Ορέστης και Πυλάδης
| Ὀρέστης καὶ Πυλάδης Συγγραφέας: |
Ὅτε πρό τινων ἐτῶν ἠναγκάσθην νὰ διαχειμάσω ἐν Αἰγύπτῳ, ἀφοῦ ἐθαύμασα τὰς πυραμίδας, τὰς καμήλους καὶ τὸν ἀντιβασιλέα, ἀφοῦ ἤκουσα τ’ αὐλοτύμπανα, ἔφαγον βανάνας καὶ ἔπιον τιμαρινθόζωμον, μὴ θέλων νὰ μείνω ἄγευστος οὐδεμιᾶς τῶν Φαραωνικῶν ἀπολαύσεων, ἀπεφάσισα νὰ ῥοφήσω καί τινα δόσιν ἀσιχίου. Τὸ ἔδεσμα τοῦτο γνωρίζουσι πιθανῶς οἱ πλεῖστοι τῶν ἀναγνωστῶν ἐκ τοῦ Κόμητος Μοντεχρήστου τοῦ μακαρίτου Δουμᾶ. Εἶνε δὲ ἐκχύλισμα ἰνδικῆς καννάβεως, ἀηδὲς τὴν ὀσμήν, ἀηδέστερον τὴν γεῦσιν, ἀλλ’ ἔχον τὸ προτέρημα νὰ μεταφέρῃ τοὺς ἀηδιάζοντας τὴν πεζὴν πραγματικότητα τοῦ ἡμετέρου πλανήτου εἰς τὴν χώραν τῶν ὀνείρων. Πλείονα περὶ τοῦ φαρμάκου τούτου κρίνω περιττὸν νὰ παραθέσω, παραπέμπων τοὺς ὀρεγομένους εἰς τὸ σύγγραμμα τοῦ τουρονησίου Μορώ, πλέξαντος εἰς τὸ ἁσὶχ ἐγκώμιον χιλιοσέλιδον.
Ἀφοῦ κατέπιον τὸ χάπιον, κατεκλίθην περιμένων τὴν ἐνέργειαν τῆς νηπενθοῦς βοτάνης, μὴ οὖσαν ἄμεσον, ἀλλὰ βραδεῖαν καὶ βαθμιαίαν. Ἀγαθός τις συνοδοιπόρος μου, ὁ κύριος Oêlschig, Σάξων τὴν πατρίδα, στενογράφος τὸ ἐπάγγελμα καὶ ἐραστὴς τῶν βιολογικῶν πειραμάτων κατὰ τὰς ὥρας τῆς σχολῆς, ἠθέλησε νὰ διανυκτερεύσῃ ἐν τῷ κοιτῶνι μου, παρακινηθεὶς εἰς τοῦτο εἴτε ἐκ φιλόφρονος μερίμνης εἴτε ἐκ φυσιολογικῆς περιεργείας. Συνειθίσας ν’ ἀναγινώσκω κλινήρης, ἔλαβον εἰς χεῖρας Ἑλληνικὸν τόμον, λησμονηθέντα πιθανῶς ἐπὶ τῆς νυκτερινῆς τραπέζης παρά τινος φιλομούσου ὁμογενοῦς. Τὸ βιβλίον ἔτυχεν ὂν ἐγχειρίδιον Ἑλληνικῆς μυθολογίας, ἐκπονηθὲν ὑπό τινος Περικλέους Ἰασεμίδου, ζητοῦντος συγγνώμην ἐν τῷ προοιμίῳ ἄν, πρωτόπειρος ὤν, ἔχῃ ἀτελείας περί τὸ λεκτικόν. Εἴησαν αὗται τῷ ἀνθρώπῳ συγκεχωρημέναι, οὐχὶ ὅμως καὶ τὸ κατόρθωμα αὐτοῦ, ἐπιτυχόντος νὰ καταστήσῃ τοὺς ποιητικωτάτους ἡμῶν προγονικοὺς μύθους πεζοτέρους Ἀντωνιαδείου ἐποποιίας.
