Ετήσιον Ημερολόγιον του Έτους 1890/Κυνηγετικά
| ←Πόσον σ’ ἀγαπῶ | Ἐτήσιον Ἡμερολόγιον τοῦ Ἔτους 1890 Συγγραφέας: Κυνηγετικά |
Ὁ νέος Κάδμος ἐν τῇ Ἐδὲμ τῆς Ἑλλάδος→ |
ΠΑΡΧΟΥΣΙΝ οἱ ὑπαλαμβάνοντες τοὺς κατειλημμένους ὑπὸ τοῦ σφοδροῦ πάθους τῆς θήρας ὀπαδοὺς τοῦ Ἁγίου Οὐμβέρτου, ὡς πάσχοντας, (κατὰ τὸν ἐν τῇ ἡμερησίᾳ διατάξει τεχνικὸν ὅρον), ψύχωσιν, παρέχουσαν εἰσιτήριον ἀναμφισβητήτου κύρους διὰ τὸ δρομοκαΐτιον.
Οἱ κύριοι οὗτοι ἀδυνατοῦσι νὰ ἐννοήσωσι, πῶς ἄνθρωποι, τῶν ὁποίων ἡ ὑπὸ τοὺς θόλους τοῦ κρανίου μηχανὴ ἐξακολουθεῖ λειτουργοῦσα κανονικῶς, δύνανται νὰ προτιμῶσι τὰς ἐπιμόχθως πορείας καὶ τὰς ἐπὶ τῶν ὀρέων ἀναρριχήσεις ἐν αὐχμηρῷ θέρει, τὴν πεῖναν πολλάκις, τὴν ἀϋπνίαν καὶ τὴν δίψαν συνηθέστατα, τὰς ἐπικινδύνους κατὰ παγετώδη νύκτα παρὰ τὰς λίμναις ἐνέδρας, καθ’ ἃς τὰ ἄκρα μεταβάλλονται αὐτόχρημα εἰς ἀλύγιστα ξύλα, ἀπὸ νωχελοῦς τινος περιπάτου μέχρι τῆς πλατείας ταῦ Συντάγματος ἢ τοῦ Ζαππείου, ἢ πολιτικῆς τινος συζητήσεως ἐν λέσχῃ ἢ καφενείῳ, ἐξ ἐκείνων καθ’ ἄς, κατ’ ἀρέσκειαν, κανονίζονται αἱ τύχαι τῶν ἐθνῶν τῆς γῆς, καὶ ὁ πολιτικὸς χάρτης τῆς ὑδρογείου ὑφίσταται τὰς τολμηροτέρας μεταμορφώσεις.
Οὗτοι δύνανται νὰ παρέλθωσι πρὸ τῶν γραμμῶν τούτων.
Ἀλλ’ οἱ αἰσθανόμενοι τὰς ἀφάτους ἐκ τῶν ἐντυπώσεων τῆς ἀγροίκου φύσεως ἡδονάς, οἱ φρονοῦντες ὅτι τὸ ζῆν, ἐφ’ ὅσον δὲν πρόκειται περὶ ὁστράκων καὶ ζωοφύτων, δὲν εἶναι πράγματι εἰμὴ ἐναλλαγὴ καὶ ὑπαμοιβὴ ἐντυπώσεων καὶ συγκινήσεων, οἱ ἀντιλαμβανόμενοι τοῦ μεγαλείου τῆς σιγῆς καὶ τῆς ἐρημίας, ἐκεῖνοι οἵτινες καταλείποντες εἰς ἄλλους τὸν θαυμασμὸν τῶν πόλεων καὶ τῶν χειροποιήτων ἔργων, αἰσθάνονται, ὡς λέγει ὁ Elme Caro, ὅτι μόνη ἡ Φύσις διὰ τῶν ἐμπλέων ἐκφράσεως καὶ μεγαλείου ῥυθμῶν αὐτῆς ἑρμηνεύει τὴν διάνοιαν τοῦ Θεοῦ, οὗ εἶναι ἡ ἔξοχος Ἐργάτις, ἐκεῖνοι ἂς ῥίψωσιν ἐπιεικὲς βλέμμα ἐπὶ τῶν κάτωθι γραμμῶν.
Προλαμβάνω δὲ νὰ παρακαλέσω τὸν ἀναγνώστην, ὅπως ἐξαιρετικῶς ἀποκρούσῃ πᾶσαν προκατάληψιν περὶ ὑπερβολῆς, ἂν καὶ πρόκηται ἀφήγησις θηρευτικῶν ἄθλων. Ὀφείλω νὰ πολεμήσω τὴν προκατάληψιν ταύτην διότι ἂν εἶναι ἀληθὲς ὅτι ἐν καιρῷ πολέμου τὰ ψεύδη εἶναι μεγαλείτερα τῆς γῆς, κατὰ τὸ γνωστὸν ἰταλικὸν γνωμικὸν, τί δύναται νὰ εἴπῃ τις περὶ τῆς θήρας, ἥτις, κατὰ τὸν Valtour, κυοφορεῖ πλείονα τῆς πρώτης Ἀπριλίου καὶ τῶν πολέμων ψεύδη, κατὰ τοῦτο μόνον διαφέρουσα τοῦ πολέμου, ὅτι κατ’ αὐτὴν μόνον ὁ ἕτερος τῶν μαχομένων συντάσσει πολεμικὰ δελτία; — Καὶ ἤδη βαίνω εὐθὺ εἰς τὴν ἀφήγησίν μου.
Κατὰ Δεκέμβριον τοῦ 1885 μετὰ τοῦ κυρίου Ἀλοϊσίου Τόμαν μετέβημεν εἰς Νάξον, ἔνθα ἀνέμενον ἡμᾶς οἱ εὐπατρίδαι τῆς νήσου καὶ ἄριστοι τῶν φίλων κκ. Μιχαὴλ Σομμαρίπας καὶ Λωρὰν Δέλλα–Ῥόκας, γυναικάδελφος αὐτοῦ. — Μετὰ τοῦ ἑτέρου τούτων τοῦ κ. Σομμαρίπα, (διότι ὁ κ. Δέλλα–Ῥόκας προκρίνει τῆς θήρας τὸ μελετητήριον καὶ τὴν βιβλιοθήκην αὐτοῦ), ἐμέλλομεν νὰ ἐπιχειρήσωμεν τετραήμερον κυνηγεσίαν.
Ὁρμητήριον τῶν ἐκδρομῶν τούτων ἤθελεν εἶσθαι ὁ πύργος τοῦ Ὀσκέλλου, ἀπέχων δίωρον τῆς πόλεως Νάξου, ἀνήκων δὲ εἰς τὸν κ. Σομμαρίπαν καὶ ᾠκοδομημένος παρὰ τὴν διασφάγα χαριεστάτων λόφων, ἡμίσειαν ὥραν μακρὰν τῶν νοτιανατολικῶν τῆς νήσου ἀκτῶν.
