Ο αναμμένος δαυλός
| Ο αναμμένος δαυλός ή Τα κατά Πάριν (Αλέξανδρον) και Οινώνην Συγγραφέας: |
Δειλὸν χρῆμα εἶναι αἱ κυρίαι.
Φοβοῦνται καὶ τὰ φοβερὰ, φοβοῦνται καὶ τὰ μὴ φοβερά.
Καὶ ὅμως τὰς οὕτω δειλὰς γυναῖκας ὅλος ὁ κόσμος φοβεῖται. Καὶ ἐν τούτοις ὁ κόσμος, ὅταν τὸν λέγωσι μωρὸν, νομίζει ὅτι τὸν ὑβρίζουσι, θαῤῥεῖ ὅτι τὸν ἀδικοῦσιν.
Αἱ Βερενῖκαι προσήρχοντο ἀλλεπάλληλοι ὑπὸ τὴν σκέπην τῶν πτερύγων τῆς ἐφημερίδος τῶν «Φιλομαθῶν». Ἅμα δὲ ἰδοῦσαι ἐν αὐτῇ τὰς θηραϊκὰς ἐκρήξεις, ἐστράφησαν εἰς τὰ ὀπίσω. Ἅμα ἰδοῦσαι τὸ τοῦ Ἡφαίστου ὠχρὸν πρόσωπον καὶ στυγνὸν βλέμμα φόβος καὶ τρόμος κατέλαβεν αὐτὰς καὶ κύριος οἶδε ποῦ ἐπῆραν τὴν ἀναπνοήν των.
Σημειωτέον ὅτι αἱ μᾶλλον τῶν ἄλλων φοβηθεῖσαι ἦσαν αἱ Ἰουδαῖαι, αἱ Ἑβραῖαι Βερενῖκαι. Καλῶς ἄρα ἔχει ἡ ἐπὶ δειλῶν λεγομένη παροιμία «Φοβεῖται ὡσὰν Ἑβραῖος.» Ἄν καὶ οἱ Ἑβραῖοι δὲν ἦσαν ἐν ταῖς ἡμέραις τῆς ἀκμῆς των δειλοὶ, μάλιστα ἦσαν θρασεῖς καὶ τολμηροί. Δὲν ἦσαν τότε δειλοὶ, ἴσως διότι δὲν ἦσαν καὶ πλούσιοι, εἶχον τὸ θάῤῥος τῆς πτωχείας καὶ τὴν τόλμην τῆς ἀπελπισίας. Ὁ μέγας τῶν Ἄγγλων στρατηγὸς Οὐέλλιγκτων εἶχεν εἰς τὰς τάξεις του γεναιότατόν τινα στρατιώτην, Ῥιχάρδον ὀνόματι, καὶ τοῦτον συνήθως ἀπέστελλε πρόδρομον εἰς πᾶσαν ἔφοδον καὶ ὁρμήν. Ἐπιτυχὼν δέ ποτε νὰ πάρῃ μίαν σημαίαν ἐχθρικὴν, ἔλαβε παρὰ τοῦ στρατηγοῦ διακοσίας λίρας βραβεῖον. Τὴν ἐπιοῦσαν ἐπρόκειτο νὰ κυριεύσωσι μίαν γέφυραν· ὁ Οὐέλλιγκτων καλεῖ τὸν Ῥιχάρδον καὶ τοῦ λέγει -Γενναῖέ μου ἐμπρὸς, τὴν γέφυραν θέλω - Ἐκλαμπρότατε, εἶπεν ὁ Ῥιχάρδος, στείλατε κανέναν ἄλλον, ὅστις νὰ μὴ ἔχῃ 200 λίρας εἰς τὸ θυλάκιόν του.
Ἐν τούτοις εὑρέθησαν ἄλλαι κυρίαι ὁπωσοῦν γενναιότεραι τῶν Βερενικῶν καὶ προσελθοῦσαι ἐχαιρέτησαν τὴν ἐφημερίδα ἁβρὰ γελῶσαι, ἀφ' οὗ μάλιστα ἔμαθαν ὅτι αἱ τῆς Θήρας ἐρευγμοὶ ὑπῆλθον εἰς ὕφεσιν. Ὅθεν, διακόπτοντες τὴν σειρὰν τῶν Βερενικῶν ἕως νὰ συνέλθωσιν, ἕως νὰ παύσῃ ὁ παλμὸς τῆς λαγωῖκῆς καρδίας των, φέρομεν σήμερον εἰς τὴν σκηνὴν τὴν ὡραίαν καὶ δυστυχῆ Οἰνώνην θυγατέρα τοῦ Κεβρῆνος, ποταμίου Θεοῦ.
Ἡ Οἰνώνη ἦτον ὡραία, δροσερὰ, ποταμοῦ, καὶ ποταμοῦ Θεοῦ θυγάτηρ. Δὲν τὸ ἤξευρεν ὅτι εἶναι ὡραία, καὶ διὰ τοῦτο ἐφαίνετο ὡραιοτέρα· εἶχε δὲ πολὺ τρυφερὰν καὶ εὐαίσθητον καρδίαν. Ἡ φήμη τοῦ κάλλους της ἔφθασεν εἰς τὰς ἀκοὰς βασιλόπαιδος βοσκοῦ, ὡραίου καὶ εὐαισθήτου, ἀλλὰ ὀλίγον χάχα.
Ὁ βασιλόπαις βοσκὸς οὗτος ἦτο ὁ υἱὸς τοῦ Πριάμου καὶ τῆς Ἑκάβης Ἀλέξανδρος ὁ Πάρις. Πρὶν ἢ γεννήσῃ ἡ βασίλισσα Ἑκάβη τὸ χαριτωμένον τοῦτο παιδί της, εἶδε κατ' ὄναρ ὅτι ἔτεκε δαυλὸν ἀναμμένον. Καὶ οἱ μὲν μάντεις εἶπον ὅτι τὸ τεχθησόμενον θὰ γείνῃ παραίτιον τῆς καταστροφῆς τοῦ βασιλείου τοῦ Πριάμου, αἱ δὲ μάντισσαι εἶπον ὅτι ὁ τεχθησόμενος παῖς θ' ἀνάψῃ καὶ θὰ καύσῃ τῶν γυναικῶν τὰς καρδίας. Γυναῖκας ἔλεγον τότε τὰς ὡραίας, τὰς μὴ ὡραίας ἀγνοῶ πῶς τὰς ἔλεγον καὶ μηδὲ θέλω νὰ τὸ μάθω. Τί ἐμοὶ καὶ αὐταῖς;
Τοῦ καιροῦ πληρωθέντος ἐγεννήθη ὁ Πάρις.