Τοῦ ἁσιχίου ἡ ἀρετὴ ἔγκειται εἰς τὸ ἐνισχύειν τὰς ὑπαρχούσας ἐν τῷ ἐγκεφάλῳ ἰδέας μᾶλλον ἢ εἰς τὸ πλάττειν νέος. Ἑπόμενον ἄρα ἦτο εἰς τὸν ἔχοντα τὴν κεφαλὴν πλήρη ἀναμνήσεων τοῦ Ὀλύμπου, ἡ ἐνέργεια τοῦ φαρμάκου ν’ ἀποβῇ μυθολογική. Καταπεσόντος δὲ μετ’ οὐ πολὺ ἐκ τῆς χειρὸς τοῦ βιβλίου, ἤρχισα παραληρῶν περὶ θεαινῶν, ἡρώων, σειρήνων καὶ καβείρων.
Ὅτε τὴν ἐπιοῦσαν ἀνέλαβον ἐκ τῆς παρακοπῆς, ὡς ὀνομάζει τὴν hallucination ὁ Ἀριστοτέλης, ἢ ἐκ τῆς παραισθήσεως, ὡς θέλουσιν αὐτὴν οἱ ἡμέτεροι Ἀσκληπιάδαι, ὁ φίλος Oêlschig ἵστατο πρὸ ἐμοῦ κρατῶν ἐν δεξιᾷ φύλλον χάρτου κεκαλυμμένον δι’ ἱερογλυφικῶν σημείων, ἐν δὲ τῇ ἀριστερᾷ ὑγρὸν κάλαμον, δι’ οὗ μὲ προσεκάλει νὰ ὑπογράψω. Τὸ οὕτω προσαγόμενον εἰς ἐπικύρωσιν ἔγγραφον οὐδὲν ἄλλο ἦτο ἢ τὰ στενογραφηθέντα πρακτικὰ τοῦ ὑπὸ τὴν ἐπήρειαν τοῦ ἁσὶχ μονολόγου μου, ὃν ὁ φυσιοδίφης στενογράφος προτίθετο νὰ ὑποβάλῃ εἰς ἐπαρχιακήν τινα Ἀκαδημίαν τῶν βιολογικῶν ἐπιστημῶν. Πρέπει δὲ νὰ προσθέσω ὅτι ὁ κύριος αὐτός, οὐδὲ γρῦ ἐννοῶν τῆς γλώσσης τοῦ Πλάτωνος, καίτοι Γερμανός, εἶχε στενογραφήσῃ ἁπλῶς τοὺς ἤχους τῆς διακρινούσης ἡμᾶς ἀπὸ τῶν ζώων ἐνάρθρου φωνῆς, ὥστε τὸ ἀντίγραφον, ὅπερ μ’ ἐφιλοδώρησεν, οὐδὲν ἄλλο ἢ ἀπεικόνισμα Ἑλληνικῶν φθόγγων διὰ φραγκικῶν στοιχείων. Ἐξ αὐτοῦ ἀποσπῶ τὴν κατωτέρω Ὀρεστειάδα, χρήσιμον ἴσως εἰς τοὺς διατρίβοντας περὶ τὴν τοξικολογίαν.
«Ἐν τῇ ἀκμῇ τῆς μάχης ἐζήτει ὁ Ὀρέστης τὸν Πυλάδην, ἵνα πλησίον αὐτοῦ νικήσῃ ἢ ἀποθάνῃ· σχίσας πυκνὸν δάσος λογχῶν καὶ ἀκοντίων κατώρθωσε μετὰ μυρίους ἀγῶνας νὰ πλησιάσῃ τὸν ἑταῖρον, ὃν εὗρε πατοῦντα ἐπὶ ἑκατόμβης ἐχθρῶν ὑπ’ αὐτοῦ καταβληθέντων, ἀλλὰ πληγωμένον, αἱμόφυρτον καὶ μάτην παλαίοντα πρὸς νέον σμῆνος πολεμίων. Ὁ Πυλάδης ἐφαίνετο τοσοῦτον τοῦ θανάτου ἐγγύς, ὥστε ὁ υἱὸς τοῦ Ἀγαμέμνονος ἔπαυσεν ἀποκρούων τὰ ἀπειλοῦντα τὸ στῆθος αὐτοῦ ξίφη, φοβούμενος μὴ ἐπιζήσῃ ἐκείνου δι’ ὃν μόνον ἔζη· ὅτε δὲ εἶδε πίπτοντα τὸν φίλον μου, ἡμιθανὴς ἤδη κἀκεῖνος, κατώρθωσε νὰ φθάσῃ ἔρπων μέχρι τοῦ νεκροῦ, ὃν περιπτυχθεὶς ἠσπάσθη εἰς τὸ στόμα, ὡσεὶ ἤθελε νὰ ἐμφυσήσῃ εἰς τὰ στήθη του τὴν ἀπομείνασαν αὐτῷ ὁλίγην πνοήν. Ἀμφότεροι ἀπέθανον καὶ ἐτάφησαν ἐκεῖ.
