Ετήσιον Ημερολόγιον του Έτους 1888/Ο ηλεκτρικός τηλέγραφος και η διπλωματική υπηρεσία
| ←Θρησκεία καὶ ἐπιστήμη | Ἐτήσιον Ἡμερολόγιον τοῦ Ἔτους 1888 Συγγραφέας: Ὁ ἠλεκτρικὸς τηλέγραφος καὶ ἡ διπλωματικὴ ὑπηρεσία |
Τὸ χάρισμα τοῦ ποιητοῦ→ |
συνθήκη ἥτις εἶχε συνομολογηθῆ ἐν Λονδίνῳ τῇ 6 Ἰουλίου 1827 (ἔ. ν.) μεταξὺ Ἀγγλίας, Γαλλίας καὶ Ῥωσίας ἐπὶ τῷ σκοπῷ τοῦ νὰ καταπαύσῃ τὸν ἐν ταῖς ἑλληνικαῖς ἐπαρχίας καὶ νήσοις διεξαγόμενον πόλεμον, διελάμβανεν, ἐν ἄρθρῳ προσθέτῳ, ὅτι αἱ κατὰ τὸ Αἰγαῖον ναυτικαὶ τῶν Δυνάμεων ἐκείνων μοῖραι θέλουσι πράξει πᾶν τὸ πρὸς τοῦτο ἐπιτήδειον, μὴ μετέχουσαι ὅμως τῶν μεταξὺ τῶν δύο μαχομένων ἐχθροπραξιῶν (sans toutefois prendre part aux hostilités des deux parties contendantes).
Ὁ τελευταῖος οὗτος ὅρος ἐνέβαλεν εἰς εὔλογον ἀμηχανίαν τὸν ἄγγλον ναύαρχον Κόδριγκτων, ὅστις ἐπετράπη νὰ ἐπιβάλῃ τὴν ἀνακωχὴν τῇ συμπράξει τῶν ναυάρχων τῆς Γαλλίας καὶ τῆς Ῥωσίας. Ὅθεν ἀπεφάσισε νὰ ζητήσῃ δι’ ἐπιστολῆς του διασαφήσεις τινὰς ἀπὸ τὸν ἐν Κωνσταντινουπόλει πρέσβυν sir Stratford Canning. «Τίνι τρόπῳ δύναμαι, τὸν ἔγραψε, νὰ ἐμποδίσω μὲν τοὺς Τούρκους τοῦ νὰ ἐξακολουθήσωσι τὰς ἐχθροπραξίας αὐτῶν, νὰ μὴ πράξω δέ τι ἐχθρικὸν πρὸς αὐτούς; Ἀναμφιβόλως ἡ ἔννοια τῆς διαταγῆς ταύτης εἶναι νὰ τοὺς ἀποκλείσω· ἀλλ’ ἐὰν οἱ Τοῦρκοι δοκιμάσουν νὰ βιάσωσι τὸν ἀποκλεισμόν, τὸ ἐπιχείρημα αὐτῶν δὲν πρέπει νὰ περισταλῇ διὰ πυροβολισμῶν;»
Ὁ sir Stratford διέλυσεν ἀμέσως εὐκρινέστατα τοὺς δισταγμοὺς τοῦ ναυάρχου. Ἐξηγήσας πρῶτον τὸ πνεῦμα τὸ ὑπαγορεῦσαν τὴν ἐν Λονδίνῳ συνθήκην, συμπεραίνει ὡς ἐξῆς· «Δὲν θέλετε βεβαίως συνταχθῆ ὑπὲρ τοῦ ἑνὸς ἢ τοῦ ἄλλου τῶν διαμαχομένων, ἀλλ’ ὀφείλετε νὰ παρεμβάλετε τὰς ὑμετέρας δυνάμεις μεταξὺ αὐτῶν καὶ νὰ ἐπιβάλετε εἰς αὐτοὺς τὴν εἰρήνην διὰ τοῦ τηλεφώνου ὑμῶν, ἐὰν τὸ πρᾶγμα ἦναι δυνατόν, διὰ τῶν πυροβόλων ὑμῶν, ἐὰν οὐκ ἔστιν ἄλλως γενέσθαι.» Τὸ ἐπιμύθιον τῆς ὁδηγίας ταύτης ὑπῆρξεν ἡ μετ’ οὐ πολὺ ἐπελθοῦσα καταστροφὴ τοῦ τουρκοαιγυπτιακοῦ στόλου ἐν Πύλῳ.
