶ ξιφῶν εἰς τὰς πλευράς σου,
Ἀφ’ οὗ δὲν πίπτουν κεραυνοὶ ἀπὸ τὰς κορυφάς σου,
Ἀφ’ οὗ ὁ Τοῦρκος ἥσυχος σιμά σου διαβαίνων
Ἐπάνω βλέπει χαίνων
Τὸ ὕψος τῆς ὀξείας σου, αἰθρίας σου χιόνος,
Νὰ ἦσαι ἔπαυσας Διὸς τερπικεραύνου θρόνος!
Ἀνάλαβε, ὦ γηραιὲ μονάρχα τῶν ὀρέων,
Τὴν πρώτην σου λαμπρότητα, τὸ κλέος τὸ ἀρχαῖον.
Ἀνάδος ἐκ τῶν σπλάγχνων σου καὶ αὖθις πελωρίους
Θνητοὺς, οἵτινες ἔχουσι τοὺς ὀφθαλμοὺς ἀγρίους,
Τὸ μέτωπον ὑψηρεφὲς, καὶ λάσιον τὸ στῆθος,
Καὶ σιδηροῦν τὸ ἦθος,
Καὶ ἄλλον δὲν γνωρίζουσι θεὸν παρὰ τὸν Ἄρη,
Κ’ ἀρκοῦνται εἰς τὸ εὐγενὲς τοῦ τίτλου, Παλληκάρι!
Φεῦ! φεῦ! ὁ μέγας, ὁ ταχὺς ἐτιθασσεύθη λέων.
Κατέπεσεν ὁ γεραρὸς μονάρχης τῶν ὀρέων.
Αἱ χαῖται πίπτουν χαλαραὶ τῶν ἀνδρικῶν του ὤμων,
Καὶ ὁ θολός του ὀφθαλμὸς δὲν πνέει πλέον τρόμον.
Εὐρεῖαν θέλει ἔκτασιν ὁ ἄνεμος νὰ πνέῃ,
Κ’ ἡ θάλασσα νὰ ῥέῃ·
Ὅταν δὲν ἔχῃ πλέον τι ἡ φλὸξ νὰ ἐπιβόσκῃ,
Συστρέφεται καθ’ ἑαυτῆς, καὶ ἑαυτὴν βιβρώσκει.
Γνωρίζετε τῶν παλαιῶν Περσῶν τὴν καταδίκην;
Τὸν ἄνθρωπον συνέσφιγγον εἰς κεκλεισμένην θήκην,
Καὶ ἄφινον προκύπτουσαν τὴν κεφαλήν του μόνον,
Ὅθεν εἰσήγετο τροφὴ παράγουσα τὸν φόνον.
Ἐκεῖ, ὀρθὸς, ἀκίνητος καὶ μὲ εἰδώλου σχῆμα,
Εἰς τὸ φρικτόν του μνῆμα
Ὁ τάλας ἐναπέθνησκεν ἀγρίως καὶ δυσκόλως,
Εἰς σκώληκας λυόμενος καὶ δυσωδίαν ὅλος.
Ὁ Ρήγας ἐὰν θέλετε νὰ μάθετε ὁποίαν
Ἐννόει τῆς Ἑλλάδος του τὴν Αὐτοκρατορίαν,
Ὦ Ἕλληνες, ἀνοίξατε τὸν παμμεγέθη χάρτην,
Γραφέντα ἀπὸ τὸν σεπτὸν τοῦ ἔθνους πρωτομάρτυν.
Ὁ χάρτης οὗτος ἔγινε πρὸς χρῆσιν ὄχι παίδων,
Ἀλλὰ τῶν στρατοπέδων,
Καὶ εἶναι ἡ συμβολικὴ ἐπιστολὴ τῆς Σπάρτης
Ἣν εἰς τὸ ἔθνος ἔδιδεν ὁ τολμηρὸς ἀντάρτης.
Καὶ ἂν δὲν τὸν παρέδιδον βορὰν εἰς τοὺς τυράννους
Χριστιανοὶ ὠμότεροι ἀπὸ τοὺς Μουσουλμάνους,
Δι’ αἵματος θὰ ἔγραφε καὶ δι’ αἱχμῆς σιδήρου
Ἐπὶ τῆς γῆς τὰ ὅρια τὰ ἐπὶ τοῦ παπύρου,
Οὐχὶ Μωάμεθ ἀπηνὴς, ἀλλότρια ὰρπάζων,
Ἀθώους ἐκβιάζων,
Ἀλλὰ μὲ ξίφος ἱερὸν εἰς τὴν ἐλευθερίαν,
Τὴν προπατορικὴν ἡμῶν ζητῶν κληρονομίαν.