Τὴν ἐπιοῦσαν ὅθεν τῆς εἰς Νάξον ἀποβάσεως ἡμῶν καταλιπόντες τὸν φιλόξενον οἶκον τοῦ κ. Σομμαρίπα, ᾠκοδομημένον ἐπὶ τῆς κορυφῆς τῆς Ἀκροπόλεως (Κάστρου) παρὰ τὰ σωζόμενα τείχη τοῦ ἀνακτόρου τῶν Δουκῶν τοῦ Αἰγαίου, ἱππεύσαμεν κατευθυνόμενοι πρὸς τὸν πύργον τοῦ Ὀσκέλλου, ὅστις, καθ’ ἃ εἴρηται, ὡρίσθη ὡς τὸ quartier général τῆς ἐκστρατείας ταύτης.
Φαιδροτάτη ἦν ἡ πρὸς τὸν πύργον συνιππασία. Ἐβαίνομεν ἐν ταχεῖ καλπασμῷ, τὰ δὲ ἑκατέρωθεν χαριέστατα τοπεῖα ἐφαίνοντο ὡσεὶ ἐμψυχούμενα καὶ παρελαύνοντα πρὸ ἡμῶν. Τὸ πρῶτον τὸ Λειβάδι, ἡ κατάφυτος παρὰ τὴν πόλιν τῆς Νάξου πεδιὰς δι’ ἧς διέρχεται ἡ ἁμαξιτὴ τῆς Τραγαίας ὁδός, ἀπολήγουσα εἰς τὰς πολυσχιδεῖς μεσημβρινοανατολικὰς ἀκτὰς καὶ τοὺς ὅρμους τοῦ Ἁγίου Προκοπίου καὶ τῶν Ποταμίδων, ἐν ᾧ ἐν ἀπόπτῳ βλέπει τις ἀναδυομένας, τὴν Σίκινον, τὴν Μῆλον, τὴν Ἴον, καὶ μακρὰν μᾶλλον δυσδιάκριτον καὶ θολὴν τὴν Θήραν, τὸ μεγαλοπρεπὲς τοῦτο τῶν πλουτωνίων ἐπαναστάσεων ἐξέρευγμα. Ὕπερθεν δὲ ἡμῶν ἀνειλίσσοντο λευκάζοντα καὶ φαιδρὰ τὰ μεσημβρινὰ τοῦ δήμου Βίβλου χωρία.
Μετὰ πορείαν δίωρον σχεδόν, κάμπτοντες ὀφρύν τινα λόφου εὑρέθημεν αἴφνης πρὸ τοῦ πύργου τοῦ Ὀσκέλλου. Τριώροφος, μέλας σχεδὸν καὶ ἐνιαχοῦ ἠρειπωμένος, ἐγείρεται μόνος αὐτὸς ἐν μέσῳ τῆς πέριξ ἐρημίας, περικυκλούμενος, ὡς ὑπὸ ταπεινῶν αὐτοῦ δορυφόρων, ὑπὸ καρυῶν, δρυῶν καὶ ἡμέρων πιτύων. Τὰ γηραιὰ αὐτοῦ τείχη ἐναγκαλίζονται φιλοστόργως οἱ κισσοί, ἐκ δὲ τῶν ῥωγμῶν αὐτῶν φύονται ἕτερα φυτά, κατερχόμενα πρὸς τὴν γῆν καὶ ὑπὸ τοῦ ἀνέμου λικνιζόμενα.
Πότε ἐκτίσθη ὁ πύργος οὗτος; Ἐπὶ πόσους αἰῶνας ἀπέκρουσεν ἀγέρωχος τὰς καταιγίδας τῶν στοιχείων τῆς φύσεως καὶ τῶν ἀνθρωπίνων παθῶν; Οὐδεὶς γινώσκει. — Ἀλλ’ εἶναι βεβαίως γηραιότρος τῶν δρυῶν, αἵτινες περιβάλλουσιν αὐτόν, ὡς προδίδει ἡ ἀρχιτεκτονικὴ αὐτοῦ. — Σώζονται ἔτι ἐπὶ τοῦ γείσου αὐτοῦ αἱ ὑδροχόαι, δι’ ὧν οἱ ἐκ τοῦ πύργου ἠμύνοντο διὰ ζέοντος ὕδατος, ὅπερ ἔρριπτον κατὰ τῶν πολιορκητῶν καὶ προέχοντες πυργίσκοι ἐκ τῶν ὀπῶν τῶν ὁποίων ἐρρίπτοντο πεπυρακτωμένοι λίθοι.
Πλησιάζοντας πρὸς τὸν πύργον ἐχαιρέτιζον ἡμᾶς τῶν χελιδόνων τῶν βράχων καὶ τῶν κίρκων αἱ ὀξεῖαι κραυγαί, διαγραφόντων χαρίεντα τόξα περὶ τὸ αἰωνόβιον κτίριον, τῶν ὀπῶν τοῦ ὁποίου εἰσὶν οἱ νόμιμοι κάτοικοι. Παρὰ τὴν θύραν δὲ ὑπεδέξατο ἡμᾶς ὁ μπάρμπα–Λιώς, ὁ γέρων κηπουρός, ὅστις μετὰ τῶν υἱῶν αὐτοῦ ἐπιμελεῖται τὸν ἐκ κιτρεῶν λαμπρὸν τοῦ πύργου κῆπον.
Ἡ εἴσοδος τοῦ πύργου ἐπεφύλαττεν ἡμῖν νέας ἐκπλήξεις. Ἀρχαιότερον ἐκάλυπτε ταύτην κινητὴ γέφυρα (pont-levis) ἀνεγειρομένη τὴν νύκτα. Ἀλλ’ ἤδη καὶ ἡ γέφυρα ἐξέλιπε καὶ ἡ πρὸ αὐτῆς τάφρος ἐπληρώθη χώματος, μένει δὲ μόνον βαρεῖα καὶ δυσκίνητος ἡ σιδηρόφρακτος θύρα στενάζουσα ἐπὶ τῶν σκωριώντων αὐτῆς στροφέων.