Ὁ Πρίαμος, ἀγαπῶν περισσότερον τὸ βασίλειόν του παρὰ τὸν υἱόν του, καὶ πιστεύσας εἰς τὴν παρὰ τῶν μάντεων γενομένην ἐξήγησιν τοῦ ὀνείρου τῆς Ἑκάβης, διέταξέ τινα τῶν αὐλικῶν θεραπόντων νὰ παραδώσῃ τὸ νήπιον εἰς τὸν βασιλικὸν βοσκὸν νὰ τὸ ἐκθέσῃ εἰς τὸ ὄρος εἰς βορὰν τῶν θηρίων. Ἡ Ἑκάβη, πιστεύσασα εἰς τὰς ἐξηγήσεις τῶν μαντισσῶν, ἤθελε νὰ σωθῇ τὸ παιδὶ διὰ νὰ καύσῃ τῶν γυναικῶν καρδίας εἰς εὐφροσύνην τῆς ἐδικῆς της καρδίας, ὅθεν παρήγγειλε μυστικὰ εἰς τὸν θεράποντα νὰ διατάξῃ τὸν βοσκὸν νὰ οἰκονομήσῃ τὸ πρᾶγμα, καὶ οὕτως ἐγένετο. Τὸ παιδὶ ἐθήλασε κατ' ἀρχὰς ἄρκτος, εἶτα γυνὴ ποιμαινὶς καὶ οὕτω ἐμεγάλωσεν ἐν ἀγνοίᾳ τοῦ πατρός του εἰς τὸ ὄρος Ἴδαν. Ἔγεινε δὲ βοσκὸς, ἀγνοῶν τοὺς γεννήτοράς του.
Ἂν ἔτρωγον τὰ θηρία τὸν Πάριν, δὲν ἤθελε γείνει τρωϊκὸς πόλεμος, δὲν θὰ εἴχαμεν Ὅμηρον, τὴν ἀκένωτον αὐτὴν πηγὴν πλούτου, τὸ χρυσοῦν μεταλλεῖον, ἐξ οὗ ἀρύονται τόσα ἀγαθὰ φιλολόγοι καὶ ὁμηρολόγοι. Θὰ ἔλειπε τὸ αἰώνιον καὶ ἀτελεύτητον ὁμηρικὸν ζήτημα, ὁ ἄλυτος αὐτὸς γόρδιος δεσμὸς, περὶ τὴν λύσιν τοῦ ὁποίου ματαιοπονοῦσι τόσοι αἰῶνες καὶ καθίστανται γελοῖοι σπουδαιότατοι τῶν ἀνθρώπων, καὶ σπουδαῖοι και σοβαροὶ οἱ γελοιωδέστατοι τῶν βροτῶν. Τί σημαίνει ἂν ἐχάθησαν τόσαι μυριάδες ἀνδρῶν, μήπως ἂν μὴ ἐχάνοντο ἔνεκα τοῦ Ἀλεξάνδρου θὰ ἦσαν τώρα ἐν τοῖς οὖσιν; ἐν ᾧ ἀπεναντίας ὁ Ὅμηρος μένει εἰς ζωὴν καὶ ἀνάστασιν πολλῶν καὶ εἰς τέρψιν ὀλίγων. Ὁ δαυλὸς τῆς Ἑκάβης καίει ἀκόμη καὶ ἀνάπτει καὶ ξηρὰς καὶ ὑγρὰς κεφαλάς.
Ἂς ἐπανέλθωμεν λοιπὸν εἰς τὸν δαυλόν.
Ὁ βοσκὸς Πάρις, κατὰ τὰ ἱστορούμενα, ἦτο μεγαλόσωμος, ὡραῖος, εὔρωστος, ξανθοκόμης, ἡδύφωνος, εὐλύγιστος, ἐρωτόληπτος, ἁπαλοκάρδιος, κολακευτικὸς, ὑποκριτικὸς -καὶ ἑνὶ λόγῳ, δαυλὸς ἀναμμένος. Πρὶν ἢ ἡ καρδία του συντριφθῇ, πρὶν προσαράξῃ εἰς τοὺς σκοπέλους καὶ τὰς ὑφάλους εἰς οὓς ναυαγεῖ πᾶσα νεαρὰ καρδία, ἦτο γενναῖος, ἀτρόμητος βουκόλος, ἐφόνευε τὰ κακοποιὰ θηρία, ὑπερασπίζετο τοὺς ποιμένας ἀπὸ τῶν λῃστῶν, ἦτο ὁ ἥρως τῆς Ἴδης, διὰ τοῦτο καὶ ὠνομάσθη Ἀλέξανδρος, ὅ ἐστι, κατὰ τοὺς διδασκάλους, ὑπερασπιστὴς τῶν ἀνδρῶν, φύλαξ τῶν ἀνδρῶν, ἐπίκουρος, μόνον δὲ ὑπὸ τῶν γυναικῶν ἡττᾶτο. Διὰ τὶ ἡττᾶτο ὑπὸ τῶν γυναικῶν θὰ ἐξηγήσωμεν ἐν τῷ μετ' ὀλίγον ἐκδοθησομένῳ ἐρωτικῷ βίῳ τοῦ Ἡρακλέους, ὅστις ἐφόνευε μὲν ὕδρας καὶ λέοντας, ἀλλ' ὅμως κατήντησε νὰ γνέθῃ παρὰ τῇ Ὀμφάλῃ, κρινολῖνον φορῶν καὶ ξυλιαῖς τρώγων μὲ τὸ σανδάλιον τῆς κυρίας αὐτῆς, ὁσάκις ἔσπα τὴν κλωστὴν γνέθων πρὸ τῶν ποδῶν της.
Ἅμα ἰδὼν ὁ βουκόλος Πάρις τὴν ὡραίαν Οἰνώνην ἔπαθεν ὅ,τι πᾶς παλαβὸς ἄνθρωπος πάσχει ὅταν πρωτοβλέπῃ ὡραίαν καὶ νέαν γυναῖκαν. Ἐδολώθη, τὸ πνεῦμά του συνεταράχθη, καὶ τὴν ἀξίαν του καὶ τὰ προτερήματά του καὶ τὴν ὡραιότητά του ἔθηκεν ὑπὸ τοὺς πόδας τῆς Οἰνώνης, καὶ ἔκτοτε ἐν αὐτῇ καὶ δι' αὐτὴν ἔζη καὶ ἐκινεῖτο καὶ ὑπῆρχεν ὁ βουκόλος τῆς Ἴδης, ὁ ἑαυτὸν πρῶτον πυρπολήσας ἀναμμένος δαυλὸς τῆς βασιλίσσης Ἑκάβης.
