Τα Άπαντα Γεωργίου Ζαλοκώστα/Προοίμιον της Πρώτης Εκδόσεως
| Τα Άπαντα Γεωργίου Ζαλοκώστα Συγγραφέας: |
Δημοσιεύουσα τὴν συλλογὴν ΤΩΝ ΑΠΑΝΤΩΝ τοῦ πεφιλμένου μου Ζαλοκώστα, καθῆκον πρώτιστον θεωρῶ νὰ ἐκφρἀσω τὴν θλιβερὰν εὐγνωμοσύνην μου εἰς τὸ κοινὸν τῆς Πατρίδος, τὸ ὁποῖον μετὰ τοσαύτης ἁβρότητος καὶ ἀγάπης ἔσπευσε νὰ συνδράμῃ τὸ ἔργον. Ἡ προθυμία μεθ' ἧς ὑπεδέχθη τὴν Ἀγγελίαν μου τὸ κοινὸν, ἡ πανταχόθεν διεγερθεῖσα συγκίνησις καὶ ἡ ἐνθουσιώδης συνδρομὴ τῶν ἐντὸς καὶ ἐκτὸς τοῦ κράτους ὁμογενῶν εἶναι ἡ γλυκυτέρα διὰ τὴν μνήμην τοῦ Ζαλοκώστα μου ἀμοιβὴ, εἶναι ἡ πικρὰ ὑπερηφάνεια τῶν τεθλιμμένων μου ἡμερῶν. Τὸ σύγγραμμα λοιπὸν τοῦτο εἶναι κτῆμα τῆς κοινωνίας, καὶ ἂν εἰς δάκρυα ἐγεννήθη, ἡ κοινωνία τὸ υἱοθέτησεν ὀρφανόν.
Ἀλλὰ τῆς ἀρετῆς ἀδάμας εἶναι ὁ ἔπαινος, καὶ μύρον της τὸ δάκρυον τῆς εὐγνωμοσύνης.—Ἂς μοὶ ἐπιτραπῇ διὰ τοῦτο νὰ ἀνασύρω τὸ κάλυμμα σεμνοπρεποῦς τινος ἀρετῆς, νὰ ὑποδείξω γλυκεῖαν τινὰ καὶ συμπαθῆ μετριοφροσύνην, καὶ ὅλην ἐκφράζουσα τὴν εὐγνωμοσύνην μου, νὰ ἀναφέρω ἓν ὄνομα σεβαστόν. Ἂν εἰς τὰς ἀπαισίας τῆς συμφορᾶς μου στιγμὰς εὗρον παρήγορον προστασίαν, ἂν ἡ ἰδέα τῆς ἐκδόσεως ΤΩΝ ΑΠΑΝΤΩΝ ἐπῆλθεν εἰς τὸ πνεῦμα τινός, καὶ ἂν εἰς τοῦτο συνέπραξε ταχύτης, δύναμις καὶ καρδία, εἰς Σὲ καὶ μόνον ὀφείλεται, ψυχὴ ποιητικὴ καὶ γενναία, εἰς Σὲ Ἀλέξανδρε Ῥαγκαβῆ! Δέξαι λοιπὸν τὸν φόρον τὸν ἄδολον τῆς εὐγνωμοσύνης μου, καὶ ἂν τὸ σύγγραμμα τοῦτο εἰς τόσα περιέρχηται κράτη, ἂν ἐσυστήθη εἰς τὴν συμπάθειαν τῶν ὁμογενῶν, μὲ τὴν συμπάθειαν ταύτην συνδέεται σεμνῶς τὸ εὐγενὲς ὄνομά Σου.
Μετὰ τὴν ἔκφρασιν ταύτην δὲν δύναμαι νὰ μὴ παρεμβάλω ἓν πρότυπον ἀφοσιώσεως καὶ φιλίας, τὸν ἀδελφὸν καὶ φίλον τοῦ Ζαλοκώστα μου. Τίς δὲν ἐνόησεν ἤδη τὸ χρηστὸν ὄνομα τοῦ Γ. Παράσχου; Ἀφοῦ ὁ πολύτιμος οὗτος νέος ἐθρήνησε νεκρὸν τὸν ἀτυχῆ σύζυγόν μου καὶ εἰς τὴν θλιβερὰν λαλιάν του τοσαῦτα ἔῤῥευσαν δάκρυα, εἰς ἓν καὶ μόνον ἀφιερώθη, τὴν ἐποπτείαν τῶν τέκνων μου, εἰς μίαν διαθήκην, ὡς λέγει, τὴν μέριμναν τῶν οἰκιακῶν μου, καὶ ὅλα ταῦτα διενεργεῖ ἐν ὅλη τῇ ἁβρότητι καὶ ἀγάπῃ! Αὐτὸς συντάξας τὴν Ἀγγελίαν μου ἀνέλαβε τὴν ἔκδοσιν ΤΩΝ ΑΠΑΝΤΩΝ, αὐτὸς ἐνέκυψεν εἰς τὴν ἀκρίβειαν ἐν γένει τοῦ τύπου, καὶ ἂν προσφέρω εἰς τὸ κοινὸν ἔργον τι πλῆρες καὶ τέλειον, εἰς μόνην ὀφείλεται τὴν φιλίαν του. Τοιουτοτρόπως ἡ Συλλογὴ αὕτη ἐκδίδεται ὡς ὁ πολύδακρυς σύζυγός μου τὴν ἐπεθύμει, ὡς τὴν εὐχήθησαν οἱ λόγιοι τῆς Πανδώρας. —Χαράττω, χρηστὲ φίλε, τὸ ὄνομά σου ἐνταῦθα, καὶ τοῦτο, διὰ νὰ κῆται πλησίον τοῦ Ζαλοκώστα σου, καὶ ὡς ἐζήσατε ἡνωμένοι, εἰς τὴν αὐτὴν νὰ συναντᾶσθε σελὶδα.
