δὲ 1466 ἐκυριεύθη ὑπὸ Μωάμεθ τοῦ Β’ ἀποτελοῦσα ἔκτοτε μέρος τὸς Τουρκικῆς Αὐτοκρατορίας.
Ὄρη αὐτῆς ἐπισημότερα εἶναι τὸ ὄρος Δινάρα συνέχεια τῶν Διναρικῶν Ἄλπεων, οὗ τινος τὸ μῆκος εἶναι 316 χιλιόμετρα· τὰ Σατὸρ καὶ Σταρελίνα συνέχεια τοῦ πρώτου, ὕψους 1800 μέτρων· τὸ Ῥαδούτζα-πλανίνα, ὕψους 1438 μέτρων· τὸ Βιτόβνια-πλανίνα, τὰ Τζαβούλια καὶ πρός Ν. αὐτῶν τὰ ὄρη Τρέλα, Πορίμ, Βισὲτζ καὶ Βίλες, τὰ Τρισκόβιτζα-πλανίνα, Γέμερνα-πλανίνα, οὗ τινος συνέχειαν αποτελούσι τὰ Ἰαβίρ, Σουττίνα ὕψους 1532 μέτρων καὶ Βουλουλάκ. Κοιλάδας ἀξίας λόγου περιέχει τὰς Πόσοβο, Γλάμοξ, Δίβνο καὶ Κυπρίσκο. Ποταμοὶ αὐτῆς ἐπισημότεροι εἶναι ὁ Ναρέντης διερχόμενος διὰ τοῦ Μοστὰρ ἐπὶ ὡραιοτάτης γεφύρας τῶν Ῥωμαϊκῶν χρόνων καὶ ἐκβάλλων διὰ δύο βραχιόνων εἰς τὸ Ἀδριατικὸν πέλαγος· ἐν τῷ ποταμῷ τούτῳ πλέουσι καὶ ἀτμόπλοια ἀπὸ τοῦ Μέτκοβιχτ μέχρι τῶν ἐκβολῶν του. Ὁ Δρίνας διαχωρίζων τὰ βιλαέτια τής Βοσνίας καὶ Σερβίας καὶ χυνόμενος εἰς τὸν Ζάβην. Χείμαῤῥοι δὲ οἱ Ζέχα, Μύσικα, Μώκοστακ καὶ Τρεβινίτζας. Πόλεις αὐτῆς ἐπισημότεραι εἶναι τὸ Μοστὰρ, οὗ τινος σκηνογραφίαν περιέχουσαν καὶ τὴν ἄνω μνημονευομένην γέφυραν παρέχομεν τοῖς ἀναγνώσταις ἡμῶν ἐν τῷ προλαβόντι φύλλῳ, πρωτεύουσα τοῦ πασσαλικείου, πόλις πολεμική, ἔχουσα 25 χιλ. κατοίκους, ὧν οἱ πλεῖστοι Μωαμεθανοί. Ἐνταῦθα ὑπάρχουσιν ὑποπροξενεῖα τῆς Γαλλίας, καὶ Ῥωσσίας καὶ προξενεῖον τῆς Αὐστρίας. Κονίτζα ἐπὶ τῶν ὁρίων τῆς Βοσνίας καὶ Ἑρζεγοβίνης. Φότσα πόλις κείμενη ἐπὶ τοῦ Δρούα ἐπίσημος διὰ τὰ ἐν αὐτῇ κατασκευαζόμενα ὅπλα ἔχουσα 10000 κατοίκους τοὺς πλείστους Μωαμεθανούς. Μουβούσκα ἀρχαῖον φρούριον. Νεβεσίνη καὶ Στόλατς, ἐν ᾗ οἱ καθολικοὶ εἶναι ἴσοι τὸν πληθυσμὸν πρὸς τοὺς Μωαμεθανούς. Γάτζκο ἐν ἀξίᾳ λόγου ὁμωνύμῳ πεδιάδι θέσις στρατηγική· δι’ αὐτῆς διέρχεται ἡ εἰς Νίξικ ὁδός. Νίξικ πόλις ὀχυρὰ μεγάλης ἀξίας ἔχουσα τοῖχος 2 μέτρων περίπου πάχους καὶ 7 ὕψους, προστατευομένη διὰ 17 πυροβόλων καὶ ἀξιολόγου φρουρᾶς, ἐπὶ τῶν μεθορίων τοῦ Μαυροβουνίου ἔχει 2000 κατοίκους. Τρεβίγνη ἔχει φρούριον, καὶ 13000 κατοίκους πόλις ἀναμφισβήτητον στρατιωτικῆς ἀξίας.
Τὰ μέσα τῆς συγκοινωνίας ἐν Ἑρζεγοβίνῃ λίαν ἀτελῆ θέλουσι καταστραφῆ ἕνεκα τῆς τελευταίας ἐπαναστάσεως.
Ἡ χώρα αὕτη περιλαμβάνουσα 228 χιλ. κατοίκους ἀπὸ τοῦ 1466 ὑπόδουλος τοῖς Μωαμεθανοῖς ἠγέρθη ἐσχάτως ὅπως ἀποτινάξῃ τὸν ζυγὸν αὐτῆς, ἀλλ’ ὡς φαίνεται ὀλίγαι αἱ ὑπὲρ τῆς ἰδέας ταύτης τῶν πατριωτῶν Ἑρζεγοβινείων πιθανότητες. Ἡ σκληρὰ διπλωματία ἀπαιτεῖ παρ’ αὐτῶν τὴν θυσίαν τῶν ἀγώνων των καὶ ἡ ἐπανάστασις φαίνεται ὅλον ἓν καταβαλλομένη ἐὰν μὴ αἱ ὅμοροι ἐπικράτειαι Σερβία καὶ Μαυροβούνιον ὑπήκουσαι εἰς τὴν Ῥωσσικὴν πολιτικὴν, τὴν πάντοτε τοὺς προστατευομένους αὐτῆς καταστρέψασαν ἐξεγερθῶσι. Μετὰ τὴν τελευταίαν μεταπολίτευσιν ἐν Τουρκίᾳ ἀπεδόθη εἰς τοὺς ἐπαναστάτας αὐτῆς ὑπὸ τοῦ νέου Σουλτάνου
Μουρὰτ τοῦ Ε’ πλήρης ἀμνηστεία καὶ ὑποσχέσεις διάφοροι ὑπὲρ ἀνετωτέρας δουλείας· ἀλλὰ δουλείας πάντοτε.