Εἰσήλθομεν. Τὰ ἐν αὐτῷ ὀλίγα ἔπιπλα καὶ σκεύη, ἁπλᾶ καὶ λιτότατα, ἔφερον πάντα τὴν σφραγῖδα τῆς ἐκ τοῦ χρόνου εὐγενείας. Παλαιοτάτη τράπεζα, καθίσματα ἐκ λαξευτοῦ ξύλου ἀχρόου, ἅτινα ἐχρωμάτισε μέλανα ὁ χρόνος, ἐν οἷς τὸ τοῦ πυργοδεσπότου βαρύ, ὑψηλόν, προσομοιάζον ἀρχιεπισκοπικὴν ἕδραν, ἀπετέλουν τὰ τοῦ ἑστιατορίου ἔπιπλα. Ἀνεκίνουν ἐν χερσὶ τὰ ἐπιτραπέζια σκεύη, σχημάτων ἰδιοτρόπων, προϊόντα τῆς βιομηχανίας τῆς Γαληνοτάτης τῆς Ἑνετίας δημοκρατίας, προσέβλεπον εἰς τὴν ἀμαυρὰν ὕελον τοῦ ἑνετικοῦ καθρέπτου καὶ ἐφανταζόμην πόσας καλλονὰς ἀναπαρέστησεν ὁ καθρέπτης οὗτος, πόσους τὰ σκεύη ταῦτα ὑπηρέτησαν ἀκμαίους εὐπατρίδας, ὧν καὶ τὴν κόνιν ἐξηνέμωσεν ὁ χρόνος. Δὲν γινώσκω, ἂν πρέπῃ νὰ καυχᾶται ὁ ἄνθρωπος ἢ νὰ διορᾷ ἐν τούτω τὴν ἰδίαν σμικρότητα, ὅταν ἡ ὕπαρξις αὐτοῦ εἶναι τόσον ἐφήμερος ἀπέναντι τῶν αἰώνων, ἐφ’ οὓς ἐπιζῶσι τὰ ἄψυχα αὐτοῦ ἔργα.
Μοὶ ἀρέσκουσι τὰ παλαιὰ πράγματα, τὰ παλαιὰ ὀνόματα. Δύναται ἡ ἐνεστῶσα ἐποχὴ τῆς τῶν πάντων ἐξισώσεως νὰ γελᾷ τὴν εὐγένειαν τοῦ γένους. Συμφωνῶ, ὅτι εἶναι ἀξιοθρήνητος ὅταν διαψεύδῃ ταύτην τῆς ψυχῆς τὸ ἀγενὲς καὶ τοῦ ἤθους ἡ σκαιότης. Ὅταν ὅμως τὴν εὐγένειαν τοῦ γένους συνοδεύωσιν ἀρεταί, οἷαι αἱ τῶν ὧν ἐμνήσθην φίλων μου, δὲν δύναμαι νὰ μὴ ἀναπολῶ τὸ Noblesse oblige. Ὁ γενάρχης τοῦ ξενίζοντος ἡμᾶς Λέων Σομμαρίπας, ἦλθεν εἰς τὴν Ἑλλάδα κατὰ τὴν 13ην ἑκατονταετηρίδα, ἔλαβε δὲ εἰς γάμον τὴν θυγατέρα τοῦ Γουλιέλμου Βιλαρδουΐνου Ἐλισάβετ. Τούτων οἱ ἀπόγονοι συνέστησαν ἐπιγαμίας μετὰ τῶν Δουκῶν τοῦ Αἰγαίου Σανούδων. Ὅταν δὲ οὗτοι ἐξέλιπον, ἐπ’ αἰῶνας ὑπημείβοντο εἰς τὴν δουκικὴν ἀρχὴν τοῦ Αἰγαίου μετὰ τῶν Κρίσπων, ὧν ἦσαν οἱ αἰώνιοι πολέμιοι μέχρι τῆς εἰς τοὺς Τούρκους ὑποταγῆς τῆς Νάξου.
Ἀλλ’ αἱ ἀναμνήσεις τῶν ἱπποτικῶν ἀγώνων τῶν Φράγκων κατακτητῶν τοῦ Αἰγαίου, πολλῶν τῶν ὁποίων ὁ γηραιὸς πύργος ὑπῆρξεν αὐτόπτης μάρτυς ἐνέδωκαν πρὸ τῶν ὑπαγορεύσεων τῆς πείνης. Δεῖπνον πατριαρχικόν, γενναῖος παλαιὸς οἶνος, εὐέλπιδες περὶ τῆς κυνηγετικῆς ἐκδρομῆς τῆς ἐπαύριον προσδοκίαι ἐκορύφουν τὴν εὐθυμίαν, ὁ δὲ ἐκ τοῦ ἐγγὺς χωρίου Δαμαριόνα, μετακληθεὶς ὁδηγὸς ἡμῶν καὶ πεφημισμένος τῆς Νάξου Νεμρώδ, κ. Ζυμπλάκης, ἔδιδεν εἰς τὰς προσδοκίας ταύτας διαστάσεις φανταστικάς, λέγων ὅτι, αὔριον δὲν θὰ μᾶς μείνῃ φυσέκι.
Κατεκλίθην ἐπὶ παλαιᾶς δρυΐνης κλίνης καὶ ἐκοιμήθην ὕπνον ἔμπλεων ὀνείρων, ἐν οἷς ἐν νεφελώδει δίνῃ συνεχέοντο αἱ μεσαιωνικαὶ ἀναμνήσεις πρὸς τὰ θηρευτικὰ σχέδια καὶ ἐμάχοντο λυσσωδῶς Σανοῦδοι καὶ Κουερίνοι, Σομμαρίπαι καὶ Κρίσποι, ἐπιβαίνοντες θυμοειδῶν ἵππων, ὑπὸ μορφὴν λαγωῶν, ἐνῷ ἐπὶ τῆς μετόπης τοῦ κράνους τῶν μαχητῶν ἐπτερύγιζον νῆσσαι, πέρδικες καὶ σκολόπακες.
Ἡ ἡμέρα ἀνέτειλον, οἵαν ὁ μᾶλλον ἐνθουσιαστὴς κυνηγὸς ἤθελεν εὐχηθῆ. Τοὺς κοσμοῦντας τοὺς λόφους καταπρασίνους θάμνους εἶχεν ἐπικαλύψει ἡ νὺξ διὰ λευκοτάτης ἐλαφρᾶς παιπάλης χιόνος, αἱ δὲ δέσμαι τῶν πλαγίων ἀκτίνων τοῦ ἀναδύοντος μεγαλοπρεποῦς τῆς ἡμέρας ἀστέρος προσέδιδον χρυσῆν λάμψιν εἰς τὴν ἡδίστην τῶν χρωμάτων τούτων ἁρμονίαν. Ἀλλὰ τοῦ μαγικοῦ θεάματος μὲ ἀπέσπασεν ἡ προσδοκία ἰσχυροτέρων συγκινήσεων ἃς προανήγγελλον αἱ ἀνήσυχοι ἀνιχνεύσεις τῶν κυνῶν, οἵτινες καταλείποντες τὰ κράσπεδα τῶν λόφων, ὅθεν ὁ ψυχρὸς ἄνεμος εἶχεν ἐκδιώξει τοὺς σκολόπακας, ἀνεζήτουν αὐτοὺς παρὰ τοὺς ῥύακας καὶ τοὺς χειμάρρους.