Ἐν τῇ γῇ, παχυνθείσῃ ἐκ τῶν ἐνηγκαλισμένων λειψάνων, ἐβλάστησαν μεταξὺ τῶν λευκανθέντων ἤδη ὀστῶν δύο δενδρύλλια, ἅτινα ἐφαίνοντο σπεύδοντα ν’ αὐξήσωσι ταχέως, ἵνα διὰ τῶν κλάδων των στενώτερον περιπτυχθῶσι. Παρετηρήθη μάλιστα ὅτι τὸ ἔαρ οἱ μεστοὶ καλύκων αὐτῶν κλῶνες ἔκυπτον πρὸς ἀλλήλους, ὡς εἰ ἐσκόπουν, διὰ τῆς ἡδείας αὐτῶν πνοῆς θερμαινόμενοι, ἀμοιβαίως νὰ ἐπισπεύσωσι τὴν ἄνθησιν. Τὰ εὔοσμα ἄνθη διεδέχθησαν τὰ εὔχροα μήλα· ἀλλὰ μῆλα θαυματουργά· καθ’ ὅτι πᾶς ὁ γευόμενος τοῦ καρποῦ τῆς μιᾶς τῶν μηλεών κατελαμβάνετο ὑπὸ ἀκαταβλήτου συμπαθείας πρὸς τὸν φαγόντα ἐκ τῆς ἑτέρας. Ἐν δὲ τῷ αἰσθήματι τούτῳ ὑπῆρχε καὶ διάκρισίς τις ἂν δηλαδὴ οἱ μηλοφάγοι ἦσαν τοῦ αὐτοῦ φύλου, συνεδέοντο δι’ ἀρρήκτου φιλίας, ἂν δὲ ἀνὴρ καὶ γυνή, ἐγεννᾶτο ἔρως παραμένων μέχρι τοῦ τάφου. Τὰ ἤθη τῶν Ἑλλήνων ἦσαν ἀκόμη ἀγνὰ καὶ τῶν μήλων τὰ ἀποτελέσματα ακριβῶς διακεκριμένα.
Ἡ ἡδύτης τῶν καρπῶν τούτων ἦτο τοιαύτη, ὥστε πάντες οἱ δενδροκόμοι έσπευσαν νὰ μοσχεύσωσιν οἴκοι κλάδους ἐκ τῶν μηλεῶν, μεταβληθέντας εἰς εὐθαλῆ δένδρα. Γενομένης δὲ μετ’ οὐ πολὺ καὶ τῆς ἀρετῆς αὐτῶν γνωστῆς, οἱ γονεῖς πρὶν ἢ συζεύξωσι τὰ τέκνα αὐτῶν, ἔδιδον Ὀρέστειον μῆλον εἰς τὴν κόρην καὶ Πυλάδειον εἰς τὸν νυμφίον, ὅστις μετὰ τὸ δεῖπνον τοῦτο ἠδύνατο ν’ ἀπέλθῃ ἀμερίμνως εἰς τὴν ἀγορὰν ἢ τὸ στρατόπεδον, οὐδόλως κινδυνεύων ἐκ τῶν Αἰγίσθων, ὡς οὐδ’ ἡ σύζυγος αὐτοῦ εἶχέ τι νὰ φοβηθῇ ἐκ τοῦ ἄσχατος τῶν σειρήνων τῆς Λέσβου ἢ τῆς Κορίνθου. Οἱ δὲ Θηβαῖοι, φυτεύσαντες κατὰ συμβουλὴν τῶν παρ’ αὐτοῖς σοφῶν τὴν παλαίστραν τῶν νέων διὰ τοιούτων δένδρων, ἔδρεψαν ἐξ αὐτῶν οὐ μόνον μῆλα, ἀλλὰ καὶ τρόπαια πολεμικά. Γνωστὰ τοῖς πᾶσιν εἶναι τὰ κατορθώματα τοῦ ἱεροῦ αὐτῶν λόχου, οὐχὶ ὅμως ἐπίσης πασίγνωστον ὅτι ἡ φιλία, ἡ συνδέουσα καὶ καθιστῶσα τοὺς ἥρωας τούτους ἀνικήτους ἐν ταῖς μάχαις, προήρχετο ἐκ τῆς ὑπὸ τὸ σχῆμα μεταλήψεως τοῦ Ὀρέστου καὶ Πυλάδου.»
