καὶ ἐμπορικωτάτη (κάτ. 70 χιλ.),—Γιβραλτάρη (Κάλπη) φρούριον ἐπὶ τοῦ πορθμοῦ τῶν Ἡρακλείων στηλῶν, κτισμένον εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ ὅρους Κάλπη, καὶ ἐξουσιαζομένου ὑπὸ τῶν Ἄγγλων.—Μάλαγα (Μαλάκα κάτ. 52 χιλ.) περίφημος διὰ τὸ ἐκλεκτὸν κρασίον της.—Πρὸς Ἀν. Καρθαγένη (Νέα Καρχηδὼν κάτ. 30 χιλ.) ἔχει τὸν κάλλιστον τῶν εἰς τὴν Μεσόγειον Ἱσπανικῶν λιμένων.—Ἀλικάντη (κάτ. 18 χιλ.) πρὸς τὴν Μεσόγειον θάλασσαν, ὀνομαστὴ καὶ αὐτὴ διὰ τὰ κρασία της.—καὶ Βαρκελόνα (150 χιλ. κατ.) ἐπὶ τῆς Μεσογείου θαλάσσης, ἔχουσα λιμένα κάλλιστον, καὶ τὸ ὀχυρώτατον τῶν Ἱσπανικῶν φρουρίων.
402. Ἡ Ἱσπανία ἐξουσιάζει προσέτι εἰς τὴν Μεσόγειον θάλασσαν τὰς ἑξῆς νήσους.—Μαϊόρκαν (318), τῆς ὁποίας ἡ πρωτεύουσα λέγεται Πάλμα.—Μινόρκαν, τῆς ὁποίας ἡ πρωτεύουσα λέγεται Λιμὴν Μαῶνος (λιμὴν Μάγωνος) ἔχουσα λιμένα ἀξιολογώτατον.—Ἴβικα (Ἔβυσος), καὶ Φορμεντέρα (Ὀφειοῦσα) νῆσος ἔρημος, καὶ τὸ ὅριον τοῦ μέρους τοῦ Μεσημβρινοῦ τοῦ καταμετρηθέντος ὑπὸ τῶν Γάλλων (14).
403. ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ. Ἡ Ἱσπανία ἀντέστη περὶ τοὺς δύο αἰῶνας εἰς τοὺς Ῥωμαίους. Οἱ Βισιγότθοι, διωχθέντες ἀπὸ τὴν Γαλλίαν περὶ τὰ 500 μ. Χ. ἐξουσίασαν αὐτὴν περίπου δύο αἰῶνας, ὅτε περὶ τὰ 711 ἐκυριεύθη ὑπὸ τῶν Ἀράβων, οἵ τινες διέδοσαν ἐκεῖ τὸν Μωαμεθανισμόν. Οἱ Χριστιανοὶ ὑπὸ μικροβασιλεῖς καὶ ἡγεμόνας εἰς διάφορα μέρη τοῦ τόπου περιωρισμένοι, ἐπολέμουν ἀκαταπαύστως πρὸς αὐτοὺς περὶ τοὺς 8 αἰῶνας, ἕως οὗ καὶ τοὺς ἐδίωξαν. Ὅ Φερδινάνδος μετὰ τῆς Ἰσαβέλλης ἠλευθέρωσαν τὴν Ἱσπανίαν διὰ τῆς ἁλώσεως τῆς Γρενάδας (400) κατὰ τὸ 1492. Τότε ἀνεκαλύφθη καὶ ἡ Ἀμερικὴ ὑπὸ Χριστοφόρου τοῦ Κολόμβου, καὶ οἱ Ἱσπανοὶ κατέκτησαν τοὺς εὐρυχωροτέρους καὶ πλουσιωτέρους τόπους τοῦ νέου κόσμου, ἀποικίσαντες μετ’ ὀλίγον καὶ πολλὰς νήσους τῆς Ὠκεανίας. Ἀλλὰ περὶ τὰς ἀρχὰς τοῦ παρόντος αἰῶνος, καταπολεμουμένη ἡ Ἱσπανία ὑπὸ τῶν Γάλλων, μὴ ἔχουσα δὲ καὶ ναυτικὸν ἀξιόχρεων, ἀπώλεσε καὶ τὰς κατακτήσεις αὐτῆς. Δὲν ἐξουσιάζει πλέον εἰς τὴν Ἀμερικὴν ἀπὸ τὰς σημαντικάς ποτε καὶ πλουσίας κατακτήσεις αὐτῆς, εἰ μὴ τὰς νήσους Κοῦβαν καὶ Πορτορῖκον· εἰς δὲ τὴν Ὠκεανίαν τὰς Φιλιππίνας νήσους, εἰς τὴν Ἀφρικὴν τὴν Κέουταν καὶ τὰς παρακειμένας νήσους Καναρίας. — Δημοσίαν πρόσοδον ἔχει 171 ἑκατομμ: φρ: μὴ ἐπαρκοῦσαν εἰς τὰς δημοσίας δαπάνας, ἐξ αἰτίας τῶν ἐμφυλίων ταραχῶν, εἰς τὰς ὁποίας ἀπό τινος καιροῦ εὑρίσκεται· ἡ ἐτησία δαπάνη τῆς Κυβερνήσεως ἀναβαίνει εἰς 404 ἑκατομ: φρ: τὸ δὲ δημόσιον χρέος ὑπερβαίνει τὰ 4 διλλιόνια. Ὁ τακτὸς στρατὸς ὑπερβαίνει τὰς 100 χιλ: τὸ δὲ ναυτικὸν περιέχει μόλις 34 πολεμικὰ πλοῖα.
Ἡ Κυβέρνησις εἶναι πρὸς τὸ παρὸν μοναρχία συνταγματική· ἡ παιδεία, ἡ γεωργία καὶ ἡ βιομηχανία δὲν ἔκαμον μεγάλην τινὰ πρόοδον. Τὸ μεγαλήτερον ἐμπόριον συνίσταται εἰς κρασία καὶ προβατόμαλλα λεπτότατα. Ὃ ἀριθμὸς τῶν κατοίκων συμποσοῦται εἰς 13—14 ἑκατομ: ὅλοι δὲ πρεσβεύουσι τὰ τῆς καθολικορωμάνας θρησκείας, ὄντες δεισιδαίμονες, εὔτολμοι, μάχιμοι καὶ φιλοπάτριδες· ἀγαπῶσι δὲ ἰδίως νὰ ἀγωνίζωνται εἰς ταυρομαχίας· ὅθεν καὶ εἰς τὰς παραμικροτέρας πόλεις ἔχουσιν ἰδίους τόπους πρὸς ταύτας παρεσκευασμένους. Τὸ δὲ ἱερατεῖον ἔχει πολλὴν ἰσχὺν εἰς τοῦτον τὸν τόπον· κατὰ τὸ 1826 ἐλογίζετο εἰς 128 χιλ: (ἐξ ὧν 90 χιλ: μοναχοί) ἔχον 3,200 μοναστήρια καὶ τὸ ½ τῶν κτημάτων, καταργηθέντα ὑπὸ τοῦ συντάγματος τοῦ 1834. — Ἐνταῦθα ὑπῆρχε καὶ
