λουθοῦν μὲ γοργοτάτην ἀντίληψιν τοὺς μᾶλλον πολυπλόκους συνδυασμοὺς αὐτῶν καὶ τὰς δυσχερεστάτας τῶν ἀριθμητικῶν ἐργασιῶν. Δείγματα τῆς τοιαύτης περιέργου μνημονικῆς ἱκοινότητος ἔδωκε πρό τινων ἐτῶν ἐνταῦθα ἕλλην ἀριθμομνήμων, ὀνομαζόμενος, νομίζω, Διαμαντῆς.
Εἶναι λοιπὸν μία δύναμις εἰδικὴ τοῦ νοῦ ἡ μνήμη καὶ παρουσιάζει ἀρκετὰς ποικιλίας, οἱ ἄνθρωποι δὲ ὡς πρὸς αὐτὴν διαιροῦνται εἰς κατηγορίας ἀναλόγως τοῦ βαθμοῦ τοῦ μνημονικοῦ των. Ὑπάρχουν ἄνθρωποι στερούμενοι τῆς μνήμης ἐξ ἀλλοιώσεων τοῦ ἐγκεφάλου, ἢ παθόντες τελείαν ἢ σχεδὸν τελείαν ἀμνησίαν, συνεπείᾳ νόσου ἢ ἐκ τυχαίου παθήματος. Οὕτω λόγου χάριν, περὶ τοῦ πάπα Κλήμεντος τοῦ Ϛ΄ ἀναφέρεται ὅτι ἡ τεραστία μνήμη, δι’ ἧς ἦτο πεπροικισμένος ὁ ποντίφιξ οὗτος, ἀνεφάνη μετὰ ἰσχυρὸν κτύπημα, ὅπερ ἐδέχθη εἰς τὸ ὄπισθεν μέρος τῆς κεφαλῆς κατὰ τὴν νεότητά του. Τὰ φαινόμενα τὴς ἀμνησίας, ὡς καθαρῶς παθολογικά, ἀνήκουν ἐξ ὁλοκλήρου εἰς τὸ στάδιον τῆς ἐπιστήμης, περὶ τὸ ὁποῖον δὲν εἶμαι ἁρμόδιος νὰ ἐνδιατρίψω. Προσθέτω μόνον τὴν περίεργον λεπτομέρειαν, ὅτι τινὲς τῶν οὕτω παθόντων ἀνέκτησαν διὰ μιᾶς τὴν χρῆσιν τῆς μνήμης συνεπείᾳ νέου σφοδροῦ κλονισμοῦ ψυχικοῦ, ἀπαράλλακτα ὅπως μερικὰ ὡρολόγια ἀνακτοῦν κάποτε τὴν διακοπεῖσαν λειτουργίαν των κατόπιν νέου ἰσχυροῦ τιναγμοῦ. Τὰ ἐπιστημονικὰ χρονικὰ ἀναφέρουν ἓν περιεργότατον φαινόμενον τοιαύτης αἰφνιδίου ἐξεγέρσεως μηχανικῶν ἀναμνήσεων, αἵτινες παραμένουν εἰς τὸν ἐγκέφαλον ἐν λεληθυίᾳ καταστάσει. Γραῖα χωρική, παθοῦσα ἐκ σφοδροτάτου πυρετοῦ καὶ περιπεσοῦσα εἰς παραλήρημα, ἤρχισε ν’ ἀπαγγέλλῃ καθαρώτατα λατινικοὺς στίχους. Ἐπειδὴ δὲ ἦτο παντελῶς ἀμόρφωτος καὶ ἀγράμματος, τὸ πρᾶγμα ἐν ἀρχῇ ἐθεωρήθη ὡς ὑπερφυσικόν.
Τὸ φαινόμενον τοῦτο, τοῦ λαλεῖν ξένας γλῶσσας ἀσυνειδήτως, παρετηρήθη καὶ εἰς ὑστερικὰς κυρίως γυναῖκας, αἵτινες εἰς καιροὺς ἀμαθείας ἐξελαμβάνοντο διὰ τοῦτο ὡς δαιμονιζόμεναι καὶ ὑπεβάλλοντο εἰς ἀπανθρώπους βασάνους ὑπὸ τῆς παχυλῆς ἀγνοίας καὶ δεισιδαιμονίας τῶν συγχρόνων των· ἀλλ’ οἱ θεραπεύοντες τὴν γραῖαν ἰατροὶ ἀνεζήτησαν τὴν λογικὴν καὶ ἐπιστημονικὴν ἐξήγησιν τοῦ πράγματος, ἐξηκριβώθη δὲ ὅτι ἡ