Μετ’ ὀλίγον ὁ Φώρ, ὅστις ὑπεγείρων τὸν πρόσθιον δεξιὸν πόδα, ἐλόχει ἀτενής, ὥρμησεν ἐντὸς τῆς λόχμης, ἀμέσως, δὲ ἠκούσθη τὸ πρῶτον ἠχηρὸν πλατάγημα τοῦ σκολόπακος, πειρωμένου νὰ ἀπαλλαγῇ τῶν πυκνῶν θάμνων. Μόλις ἐπεφάνη ἐν τῷ ἀνοικτῷ ὁρίζοντι, ὁ πρῶτος πυροβολισμὸς τὸν ἀπήλλαξε τῆς περαιτέρω πορείας.
Οὕτως ἤρξατο ἡ κυνηγεσία, ἦν παρετείναμεν δι’ ὅλης τῆς ἡμέρας. Τὰς θέσεις, ὅπου πιάνουν τὴν μπεκάτσα, κατὰ τὴν τεχνικὴν ἔκφρασιν, ἀνιχνεύομεν ἐπισταμένως· οἱ δὲ κύνες, ὁ Tonnère, ὁ Φὼρ καὶ ἡ Ἀλκὴ ἔκαμναν θαύματα.
Ἐν τούτοις δὲν ἠδυνήθην νὰ μὴ διακόψω τὴν θερμὴν ταύτην ἐνασχόλησιν πρὸ τῆς θέας ἐρειπωμένου Βυζαντινοῦ φρουρίου, τοῦ μόνου, καθ’ ὅσον γινώσκω, σωζομένου τοιούτου καθ’ ὅλην τὴν Ἑλλάδα. — Εἶναι τὸ φρούριον τοῦ Ἀπαλύρου ᾠκοδομημένον ἐπὶ ἀποτόμου ὅρους πάντοθεν σχεδὸν ἀπροσίτου, συνιστάμενον ἐκ τριπλοῦ συγκεντρικοῦ τείχους καὶ πολλῶν μεμονωμένων πύργων. Κατὰ τὸ πλεῖστον οἱ αἰῶνες κατέρριψαν μέχρι θεμελίων τὰ παχέα ταῦτα τείχη, ἐνιαχοῦ ὅμως σώζονται καθ’ ὅλον αὐτῶν τὸ ὕψος ποῦ μὲν γωνιώδη, ποῦ δὲ κυκλοτερῆ, μετὰ τῶν πύργων αὐτῶν καὶ τῶν μικρῶν σκοπιῶν των. Ὁ κύριος τοῦ φρουρίου τοῦ Ἀπαλύρου ἦν κύριος καὶ τῆς νήσου· διὰ τοῦτο ὑπῆρξεν ἐπ’ αἰῶνας τὸ θέατρον αἱματηροτάτων ἀγώνων, ἀπὸ τῶν σταυροφόρων κατὰ τῶν Ἑλλήνων μέχρι τῶν Ἑνετῶν κατὰ τῶν Τούρκων. Πρῶτος ὁ Μάρκος Σανοῦδος ἐκυρίευσεν αὐτὸ ἐν ἔτει 1207, μετὰ ἐφόδους πολυπληθεῖς, ἐπὶ ἓξ ἑβδομάδας ἐπαναλαμβανομένας.
Ἐπλησίαζεν ἤδη ἡ ἑσπέρα, περὶ τοὺς τεσσαράκοντα δὲ σκολόπακες ἐβάρυνον τοὺς πεπληρωμένους ἡμῶν κυνηγετικοὺς σάκκους. Ἐξηκολουθοῦμεν δὲ βαίνοντες πρὸς τὰ νοτιώτερα τῆς νήσου, ὅπου, μετὰ δεῖπνον ἐντὸς μιτάτου, ὡς ὀνομάζουσιν ἐν Νάξῳ τὰ ποιμνιοστάσια, ἐμέλλομεν νὰ ἐπιδοθῶμεν εἰς τὴν πλήρη διαφέροντος, ἀλλὰ λίαν ἐπικίνδυνον, κατὰ τοιαύτην μάλιστα παγερὰν νύκτα δι’ ἐνέδρας θήραν τῶν ὑδατοχαρῶν πτηνῶν, εἰς τὰς παρὰ τὴν ἀκτὴν λίμνας τῆς Ἀγιασσῶς.
Τὸ μιτάτον ἀπεῖχε τέταρτον μόλις ὥρας ἀπὸ τῶν λιμνῶν. Ἐδειπνήσαμεν παρὰ τὴν πυρὰν μετὰ τοῦ ποιμένος καὶ τῶν δύο υἱῶν του, ἐπειδὴ δὲ ἡ σελήνη μόλις τὴν 10ην μ. μ. ἔμελλε νὰ ἀνατείλῃ ὑπῆρχον ἱκαναὶ ὧραι προσδοκίας, καθ’ ἃς ἐνῷ ὁ αἴφνης ἐγερθεὶς ἀνατολικὸς ἄνεμος ἔστενε διὰ τῶν ξηρολίθων τοῦ μιτάτου, ἔτερπον ἡμᾶς τοῦ ἀγαθοῦ ποιμένος αἱ διηγήσεις περὶ φασμάτων καὶ στοιχειωμένων πύργων, ὧν μετ’ ἀκαταλήπτου θελγήτρου ἀκροᾶταί τις ἐν τῇ ἐρημίᾳ, παρὰ τὴν πυρὰν ποιμενικῆς καλύβης. Οἱ μῦθοι οὗτοι τῶν Ναξίων ἀγροτῶν ἐνεπνεύσθησαν κατὰ τὸ πλεῖστον ἐκ τοῦ μυστηρίου τῶν ἐρειπίων τῶν πολλῶν ἐν Νάξῳ φραγκικῶν καὶ ἑνετικῶν κτιρίων, ἐν οἷς τόσοι διεξήχθησαν ἐπ’ αἰῶνας αἱματηροὶ ἀγῶνες, ἀλλ’ οὓς σήμερον οἰκοῦσι, μόνοι κυρίαρχοι, ὁ βόας καὶ ἡ γλαὺξ κηρύσσοντες διὰ τῶν νυκτίων κραυγῶν των, τὸ ἐπὶ τῆς ἐρημίας κράτος αὐτῶν.