Ἡ καλὴ Οἰνώνη εἶχε λόγους νὰ διστάζῃ περὶ τῆς εὐσταθείας τοῦ Πάριδος, ἐσυλλογίσθη ὅτι τὸ κάλλος, ἡ ἀνδρεία, ἡ φήμη, ὁ ἐρωτόληπτος χαρακτὴρ τοῦ Ἀλεξάνδρου, ἡ καταγωγή του, ἣν ὡς ἔχουσα τὸ χάρισμα τοῦ εἰδέναι τὰ ὄντα καὶ τὰ ἐσόμενα, καὶ τὰ πρῶτ' ἐόντα, ἐγνώρισε, δὲν ἦσαν καλαὶ δι' αὐτὴν ἐγγυήσεις· ὅθεν κατ' ἀρχὰς ἐφάνη ἀδιάφορος πρὸς τὰς ἐρωτικὰς διαδηλώσεις τοῦ νεανίου, ἀλλ' ὡς γυνὴ εἶχε καὶ τὴν περιέργειαν νὰ ἴδῃ μέχρι τίνος ἠδύνατο νὰ φθάσῃ τὸ πάθος τοῦ παιδίου αὐτοῦ· εἶχε καὶ τὴν ματαιότητα νὰ παρέχῃ εἰς αὐτὸ κἄποιας ἐλπίδας, ἵνα μᾶλλον τὴν λατρεύῃ. Ἔμενεν ὅμως κύριος ὁ ὀρθὸς νοῦς καὶ ἡ λογικὴ εἰς τὴν κεφαλήν της. Ἐπειδὴ ὅμως ἐπλησίασε εἰς τὸν διάπυρον δαυλὸν, ἐθερμάνθη ὀλίγον, τὸ ὀλίγον ἔγεινε πολὺ καὶ ἡ λογικὴ καὶ οἱ συλλογισμοὶ τῆς Οἰνώνης ἀπῆλθον τῆς κεφαλῆς της, ὁ ἀναμμένος δαυλὸς μετέδωκε τὸ πῦρ εἰς τὴν εὔφλεκτον καρδίαν της. Ἐν ᾧ δὲ πρότερον ὑπεκρίνετο ὅτι τὸν ἀγαπᾷ, τώρα ὑπεκρίνετο ὅτι δὲν τὸν ἀγαπᾷ διὰ νὰ τὸν πειράζῃ, δηλαδὴ ἤρχισεν ἐφαρμοζόμενος ὁ ἐρωτικὸς κώδηξ καθ' ὅλην αὐτοῦ τὴν ἔκτασιν καὶ τὴν σημασίαν. Ὁ Πάρις ἔχανε τὸν νοῦν του διὰ τὴν Οἰνώνην, καὶ ἡ Οἰνώνη ἐτρελλάθη διὰ τὸν Πάριν. Πάντες δὲ πάνω κάτω ἐκ πείρας ἰδίας δύνανται νὰ γνωρίζωσι τί πανηγύρι γίνεται ὅταν τὰ παιδία ξεμυαλίζωνται, ὅταν ὁ Πάρις καίεται διὰ τὴν Οἰνώνην καὶ ἡ Οἰνώνη φλογίζεται διὰ τὸν Πάριν.
Ἀπεφασίσθη τὸ συνοικέσιον.
Δὲν ἠξεύρω τί συμβαίνει καὶ εἰς τὰς παραμονὰς τῶν γάμων γίνεται κἄποια ἀνακωχὴ τῶν ἐρώτων καὶ ὁ νοῦς καθαριζόμενος ὀλίγον ἀπὸ τῶν ἀναθυμιάσεων τῆς καρδίας, μελετᾷ τὴν ἀριθμητικὴν, καὶ ἀνοίγει τὸ βιβλίον τῆς λογικῆς τοῦ Βεκκέρου. Ὁ γάμος εἶναι ὁμολογουμένως τάφος τοῦ ἔρωτος· ὁ πάσχων, ὀλίγον πρὸς τῆς στιγμῆς τοῦ θανάτου παύει πάσχων, ἡ νόσος ἀπέρχεται πρὶν ἀπέλθῃ ἡ ψυχή.
Ἡ παραμονὴ τῶν γάμων λοιπὸν, εἶναι ἡ τοιαύτη τῶν νοσούντων στιγμή. Ὅθεν ἡ Οἰνώνη ἤρχισε τοὺς λογαριασμούς της. Μὴ λησμονήσωμεν δὲ ὅτι εἶχε καὶ προφητικὸν χάρισμα, ἴσως διότι ἦτο θυγάτηρ Θεοῦ, τοῦ ποταμοῦ Κεβρήνου. Παρθένιος ὁ Νικαεὺς λέγει ῥητῶς περὶ τῆς Οἰνώνης τάδε· «Λέγεται δὲ ταύτην ἔκ των θεῶν κατεχομένην θεσπίζειν περὶ τῶν μελλόντων, καὶ ἄλλως δὲ ἐπὶ συνέσει φρενῶν ἐπὶ μέγα διαβεβοῆσθαι.» Ὅθεν ἐν τῇ τελευταίᾳ πρὸ τοῦ γάμου ἐρωτικῇ συνεντεύξει της μὲ τὸν χαριτωμένον Ἀλέξανδρον εἶπε πρὸς αὐτὸν, ὡς ὁ αὐτὸς Νικαεὺς πάνω κάτω μαρτυρεῖ. «Ἀλέξανδρέ μου, πιστεύω καὶ καταλαμβάνω ὅτι μὲ ἀγαπᾷς, καὶ ὅτι ὁ ἔρως σου εἶναι μέγας καὶ φλογερώτατος. Καὶ ἐγὼ ἐπίσης σὲ ἀγαπῶ καὶ ἡ καρδία μου εἶναι ὅλη εἰς σὲ· ἀλλ' ἠξεύρω ἀκριβέ μου καὶ ταῦτα, τὰ ὁποῖα ἐν τῇ ἄκρᾳ ταύτῃ εὐτυχίᾳ μου μὲ ῥίπτουσιν εἰς μαύρην μελαγχολίαν καὶ προκαλοῦσι τὴν ῥοὴν τῶν δακρύων μου, τὰ ὁποῖα τόσον περιπαθῶς ἤδη μοὶ σπογγίζεις. Προγνωρίζω καὶ προβλέπω ὅτι μετ' οὐ πολὺ μεσημβρινός τις ἀστὴρ θ' ἀνατείλῃ καὶ πρὸς αὐτὸν θὰ στραφῇ τὸ βλέμμα σου καὶ ἡ καρδία σου, καὶ αὐτὸς θὰ σφετερισθῇ τὰ εἰς ταύτην δικαιώματά μου. Ἡ ἀγάπη σου εἶναι παρὰ πολὺ ζωηρὰ, ἑπομένως δὲν δύναται νὰ ἦναι μόνιμος· εἶσαι νέος ζωηρὸς, εὔμορφος, εὐτράπελος, καὶ ταῦτα εἶναι γνωρίσματα ἀστασίας. Μάθε δὲ ὅτι εἶσαι οὐχὶ βοσκοῦ υἱὸς, ἀλλὰ τοῦ βασιλέως Πριάμου καὶ τῆς βασιλίσσης Ἑκάβης, καὶ τοῦτο ἀντὶ νὰ μὲ εὐχαριστῇ διὰ τὴν ἀξίαν καὶ τὴν τιμὴν, μὲ λυπεῖ διότι αὐτὴ θὰ ἦναι μία τῶν αἰτιῶν τοῦ ναυαγίου μου.»
Ταῦτα καὶ ἄλλα ἔλεγε δακρυῤῥοοῦσα καὶ μετὰ συγκινήσεως καὶ σχεδὸν ἀπελπισίας ἡ συνετὴ Οἰνώνη, καὶ τὰ ἐπίστευεν, ἀλλὰ δὲν ἦτο πλέον κυρία τῆς καρδίας της· ἴσως δὲ καὶ καθ' ἑαυτὴν ἐσυλλογίζετο ὅτι δύνανται καὶ νὰ μὴ συμβῶσι, ὡς καὶ δὲν συμβαίνουσι πάντοτε ὅσα τις βλέπει καὶ φοβεῖται.
Ὁ Πάρις εἰς ταῦτα ἀποκρινόμενος ἔδιδε τὰς πλέον θετικὰς διαβεβαιώσεις περὶ τῆς εὐσταθείας του, περὶ τῆς ἀθανασίας τοῦ πρὸς τὴν μνηστήν του ἔρωτός του· ἀλλ' ὁ Πάρις ἦτο ὡραῖος, καὶ κατὰ συνέπειαν τούτου ὀλίγον εὐήθης, ὀλίγον κουτὸς, ὅθεν καὶ χωρὶς νὰ θέλῃ ἐπηύξησε τὰς ὑποψίας τῆς Οἰνώνης, διότι ἅμα ἤκουσεν ἀστέρα μεσημβρινὸν, ἅμα ἤκουσεν ὅτι ἄλλη ὡραία θὰ προσελκύσῃ τὴν ἀγάπην του, διηγέρθη ἡ περιέργειά του, κἄπως καὶ ἡ καρδία του ἠλεκτρίσθη· ὅθεν ἐζήτησεν ἐπιμόνως ἐξηγήσεις παρὰ τῆς Οἰνώνης περὶ τοῦ μεσημβρινοῦ ἀστέρος.
