Λεξικόν Γεωγραφικόν/Α/Αάσχεν

Λεξικὸν Γεωγραφικόν
Ἀάσχεν

Ἀάσχεν (Ἀκυΐσγρανον) Aachen Γερμανιστὶ, Aix la-Chapelle Γαλλιστὶ, Aquisgrana Ἰταλιστί), μητρόπολις τοῦ Κυβερνείου Κοβλεντίας εἰς Πρωσίαν, εἰς τόπον περιστεφανωμένον ἀπὸ βουνά· σύγκειται ἀπὸ τὴν ἐσωτερικὴν καὶ ἐξωτερικὴν πόλιν, εἶναι ἱκανῶς εὔκτιστος καὶ καλλωπίζεται πάντοτε περισσότερον, καὶ ἔχει 37,000 κατ. Τὸ Γοτθικῶς κτισμένον βουλευτήριον καὶ ὁ ὑπὸ Καρόλου τοῦ Μεγάλου κτισμένος πρωτεύων ναὸς ἢ τὸ Μύνστερ, εἶναι τὰ ἐπισημότατα ἀρχαῖα μνημεῖα ταύτης τῆς πόλεως, την ὁποίαν εἶχε κάμειν ὁ εἰρημένος Αὐτοκράτωρ Κάρολος ο μέγας μητρόπολιν τῆς αὐτοκρατορίας του, καὶ ὅπου ἐστέφοντο οἱ διάδοχοί του. Εἶναι δὲ στολισμένη ἡ εἰς τὴν ἀγορὰν ὡραία ἀναπηδητικὴ πηγὴ μὲ τὸν χρυσωμένον ὀρειχάλκινον ἀνδριάντα τούτου τοῦ Αὐτοκράτορος. Ἐκ δὲ τῶν νεωτέρων οἰκοδομημάτων ὀνομάζομεν: τὸ περιφανὲς θέατρον, τοῦ ὁποίου τὸ μέτωπον βαστάζεται ἀπὸ ὀκτὼ κολοασαίας στήλας καὶ εἶναι στολισμένον μὲ παντοδαπὰ ἀγάλματα καὶ ἀναγλυφάς· τὸ λαμπρὸν οἰκοδόμημα τῶν ὀρυκτῶν πηγῶν, τὸ ἀργυραμοιβεῖον καὶ ἡ σάλα τοῦ ῥεδούτου. Ἐπιστημονικὰ καθιδρύματα ἔχει ἡ πόλις: γυμνάσιον, σχολεῖον ἐργοχείρων, ἐμπορικὸν σχολεῖον, δημοσίαν βιβλιοθήκην, τύπων συλλογὴν καὶ γαλλερίαν εἰκόνων. Εἶναι πολὺ ἀξιόλογα τὰ ἐργοστάσια, ἐξαιρέτως δὲ, ῥούχων, κασιμιρίων, βελονίων, χαλκῶν σκευῶν καὶ παμφυλλίνων, ἀμμωνιακοῦ ἅλατος, ἁμαξίων, Βερονικοῦ γαλαζίου χρώματος κτλ. τὰ ὁποῖα ἀποτελοῦν ἐπίσημον ἐμπορίαν. Πολλὰ περίφημος εἶναι ἡ πόλις αὕτη καὶ ἀπὸ πολλοὺς ξένους συχναζομένη διὰ τὰ θειοῦχα θερμὰ λουτρά της, τῶν ὁποίων λαμπρότατον μὲν εἶναι τὀ Ἑῤῥεμβαδ, προκριτοτάτη δὲ ἡ αὐτοκρατορικὴ πηγὴ ὡς ἀφθονωτέρου θειαφίου περιεκτική.