Η 25 Μαρτίου (Ζαλοκώστας)
| Η 25 Μαρτίου Συγγραφέας: |
| Γεωργίου X. Ζαλοκώστα Τὰ Ἅπαντα (1873) |
«Τῆς αὐγῆς δροσάτο ἀέρι,
«Δὲν φυσὰς τώρα ἐσὺ πλιὸ
«Στῶν ψευδόπιστων τὸ ἀστέρι·
«Φῦσα, φῦσα εἰς τὸ Σταυρό!»
(ΣΟΛΩΜΟΣ)
Ελλασ! ἡρώων καὶ μουσῶν ἑστία δοξασμένη,
Ὤ, πόσους θρήνους ἔχυνες ματαίως πειρωμένη
Νὰ θραύσῃς τὰ δεσμά σου!
Καὶ πόσας ὕβρεις κ’ ἐμπαιγμοὺς ἀντέττασσον οἱ ξένοι
Εἰς τὰ παράπονά σου.
Σίγα, τῆς ἀρχαιότητος σκιὰ καὶ μύθων πλάσμα!
Ἀπὸ τὴν πάλαι δόξαν σου μικρὸν χωρίζει χάσμα
Τὴν τωρινὴν δουλείαν.
Ξύπνα καὶ ψάλλε, σ’ ἔλεγον, τοῦ Ἁρμοδίου τᾆσμα
Καὶ τὴν Ἐλευθερίαν.
Τοιαύτας ἥκουες πικρὰς τῶν ξένων εἰρωνίας,
Καὶ μόνη σωτηρία σου κατὰ τῆς δεσποιτείας
Τυράννων ἀνοσίων,
Μόνη σοὶ ἔμενεν ἐλπὶς τὸ πῦρ τὸ τῆς θρησκείας
Καὶ ἀνδρικὸς βραχίων.
Τὸ πῦρ ἐκεῖνο σήμερον ὁρμητικὸν ἡπλώθη
Καὶ τῆς σημαίας ὁ σταυρὸς ἐνδόξως ἀνυψώθη
Στὴν γηραλέαν γῆν σου.
Ἡ θάλασσα ἀντήχησεν, ἡ γῆ ἀνεστατώθη
Μὲ τὴν ἀνέγερσίν σου.
Ἠγέρθης καὶ ἐκτύπησες. — Βλέπω σωροὺς πτωμάτων,
Καὶ βλέπω τοὺς τυράννους σου, πετῶντες τἄρματά των,
Πρὸς σὲ νὰ γονατίζουν.
Εἶναι ἐλέους ἆρά γε καιρός; — Τὰ αἵματά των
Τὸ ἔδαφος ποτίζουν.
Σταυροῦ σημαία ἱερὰ κυμαίν’ εἰς τὸν ἀέρα!
Χαῖρε τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, χαῖρε λαμπρὰ ἡμέρα
Τῆς ἀνεξαρτησίας!
Ὤ, χαῖρε· μία πανταχοῦ πληρόνει τὸν αἰθέρα
Φωνὴ ἐλευθερίας.
Φρικῶδες εἶναι, ὦ Ἑλλάς! τὸ πῦρ τῶν κεραυνῶν σου,
Καὶ συνοδεύει φεύγοντα τὰ πλήθη τῶν ἐχθρῶν σου
Ὁ ὄλεθρος κ’ ἡ φρίκη.
Σὺ τοὺς διώκεις πανταχοῦ καὶ εἶναι σύμβολόν σου,
«Ἢ Θάνατος ἢ Νίκη».
Ἀπηλπισμένα λέιψανα καταστροφῆς, ἐλᾶτε
Νὰ πλύνετε τὸν ῥύπον σας εἰς αἵματα! Ποῦ πᾶτε
Μὲ τόσην ἀταξίαν;
Τὸ τεῖχος τῆς Τριπόλεως λοιπὸν σᾶς ἐγγυᾶται
Ζωὴν καὶ σωτηρίαν;
Ἔ, νήπιοι· εἶν’ ἄφευκτος ἡ θλιβερὰ στιγμή σας·
Ὁ σκελεθρώδης θάνατος ἐπὶ τῆς κεφαλῆς σας
Αἱματηρὸς καθίζει.
Τὰ τείχη κυριεύονται κ’ ἡ σπάθη τῆς ζωῆς σας
Τὸν ἄσταχυν θερίζει.