«Ἐπεράσατε ἀπὸ τὰ χαλάσματα τοῦ μαύρου πύργου τῆς ῥεματιᾶς;» μᾶς ἠρώτησε μεταξὺ ἄλλων πολλῶν διηγήσεων ὁ γέρων ποιμήν. «Ὁ Θεὸς νὰ μὴ σᾶς ἀξιώσῃ νὰ περάσετε μεσάνυχτα. Ἀπὸ τῇς τουφεκίθραις βγαίνουν φωτιαῖς σὰν τὴν κόκκινη γλῶσσα τοῦ δράκοντα ποῦ σκότωσε ὁ Ἅϊς Γιώργης, καὶ ἀπὸ τὴν ψιλὴ τὴ βίγλα κρέμεται ἀπὸ τὸ λαιμὸ, πάντα ζωντανή, ἀπὸ ἕνα σκοινὶ ποῦ τὸ καῖνε φλόγες, μὰ ποτὲ δὲν κόβεται, μιὰ ὄμορφη κοπέλλα, πειὸ ὄμορφη ἀπὸ τῇς καλαῖς κυράδες τοῦ γιαλοῦ. Ἅμα περάσῃ κανένας μεσονυχτίτης καὶ σηκώσῃ τὸ μάτι νὰ τὴν θωρήσῃ, μονοστιγμῆς ἀπολυέται ἀπὸ τὸ μακαρὰ τὸ πυρωμένο σκοινὶ καὶ ἡ πνιγμένη κοπέλλα τὸν πέρνει ἀγκαλιά.» — «Καὶ πῶς ἐστοίχιωσε ἔτσι αὐτὸς ὁ πύργος;» τὸν ἠρώτησα μειδιῶν. — «Μὴ γελᾶς, ἀφεντικό. Εἶναι πάρα πολλὰ χρόνια ποῦ ὁ ἄρχοντας τοῦ πύργου εἶχε ἕνα γυιὸ χαριτωμένο. Αὐτὸς ἀγάπησε μιὰ χωριατοποῦλα ὄμορφη σὰν τὸ κρύο νερό· ὁ πατέρας φυσικὰ, δὲν τὴν ἤθελε, μὰ αὐτή ἡ στρίγγλα ἐγύρισε ἔτσι τοῦ κοπελιοῦ τὸ μυαλὸ ποῦ τὸν ἔβαλε καὶ σφάξε τὸν πατέρα του καί πειτα τὴ στεφανώθηκε. Μὰ ἡ θεϊκὴ κατάρα ἔκανε καὶ μὲ δυὸ χρόνια τὸν πρόδωκε μὲ ἕνα ἄλλο ἀρχοντόπουλο. Τὸν ἔφαγαν τότε τὰ φείδια καὶ μεσονυχτὴς τὴν κρέμασε ἀπὸ τὴν ψιλὴ τὴ βίγλα. Ὁ διάολος τότε ποῦ παράστεκε τοῦ ξερίζωσε τὸ χέρι ποῦ σφαξε τὸν πατέρα, τὸ ξεριζωμένο χέρι ἔγεινε δαυλὶ καὶ μ’ αὐτὸ ἔκαψε καὶ τὸ φονιὰ καὶ τὸν πύργο.» Ἐν τῇ ἀγρίᾳ ταύτῃ διηγήσει, εἰς ἣν δεσπόζει γυναικὸς κακοῦργος ἔμπνευσις ἀναφλέγουσα τοῦ ἀνδρὸς τὰ σφοδρὰ πάθη εὗρον πολλὴν ἀναλογίαν πρὸς ἱσπανικόν τι γνωμικόν, ὅπερ συνήντησα ἐν τῷ ὁδοιπορικῷ Γάλλου περιηγητοῦ
El ombre es stopa
La muger es fuego
Viene el demonio y sopla[1].
Ἡ ἀνυπομονησία ἔφερεν ἡμᾶς πρὸς τὰς λίμνας ἀπὸ τῆς ἐνάτης ὥρας πολὺ πρὸ τῆς ἀνατολῆς τῆς σελήνης. Ἀγαπῶ τὰ ἤρεμα, ὡς τὴν ψυχὴν τοῦ δικαίου, ὕδατα τῆς λίμνης, εἰρηνικά, ἀπαθῆ, ἀντανακλῶντα ἐν τῷ κόλπῳ αὐτῆς, τῷ κρυσταλλίνῳ τὸ κάλλος τῆς περιβαλλούσης αὐτὴν φύσεως. Συμφωνῶ πληρέστατα μετὰ τοῦ S. Claretie λέγοντος «On a beaucoup médit de ľ eau qui dort, je prefère le lac au torrent.»
Διὰ τοῦτο προκρίνω πάντοτε την θήραν τῶν λιμναίων, ἂν καὶ αὕτη ἀγνωμόνως εἰς ἀντάλλαγμα τῆς προτιμήσεώς μου ταύτης μοὶ ἐχάρισε τὴν ἀρθρίτιδα.
Αἱ λίμναι παρέκειντο εἰς ἀπόστασιν πεντακοσίων περίπου βημάτων. Παρὰ τὰς ὄχθας τῆς ἑτέρας ἔλαβον θέσιν μετὰ τοῦ ὁδηγοῦ, ἐνῷ εἰς τὴν ἄλλην μετέβησαν οἱ κκ. Τόμαν καὶ Σομμαρίπας. Ἐκρύβημεν δὲ ἐντὸς κοιλωμάτων τοῦ ἀμμώδους ἐδάφους παρὰ τὴν ὄχθην κεκαλυμμένην ὑπὸ νανοφυῶν ἀγρίων καλάμων. Ἡ σμικρότης τῶν λιμνῶν ἐπέτρεπε μέχρι τοῦ κέντρου ἐξ οἱουδήποτε σημείου ἀποτελεσματικὰς βολάς.
Οἵας συγκινήσεως ἀγρίας ἅμα καὶ ἡδείας ἐπλήρουν τὴν ψυχήν μου αἱ νύκτιαι αὗται ὧραι παγερᾶς νυκτός, πλήρεις σκότους καὶ μυστηρίου! Τὴν σιγὴν τῆς ἐρημίας διέκοπτον αἱ διάτοροι κραυγαὶ τῶν νυκτοβίων πτηνῶν, τοῦ θῳὸς οἱ θρῆνοι καὶ τῆς μυκωμένης θαλάσσης ὁ ῥόχθος, ἥτις, ἐνῷ ἀπωτέρω ἔσειε τοὺς βράχους, ἐκύλιεν ἐπὶ τῆς πρὸ ἡμῶν τροχαλώδους παραλίας τὰ μαινόμενα αὐτῆς κύματα, φωσφορίζοντα ἐν μέσῳ τοῦ βαθυτάτου σκότους.
