διὰ τῶν ἀνασκαφῶν τοῦ Σλεῖμαν ἐν Μυκήναις καὶ Τίρυνθι εἶχε διαφωτισθῇ κατὰ πολλοὺς αἰῶνας πέραν τῶν παλαιοτάτων χρονολογιῶν τῆς κλασσικῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότητος, δηλονότι πέραν τοῦ 700-800 περίπου μέχρι τοῦ 1500 καὶ 1700 ἴσως, ἤνοιγε τοιουτοτρόπως ἐντὸς ὀλίγου χρόνου πανταχοῦ τῶν νήσων καὶ τῶν παραλίων τοῦ Αἰγαίου τὰς φωτεινὰς βίβλους της μέχρι μιᾶς καὶ τῆς αὐτῆς ἐποχῆς, μέχρι τοῦ 3000 περίπου πρὸ Χριστοῦ. Αἱ ἀρχαὶ αὐτῆς βεβαίως δύνανται καὶ ἀρκετὰ πέραν τῆς χρονολογίας ταύτης νὰ ἀνέρχωνται, ἀλλ’ ὡς ἀσφαλῆ ὅρια τῆς ἐρεύνης πέραν τῶν μυκηναϊκῶν χρόνων πρέπει ἐν γένει νὰ θεωρηθῶσι διὰ τὴν προϊστορίαν τῆς Ἑλλάδος τὰ τέλη τῆς τετάρτης, αἱ ἀρχαὶ τῆς τρίτης χιλιετηρίδος.
Ἐντὸς τῶν χρονικῶν τούτων ὁρίων, πρὸς τὰ ἄνω καὶ πρὸς τὰ κάτω, οἱ σκαπανεῖς τῆς ἐπιστήμης προσπαθοῦσι σήμερον νὰ εἰσδύσωσιν ὅσον τὸ δυνατὸν βαθύτερον εἰς τὰ σκότη τῶν αἰώνων, νὰ φέρωσιν εἰς φῶς ὅσον τὸ δυνατὸν περισσοτέρας ἐνδείξεις τῆς ὑπάρξεως, τοῦ τρόπου τῆς ζωῆς, τοῦ βαθμοῦ ἑπομένως τοῦ πολιτισμοῦ τῶν τότε ἀνθρώπων. Πόσον ποτὲ μέλλει νὰ διαφωτισθῇ ἡ προϊστορία ἐκείνη, εἶναι ἄδηλον· θὰ διαφωτισθῇ ὅμως. Πιθανώτατον εἶναι ὅτι μέγισται ἐκπλήξεις ἐπιφυλάσσονται εἰς τοὺς ἀρχαιολόγους καὶ διὰ τὴν ἔρευναν τῆς προϊστορικῆς Ἑλλάδος, ὅταν ποτὲ τὰ βωβὰ σήμερον γραπτὰ μνημεῖα τῆς Κρήτης, τῆς Συρίας καὶ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας λαλήσουν εὔληπτόν τινα γλῶσσαν πρὸς ἡμᾶς. Ἐννοῶ τὰς μινωϊκὰς ἐπιγραφὰς τῆς Κρήτης καὶ τὰς ἐπιγραφὰς τοῦ μεγάλου ποτὲ ἔθνους τῶν Χεττιτῶν ἢ Χεταίων ἐν Συρίᾳ καὶ Μικρᾷ Ἀσίᾳ.
Ἀλλ’ ἐν τῷ μεταξὺ ἡ σκαπάνη ἔχει καὶ ἄλλα προβλήματα νὰ λύσῃ ἐντὸς τοῦ ἰδίου ἑλληνικοῦ ἐδάφους, ἰδίως ἐν τῇ βορείᾳ Ἑλλάδι, εἰς τὰς ἀνατολικὰς συνάμα καὶ δυτικὰς χώρας, μέχρι τῆς Μακεδονίας καὶ τῆς Ἠπείρου. Εἰς τὴν λύσιν δέ τῶν προβλημάτων τούτων εὐτυχῶς αἱ συμβολαὶ ἡμέρᾳ τῇ ἡμέρᾳ πολλαπλασιάζονται. Ἡ ἡμετέρα Ἀρχαιολογικὴ Ἑταιρεία διὰ τῶν ἐφόρων της ζητεῖ νὰ ἐκμεταλλευθῇ ὅλον τὸ ἔδαφος εἰς τὰς μεταξὺ Ὀλύμπου καὶ Παρνασσοῦ χώρας. Ἐξ ἑτέρου οἱ ἀρχαιολόγοι τῆς ἐν Ἀθήναις Ἀγγλικῆς Σχολῆς, οἱ ὁποῖοι ἐσχάτως μετέσχον τῶν ἐρευνῶν τούτων ἐν Φθιώτιδι καὶ ἐν