Δὲν ἦτο λοιπὸν ἀνόητος;
Ἡ Οἰνώνη ἐννοήσασα ἐκ τῆς ἐρωτήσεως τοῦ Πάριδος τὴν διάθεσιν τῆς καρδίας του, ᾐσθάνθη διερχομένην τὴν καρδίαν της δίστομον ῥομφαίαν. Ἡ ζηλοτυπία ἐκ προκαταβολῆς φαρμακερὰ διεπέρασε τὰ σπλάγχνα της, καὶ ὅμως δὲν ἠθέλησε νὰ δυσαρεστήσῃ τὸν μνηστῆρά της· δὲν τὸν ἤλεγξε, κατέπιε τὴν λύπην της καὶ ὡς συνετὴ γυνὴ κατεσίγησε τὴν φωνὴν τοῦ πόνου της. Ὁ ἔρως της ἦτο ἰσχυρὸς ἀκόμη.
Πάρι μου, εἶπε, μὲ τρέμοντα χείλη καὶ θολωμένους ὀφθαλμοὺς, ἀφ' οὗ νυμφευθῇς ἐμὲ καὶ ὀλίγος παρέλθει καιρὸς θὰ ταξειδεύσῃς εἰς τὴν Εὐρώπην· ἐκεῖ δὲ θ' ἀπαντήσῃς ξένην γυναῖκα, πολυμήχανον καὶ πλάνον, θὰ λησμονήσῃς ἐμὲ καὶ θ' ἀγαπήσῃς ἐκείνην καὶ συνέπεια τῆς πρὸς αὐτὴν ἀγάπης σου θὰ ἦναι πόλεμος πρὸς τὴν πατρίδα σου, τοὺς οἰκείους σου καὶ πλήρης ἐξολοθρευμός. Εἰς τὸν πόλεμον αὐτὸν θὰ τρωθῇς καὶ σὺ, καὶ τοῦτο μὲ ἀνιᾷ περισσότερον ἢ ὅλα τὰ δυστυχήματα ὅσα θὰ συμβῶσι. Πάρι μου, σὺ θὰ πληγωθῇς καὶ ἐγὼ θὰ αἰσθανθῶ τὸ ἄλγος. Ταῦτα προβλέπουσα καὶ γνωρίζουσα ὤφειλον νὰ δώσω σήμερον πέρας εἰς τὰς σχέσεις ἡμῶν, ἀλλὰ, Πάρι μου, σὲ πονεῖ ἡ ψυχή μου, εἶσαι κύριος τῆς καρδίας μου. Ὁπωσδήποτε καὶ ἐγκατελελειμμένη ὑπὸ σοῦ θέλω σὲ ἀγαπᾷ, θέλει σὲ συνοδεύει ὁ ἔρως μου καὶ ἡ καρδία μου πάντοτε καὶ πανταχοῦ. Ἀλέξανδρέ μου θὰ πληγωθῇς εἰς τὸν πόλεμον, καὶ οὐδεὶς θὰ δυνηθῇ νὰ ἰατρεύσῃ τὸ τραῦμά σου, θὰ ἦναι ἀνίατον, ὡς καὶ τὸ τραῦμα, τὸ ὁποῖον θ' ἀνοιχθῇ εἰς τὴν καρδίαν μου. Ἂν ὅμως τότε μ' ἐνθυμηθῇς καὶ μὲ καλέσῃς, ἐγὼ θὰ σὲ ἰατρεύσω. Δὲν θὰ ἦσαι τότε σύζυγός μου, ἀλλ' ἐγὼ θὰ διατελῶ ἀφωσιωμένη εἰς σέ· οὐδεμία χεὶρ ἄλλη θὰ δυνηθῇ νὰ στεγνώσῃ τὰ δάκρυά μου, καὶ οὐδεὶς ἰατρὸς θὰ κατορθώσῃ, νὰ θεραπεύσῃ τὴν πληγὴν, τὴν ὁποίαν ἤνοιξεν ὁ ἔρως σου εἰς τὴν καρδίαν μου.
Ὁ Πάρις ὤμνυε θεοὺς καὶ ἀνθρώπους ὅτι πιστὸς ἰσοβίως θὰ μένῃ εἰς τὴν Οἰνώνην καὶ τὸ ἐπίστευεν ὁ ἴδιος. Νέος ἄπειρος ἔτι καὶ πρωτόπειρος εἰς τὸν ἔρωτα, εἶχε νομίσει ὅτι ἤθελε διατελεῖ αἰωνίως ἄσβεστος, ἐνόμισεν ὅτι τὰ θέλγητρα τῆς Οἰνώνης θὰ διαμένωσιν ἀμάραντα καὶ ἠγνόει ὁ δείλαιος ὅτι ἔτι μικρὸν καὶ ἤθελεν ὁ ἴδιος ἀπορεῖ πῶς ἠγάπησε τὴν Οἰνώνην. Ὑπεσχέθη λοιπὸν πίστιν, καὶ εἰλικρινῶς τὴν ὑπεσχέθη, δὲν ἦτο ἀπαταιὼν, ἦτο καλὸ παιδὶ, εἰλικρινὲς, παιδὶ τῶν ποιμνίων, τῆς ἀφελείας, τῶν πεύκων, τῶν κοιλάδων, ἀμνὸς ἄκακος· ἡ ὑπόσχεσίς του ὅμως ἦτο ὑπόσχεσις διδομένη ἐν ἐνθουσιασμῷ, καὶ αἱ τοιαῦται ὑποσχέσεις εἶναι ἀφερέγγυοι, ὡς ὅλων τῶν ἐνθουσιώντων αἱ πομφόλυγες· ἦτο ὑπόσχεσις ποητικὴ, ἣν μαραίνει πᾶς ἄνεμος καὶ οὐδεμία δύναται νὰ ζωογονήσῃ δρόσος.
Ἔγεινεν ὁ γάμος· ὑπὸ τὴν χαράν της ἡ Οἰνώνη ἐκάλυπτε τὴν ἐκ τῶν ἀπαισίων προσδοκιῶν της μελαγχολίαν. Διῆγον ἐπί τινα καιρὸν ἄριστα ἀμοιβαίως ἀγαπώμενοι. Ὁ ἔρως μετεβλήθη εἰς ἀγάπην· πρῶτον βῆμα τῆς παρακμῆς του. Ἐκ τοῦ γάμου τούτου ἦλθεν εἰς τὸν κόσμον υἱὸς, ὀνομασθεὶς Κόρυθος· ὁ υἱὸς ἔλαβε καὶ μητρόθεν ἀρετὰς καὶ πατρόθεν ἐλαττώματα· ἂς τὸν ἀφήσωμεν νὰ μεγαλώσῃ.