Κεκρυμμένος ὄπισθεν τῶν παροχθίων θάμνων, μὲ τὸ ὅπλον προτεταμένον, ἀνέμενον τὰς πρώτας τοῦ σεληναίου φωτὸς ἀκτίνας, ἐλαχίστην τινὰ πτυχὴν φωτὸς ὅπως βάλω βολὰς θανάτου κατὰ τῶν ἀπειροπληθῶν νησσῶν καὶ φαλαρίδων, ὧν ἤκουον τὰς βραγχώδεις τῶν ἀρρένων, καὶ τὰς ὀξείας τῶν θηλειῶν κραυγάς, τοῦ πτερυγίσματος τῶν ὁποίων ἡ πνοὴ σχεδὸν προσέψαυε τὰς παρειάς μου, ὧν ἤκουον τὸν παφλαγώδη ψόφον, πιπτόντων μετὰ καμάτου ἐπὶ τῶν ὑδάτων τῆς λίμνης καὶ ὧν ἐν τούτοις, δὲν ἠδυνάμην οὐδὲ τὴν σκιὰν πρὸς στιγμὴν νὰ διίδω, καθ’ ὅσον τὸ σκότος καὶ μόνον τὸ σκότος μέλαν, ἀδιαπέραστον ἐπέπλεεν ἐν τῇ ἀγρίᾳ ἐκείνῃ νυκτί. Τέλος ὄπισθεν τοῦ ὅρους τοῦ Διός, ὑπεμειδίασεν ἀμφίβολός τις φωτὸς ἀνταύγεια, πρόδρομος τῆς βασιλίσσης τῆς νυκτός, ἥτις ἀνεδύετο ὠχρά, δειλή, μικρὸν κατὰ μικρὸν νικῶσα τὸ σκότος καὶ περιβάλλουσα τὴν λίμνην δι’ ἀργυρᾶς ἀναλαμπῆς.
Μόνον κυνηγὸς δύναται νὰ ἐννοήσῃ τὴν ἀγωνιώδη ἀνυπομονησίαν τῶν στιγμῶν ἐκείνων καθ’ ἃς δὲν συνέχει τις ἑαυτὸν καραδοκῶν τὴν ἐμφάνισιν τῆς πρώτης ἀμφιβόλου σκιᾶς ἱπταμένης νήσσης, ὅπως ἄρξηται τοῦ πυρός.
Δὲν ἔσχον ὅμως τὴν τιμὴν τοῦ πρώτου πυροβολισμοῦ. Ἀπὸ τῆς ἀπωτέρας λίμνης ἠκούσθη ἄτονος ὡς στεναγμός, ὁ πρῶτος πυροβολισμός. Δὲν παρῆλθον πολλαὶ στιγμαί, ὅτε στίφος βοσκάδων νησσῶν εὐκόλως ἀναγνωριζομένων ἐκ τῶν βραγχνωδῶν κραυγῶν των ἐνεφανίσθη ἱπτάμενον ἐκ τοῦ πελάγους πρὸς τὴν λίμνην. Ἡ πρώτη κάννη ὑπεδέχθη αὐτὰς κατὰ τὴν πτῆσίν των, ἡ δευτέρα συνεπλήρωσε τὸ ἔργον ἐνῷ ἔψαυον προσαράσσουσαι τὴν ἐπιφάνειαν τῆς λίμνης,
Ἀπὸ τῆς στιγμῆς ταύτης οἱ πυροβολισμοὶ κατ’ ἀμφοτέρας τὰς λίμνας ἐπηκολούθουν ῥαγδαῖοι. Καὶ ὁτὲ μὲν ὡδήγει τὸν στόχον ἡ κατατομὴ τῆς ἱπταμένης πρὸς τὸ φωτιζόμενον τοῦ ὁρίζοντος μέρος νήσσης, ὁτὲ δὲ ὁ φωσφορισμὸς κατὰ τὴν ἐπὶ τοῦ ὕδατος πτῶσιν αὐτῶν. Τὸ πέλαγος μυκώμενον ἀπεδίωκε τὰ ταλαίπωρα πτηνά, αἱ δὲ λίμναι ἐξένιζον αὐτὰ ἐν συνοδίᾳ τοῦ Θανάτου. Ἐν τῇ παραζάλῃ αὐτῶν, ὁτὲ μὲν νηχόμενα, ὁτὲ δὲ ἀνιπτάμενα καὶ πάλιν καταπίπτοντα δὲν ἀφίσταντο τῆς λίμνης, ἕτερα δὲ στίφη ἐρχόμενα διαδοχικῶς ἐκ τοῦ πελάγους ἐπύκνουν τοὺς πυροβολισμοὺς τῶν ὅπλων ἡμῶν.
Ὅσοι τῶν φίλων ἀναγνωστῶν παρέστησαν ποτὲ εἰς τοιούτου εἴδους θήραν βεβαίως κατελήφθησαν ὑπὸ αἰσθήματος παραδόξου φρίκης κατὰ τὰς πυροκροτήσεις ταύτας ἐν τῇ ἐρημίᾳ ἀγρίας νυκτός· ἰδίως οἱ μεμακρυσμένοι πυροβολισμοί, ὧν τὸν θρηνώδη ἀντίλαλον ἐπὶ μακρὸν ἀπέδιδον οἱ πέριξ βράχοι, ἐφαίνοντο ἐν ταῖς παραισθήσεσι τῆς φαντασίας μου ὡς λειπόψυχοι στοναχαί, ὡς ἐσβεσμέναι κραυγαὶ ἐπικλήσεως ἀρωγῆς.
Ἀλλὰ πόσον παραλλάσσουσιν αἱ ἐντυπώσεις ἐν σχέσει πρὸς τοὺς διαφόρους ὀργανισμούς. «Διαφόρως» λέγει ὁ Valtour, «ἀναγινώσκεται ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων ἡ Φύσις. Ἡ καρδία τοῦ θεατοῦ μόνη δημιουργεῖ ἐν αὐτῇ τὸ θέαμα» Διὰ τοῦτο ἐπὶ τοῦ ὁδηγοῦ μου Ζυμπλάκη οὐδὲν ἐπέδρα πρὸς ἀλλοίωσιν τῆς ἐμφύτου τοῦ χαρακτῆρος αὐτοῦ ἀπαθείας καὶ τῆς ἀνεξαντλήτου εὐθυμίας του. Ἕκαστον ἐπιτυχῆ πυροβολισμὸν συνώδευε δι’ ἐκφράσεων παραδόξων. «Χωρὶς ὄρεξι τὴν ἔκανε τὴ βουτιά.» — «Τῆς ἔκοψες, τὰ ἑφτὰ ῥάμματα.»
