171. Ἐπειδὴ τὰ νερὰ δὲν ῥέουσιν, εἰμὴ δ’ ὅ,τι τείνουσι πάντοτε πρὸς τὰ κατώτερα ἢ τὰ πλησιέστερα εἰς τὸ κέντρον τῆς Γῆς μέρη (158), οἱ χαμηλοὶ τόποι εἶναι τὸ δοχεῖον πολλῶν πηγῶν, ἐξ ὧν συνιστᾶται ἓν ῥυάκιον. Πολλὰ ῥυάκια ἑνονόμενα συνιστῶσιν ἓν μικροποτάμιον· πολλὰ μικροπόταμα ἡνωμένα κάμνουσιν ἓν μέγα ῥεῦμα νεροῦ, τὸ ὁποῖον λέγεται ποταμὸς, ὅταν φυλάσσῃ τὸ αὐτὸ ἐπώνυμον, ἕως οὗ νὰ ἑκβῇ εἰς τὴν θάλασσαν. Ὁ τόπος, ὅπου ἑνόνονται δύο μικροπόταμα λέγεται συμβολή. Τὰ δὲ λεγόμενα δεξιὰ, ἢ ἀριστερὰ μέρη, ἢ ὄχθη, ἑνός τινος ποταμοῦ, εἶναι σχετικὰ ὡς πρὸς τὸν καταβαίνοντα αὐτὸν τὸν ποταμὸν ἄνθρωπον, ἢ τὸν ἐστραμμένον πρὸς τὰς ἐκβολάς του. Ἡ ἔκτασις ἢ τὸ ἄθροισμα ὅλων τῶν κατωφερειῶν, ἤτοι τῶν κατωφερῶν μερῶν, ἐξ ὧν καταῤῥέουσι τὰ νερὰ λέγεται κλιτὺς ἢ πλ. κλιτύες (versants)· ὁ δὲ τόπος, ὅπου τὰ καταῤῥέοντα νερὰ ἑνόνονται εἰς ἕνα ποταμὸν ἢ εἰς ἓν μικροπόταμον, ὀνομάζεται Λεκάνη ἢ Λεκανοπέδιον (bassin)([1]) Τὸ Λεκανοπέδιον ἑνὸς ποταμοῦ λέγεται πρώτιστον· τὸ δὲ παραποτάμου τινὸς, χυνομένου εἰς τὸν ποταμόν εἷναι δευτερεῦον· τὸ δὲ μικροποτάμου, μικροτέρου δηλαδὴ ἀπὸ τὸ ἀνωτέρω παραπόταμον, λέγεται τριτεῦον. Τὰ ὅρια τὰ διαχωρίζοντα δύο συνεχῆ λεκανοπέδια ὀνομάζονται σημεῖα μεριστικὰ τῶν ὑδάτων. Τῶν δὲ μεγάλων λεκανοπεδίων τὰ μεριστικὰ σημεῖα εἶναι ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον σειραὶ ὀρέων συνιστώντων τὰς κλιτύας.
Ὀνομάζουσι σύῤῥουν ἢ συμβολὴν τὴν ἕνωσιν δύο ποταμίων ἢ μικροποτάμων· ἐκβολαὶ δὲ ἢ στόμα λέγεται τὸ μέρος, ὅπου ὁ ποταμὸς ἐκβαίνει εἰς τὴν θάλασσαν. Ἐνίοτε συμβαίνει νὰ σχίζεται εἷς ποταμὸς εἰς δύο βραχίονας ὀλίγον ἀνωτέρω τῶν ἐκβολῶν του, ὡς ὁ Νεῖλος εἰς τὴν Αἴγυπτον· τότε ὁ μεταξύ τῶν δύο βραχιόνων καὶ τῆς παραλίας περιλαμβανόμενος τόπος ὀνομάζεται Δέλτα ἀπὸ τοῦ σχήματος τοῦ στοιχείου τούτου.
172. Ὅταν τὰ διαῤῥέοντα ὕδατα εὑρίσκωνται εἴς τινα τόπον ἐπιτήδειον νὰ κρατῆ ἱκανὴν ποσότητα αὐτῶν, συστήνουσι τότε ἓν ὅλον, τὸ ὁποῖον κατὰ τὴν ἔκτασίν του λέγεται λίμνη ἢ λάκκος. Εἶναι δὲ πολλαὶ λίμναι δεχόμεναι ἓν ἢ πολλὰ ποτάμια καὶ δὲν ὑπερεκχειλίζονται ποτὲ, ἐπειδὴ κατ’ ἀναλογίαν τῆς ἐκτάσεως αὐτῶν ἡ γινομένη ὑπὸ τοῦ Ἡλίου ἐξάτμισις ἀρκεῖ εἰς ἀφαίρεσιν τοῦ περισσεύοντος νεροῦ. Εἶναι δ’ ἄλλαι πάλιν δι’ ὧν διέρχονται ποτάμια. Τὰ δὲ ἕλη (βάλτοι) εἶναι συναγωγὴ ὑδάτων ὀλιγώτατα βαθέων, τὰ ὁποῖα γίνονται ἀπὸ νερὰ μὴ ἔχοντα πόθεν ῥύσιν ἢ ἔξοδον.
- ↑ Καὶ αἱ θάλασσαι παρομοίως λέγονται λεκάναι ὡς πρὸς τὰς περὶ αὐτὰς κλιτύας καὶ τὰ ἐκ τούτων ἐκβάλλονται εἰς ἐκείνας νερά. Ὁ Μ.