Ἀλλ’ ὁ Sir Stratford, ὅτε ἔγραφε τὴν ὁδηγίαν ταύτην, δὲν ἤξευρεν ὅτι πρὸ ὀλίγων ἡμερῶν, ἤτοι τῇ 8 Αὐγούστου (ἔ. ν.) εἶχεν ἀποθάνει ὁ θεῖός του Γεώργιος Κάννιγγ, ὁ δημιουργὸς τῆς νέας τῶν Ἄγγλων ἐν τοῖς ἀνατολικοῖς πράγμασι πολιτικῆς, ἥτις τοσοῦτον συνετέλεσεν εἰς τὴν ἐπιτυχίαν τοῦ Ἑλληνικοῦ ἀγῶνος. Δὲν τὸ ἤξευρε, διότι τότε δὲν ὑπῆρχεν ἠλεκτρικὸς τηλεγράφος. Ἐὰν ὑπῆρχεν ἠλεκτρικὸς τηλεγράφος, ὁ πρέσβυς ἤθελε διαβιβάσει τὴν ἐρώτησιν τοῦ ναυάρχου εἰς τὸ Ὑπουργεῖον, καὶ τούτου γενομένου οἱ διάδοχοι τοῦ Γ. Κάννιγγ δὲν ἤθελον βεβαίως παραδώσει τὴν τύχην τοῦ τουρκοαιγυπτιακοῦ στόλου εἰς τὴν ἀπόλυτον διάκρισιν τοῦ Κόδριγκτων, ἀφοῦ, ἐπελθούσης τῆς καταστροφῆς, ἀπεδοκίμασαν πολυειδῶς καὶ πολυτρόπως τὴν διαγωγήν του. Τεθέντος δὲ ὅτι ἤθελεν περιβάλει διὰ φιμοῦ τινος τὰ πυροβόλα αὐτοῦ, δὲν λέγομεν ὅτι αἱ Δυνάμεις δὲν ἤθελον ἐπιμείνει καὶ ἐπὶ τέλους κατορθώσει νὰ καταπαύσωσι τὰς ἐχθροπραξίας· ἀλλ’ ἐν τῷ μεταξὺ «ὁ Ἰβραΐμης ἤθελε καταφέρει πληγὴν καιρίαν κατὰ τῆς Ὕδρας καὶ συμπληρώσει τὴν κατάκτησιν τῆς Πελοποννήσου. Πρὸς τί δὲ τότε οἱ διαλλακτῆρες ἤθελον προσαγάγει τὰς προτάσεις αὐτῶν ἐπὶ τῶν ἐρειπίων ἐκείνων;» Ταῦτα τὰ διὰ μηνίσκων σημειωθέντα ἔγραφεν, ὑπὲρ τὰς τεσσαράκοντα ἡμέρας πρὸ τῆς ἐν Πύλῳ ναυμαχίας, μάρτυς αὐτόπτης τῶν πραγμάτων καὶ εἷς τῶν ἡρώων τοῦ ναυτικοῦ ἐκείνου ἔργου, ὁ γάλλος ναύαρχος de Rigny.
Τὸ συμπέρασμα εἶναι ὅτι ἡ Ἑλλὰς ὀφείλει τὴν ἐν ἔτει 1827 ἀπαλλαγὴν αὐτῆς ἀπὸ ἀνηκέστων νέων συμφορῶν, πρῶτον εἰς τὴν ἔλλειψιν τοῦ ἠλεκτρικοῦ τηλεγράφου, καὶ δεύτερον εἰς τὴν μεγαλοφυᾶ ἰδιοβουλίαν τοῦ τότε ἐν Κωνσταντινουπόλει πρέσβεως τῆς Μεγάλης Βρετανίας.
Τὴν σήμερον τὰ πράγματα μετεβλήθησαν καὶ ὡς πρὸς τοῦτο, ὡς εἰς πολλὰ ἄλλα, ὁλοσχερῶς. Τὴν σήμερον οἱ πρέσβεις κοινωνοῦσι πρὸς τὸν ἐπὶ τῶν Ἐξωτερικῶν Ὑπουργὸν ὅπως οἱ Τμηματάρχαι τοῦ Ὑπουργείου, ζητοῦντες καὶ λαμβάνοντες τὰς διαταγὰς αὐτοῦ καὶ τὰς ὁδηγίας αὐθημερὸν, καὶ πολλάκις αὐθωρεί. Ἀνάγκην δὲν ἔχουσιν ἰδιοβουλίας ἐπὶ οὐδεμιᾶς ὁπωσοῦν σπουδαίας ὑποθέσεως, καὶ σὺν τῇ ἰδιοβουλίᾳ ἀνάγκην δὲν ἔχουσι τῶν ἐξαιρέτων ἐκείνων προτερημάτων τὰ ὁποῖα ἀπῃτοῦντο ἄλλοτε ἀπὸ τῶν ἐν τῇ ἀλλοδαπῇ ἀντιπροσώπων πάσης σεβομένης ἑαυτὴν Κυβερνήσεως.