— Ἔφαγε κι’ αὐτὴ τὸ φτύλι τῆς λάμπας.» Τοιοῦτοι ἦσαν οἱ ἐπικήδειοι τῶν ταλαιπώρων πτηνῶν.
Ἐπὶ δύο ἤδη ὥρας ἐκαίομεν φυσίγγια· ὁ κάματος καὶ τὸ ψῦχος μᾶς ἐκυρίευον· μάτην δὲ ἐπειρώμεθα νὰ ἀντιδράσωμεν κατ’ αὐτοῦ δι’ ἀλλεπαλλήλων ἐκ κονιὰκ σπονδῶν. Εἶναι λίαν δυσπολέμητον τὸ ψῦχος, ὅταν παραμένη τις ἐπὶ τόσας ὥρας ἀκινητῶν, κατὰ παγερὰν νύκτα τοῦ Δεκεμβρίου. Ἐκτὸς δὲ τούτου ὁ ὁρίζων ἐζοφοῦτο· μέλανα νέφη, ἅτινα γοργὰ ἐδίωκε τοῦ ἀνέμου ἡ πνοὴ ἐκάλυπτον ἐπάλληλα τὴν σελήνην, βυθίζοντα ἡμᾶς εἰς μολυβδόχρουν σκιόφως. Ἦτο ἤδη καιρὸς νὰ σημάνωμεν τὴν ἀποχώρησιν, καθ’ ὅσον ὑπελείποντο δύο ἔτι ὧραι γοργῆς πορείας πρὸς τὸν πύργον τοῦ Ὀσκέλλου.
Ἐνῷ διελογιζόμην ταῦτα, ὡς κατὰ σιωπηρὰν συνθήκην ἔπαυσαν καὶ αἱ ἐκ τῆς ἑτέρας λίμνης πυροκροτήσεις. Μετ’ ὀλίγον δ’ ἐπεφάνη ἡ κατατομὴ τῶν συνοδῶν ἡμῶν, οἵτινες, ὡς θολαὶ σκιαί, προσήγγιζον ἀκολουθοῦντες τὴν γραμμὴν τῆς ἀκτῆς. Καὶ ἐκεῖνοι ἦσαν αὐτόχρημα πεπηγότες. Ἐλύσαμεν τοὺς ἵππους, οἵτινες, ἀνέμενον ἡμᾶς, προσδεδεμένοι εἰς τὴν ἐξώθυραν τοῦ παρὰ τὴν ἀκτὴν ναϊδίου καὶ ἱππεύσαμεν αὐτοστιγμεί. Μόνος παρέμεινεν ὁ Ζυμπλάκης, ὅστις ἀνάψας πυρὰν ἐν αὐτῷ ἔδει νὰ ἀναμείνῃ τὴν πρωΐαν, ὅπως περισυνάξῃ τὰ φονευθέντα πτηνά, ὅσα τοῦ ἀνέμου ἡ ῥιπὴ ἤθελε προσωθήσει πρὸς τὴν ὑπήνεμον τῶν λιμνῶν πλευράν.
Ἐξεκινήσαμεν γοργοὶ ἀκολουθοῦντες ἐπὶ πολὺ τὴν γραμμὴν τῆς ἀκτῆς· ἐξεκώφαινε δὲ ἡμᾶς ὁ ἄγριος τῆς θαλάσσης μυκηθμός, ἥτις μαινομένη ἐκύλιε τὰ ἀφρίζοντα κύματα ἐπὶ τῆς ἀκτῆς, ἐξεμοῦσα ἐπ’ αὐτῆς τοὺς βαρεῖς τροχάλους καὶ πάλιν ἀνασύρουσα τούτους ἐν τοῖς κόλποις αὐτῆς κατὰ τὴν τοῦ κύματος ἀνακοπήν, κροτοῦντας τὸν ξηρὸν ἐκεῖνον καὶ παρατεινόμενον κριγμόν, ὃν ἅπαξ ἀκούσας τις οὐδέποτέ λησμονεῖ, καὶ ὅστις προσομοιάζει πρὸς ἀπομεμακρυμένας συμπυροκροτήσεις ὅπλων, πρὸς τὸν ἀριπρεπῆ ἀποχαιρετισμόν, ὅστις συνοδεύει τὸν νεκρὸν τοῦ εἰς τὸν τάφον καθελκομένου στρατιώτου.
Ἀφέντες τὴν παράκτιον ὁδὸν ἐτράπημεν διὰ σκολιῶν ἀτραπῶν εὐθὺ πρὸς τὸν πύργον, οὗ τέλος ἐπεφάνησαν τὰ φωτεινὰ παράθυρα. Ἐν τῇ ἑστίᾳ ζωηρὰ ἐσπινθήριζεν ἡ πυρά. Ὁ ἀχνίζων ζωμὸς, αἱ ἀναπαυτικαὶ κλίναι ἀνέμενον ἡμᾶς. Μόναι αἱ ταλαιπωρίαι καὶ αἱ στερήσεις τὴν θεραπείαν τῶν κοινοτέρων τῆς ζωῆς ἀναγκῶν μεταβάλλουσιν εἰς τὰς ἡδίστας τῶν ἀπολαύσεων· ἄλλα τῶν ἡδονῶν τούτων τὰ θέλγητρα οὐδέποτε θέλουσιν αἰσθανθῆ οἱ ἄνθρωποι τῶν πόλεων
Μετὰ ῥωστικωτάτην τροφὴν κατεκλίθημεν κατάκοποι. Ἠγέρθημεν δὲ περὶ τὴν ἐνάτην τῆς πρωΐας ὅτε ἦλθε καὶ ὁ Ζυμπλάκης κομίζων τὰ θύματα τῆς νυκτός. Οἵα ἄφθονος, συγκομιδή! Ἦσαν περὶ τὰ ἑξήκοντα πτηνά. Καὶ ἐν τούτοις πλείονα βεβαίως τούτων ἀπώλοντο δι’ ἡμᾶς, διότι ἢ ἐβυθίσθησαν ἢ τετραυματισμένα ἐκρύβησαν εἰς τοὺς παροχθίους θάμνους· τὴν πλειονότητα τούτων ἀπετέλουν αἱ μεγάλαι πρασινοκέφαλοι νῆσσαι (Νῆσσα ἡ βοσκάς = boscas anas) καὶ ἕτερα νησσῶν εἴδη). Τὰ λοιπὰ ἦσαν κόλυμβοι (βουτιχτάρες = pediceps) καὶ φαλαρίδες (Foulica).