Ὴμεῖς δὲ οὶ ἀνάξιοι διάδοχοι ἐκείνου
Μετὰ καρδίας βλέπομεν καὶ ὀφθαλμοῦ λιθίνου,
Δουλεύονντας καὶ Θεσσαλοὺς καὶ Θρᾷκας κ’ Ἠπειρώτας,
Καὶ Μακεδόνας καὶ πολλοὺς ἐνδόξους Νησιώτας·
Καὶ δὲν ἀνάπτομεν λαμπρὰν τὴν φλόγα τοῦ πολέμου
Ἀπ’ Ὄθρυν ἕως Αἵμου,
Νὰ φύγωσιν οἱ βάρβαροι, νὰ μὴν ὑπάρχῃ ἔτι
Ὁ ἀναχρονισμὸς αὐτὸς εἰς τὰ παρόντα ἔτη.
Τὸ πάλαι μὲ τριάκοντα Ἑλλήνων χιλιάδας
Κατέστρεψε τὰς παμπληθεῖς τοῦ Πέρσου μυριάδας
Ὁ Μακεδὼν Ἀλέξανδρος διὰ τοῦ μόνου θάῤῥους,
Τῆς δόξης ὅτι πολεμεῖ ὁ Ἕλλην τοὺς βαρβάρους.
Ἡ δὲ Ἀσία ἔκπτωτος τοῦ ὄγκου τοῦ πολλοῦ της,
Ἐκ τοῦ χρυσοῦ βηλοῦ της
Κατέβη, καὶ προσάγουσα μ’ εὐλάβειαν τὰ χείλη,
Τὰ κράσπεδα τοῦ Ἕλληνος Μονάρχου κατεφίλει.
Πλὴν τώρα ὅπου στήσωμεν τὸν μαῦρον ὀφθαλμόν μας,
Καὶ ὅπου τοῦ ὁρίζοντος στραφῇ τὸ πρόσωπόν μας,
Ἡ αὖρα ἥτις ἔρχεται μᾶς ψιθυρίζει θρῆνον,
Καὶ ἀπὸ δάκρυα ὑγρὰ ὑπάρχει τῶν Ἑλλήνων.
Παντοῦ δὲ ὅπου ἄνθη μας τὴν γῆν κατακοσμοῦσιν,
Ἐκεῖ περινοστοῦσιν
Ὀθωμανοὶ παρόμοιοι μὲ ἔθνος βρυκολάκων
Ὅσοι τοὺς ζῶντας ἐνοχλοῦν ἀφήσαντες τὸν λάκκον.
Ὤ! ποιός ποτε δέσμιος ἐλεύθερος καλεῖται
Ἐὰν ἡ μία χεὶρ αὐτοῦ ἐλεύθερα κινῆται,
Ἐνῷ τὸ ἄλλο σῶμά του καὶ τὰ λοιπά του μέλη
Ἡ σαρκοφάγος ἄλυσος δεσμεύει καὶ συστέλλει;
Ἢ ποία εἰς τὴν τάλαιναν μητέρα εὐφροσύνη
Ἂν λυτρωθῇ ἐκείνη,
Καὶ περιβλέπῃ κύκλωθεν αὑτῆς τὰ φίλτατά της
Στρεβλούμενα καὶ θνήσκοντα ὑπὸ τὰ ὄμματά της;
Ὦ Θεσσαλία! ἥμισυς αἰὼν συνεπληρώθη
Ἀφοῦ ὁ Ῥήγας σου νεκρός· οἱ δὲ θερμοί του πόθοι
Ἀπλήρωτοι, ἀτέλεστοι! ἡ λύπη σου καὶ ζῶντα
Τὸν ἔθλιβεν, ἡ λύπη σου τὸν θλίβει καὶ θανόντα.
Ἡ δὲ Σκιά του τῆς Στυγὸς ἀκολουθεῖ τὸ κῦμα
Μὲ τεθλιμμένον σχῆμα,
Καὶ κλαίει, καὶ ἀνάπαυσιν δὲν ἔχει ἡ ἀθλία,
Ἐνόσῳ κύπτῃς δουλικὸν αὐχένα, Θεσσαλία!
Ὦ Ἤπειρος, ἐρατεινὴ πατρὶς τῶν Ζωσιμάδων!
Εἰς τῶν βουνῶν σου τὰς πτυχὰς, βουνῶν πολυδειράδων,
Ὅπου πλανᾶται ἀετὸς ἐντὸς νεφῶν ἐσχάτων,
Τὸ Σοῦλι κεῖται, φωλεὰ ἡρώων ἀθανάτων.