Κατὰ τοὺς μεσαιωνικοὺς χρόνους τοσοῦτον ἐφημίσθη ἐπὶ τούτῳ ἡ ἐν Κωνσταντινουπόλει μοναρχία, ὥστε οἱ Ἑνετοὶ, οἱ οὐδὲν ἧττον δεξιοὶ ἀναδειχθέντες ἔπειτα περὶ τὴν ἐκλογὴν τῶν διπλωματικῶν αὐτῶν πρακτόρων, ἀπὸ τῶν ἡμετέρων παρέλαβον μίαν τῶν δοκιμασιῶν εἰς ἂς ὑπεβάλλοντο οἱ ὑποψήφιοι. «Δοκιμάζεται δὲ πρέσβυς καὶ πρὸ τῆς ἀποστολῆς, ὑποτιθεμένων αὐτῷ τῶν κεφαλαίων, καὶ ἐρωτώμενος, ὅπως περὶ ἑκάστου αὐτῶν οἰκονομήσειν, οὕτως ἢ ἑτέρως αὐτῷ τῶν πραγμάτων ἐπισυμβαινόντων.» Εὐτυχῶς διὰ πολλοὺς οὐ μόνον ἐκ τῶν ἡμετέρων ἀλλὰ καὶ ἐκ τῶν ξένων διπλωματικῶν πρακτόρων, ἡ δοκιμασία αὕτη δὲν γίνεται σήμερον καὶ ὡς προϋπεδείξαμεν οὔτε εἶναι ἀνάγκη νὰ γίνεται. Ἀλλ’ οἱ μαθηταὶ τῶν διδαγμάτων ἐκείνων Ἑνετοὶ κατέλιπον ἡμῖν μνημεῖον ἀΐδιον τῆς διπλωματικῆς των περινοίας, τὰς ἀπὸ ἱκανοῦ τινος ἤδη χρόνου δημοσιευομένας Ἐκθέσεις τῶν πρέσβεων αὐτῶν.
Δὲν λέγομεν ὅτι καὶ σήμερον δὲν πρέπει νά ἀπαιτῶνται προσόντα τινὰ ἀπὸ τῶν πρέσβεων. Ἐὰν οἱ ἀξιούμενοι τῆς τιμῆς ταύτης δὲν εἶναι ἀπαραίτητον νὰ ὦσιν ἄνδρες δαιμόνιοι, ὀφείλουσιν ὅμως πάντοτε διὰ τῆς παιδείας, διὰ τῆς εὐφυΐας, διὰ τῶν κοσμίων αὐτῶν τρόπων νὰ περιποιῶσι τιμὴν εἰς τὸ ἔθνος τὸ ὁποῖον ἐκπροσωποῦσι. Τὰ προτερήματα ταῦτα δὲν εἶναι ἐπὶ τέλους σπάνια ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ, ἐν τούτοις ἐὰν πιστεύσωμεν τὰς κακὰς γλώσσας, δὲν στολίζουσι πάντοτε ὅλους τοὺς διπλωματικοὺς πράκτορας, Ἕλληνάς τε καὶ ξένους.
Τὰς ὀλίγας ταύτας λέξεις ἔγραψα διὰ τὸ Ἡμερολόγιον τοῦ Κυρίου Σκόκου. Ὁμολογῶ ἐν τούτοις ὅτι ὅσον ὀλίγαι καὶ ἂν ἦναι, ποτὲ δὲν ἐπείσθην τοσοῦτον περὶ τῆς ἐτυμολογικῆς σχέσεως ἥτις βεβαιοῦσιν ὅτι ὑπάρχει μεταξὺ τῶν λέξεων τιμῶ καὶ τιμωρῶ ὅσον ὅτε ἐπεχείρησα νὰ ἐκπληρώσω τὴν αἴτησιν ἣν μὲ ἔκαμε τὴν τιμὴν νὰ μὲ ἀπευθύνῃ περὶ τούτου ὁ φίλος ἐκεῖνος, ἐν μέσῳ καυμάτων ἐκτάκτων καὶ μυρίων τακτικῶν ἐργασιῶν.
- Ἐν Ἀθήναις, τῇ 14 Ἰουλίου 1887.
Κ. Παπαρρηγοπουλοσ.