Αἱ λοιπαὶ δύο ἡμέραι ἠναλώθησαν εἰς μακρὰς ἐκδρομὰς πρὸς τὰς ἀνατολικὰς ἐσχατιὰς τῆς νήσου, εἰς τὸν περδικοτρόφον Καλαυτόν, ἐν τῷ δήμῳ Ἀπειρανθίας. Καίτοι δὲ ἧττον πλουσία, δὲν ἀπέβη οὐχ ἧττον ἄγονος καὶ ἡ θήρα αὕτη. Τέλος ἐπανεκάμψαμεν εἰς τὴν πόλιν ὅπου ἀποχαιρετίσαντες τοὺς καλοὺς ἡμῶν φίλους κκ. Μιχ. Σομμαρίπαν καὶ Λωρὰν Δελλὰ Ῥόκαν ἐπέβημεν τοῦ Πηνειοῦ ἐπανακάμπτοντες εἰς Σῦρον.
Ἡ νηνεμία ἦτο τελεία· ἡ ἰσχυρὰ τοῦ Πηνειοῦ ἕλιξ ἔπληξε μεθ’ ὑποκώφου δούπου τὰ κυανᾶ ὕδατα τοῦ Αἰγαίου· γαλακτώδης ἀφρὸς ἀνέθορε κοχλάζων, καὶ τὸ ταχὺ σκάφος ἐμακρύνθη τῆς προσφιλοῦς νήσου καταλεῖπον ὄπισθεν φρίσσουσαν ὁλκόν.
Ἡ προϊοῦσα ἀπόστασις ταχέως συνέχεε τὰ χαρίεντα τοπεῖα. Θαμνοστεφεῖς λόφοι, πεδιάδες κεκαλυμμέναι ὑπὸ τῆς πόας καὶ τῶν ἀνθέων, μαγευτικοὶ τῶν ἑσπεριδοειδῶν κῆποι, ῥύακες καὶ λίμναι, τὰ πάντα ἐξηλείφθησαν ἀπὸ τῶν ὀφθαλμῶν ἡμῶν καὶ δὲν ἀπέμεινεν ἐξ ὅλων αὐτῶν, εἰμή ἀόριστός τις νεφελώδης ὄγκος ἀναθρώσκων ἀπὸ τῆς θαλάσσης. Οὕτω καὶ ἀπὸ τῆς ψυχῆς ἡμῶν ὁ διαρρέων χρόνος ἀφαιρεῖ κατὰ μικρὸν τὴν συμπαθῆ εἰκόνα εὐτυχῶν ἡμερῶν, αἵτινες κατεπόθησαν ἐν τῷ σκοτεινῷ βαράθρῳ τοῦ παρελθόντος. Ἐξ αὐτῶν δὲ δὲν παραμένει, εἰμὴ γλυκύπικρός τις ἀνάμνησις ἀόριστος, ἄχρους, ὡς αἱ μακρόθεν θεώμεναι νεφελῶδεις ἀκταὶ προσφιλοῦς γῆς. Τῶν ἀναμνήσεων τούτων μάτην πειρώμεθα νὰ συλλάβωμεν, μάτην ἀναζητοῦμεν τὴν εἰκόνα καὶ τοὺς χαρακτῆρας, ὡς ἀναζητοῦμεν μετὰ πόθου μορφὴν ἐξαφανισθεῖσαν ἐν τῷ μέσῳ τοῦ πλήθους.
Διὰ τοῦτο δὲν ἔχω ἐπαρκεῖς λόγους, ὅπως συστήσω εἰς τοὺς νεαροὺς τῶν φίλων ἀναγνωστῶν ὅπως διὰ τῆς γραφῆς τηρῶσι τὴν ἀνάμνησιν τῶν συμβάντων ἐκείνων τῆς ζωῆς, ἅτινα παραλλάσσουσί πως τῆς φυτοζωϊκῆς μονοτονίας τοῦ καθ’ ἡμέραν βίου. Οἱ νέοι οὐδόλως αἰσθάνονται τὴν ἀνάγκην τῶν ἀναμνήσεων. Πρὸς τί; Δὲν εἶναι εὐρὺς καὶ ῥόδινος ὁ ὁρίζων τοῦ μέλλοντος, ὁ ὁρίζων τῶν ἐλπίδων; Τίς ἡ ἀνάγκη νὰ στρέφῃ πρὸς τὰ ὀπίσω τὸ βλέμμα ἡ νεότης; Ἀλλ’ οἴμοι! Αἱ δυστυχίαι πολλάκις, ὁ χρόνος πάντοτε καλύπτουσι δι’ ἀχλύος καὶ ζόφου τὸν ὁρίζοντα τοῦ μέλλοντος. Πόσον γλυκεῖα, πόσον εὐφρόσυνος εἶναι τότε ἡ πρὸς τὰς ἀναμνήσεις οἰχομένων εὐτυχῶν ἡμερῶν ἀναδρομή! Διότι τί εἶναι τὸ ζῆν, εἰμὴ ὑπαμοιβὴ ἐλπίδων καὶ ἀναμνήσεων, ἀφοῦ τὸ παρὸν δὲν εἶναι εἰμὴ στιγμὴ μαθηματική, ἧς οὐδέποτε ἀπολαμβάνομεν;
Ἀλλ’ αἱ ἐλπίδες ἀνήκουσιν εἰς τοὺς κάλυκας τῆς ζωῆς. Ὅταν δὲ οἱ βαρεῖς τοῦ ἅρματα τοῦ χρόνου τροχοὶ διέλθωσιν ἄνωθεν ἡμῶν, ὅταν ἐπέλθῃ ἡ ὥριμος ἡλικία, ταυτὸν εἰπεῖν ὁ κατὰ δόσεις θάνατος, ἡ ἡλικία καθ’ ἣν τὰ ἔτη μετροῦσι κατὰ τὸν Scholl μόλις ἓξ μῆνας, ἡ ἡλικία ἡ ἄνευ ὀνείρων, ἡ ἐλπίδων ἄμοιρος ὤ, τότε μόνον αἰσθάνεταί τις οἵαν ἐγκλείει ἄρρητον ἡδονὴν ἡ μετὰ τοῦ παρελθόντος ἀναστροφή, ἡ πρὸ τῶν ὀφθαλμῶν τοῦ παρόντος ἀνέλιξις εὐτυχῶν ἡμερῶν, ὧν τὴν εὐφρόσυνον ἀνάμνησιν, ἄνευ τῆς γραφῆς, ἤθελε τέλεον περικαλύψει τοῦ χρόνου ἡ πυκνὴ ἀχλύς.
Ἐμμανουὴλ Σ. Λυκούδης.
- ↑ Ὁ ἀνὴρ εἶναι στυππίον, ἡ γυνὴ εἶναι πυρσός, ἔρχεται ὁ δαίμων καὶ κινεῖ ἐπὶ τῆς πυρᾶς τὸν φυσητῆρα.