Ἐν τούτοις δὲ ἐγνώσθη πλέον ὅτι ὁ βουκόλος Ἀλέξανδρος ἦτο τοῦ Πριάμου καὶ τῆς Ἑκάβης υἱὸς, ἦτο ὁ ἀναμμένος δαυλὸς τοῦ ὀνείρου της. Μετεφέρθη ἐκ τοῦ βουκουλίου εἰς τ' ἀνάκτορα, καὶ ὁσάκις ἤρεσεν αὐτῷ ἤρχετο καὶ ἔβλεπε τὴν Οἰνώνην, τὴν ταλαίπωρον Οἰνώνην, ἥτις δὲν ἦτο πλέον ψυχὴ τῆς ψυχῆς του, οὔτε φῶς τῶν ὀφθαλμῶν του, ἐντρύφημα τῆς καρδίας του, ἦτο κρύα καὶ ψυχρὰ σύζυγός του, ἐν λύπαις διανύουσα τὰς ἡμέρας της καὶ ἐν στεναγμοῖς τὰς νύκτας της εἰς τοὺς μάρτυρας τῶν ἐρώτων της τόπους. Ἔμενε παράδειγμα καὶ ἀπόδειξις τῶν ἀκουόντων καὶ ἀκουουσῶν τοὺς παλμοὺς τῆς καρδίας των καὶ ἀποστατούντων ἀπὸ τῆς κυριαρχίας τῆς κεφαλῆς των, τῆς συνέσεως, τῆς φρονήσεως· ἀλλὰ τὰ τοιαῦτα παραδείγματα οὐδεμίαν ἀσκοῦσι δύναμιν, οὐδεμίαν ἔχουσιν ἐπιῤῥοήν· αἱ καρδίαι πάντοτε διοικοῦσι, διὰ τοῦτο καὶ ὁ κόσμος βρίθει Παρίδων καὶ Οἰνωνῶν, βαρυθυμίας καὶ ἀνωφελοῦς μεταμελείας. Μὲ καταλαμβάνετε κυρίαι;
Πνέει ἤδη μεσημβρινὸς ἄνεμος.
Πτερυγίζει ὡς ἄγγελος ἡ φήμη.
Ἡ φήμη εἶναι θεὰ, τοὐλάχιστον ἦτο τότε θεὰ, τώρα ἔγεινεν ἐφημερὶς, καὶ ἴσως δὲν εἶναι πλέον θεά· μήτηρ της ἦτο ἡ Γῆ, πατήρ της ἀμνημόνευτος· εἶχε λειτουργοὺς τὸ ψεῦδος καὶ τὴν ἀλήθειαν πότε ἐν συναιρέσει, πότε ἐν κράσει καὶ πότε ἐν διακρίσει· εἶχε διακόνους τὴν πλάνην, τὴν διχόνοιαν, τὴν διαβολὴν, τὴν ἐξόγκωσιν· αἱ πτέρυγές της ἦσαν ὁτὲ μὲν μέλαιναι, ὁτὲ δὲ λευκαὶ καὶ ἐν αὐταῖς εἶχεν ὀφθαλμοὺς, στόματα, ὦτα καὶ γλῶσσας, ἦτο τραγέλαφος.
Ὁ μεσημβρινὸς ἄνεμος ὤθησε τὴν φήμην πρὸς ἄρκτον, τὴν ἔφερεν εἰς τὴν Τρωάδα, εἰς τὴν Ἴδαν, εἰς τὸν Ἀλέξανδρον τὸν βασιλόπαιδα, τὸν πρώην βουκόλον, τὸν νέον ἄνδρα τῆς ὡραίας Οἰνώνης, τὸν πρώην ἐραστὴν τῆς λειμωνειάδος Οἰνώνης. Ἡ φήμη εἶναι ἀδιάκριτος, δὲν περιμένει νὰ τὴν ἐρωτήσωσι - κηρύττει μόνη ἄκλητος ὅ,τι βλέπει, ὅ,τι ἀκούει, ὅ,τι δὲν βλέπει καὶ ὅ,τι δὲν ἀκούει, οἱ μωροὶ χαίνοντες τὴν ἀκούουσι, ὁ δὲ Πάρις ἦτο ὡραῖος, ὅπερ δηλοῖ ὅτι ἦτο ἐλαφρόπετρα μὲ βαρύτητα μωρίας. Ἡ φήμη παραποιεῖ, μεγαλύνει, πλάττει καὶ δημιουργεῖ. Ὅταν ἦλθεν εἰς Τρωάδα ἡ φήμη ἦτο ἡ ἑβδομὰς τῆς ὑπηρεσίας τῆς ἀληθείας καὶ διὰ τοῦ στόματος αὐτῆς ἡ φήμη διελάλησε τάδε.
«Λήδα, γυνὴ πρώτης καλλονῆς, ἐξ Αἰτωλίας καταγομένη καὶ τὸν βασιλέα τῆς Σπάρτης Τυνδάρεων ὑπανδρευμένη, ἐγέννησεν ἐκ τοῦ Διὸς, εἰς κύκνον μεταμορφωθέντος καὶ διὰ τοῦ κάλλους του αὐτὴν κατὰ τὴν συνήθειάν του δελεάσαντος, κόρην ἐξαισίου ὡραιότητος, ἀμύθητον καλλονῆς χρῆμα. Γυνὴ τοιαύτη οὔτε εἶχε γεννηθῆ ποτὲ εἰς τὸν κόσμον ἕως τότε, οὔτε ἔμελλέ ποτε ὁμοία της νὰ γεννηθῇ. Ἡ Ἀφροδίτη ἦτο μηδὲν ἐνώπιόν της.
Κίνησις μεγάλη ὅλων τῶν ἡγεμονοπαίδων τῆς Ἑλλάδος· ὅλοι συνῆλθον εἰς τὴν αὐλὴν τῆς Σπάρτης νὰ προσφέρωσι τὴν λατρείαν των εἰς τὸν νέον και μοναδικὸν τοῦτον ἀστέρα τῆς Ἑλλάδος, καὶ ἕκαστος ἐπεθύμει νὰ ἀπολαύσῃ τὴν ἄφατον εὐτυχίαν τῆς μετ' αὐτῆς νυμφεύσεώς του.
«Ἡ Ἑλένη, ἡ θυγάτηρ τοῦ κύκνου Διὸς καὶ τῆς θεοῦ ἐρωμένης Λήδας, ἐξέλεξεν ἐκ πάντων τὸν εὐηθέστατον πάντων, Μενέλαον τὸν ξανθὸν υἱὸν τοῦ Ἀτρέως· ὅθεν ἔγεινεν οὗτος ἀνὴρ τῆς Ἑλένης καὶ βασιλεὺς τῆς Σπάρτης ὑπερήφανος ὡς πετεινὸς, καὶ συνετὸς ὡς πρόβατον.
«Ἡ Ἑλένη ἔχει εὐτράπελον καρδίαν, εὐάλωτον καρδίαν· ἠξεύρει ὅτι εἶναι ὡραία, καὶ ὅταν ἡ κυρία ἠξεύρῃ ὅτι εἶναι ὡραία, ὁ νοῦς της σαλεύεται καὶ ἡ καρδία της χορεύει.»