Τοιαῦτα καὶ μυρία ἄλλα, ὧν μακρὰ ἤθελεν ἀποβῇ ἡ ἀφήγησις, τῶν ὀπωρῶν τούτων τὰ κατορθώματα. Ἀδύνατον ὅμως εἶναι νὰ κρύψωμεν ὅτι ἐν τῷ πλήθει τῶν ἀγαθῶν εἰσέφρησαν καί τινα παρατράγῳδα. Οὕτω ὁ βασιλεὺς Κινύρας πλανηθεὶς ἐντὸς δάσους καὶ φαγὼν ἀγνώστου δένδρου καρπούς, τοσοῦτον ἡδεῖς εὗρεν αὐτούς, ὥστε ἐμπλήσας τὸν κόλπον μετέδωκε τὸ ἑσπέρας καὶ εἰς τὴν θυγατέρα του Μύρραν, καὶ ἐντεῦθεν ἀφορμὴ ἀθανάτου δράματος τῷ Ἀλφιέρῃ καὶ εὐφημιῶν καὶ στεφάνων τῇ κυρίᾳ Ῥιστόρη. Ἀλλὰ καὶ ὁ Εὐριπίδης καὶ ὁ Ῥακίνας ὀφείλουσιν εἰς τὰ μῆλα ταῦτα τοὺς στιλπνοτέρους τοῦ τραγικοῦ αὐτῶν στέμματος μαργαρίτας. Ἀληθὲς εἶναι ὅτι τῶν μαργαριτῶν τούτων ἡ λάμψις δὲν εἶναι ἠθικῶς ἄμωμος. Ἀλλὰ τὸ σφάλμα εἶνε ἐκ τῶν μήλων ἢ τῶν ποιητῶν τούτων, ἄν, ἔχοντες προχείρους Νίσους καὶ Εὐρυάλους, Φιλήμονας καὶ Βαυκίδας, Σαβίνους καὶ Ἐπονίνας καὶ μυρίους ἄλλους ἀσπίλους μηλοφάγους, ἐπροτίμησαν ἀντὶ τούτων νὰ ὑμνήσωσι τὴν μητέρα τοῦ Μινωταύρου, φαγοῦσαν κατά λάθος μῆλον ἐκ κήπου ὃν εἶχεν ἐπινεμηθῇ ὁ πατὴρ τοῦ βδελυροῦ τεκνίου;
Πᾶν μέτρον ἄριστον, ἔλεγεν ὁ σοφώτερος τῶν πάλαι σοφῶν. Τὸ ῥητὸν τοῦτο ἐφαρμόζεται καὶ εἰς τὰ μῆλα, ὧν ἡ κατάχρησις, ὡς κατωτέρω φαίνεται, ἔγεινε παραίτιος πρωτοφανῶν δυστυχημάτων. Οὕτω τὴν νύμφην Ἠχὼ ἠγάπα περιπαθῶς ὁ κάλλιστος τῆς ἐποχῆς ἐκείνης νεανίας, ὁ υἱὸς τοῦ Κηφισσοῦ καὶ τῆς Λυριόππης. Ἀλλ’ ἡ Ἠχὼ ἀνῆκεν εἰς τὴν κατηγορίαν τῶν γυναικῶν ἐκείνων, αἵτινες ἀντὶ καρδίας, κρύπτουσιν ὑπὸ τὸν ἀριστερὸν μαστὸν ἀπολελιθωμένον τι κράμα ματαιότητος και φιλαρεσκείας, στέργουσαι μὲν ν’ ἀγαπῶνται, ἀλλ’ ἀποστρεφόμεναι ν’ ἀποδώσωσι τὰ ἴσα. Τοιαύτη οὖσα, ἤκουσε περὶ τῆς ἀρετῆς τῶν μήλων καὶ πορευθεῖσα εἰς Βοιωτίαν ἔκοψε δύο ἐξ αὐτῶν. Ἀλλ’ ἀντὶ νὰ φάγῃ τὸ ἓν δίδουσα τὸ ἕτερον εἰς τὸν φίλον της, ἠθέλησε