Ὦ Σοῦλι, ὡς μετέωρον λαμπρὸν ἠκτινοβόλεις
Εἰς ἐποχὰς ἐξώλεις,
Κ’ εἰς τοὺς τυράννους ἄκουσμα ὑπῆρχες ἀπευκταῖον,
Πλὴν τώρα οὐδ’ ἀκούεσαι ἐὰν ὑπάρχεις πλέον.
Δέξαι καὶ σὺ τῶν φλογερῶν δακρύων μου τὸν φόρον,
Μήτηρ τοῦ πρώτου τῶν σοφῶν καὶ τῶν δορυκτητόρων[1]
Περικλεὴς βασίλισσα ποτὲ τῆς οἰκουμένης,
Μακεδονία, παίγνιον οἰκτρὸν τῆς εἱμαρμένης!
Ἀντὶ τῶν τόσων σου νικῶν, τῶν τόσων σου θριάμβων,
Μετ’ ὀφθαλμῶν ἐκθάμβων,
Σὲ βλέπω τώρα ταπεινὴν, τὴν πάλαι σεβασμίαν,
Τῶν ταπεινῶν θεραπαινῶν τῆς τυραννίας μίαν.
Ὦ Θράκη, τὸν ἡδυεπῆ Ὀρφέα ἡ τεκοῦσα,
Τὰς χώρας σου διέρχεται ἡ θλιβερά μου Μοῦσα,
Ἐκ τῆς ὠλένης πένθιμον τὴν λύραν της κρεμῶσα,
Καὶ ὅλας τοῦ μετώπου της τὰς δάφνας ἀποσπῶσα.
Ἂς σὲ θρηνῇ διὰ παντὸς μετὰ φθογγῆς ἐμμούσου
Ἡ λύρα τοῦ υἱοῦ σου,
Ἡ λύρα ἥτις ἔθελγεν τὰ ἄγρια θηρία,
Ἀλλ’ ὄχι τόσον ἄγρια καθὼς ἡ τυραννία!
Ὦ πόλεις τῆς Ἐλάσσονος Ἀσίας ἑλληνίδες,
Αἰώνιαι Ἀσιανῶν τυράννων παλλακίδες,
Εἰς τοὺς ὡραίους κόλπους σας ὁ τῆς Ἑλλάδος σπόρος
Ῥιφθείς ποτε ἀνέδραμε λαμπρὸς καὶ καρποφόρος.
Ἀλλὰ τοὺς κλῶνας βάρβαρος κατέκοψε πολλάκις
Περσίας ἀκινάκης,
Καὶ τώρα ὁ Ὀθωμανὸς μὲ βέβηλον τὸν πόδα
Ὑβρίζει καὶ καταπατεῖ τ’ ἀμάραντά σας ῥόδα!
Ὦ Σάμος, χεῖρας σὺ ἁβρὰς δὲν φέρεις καὶ ἀμάχους,
Ἀλλ’ Ἄρης κεῖται σιδηροῦς εἰς τοὺς ὑγρούς σου βράχους,
Κ’ εἰς τὴν λαμπράν σου ἔδειξας κατὰ τυράννων πάλην
Ὅτι εἰς μάτην γείτονα δὲν ἔχεις τὴν Μυκάλην.
Διὸ καὶ τὴν γλυκεῖάν σου ἐλευθερίαν εἶδες·
Πλὴν μάταιαι ἐλπίδες!
Ἀπὸ τοὺς φίλους κόλπους της καὶ πάλιν ἀπεσπάσθης,
Κ’ εἰς τῆς Ἀνάγκης τὸν δεινὸν βωμὸν ἐθυσιάσθης!
Ὦ Κρήτη... Ἀλλ’ ἡ Μοῦσά μου δὲν προχωρεῖ, ἐπέχει.
Δακρύων χείμαῤῥος ὑγρὸς τὸ πρόσωπόν της βρέχει.
Λύπης ἐκάλυψεν ἀχλὺς τοὺς θείους ὀφθαλμούς της,
Καὶ ἡ φωνή της πνίγεται ἀπὸ τοὺς στεναγμούς της.
Τὸ πλῆκτρον ἔῤῥιψε χαμαὶ, δὲν τὴν εὐφραίνει πλέον
Τὸ ἆσμα τὸ ὡραῖον,
Ἀλλ’ ἐπὶ τῆς κιθάρας της, ’ποῦ μαύρη σκέπη κρύπτει,
Πένθιμον καὶ βαρυαλγὲς τὸ μέτωπόν της κύπτει.
- ↑ Ἀριστοτέλους καὶ Ἀλεξάνδρου.