Ταῦτα καὶ ἄλλα διέδωκεν ἡ φήμη εἰς τὴν Τρωάδα. Καὶ ὀλιγώτερα ἤρκουν δι' ἄνθρωπον ὡς τὸν Ἀλέξανδρον, ὅπως εἶχε μάλιστα καταντήσει ἀφ' οὗ ἐκ τοῦ ἀγροῦ μετέβη εἰς τὰ ἀνάκτορα τοῦ πατρός του, ἀφ' οὗ ἐκ βουκόλου τῆς Ἴδης ἐξύπνησε πρίγκηψ τοῦ ἀνακτορικοῦ οἴκου. Δυστυχὴς Οἰνώνη! Δυστυχεῖς Κυρίαι, ὅσαι εἴχατε ἢ ἔχετε τὴν τύχην τῆς Οἰνώνης! Καὶ ὅμως εἰς Ἀλεξάνδρους πάντοτε ἀποβλέπετε καὶ Πάριδας ὀνειρεύεσθε καὶ ἔξυπνοι καὶ κοιμώμεναι.
Ἕως νὰ κάμωμεν τὴν βραχυτάτην ταύτην ἀποστροφὴν πρὸς τὰς Οἰνώνας, ὁ πρίγκηψ Ἀλέξανδρος ἐπέταξεν εἰς Σπάρτην καὶ ξενίζεται παρὰ τῷ Μενελάῳ, καὶ ἕως νὰ γράψωμεν τὰ ὀλίγιστα ταῦτα περὶ τοῦ ταξειδίου του, δὲν τὸν εὑρίσκομεν πλέον εἰς τὴν Σπάρτην, εἶναι εἰς τὰ ἀνάκτορα τοῦ πατρός του, μὲ τὸ θήραμά του, τὴν Ἑλένην, τὴν κόρην τῆς Λήδας καὶ τοῦ κύκνου Διὸς τὴν γυναῖκα τοῦ ξανθοῦ Μενελάου, τὸ θαῦμα τῶν θαυμάτων τοῦ κόσμου.
Ἡ Ἑλλὰς προσεβλήθη ὑπὸ Τρωαδίτου, ἡ φιλοτιμία της ἀπαιτεῖ ἐκδίκησιν, καὶ ἰδοὺ πάντες οἱ ἡγεμόνες μετὰ στρατοῦ ἀετῶν καὶ πολυκρότου στόλου ἐνώπιον τῆς Τροίας ἐπὶ δέκα ἔτη.
Μονομαχίαι καὶ πανηγύρια, ἔριδες καὶ φατρίαι, Βρισηΐδες καὶ Χρυσηΐδες, χόλοι καὶ κότοι, καὶ ἐπὶ τούτοις οἱ Ὀλύμπιοι θεοὶ εἰς τὸ πόδι. Συνελεύσεις, συμβούλια εἰς τὸν οὐρανὸν, ἔριδες ἐμφύλιοι, μονομαχίαι εἰς τὸ Ἴλιον, θάνατοι, πληγαὶ, φωναὶ, ἀλαλαγμοὶ -ἐξύπνησαν οἱ δημογέροντες τῆς Τρωάδος- ἡ βουλή των προὐκάλεσεν εἰς ἀπολογίαν τὸ ὑπουργεῖον -τὸ ὑπουργεῖον ἀντὶ ἀπολογίας ἔφερεν εἰς τὸ βουλευτήριον τὴν Ἑλένην. Οἱ γέροντες βουλευταὶ ἰδόντες αὐτὴν ἐλησμόνησαν ὅτι ἦσαν γέροντες καὶ ὁμοθυμαδὸν ἐξεφώνησαν.
Ταῦτα εἰπόντες οἱ ἐμβριθεῖς βουλευταὶ καὶ εἰς τὴν θέαν τῆς Ἑλένης ἀρκεσθέντες, μετέβησαν εἰς τὴν ἡμερησίαν διάταξιν.
Ἐν τούτοις ἡ δειλαία Οἰνώνη, θέλουσα νὰ μάθῃ τί γίνεται ὁ Ἀλέξανδρός της, ὁ πρώην ἀνήρ της καὶ πρότερον τοῦ πρώην θερμὸς ἐραστής της, ἔστειλε τὸν υἱόν των Κόρυθον νὰ ἐξετάσῃ καὶ νὰ τῆς φέρῃ εἰδήσεις. Καϋμένη Οἰνώνη, δὲν δύνασαι νὰ λησμονήσῃς τὸν Πάριν σου· ἀποδεικνύεις ὅτι αἱ γυναῖκες εἶναι σταθερώτεραι τῶν ἀνδρῶν, ἂν καὶ φιλονεικῶσιν οὗτοι τοῦτο.
Ἦλθεν ὁ Κόρυθος, πρόσηβος ἤδη ὢν, εἰς τὴν Τρωάδα, εἰς τοῦ πατρός του τὸ μέγαρον ἢ μέλαθρον. Ἴδε τὴν κυρίαν Ἑλένην καὶ τὰ ἔχασε. Ἐλησμόνησε τίς τὸν ἔστειλεν ἐκεῖ καὶ διὰ τί τὸν ἔστειλε.
Ὁ Κόρυθος δὲν ἦτο υἱὸς μόνον τῆς Οἰνώνης, ἀλλὰ καὶ τοῦ Ἀλεξάνδρου, τοῦ Πάριδος, τοῦ βουκόλου, τοῦ τρελλοῦ καὶ δαιμονισμένου, ἦτο δὲ καὶ πάγκαλος. Ὅταν βλέπῃ τις κυρίαν, ἂς ἦναι βέβαιος ὅτι πρότερον τὸν ἴδεν ἐκείνη. Ἡ Ἑλένη ἦτο Ἑλένη καὶ ὁ Κόρυθος υἱὸς τοῦ ἀπαγαγόντος τὴν Ἑλένην. Μήπως εἶχε καὶ μυστικὰς ὁδηγίας τῆς μητρός του νὰ φέρῃ σκάνδαλον μεταξὺ τοῦ Ἀλεξάνδρου καὶ τῆς Ἑλένης; Τίς οἶδε· τὰ μυστήρια τῆς ζηλοτυπίας εἶναι ἄβυσσος. Ἐν τούτοις ὁ Κόρυθος εἰσῆλθε ζῶν καὶ ἐξῆλθε νεκρὸς τῆς πατρικῆς του οἰκίας· ὁ Ἀλέξανδρος ἐπροτίμησε νὰ μένῃ χωρὶς υἱὸν Κόρυθον, παρὰ μὲ Κόρυθον καὶ ὑποψίας. Ὁπωσδήποτε, λέγουσιν ὅτι ἡ Ἑλένη εἶχε τὰς ἀρετὰς τῆς γυναικὸς τοῦ μεγιστᾶνος τοῦ Φαραὼ Πετεφρῆ, ἀγνοεῖται δὲ ἂν καὶ ὁ πάγκαλος Κόρυθος εἶχε τὰς ἀρετὰς Ἰωσὴφ τοῦ παγκάλου.
Δυστυχὴς Οἰνώνη, καὶ πάλιν δυστυχὴς Οἰνώνη, ἔμεινας χωρὶς ἄνδρα διὰ τὴν Ἑλένην, καὶ ἔμεινας χωρὶς παιδὶ πάλιν διὰ τὴν Ἑλένην· καὶ ὅμως οἱ δημογέροντες τῆς Τροίας εἶπον, δὲν εἶναι ἀξιόμεμπτον διὰ τοιαύτην γυναῖκα τοιαῦτα κακὰ νὰ γίνωνται.