ν’ ἀναρριπίσῃ ἐκείνου μόνου τὴν φλόγα, μένουσα ἡ ἰδία ἀνάλγητος ὅπως πρίν. Ἀμφότερα λοιπὸν παρέθεσεν εἰς τὸν ἐραστήν. Τί δὲ ἐκ τούτου συνέβη, διηγεῖται ὁ Παυσανίας. Ὁ ὀρέστειας καὶ πυλάδειος χυμός, ἐγκλεισθέντες παρὰ φύσιν ἐν τῷ αὐτῷ σώματι, ἀνῆψαν ἐκεῖ ἀδιέξοδον πυρκαϊάν. Ὑπὸ ταύτης φλεγόμενος ὁ δυστυχὴς Νάρκισσος ἐλησμόνησε τὴν Ἠχὼ καὶ κατακλισθείς παρὰ τὸ χεῖλος λίμνης ἀπέθανεν ἐκεῖ, τείνων εἰς τὴν ἰδίαν αὐτοῦ εἰκόνα ἀπηλπισμένην ἀγκάλην. Καὶ τὴν αἰσχρὰν ὅμως Ἠχὼ ἐτιμώρησαν οἱ θεοὶ μεταβαλόντες εἰς λίθινον ψιττακόν.
Ἀλλ’ ἔτι θαυμαστότερον τὸ ἑπόμενον θαῦμα.
Ὅτε ὁ Ἑρμῆς καὶ ἡ Ἀφροδίτη ἀπεφάσισαν νὰ συζεύξωσι τὸν υἱὸν αὐτῶν μετὰ τῆς καλῆς ναϊάδος Σαλμακίδος, ἀντὶ ν’ ἀρκεσθῶσι, κατὰ τὴν τότε συνήθειαν, νὰ προσφέρωσιν νὰ ἓν μῆλον εἰς τοὺς μελλονύμφους, ἐνόμισαν ὅτι, θεοὶ ὄντες, ἔπρεπε νὰ πράξωσιν, ὑπὲρ τῶν τέκνων πλεῖόν τι τοῦ συνήθους. Τὴν προτεραίαν λοιπόν τοῦ γάμου ὁ τρισμέγιστος Ἑρμῆς, ἄριστος ὢν χημικός, κατέφυγεν εἰς τ’ ἀπόκρυφα τῆς ἑρμητικῆς ἐπιστήμης. Λαβὼν ἑκατὸν ὀρέστεια και ισάριθμα πυλάδια μῆλα καὶ ἐκθλίψας τὸν χυμόν, ὑπέβαλεν αὐτὸν εἰς δεκαεπτὰ διαδοχικὲς ἀποστάξεις, μέχρις οὖ κατώρθωσε νὰ περικλείσῃ ἐντὸς δύο ἐλαχίστων φιαλιδίων ὁλόκληρον τὴν οὐσίαν δύο εὐκάρπων δένδρων. Τὸ ἓν τῶν φιαλιδίων τούτων διετάχθη ὁ νεανίσκος νὰ κενώσῃ μέχρι τελευταίας ῥανίδος, τὸ δὲ ἄλλο ἐκόμισεν ἡ Ἀφροδίτη εἰς τὴν Σαλμακίδα, οἰκοῦσαν εἰς δέκα σταδίων ἀπόστασιν παρὰ τὴν ὁμώνυμον βρύσιν. Τὸ ἀποτέλεσμα τῆς τοιαύτης σκευασίας δύναται ἕκαστος νὰ μαντεύσῃ, μυριοπλασιάζων ὅσα ἐρρήθησαν ἀνωτέρω περὶ τῆς θαυματουργοῦ τῶν μήλων ἐνεργείας. Εἰς τὰς φλέβας τῶν μελλονύμφων ἐκυκλοφόρησεν ἐν ἀκαρεῖ ἀντὶ αἵματος ῥευστόν πῦρ, καὶ ὥρμησαν πρὸς ἀλλήλους ὠθούμενοι ὑπὸ τοῦ πάθους ὡς σφαῖραι ὑπὸ τῆς