Ἡ φήμ’ εἰς τὸ Βυζάντιον τὰ πάθη των σαλπίζει,
Κι’ ὁ Φόβος εἰς τὰ τείχη του μὲ ὄψιν βηματίζει
Τρομακτικοῦ σκελέθρου.
Φρενιτιᾷ ὁ τύραννος καὶ φάλαγγας ὁπλίζει
Φόνων, σφαγῆς, ὀλέθρου.
Πόση περὶ τὸν Δράμαλην τούρκων πληθὺς πυκνοῦται!
Ἵππων, ἐντεῦθεν τοῦ Ἰσθμοῦ, χρεμετισμοὺς ἀκοῦτε,
Καὶ πυροβόλων κτύπον;
Τρόμου καὶ ταραχῆς πομπή! Ἡ Κόρινθος πληροῦται
Στρατιωτῶν καὶ ἵππων.
Τὸ Ναύπλιον, ὅπου λοιμὸς καὶ θάνατος μαστίζει,
Σκιρτᾷ ἐξαίφνης καὶ χαρᾶς ἀλαλαγμὸς βοΐζει
Εἰς τἄπιστά του τείχη.
Ψευδὴς χαρά! Ὁ Δράμαλης πρὸς ὄλεθρον βαδίζει.
Καὶ ὄλεθρον θὰ τύχῃ.
Τρέμει ὁ κόσμος· τρέμουσι τῶν οὐρανῶν οἱ θόλοι·
Ποῖαι βρονταί! θανάσιμον ἀντιλαλεῖ τὸ βόλι
Καὶ ῥίπτει χαῦνα θρέμματα.
Εἰς τὰ Δερβένια θραύονται καὶ κολυμβῶσιν ὅλοι
Στὰ ἴδιά των αἵματα.
Καὶ ὁ πολύφλοισβος, ἰδοὺ, Ὠκεανὸς θυμόνει·
Ὕδρα, λεόντων φωλεὰ, νικᾷ, κατατροπόνει
Τὸν ἀσεβῆ των στόλον.
Στῆς Χίου τὰ παράλια ἰδέτε πῶς σιμόνει
Ψαριανὸν πυρπόλον.
Μαῦρον εἶναι τὸ σκάφος του καὶ μαῦρα τὰ πτερά του,
Μαῦρα τὰ πάντα, καὶ δωρεῖ χαρίσματα θανάτου
Τὰς φλόγας τοῦ Ταρτᾶρου.
Ἰδέτε πῶς πετὼν κολλᾷ τὰ φλογερὰ πλευρά του
Στὰ πλοῖα τοῦ βαρβάρου!
Κόκκινα κύματα φλογὸς συρίζουν· ἡ ὁρμή της
Τὸ πᾶν βιβρώσκει· τ’ ἄγριον κράτος τῆς Ἀμφιτρίτης
Ἐρυθριᾷ καὶ βράζει.
Γλῶσσαν πυρὸς τρομακτικὴν μὲ κρότον ἡ πυρῖτις
Μέχρι νεφῶν τινάζει.
Χαίρετε, Ῥούμελης βουνὰ, Κλεπτῶν λημέρια, λόγγοι!
Καὶ εἰς ὑμᾶς ἀντήχησαν τῆς Πίστεως οἱ φθόγγοι
Καὶ τῆς Ἐλευθερίας.
Καὶ δὶς παρὰ τὸ ἅγιον ἐτάφη Μεσολόγγι
Ὁ τύφος τῆς Τουρκίας.
Ἡ πεῖνα τέλος φθάνουσα, αὐτὴ τὸ καταβάλλει.
Ἀλλ’ εἶναι καὶ ἡ πτῶσίς του λαμπρὰ, καθὼς κ’ ἡ πάλη,
Καὶ νίκης ἀνταξία.
Ἔξω πηδοῦν οἱ μάρτυρες καὶ θάνατος προσβάλλει
Γυναῖκας καὶ παιδία.
Τρομακτικὴ καὶ φοβερὰ ἦτο ἡ νὺξ ἐκείνη,
Ὁπόταν ἀπὸ τοὐρανοῦ τὸ μέσον ἡ σελήνη
Ἐφεγγοβόλει λυπηρὰ
Ἐπάνω εἰς τοὺς ἥρωας, ποῦ ἤνοιγον τὰ σμήνη
Ἐχθρῶν μὲ ξίφη κοπτερά.
Τρομακτικὴ καὶ φοβερά! — Ἐντὸς τοῦ πύργου μνήσκουν,
Καὶ πληγωμένοι κι’ ἀσθενεῖς βάλλουσι πῦρ καὶ θνήσκουν
Στ’ ἁγιασμένα χώματα.
Ὁ Κιουταχῆς κι’ ὁ Ἰμβραὴμ ἐμβαίνουν, πλὴν εὑρίσκουν
Τέφραν, ὀστᾶ καὶ πτώματα.
Πόσοι ἐχθροὶ προσβάλλουσι τὴν Ἀττικήν! Θεέ μου,
Βοΐζουν τὰ πατήματα ὡς ἡ βοὴ ἀνέμου
Φυσῶντος τὸν χειμῶνα.
Κυκλοῦται ἡ ἀκρόπολις κ’ αἱ σφαῖραι τοῦ πολέμου
Κλονοῦν τὸν Παρθενῶνα.
Πᾶς μαχητὴς ὅσον κτυπᾷ χειρότερα θυμόνει·
Ὁποίας φλόγας τρομερὰς ἐκπέμπει τὸ κανόνι,
Τὸ βόλι πῶς συρίζει!
Ὁ θάνατος τὸ δρέπανον ὡς εἰς ἀγρὸν ὑψόνει
Καὶ μαχητὰς θερίζει.
Ἐνῷ ἡ μάχη μαίνεται σκληρὰ καὶ αἱματώδης,
Ὁποί’ ἀκούεται φωνὴ ὡς κεραυνὸς βροντώδης
Στὴν κορυφὴν τῆς ῥάχης;
Ὁ Καραΐσκος ἔρχεται καὶ ῥίπτεται λυσσώδης
Εἰς τὰ πυρὰ τῆς μάχης.
Τὸ πεῖσμ’ αὐξάνει· ἐξ ὀργῆς οἱ μαχηταὶ ἀφρίζουν,
αἱμάτων ῥεῖθρα ῥέοντα τοὺς λόφους κοκκινίζουν,
Τοῦ Πειραιῶς τὰ χώματα,
Καὶ πληγωμένων καὶ νεκρῶν οἱ ἵπποι κατασχίζουν
Τὰ σωρευμένα σώματα.
Τέσσαρας ὥρας ἵστατο ἀμφιρρεπὴς ἡ Νίκη·
Οἱ ἄνδρες τῆς Ἀράχωβας, ὡς πεινασμένοι λύκοι
Ὁρμῶσι τελευταῖον.
Στρέφουν τὰ νῶτα οἱ ἐχθροί· φόβος, σφαγὴ καὶ φρίκη
Τοὺς συνοδεύει πλέον.
Ἐρήμωσε τοῦ Πειραιῶς ἡ πεδιὰς καὶ τὄρος.
Τοὺς φεύγοντας Ὀθωμανοὺς ὁ Ἄρης αἱμοβόρος
Κτυπᾷ καὶ θανατόνει.
Ἀλλ’, ὢ ἀπαίσιον συμβάν, βολὴ θανατηφόρος
Τὸν ἥρωα πληγόνει.
Καραϊσκάκη! ὦ κλεινὴ σκιά, παρηγορήσου.
Ἤδη κοσμεῖς μακάριος, ἐντὸς τοῦ παραδείσου,
Τὰς τάξεις τῶν ἁγίων,
Κ’ ἔργον χειρὸς βασιλικῆς, στὸν τόπον τῆς θανῆς σου
Ἐγείρεται μνημεῖον.
Παρηγορήσου· ἡ Ἑλλὰς ἰδοὺ ἐλευθεροῦται·
Τοῦ Ἐθνισμοῦ τὸ σύμβολον ἐπάνωθεν ὑψοῦται
Τ’ ἀρχαίου Παρθενῶνος,
Κ’ ἐπὶ αἱμάτων εὐγενῶν μαζῆ του παγιοῦται
Τοῦ Ὄθωνος ὁ θρόνος.
Σταυροῦ σημαία ἱερὰ ὑψώθ’ εἰς τὸν ἀέρα·
Χαῖρε τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, χαῖρε λαμπρὰ ἡμέρα
Τῆς ἀνεξαρτησίας!
Ὤ, χαῖρε! μία σήμερον ἀντήχ’ εἰς τὸν αἰθέρα
Φωνὴ ἐλευθερίας.