Σελίδα:Γεωγραφία Στοιχειώδης.pdf/69

Από Βικιθήκη
Η σελίδα αυτή έχει ελεγχθεί για πιθανά λάθη.
53
ΠΕΡ. Β′. ΜΕΡΟΣ Α′. ΒΙΒΛ. Β′. ΚΕΦ. Γ′.

ποῖαι εἰς πᾶσαν Ἤπειρον φαίνονται συνενούμεναι εἰς ἓν κοινὸν κέντρον. Αἱ σειραὶ αὗται, καὶ καθὲν ὄρος ἰδίως, διαχωρίζονται ἀπ’ ἀλλήλων διὰ κοιλοτήτων, αἱ ὁποῖαι λέγονται κοιλάδες, ὅταν ἔχωσι πολλὴν ἔκτασιν καὶ ὀλίγον βάθος, ἢ φάραγγες, ὅταν εἶναι βαθεῖαι καὶ ἀπόκρημνοι. Αἰ διὰ τῶν βουνῶν δίοδοι ὀνομάζονται στενὰ καὶ πύλαι· ὅταν δ’ ἦναι πολλὰ ὑψηλαὶ, λέγονται αὐχένες ἢ διάσελα κοινῶς. Τὰ χαμηλότερα τῶν ὀρέων ὑψώματα ὀνομάζονται βουνὰ, καὶ τὰ ἔτι τούτων χαμηλότερα λόφοι, κολωνοὶ, γήλοφοι κτλ. τὸ δὲ κεκλιμένον μέρος τῆς γῆς, τὸ ἐκτεινόμενον πλαγηνὰ τῶν πεδιάδων, λέγεται πλευρὰ (πλεύρα κοινῶς).

143: Αἱ πεδιάδες αἱ ὑπερέχουσαι ὀλίγον τῆς θαλάσσης λέγονται χαμηλαὶ, οἷαι εἶναι αἱ Σαβάναι τῆς Ἀμερικῆς· τὰς ὀνομάζουσι δὲ ὑψηλὰς, ὅταν εὑρίσκωνται εἰς ὑψηλὸν ὀροπέδιον, ὡς αἱ πεδιάδες τοῦ Κυΐτου, κείμεναι 15,000 ὀργυιὰς ὑπεράνω τῆς ἐπιφανείας τῆς θαλάσσης. Παρόμοιαι μὲ αὐτὰς εἶναι καὶ αἱ εἰς τὰ ἐσώτερα τῆς Ἀσίας λεγόμεναι Στέπαι, ἀμμώδεις πεδιάδες ἢ κατεσκεπασμέναι ἀπὸ χαμαίφυτα, ἢ μικροὺς θάμνους.

144. Σειραι ὀρεων. Εἰς πᾶσαν Ἤπειρον ὑπάρχει κεντρική τις σειρὰ ὀρέων, ἀφ’ ἧς ὡς ἀπὸ κέντρου ἐξέρχονται καὶ διακλαδίζονται αἱ λοιπαὶ Σειραὶ αὐτῶν διατρεχόντων τὴν Ἤπειρον κατὰ διαφόρους διευθύνσεις, καὶ συστηνόντων κοιλάδας καὶ πεδιάδας διαφόρου ἐκτάσεως. Οὕτως εἰς τὴν Εὐρώπην αἱ Ἄλπεις εἶναι ἡ κεντρικὴ σειρὰ, συστήνουσα ὀροπέδιον ἱκανῶς μεγάλον τὸ μεταξὺ Ἑλβετίας, Γερμανίας, Γαλλίας καὶ Ἰταλίας, τοῦ ὁποίου ὁ κυριώτερος πρηὼν εἶναι τὸ Μοντεβλάγκον, 4,770 μέτρα ὑψηλὸν, ἢ 15,000 ποδ. περίπου· καὶ τοῦτο εἶναι τὸ ὑψηλότατον Εὐρωπαϊκὸν ὅρος. Ἐξ αὐτῆς δὲ τῆς σειρᾶς ἐξέρχονται τὰ Γύρα, τὰ Βόσγια, αἱ Κηβέναι εἰς τὴν Γαλλίαν· τὰ Πυρηναῖα μεταξὺ Γαλλίας καὶ Ἱσπανίας· ἡ Ἰβηρικὴ σειρὰ εἰς τὴν Ἱσπανίαν. — Τὰ Ἀπέννινα εἰς τὴν Ἰταλίαν· ὁ Αἶμος εἰς τὴν Τουρκίαν· τὰ Καρπάθια εἰς τὴν Αὐστρίαν· τὰ Δοφρῖνα εἰς τὴν Σβεκίαν· τὰ ὄρη Πόϊα καὶ Οὐράλια, τὰ διαχωρίζοντα τὴν Εὐρώπην ἀπὸ τῆς Ἀσίας, καὶ ὁ μεταξὺ Μαύρης καὶ Κασπίας θαλάσσης Καύκασος.

145. Εἰς τὴν Ἀσίαν· Ὁ Καύκασος, καὶ ὁ Ταῦρος κείμενος εἰς τὴν Ἀσιατ. Τουρκίαν· Τὰ Οὐράλια μεταξὺ Εὐρ. καὶ Ἀσιατικῆς Ῥωσσίας· τὰ Γαταῖα εἰς τὰς Ἰνδίας· ὁ Ἴμαος ἢ Ἰμαλάϊα ὄρη, τὰ χωρίζοντα τὰς Ἰνδίας πρὸς Β: ἀπὸ τὴν Θιβετίαν (439) καὶ διερχόμενα τὸ Θιβέτιον ὀροπέδιοον εἰς τὸ κέντρον τῆς Ἀσίας, ὅπου εὑρίσκονται τὰ ὑψηλότατα ὅλων τῶν ὀρέων τῆς Ὑδρογείου σφαίρας, ὑπερέχοντα 8,700 μ. ἢ 26,800 πόδ. περίπου ἀπὸ