Τί δὲ νὰ εἴπω περὶ τῆς πράξεως τῆς ἐπὶ τοῦ ποιητικοῦ διαγωνισμοῦ Ἐπιτροπῆς τοῦ πανεπιστημίου;... Θολὴ καὶ πλὴρης ἀναμνήσεων ἀνέτελλεν ἠ 25 Μαρτίου, καὶ εἰς τὸ σκότος τοῦ δωματίου μου βυθισμένη, παρηγορίαν εἶχον τὰ δάκρυα καὶ τὸ σκότος, ὅτε φωνὴ γλυκεῖα «ὅ Ζαλοκώστας σου ἐβραβεύθη» μὲ εἶπε, καὶ εἰς τἠν ἔκστασιν τῶν φρενῶν μου ἔσπευσα νὰ τὸν ἀπαντἠσω ἐρχόμενον... Οἴμοι· δὲν εἶδον εἰμὴ τὴν δάφνην του τὴν πικρὰν, ἣν εὐγενεῖς καρδίαι ἀπέ-στελλον εἰς τὴν χήραν καὶ ἡ ἀγάπη συνώδευε τοῦ κοινοῦ. Ἡ δάφνη αὕτη εἶχεν ὀσμήν τινα ἐπίπονον καὶ γλυκεῖαν, ἦτον ἡ προσαγόρευσις σεπτῆς μνήμης καὶ τὴν ἠσπάσθην καὶ τὴν ἐθώπευσα θλιβερὰ. Δεχθῆτε τὰς εὐχαριστίας μου, ἱεροφάνται τῶν Μουσῶν καὶ τῆς Ἀληθείας, δεχθῆτε τὴν προσφώνησιν τῆς ὀδύνης. Σεῖς ἐτιμήσατε καὶ νεκρὰν τὴν μνήμην ἀτυχοῦς διανοίας, Σεῖς ἐτελέσατε τὴν ἐπιθάνατον ἑορτήν της καὶ εἰς τὸ μνῆμα τὸ ἄφωνον τὴν δάφνην ἀνηρτήσατε τοῦ δικαίου! Ἡ δάφνη αὕτη θέλει μένει κληρονομία τῶν τέκνων μου ἱερὰ καὶ ἠ ἀνάμνησίς Σας θέλει καθωραΐζει τὰ ἔρημα φύλλα της.
Ἀλλ' ἤθελα παραλείψει καθῆκον τελευταῖον καὶ προσφιλὲς, ἂν μνημονεύουσα τὴν πρᾶξιν τῆς Ἐπιτροπῆς, παρέλειπον γενναίαν τινὰ καὶ ἐφάμιλλον αὐτῆς πρᾶξιν. Δὲν εἶχον ἔτι λάβει τὴν δάφνην του θρηνημένου μου Ζαλοκώστα καὶ ὁ ἐπὶ τῶν Ἐκκλησιαστικῶν ὑπουργὸς, ὁ ζηλωτὴς αὐτὸς τῆς ἀρετῆς καὶ τῶν φώτων, ἐν πλήρει μοὶ ἐπιστέλλει ἁβρότητι, ὅτι ὁ ὀρφανός μου Εὐγένιος εἶναι τὸ ὀρφανὸν τῆς Πατρίδος, ὅτι υἱοθετεῖται ὑπότροφος τοῦ δημοσίου καὶ ἡ ὑποτροφία του ἐκτείνεται μέχρι τέλους τῶν γυμνασιακῶν μαθημάτων. Εἰς τοσοῦτον αὐθόρμητον καὶ περικαλλῆ πρᾶξιν δὲν ἔχω τίποτε νὰ προσθέσω· μόνη τῆς κοινωνίας ἡ ψῆφος εἶναι ἡ σεμνοτέρα της ἀμοιβή. Τὸ κατ' ἐμὲ, ὑπόδακρυς μόνον λέγω, ὅτι δὲν εἶναι ἐντελῶς δυστυχεῖς οἱ ἔχοντες γενέτειραν τὴν Ἑλλάδα, καὶ λειτουργοὺς αὐτῆς τὴν ἀρετὴν καὶ δικαιοσύνην.
Ἀθήνῃσι, τῇ 20 Μαΐου 1859
ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ Γ. Χ. ΖΑΛΟΚΩΣΤΑ.