Πόσα ἀκόμη ἔγειναν καὶ πόσα ὑπέστησαν και Ἕλληνες καὶ Τρωαδῖται τὰ περιγράφουσι μὴ ὑπάρξαντες καὶ ὑπάρξαντες ἄνθρωποι, ἐξ ὧν ἔγειναν κοινὰ καὶ εἶναι γνωστὰ τοῖς πᾶσι· ἄγνωστον μένει ἔτι ποῖοι τὰ εἶπον, ποῖοι τὰ ἔγραψαν καὶ ποῖοι τὰ παρέγραψαν. Τοῦτο τὸ λέγει ὁ κόσμος ὁμηρικὸν ζήτημα, καὶ ἐπὶ πολλὰς ἤδη δεκάδας ἐνιαυτῶν εἶναι πιασμένοι μαλλιὰ μὲ μαλλιὰ φρόνιμοί τινες ἄνθρωποι, φιλολόγοι ἢ φιλόλογοι ὀνομαζόμενοι, καὶ περὶ αὐτοῦ τοῦ ὀνόματός των ἀκόμη φιλονεικοῦντες, εἰς ὧν τὴν θέαν διασκεδάζουσιν ἄλλοι φρόνιμοι, καὶ τὴν δαπάνην χορηγοῦσι τρίτοι φρόνιμοι, καὶ τὰ πράγματα ἐτάζουσι τέταρτοι φρόνιμοι· οἱ φιλόλογοι ὅμως εἶναι ὁμολογουμένως οἱ φρονιμώτεροι φρόνιμοι διὰ λόγους, οὓς γνωρίζουσιν αὐτοὶ καὶ ἐγώ.
Οὐ νέμεσις Τρῷας καὶ Ἐϋκνήμιδας Ἀχαιοὺς
Τοιῇδ' ἀμφὶ γυναικὶ πολὺν χρόνον ἄλγεα πάσχειν.
Τὰ πράγματα ἐν τούτοις ἐτελείωσαν.
Ἡ Τροία κατεστράφη.
Οἱ Ἕλληνες ἔφυγον καὶ ἡ Ἑλένη μαζῆ των καὶ ὁ Μενέλαός της κατόπιν των.
Οἱ Τρωαδῖται ἐξηνδραποδίσθησαν, ἔπαθαν τὰ κακὰ τῆς μοίρας των «τοιῇ δ' ἀμφὶ γυναικί.»
Ἐκ τῶν Ἑλλήνων οἱ πλεῖστοι δέκα καὶ ἄλλοι εἴκοσιν ἔτη ἐπλανῶντο, ἔχασαν τὴν πυξίδα των.
Ὁ Ἀλέξανδρος ὁ Πάρις, ὁ ἀναμμένος δαυλὸς, μένει πληγωμένος θανατηφόρως καὶ συλλογιζόμενος τὰς ἁμαρτίας του, ὡς ὅλοι ὅσοι πρόκειται ν' ἀποθάνωσι, καὶ ὅσοι προαιροῦνται ν' ἀποθάνωσιν.
Ἀναμετρῶν τὰ τοῦ βίου του, ἐνθυμήθη τὴν Οἰνώνην, ἐστέναξεν, ἐνθυμήθη καὶ τὰς προῤῥήσεις τῆς Οἰνώνης, ἐνθυμήθη καὶ τὴν ὑπόσχεσιν τῆς Οἰνώνης, ὅτι μόνη αὕτη θὰ τοῦ ἰατρεύσῃ τὸ θανατηφόρον τραῦμα.
Ὅταν ὁ ἄνθρωπος πνέῃ τὰ λοίσθια, γίνεται ἐνάρετος, φεύγουσιν αἱ κακίαι, ἀφίπτανται αἱ πονηρίαι ἢ τὰς παίρνει ὁ πνευματικὸς εἰς ὃν τὰς ἐναποθέτει· διὰ τοῦτο καὶ ὅταν παρέλθωσι καὶ τὰ λεγόμενα λοίσθια, ὁ νεκρὸς γίνεται πλέον χρηστὸς ἄνθρωπος, καὶ μόλις δύνανται οἱ νεκρολόγοι, καὶ μόλις δύνανται οἱ ἐπιταφιολόγοι νὰ ἐξυμνήσωσιν ἀσθενῶς καὶ μέρος μόνον τῶν πολλῶν καὶ ποικίλων ἀρετῶν τῶν εὐτυχῶν νεκρῶν.
Οὕτω καὶ ὁ Ἀλέξανδρος, πρὸ τῶν πυλῶν τοῦ ᾅδου ἤδη εὑρισκόμενος, φρικαλέα ἔστρεψε τὰ βλέμματά του πρὸς τὰς παλαιάς του ἁμαρτίας· ἐκατάλαβε ὁποίου ὁλέθρου παραίτιος ἔγεινεν εἰς τὴν δυστυχῆ πατρίδα του καὶ εἰς τὰς ΑΑ. ΜΜ. τοὺς γονεῖς του, καὶ εἰς τὰς ΑΑ. ὑψηλότητας τοὺς ἀδελφοὺς καὶ τὰς ἀδελφάς του χάριν τῆς μοιχαλίδος Ἑλένης. Ἐσυλλογίσθη ὅτι ἀδίκως καὶ ἀπίστως κατέλιπε τὴν πρώτην ἀνοίξασαν τὰ φύλλα τῆς εὐαισθήτου καρδίας του ὡραίαν καὶ φρόνιμον Οἰνώνην, ὅτι ἐπὶ ἁπλαῖς ὑποψίαις καὶ ἐκ κέντρου ζηλοτυπίας ταύτας αὐξησάσης ἔγεινε μιαιφόνος, ἀποκτείνας τὸν καλόν του υἱὸν Κόρυθον, τὸ μόνον προϊὸν ἀδόλου ἔρωτος καὶ ἀγάπης.
Πάντα ταῦτα ἀναλογιζόμενος ὁ Πάρις ἦλθεν εἰς ἀπόγνωσιν καὶ διὰ μεταμελείας, ἔστω καὶ ἀναγκαστικῆς, ἠθέλησε νὰ ἐξαλείψῃ ἀπὸ τῆς καρδίας του τὰ δυσώδη τῶν ἁμαρτιῶν του ἕλκη, ἴσως δὲ καὶ διότι ἤλπισεν ὅτι ἡ μεταμέλειά του ἤθελεν ἐκτιμηθῆ ὑπὸ τῆς Οἰνώνης, καὶ ἤθελεν ἐξιλεωθεῖσα αὕτη σπεύσῃ πρὸς σωτηρίαν του. Ὅθεν συλλέξας ὅσας δυνάμεις τῷ ἐναπελείποντο καὶ γράψας ἐπέστειλε πρὸς τὴν Οἰνώνην τὴν ἑξῆς ἐπιστολήν.
«Οἰνώνη μου περιπόθητε.
Ἡ πρὸς σὲ διαγωγή μου μὲ καθιστᾷ ἀνάξιον πάσης συγγνώμης· ἡ πρὸς τὸ τέκνον ἡμῶν σκληρότης μου μὲ ἀπέδειξε θηριωδέστερον τῶν θηρίων· ἡ νῦν ὅμως κατάστασίς μου, ἡ πικρά μου μεταμέλεια, τὰ δάκρυά μου, οἱ πόνοι μου σωματικοί τε καὶ ψυχικοὶ μὲ καθιστῶσιν ἄξιον ἐλέους, ἄξιον οἰκτιρμῶν.