πυρίτιδος. Τὴν χωρίζουσαν αὐτοὺς δεκαστάδιον ἀπόστασιν διήνυσαν ἐν διαστήματι ὀλίγων λεπτῶν, ὑπερπηδῶντες φάραγγας καὶ κρημνοὺς καὶ ἀνατρέποντες ἐν τῇ δομῇ του δρόμου διαβάτας, ἀγέλας, ἁμάξας καὶ δένδρα. Ὅτε δὲ ἐν μέσῳ ἐρήμου ἐρεικιῶνος, συνηντήθησαν τέλος πάντων, τοσοῦτον ἡ σύγκρουσις ὑπῆρξε σφοδρὰ καὶ στεναὶ αἱ περιπτύξεις, ὥστε τὰ σώματα αὐτῶν ἑνωθέντα ἀπετέλεσαν ἓν αδιαίρετον ὅλον, ὅπερ μάτην ἐπειράθησαν νὰ χωρίσωσιν οἱ καταφθάσαντες γονεῖς. Τὸ σύμπλεγμα τοῦτο τῶν ἑνωθέντων ἐραστῶν εἶχεν ἰδῇ κατ’ ὄναρ ὁ τεχνίτης ὁ γλύψας τὸν ἐν Λούβρῳ περιλάλητον Ἑρμαφρόδιτον.
Εἰς ἕτερον λιθοξόον, οὐχὶ τούτου ελάσσονα, τερατωδέστερα ἔτι συνέβησαν ἐκ τῶν διδύμων δένδρων. Οἱ ἀρχαῖοι γλύπται δὲν ὡμοίαζον τοὺς Συβαρίτας τῆς σημερινῆς τέχνης, οἵτινες περιορίζονται ἀποτυποῦντες ἐν εὐμαλάκτῳ πηλῷ τῆς φαντασίας αὑτῶν τὰ ινδάλματα καὶ ἐμπιστεύονται ἔπειτα εἰς μισθίους χεῖρας τὴν έργασίαν τοῦ μαρμάρου, ἀλλ’ ἐκράτουν οἱ ἴδιοι τὴν σφῦραν καὶ τὸν ἐγκοπέα, μεταβάλλοντες ἀμόρφους ὄγκους εἰς ἀκτινοβόλους Ἀπόλλωνας ἢ χαριτοβρύτους Νηρηίδας. Ἐν ἀρχῇ τὸν σκληρὸν λίθον ἐπότιζον διὰ μόνου τοῦ καταρρέοντος ἐκ τοῦ μετώπου ἱδρῶτος, ἔπειτα δὲ δι’ ὕδατος ἢ ὄξους, πρὸς μετρίασιν τῆς σκληρότητος καὶ ἐλάττωσιν τοῦ κόπου. Ὁ δὲ ἡμέτερος Ἑρμογλύφος, ἐγγὺς ὢν νὰ τελειώσῃ μετὰ πυρετώδη ἀγρυπνίαν ἄγαλμα καλλίστης Ἀφροδίτης, εἶχεν ἐξαντλήσῃ μέχρις ἐσχάτης σταγόνος τὸ ὕδωρ τῆς λαγήνου. Μὴ ἔχων πρόχειρον ἄλλο, οὐδὲ θέλων νὰ διακόψῃ τὴν ἐργασίαν, ἐμηχανεύθη νὰ μαλακώσῃ τὸν πάριον λίθον τρίβων δι’ ἑνὸς μήλου, ὅπερ είχε περισσεύσῃ ἐκ τῶν ἀποτελούντων τὸ λιτὸν αὐτοῦ δείπνον δύο. Τὸ τέχνασμα ἐπέτυχε θαυμασίως καὶ τὸ ἔργον συνετελέσθη ἐντὸς τῆς νυκτός· αἱ δὲ πρωιναὶ τοῦ ἡλίου ἀκτῖνες ἐφώτισαν Ἀφροδίτην τόσον ὡραίαν, ὥστε ἤθελεν εἰπῇ τις αὐτὴν οὐχὶ λίθον ὑπὸ ἀριστοτέχνου ζωογονηθέντα, ἀλλ’ ἀληθῆ θεὰν μετὰ τοῦ βλέμματος καὶ τοῦ μειδιάματος καὶ τῶν παλμῶν αὐτῆς πάντων ἀπολιθωθεῖσαν. Ὁ καλὸς τεχνίτης, οὔτε φίλαυτος οὔτε ἐγωιστὴς ὤν, εὐθὺς ἐνόησεν ὅτι κατὰ τὴν νύκτα ἐκείνην ὑπεράνθρωπός τις δύναμις εἴχεν ὁδηγήσῃ τὴν σμίλην καὶ τὸν κοπέα, τὸ δὲ πρὸ αὐτοῦ εἴδωλον δὲν ἐθαύμασεν αὐταρέσκως ὡς ἔργον τῶν χειρῶν του, ἀλλ’ ὡς θείαν τινὰ ἀποκάλυψιν τῆς γυναικείας καλλονῆς. Ἐπὶ πολλάς ἡμέρας ἠρκέσθη εἰς τοῦτο καὶ ἦτο εὐτυχὴς θαυμάζων καὶ λατρεύων. Τοιοῦτος εἶναι πάντοτε ἐν ἀρχῇ ὁ ἔρως· ἀρυόμενος ἐξ ἑαυτοῦ τὴν τροφὴν καὶ νομίζων ὅτι δύναται ἐπ’ ἄπειρον νὰ ζήσῃ ὡς οἱ τέττιγες διὰ δρόσου καὶ ἀσμάτων. Ἀλλ’ ἅμα ἀνδρωθῇ, καθίσταται ἀχόρταγον θηρίον, ἀπαιτοῦν, κατὰ τὸν ἑβραϊκὸν νόµον, ἀσπασμὸν ἀντὶ ἀσπασμοῦ. Τοιαύτης ὅμως ἀνταποδόσεως ἀδύνατον ἧτο νὰ τύχῃ ὁ δύσερως Ἑρμογλύφος παρ’ ἐρωμένης ἐκ μαρμάρου, οὐδ’ ἤθελε νὰ ζητήσῃ παρ’ ἄλλης, καθ’ ὅτι πᾶσαι αἱ γυναῖκες ἐφαίνοντο ἤδη αὐτῷ βέβηλοι γελοιογραφίαι τοῦ θείου πρωτοτύπου. Τὰς ἡμέρας αὐτοῦ πάσας καὶ τὰς νύκτας διήνυεν ὁ δυστυχὴς πρὸ τῶν ποδῶν τοῦ εἰδώλου τοῦ ὁτὲ μὲν τῆν καλλονὴν θαυμάζων, ὁτὲ δὲ τὴν ἀναλγησίαν καταρώμενος καὶ ἐνίοτε λαμβάνων ῥόπαλον ἀνὰ χεῖρας, ἵνα συντρίψῃ τὴν συντρίψασαν τὴν καρδίαν του. Ἀλλ’ ἐνῷ ἡ ὑπὸ τοῦ ὀρεστείου μήλου ἀναφθεῖσα πυρκαϊὰ ἐθέριζε τὰ σπλάνχνα τοῦ ἀθλίου, ὁ χυμὸς τοῦ ἑτέρου, δι’ οὗ εἶχε τὸ μάρμαρον ποτισθῇ, ἐθαυματούργει κἀκεῖνος καὶ ἐμάλασσε τὸν λίθον. Πρωίαν δέ τινα, ἑνῷ ὁ ἑτοιμοθάνατος ἤδη τεχνίτης ἀπεχαιρέτα δι’ ἐσχάτου βλέμματος τὴν θεάν, τὸ θαῦμα συνετελέσθη, τὸ μάρμαρον ἐκινήθη, κατέβη ἐκ τοῦ βάθρου ἡ Ἀφροδίτη καὶ ἀναρτήσασα εἰς τὸν τράχηλον τοῦ γλύπτου περιδέραιον λευκῶν βραχιόνων ἐψιθύρισεν εἰς τὸ ὠτίον του: «Ζῆσε, Πυγμαλίων!»