Ἡ καρδία σου, οὖσα πλήρης ἀρετῶν, δὲν δύναται νὰ ἔχῃ φιλοξενημένην τὴν μνησικακίαν· λησμόνησον ὅτι εἶμαι ὁ Ἀλέξανδρος, μὴ ἐνθυμηθῇς τὰ ἐκ τῆς διαγωγῆς μου δεινά σου, ἐνθυμήθητι μόνον ὅτι εἶμαι ἄνθρωπος ἐλεεινῶς πάσχων καὶ ἔχω ἀνάγκην φιλανθρωπίας, τῆς ἀρετῆς ἐκείνης, ἥτις εἶναι ἡ ἐξέχουσα τῶν ἀρετῶν σου. Σπεῦσον, πάλαι καὶ νῦν φιλτάτη μου Οἰνώνη, εἰς σωτηρίαν μου, καὶ σὺ μὲν θὰ ὀφείλης εἰς ἐμὲ ὅλας σου τὰς δυστυχίας, ἐγὼ δὲ εἰς σὲ τὴν ζωήν μου. Ὁ θάνατός μου δὲν εἶναι ἱκανὸς νὰ σὲ ἱκανοποιήσῃ, ἡ θυσία τῆς ζωῆς μου εἶναι ἐλαχίστη ἀποζημίωσίς σου, ἡ φιλανθρωπία σου, ἡ εὐσπλαγχνία σου σὲ μὲν θέλουσιν ἀναδείξει γυναῖκα ἀποθεώσεως ἀξίαν, ἐμὲ δὲ θέλουσι μᾶλλον καταισχύνει, διότι, τὴν εὐγενεστάτην τῶν ἐκδικήσεων μεταχειριζομένη, καλὸν ἀντὶ κακοῦ μοὶ ἀποδίδεις. Τὸ ὑπόλοιπον τῶν ἡμερῶν μου, ὅπερ ὑπόσχεται νὰ μοὶ χαρίσῃ ἡ ὑπερφυὴς τέχνη σου, ἡ εὐσπλαγχνία σου, θὰ ἦναι ἀφιερωμένον εἰς τὴν λατρείαν σου. Σὺ θὰ ἦσαι ἡ ἀξία πάσης λατρείας θεότης μου καὶ εἰς τὸν βωμόν σου θὰ κεῖται ἡ καρδία μου καθαρισμένη ἀπὸ τὰς μυσαρότητας τῆς διαγωγῆς μου.
Σπεῦσον, Οἰνώνη μου, καὶ ἂν μὴ θέλῃς νὰ μὲ σώσῃς, σπεῦσον κἂν νὰ σὲ ἴδω, νὰ σὲ ἀποχαιρετήσω νὰ σὲ ἐξιλεώσω, καὶ ὅπως σὺ ἤσουν τὸ πρῶτον ἀντικείμενον, εἰς ὃ ἔῤῥιψα περιπαθῶς τὸ βλέμμα μου, οὕτω καὶ τὸ ἔσχατόν μου βλέμμα νὰ πέσῃ εἰς τοὺς γλυκεῖς καὶ ἱμερόεντας ὀφθαλμούς σου καὶ παρέλθῃ οὕτω γλυκεῖα ἡ τελευταία τοῦ βίου μου στιγμή.
Ὁ ἀνάξιος σοῦ Ἀλέξανδρος.»
Ἐστάλη ἡ ἐπιστολὴ πρὸς τὴν Οἰνώνην.
Τὴν ἀνέγνωσεν, ἂν ἤξευρε γράμματα, ἢ τὴν ἀνέγνωσεν ὁ κομιστὴς, ἂν μὴ ἤξευρεν.
Ἡ καρδία τῆς Οἰνώνης ἦτο τρυφερὰ, καὶ τὰ πάθη της τὴν εἶχον καταστήσει λίαν εὐαίσθητον. Συνεκινήθη, ἔλαβεν οἶκτον πρὸς τὴν συμφορὰν ἐκείνου, τὸν ὁποῖον καὶ ὡς ἐραστὴν ἐλάτρευσε, καὶ ὡς σύζυγον ἠγάπησε· πλὴν τῆς αὐτῆς ἐπιστολῆς ἡ ἀνάγνωσις δὲν ἠδύνατο νὰ μὴ διεγείρῃ καὶ τὴν ἀγανάκτησίν της, νὰ μὴ ἐξυπνήσῃ, δοθείσης ἤδη καὶ εὐκαιρίας, τὸ ἐμφωλεῦον εἰς πᾶσαν γυναικείαν, πολλάκις δὲ καὶ ἀνδρικὴν, καρδίαν αἴσθημα τῆς ἐκδικήσεως.
Καὶ ἀπεφάσισε μὲν ἡ Οἰνώνη νὰ σώσῃ τὸν Ἀλέξανδρον, ὑπῆρξεν ἐραστής της, καὶ εἰς τὰς καρδίας τῶν κυριῶν δὲν σβύνουσιν ὅλως διόλου οἱ πρῶτοι των πόθοι, ὑπῆρξε σύζυγός της, καὶ ἐκ τῶν καρδιῶν τῶν κυριῶν δὲν ἐξαλείφεται πρόῤῥιζον τὸ αἴσθημα τοῦ καθήκοντος, ὅσον καὶ ἂν ἀδικῶνται ὑπὸ τῶν ἀνδρῶν, ὅθεν ἀπεφάσισε νὰ τὸν σώσῃ, ἀπεφάσισε νὰ πιστεύσῃ εἰς τὰς νέας του ὑποσχέσεις, ἐκολακεύθη νὰ πιστεύσῃ τὴν μεταμέλειάν του, ἀλλὰ οὐχὶ καὶ χωρὶς μικρὰν ἐκδίκησιν. Ἠθέλησε πρῶτον νὰ τὸν λυπήσῃ καὶ ὕστερον νὰ τὸν ἐλεήσῃ, νὰ τὸν τιμωρήσῃ καὶ ἔπειτα νὰ τὸν συγχωρήσῃ, ἐνόμισεν ὅτι εἶναι καιρὸς καὶ διὰ τὰ δύο· ὅθεν ἐμήνυσε πρῶτον εἰς τὸν Ἀλέξανδρον, ὅτι τὴν αἴτησιν τῆς θεραπείας του καὶ τὴν ἐξομολόγησιν τῆς λατρείας του νὰ στείλῃ πρὸς τὴν Ἑλένην του, νὰ τὴν καλέσῃ πλησίον του, καὶ αὐτὴν νὰ τὴν ἀφήσῃ ἥσυχον εἰς τὴν δυστυχίαν της. Ἔπειτα ὅμως ἀπῆλθε πρὸς αὐτὸν, ἀλλὰ πρὶν φθάσῃ, εἶχεν ἤδη ὁ ἀπεσταλμένος τοῦ Ἀλεξάνδρου ἀνακοινώσει εἰς αὐτὸν τὴν σκληρὰν ἀπόκρισιν τῆς Οἰνώνης· ὅθεν ὁ ταλαίπωρος Πάρις ἀθυμήσας ἐξέπνευσε.
Ὅτε δὲ ἐλθοῦσα ἡ Οἰνώνη εἶδεν αὐτὸν νεκρὸν κατακείμενον, τρομερὰς ἐξέβαλεν οἰμωγὰς «καὶ πολλὰ κατολοφυραμένη διεχρήσατο ἑαυτὴν» καὶ οὕτω ἀντὶ ἑνὸς δύο ἔκειντο νεκροὶ - ἡ Οἰνώνη καὶ ὁ ἐσβεσμένος πλέον δαυλὸς τοῦ Πριάμου καὶ τῆς Ἑκάβης.