Γνώμαι Κασίας
Cod. Laur. 87, 16. Fol. 353. sqq.
[Επεξεργασία]
- Δύο φιλούντῶν τὴν ἐν Χριστῶι φιλίαν
- σασμός οὐκ ἔνεστιν, ἀλλ᾽ ἔρις μᾶλλον.
- Φίλωι φιλοῦντι χαρίζου τὸ φιλεῖσθαι,
- τῶι δ᾽ ἀγνώμονι εἰς κενὸν τὸ φιλεῖσθαι.
- 5 Μέγα τὸ μικρόν, ἂν ὁ φίλος εὐγνώμων·
- τῶι δ᾽ ἀχαρίστωι σμικρότατὸν τὸ μέγα.
- Εἰ θέλεις πάντως καὶ φιλεῖν καὶ φιλεῖσθαι,
- τῶν ψιθυριστῶν καὶ φθονερῶν ἀπέχου.
- Φίλος ἐν λύπαις συνὼν τοῖς φιλεστάτοις
- 10 ὕφεσιν εὗρε τῶν σφοδρῶν ἀλγηδόνων.
- Φρόνιμον φίλον ὡς χρυσὸν κόλπωι βάλλε,
- τὸν δ᾽ αὖ γε μωρὸν φεῦγε καθάπερ ὄφιν.
- Φίλον φιλητὸς φιλοῦντα συναντήσας
- γέγηθε λαμπρῶς ὥσπερ ὄγκον εὑρὼν χρυσίου.
- 15 Φίλος δ᾽ ὑψωθεὶς συνυψώσει τοὺς φίλους.
- Κρεῖσσον δὲ πάντως καὶ χρυσοῦ καὶ μαργάρων
- ἑσμὸς φιλούντων πρὸς φιλοῦντας γνησίως.
- Φραγμὸς πέφυκεν ἡ τῶν φίλων ἀγάπη.
- Πλοῦτος δ᾽ ἄχρηστος, ἐὰν μὴ φίλον ἔχηι.
- 20 Φίλος τὸν φίλον καὶ χώρα χώραν σώιζει.
- Φίλων φιλούντων ἐν λύπαις ὁμιλίαι
- ἡδύτεραι μέλιτος παντὸς καὶ ὄψου.
- Φίλον γνήσιον δ᾽ ἡ περίστασις δείξει·
- οὐ γὰρ ἀποστήσεται τοῦ φιλονμένου.
- 25 Φίλος λεγέσθω ὁ φιλῶν ἄνευ δόλου,
- ὁ δ᾽ αὖ σὺν δόλωι οὐ φίλος, ἀλλ᾽ ἐχθρός σοι.
- Πάντας δ᾽ ἀγάπα· μὴ θάρρει δὲ τοῖς πᾶσιν.
- Γάλα καὶ μέλι συγγενῶν ὁμιλίαι.
- Σύνεσις παίδων γερόντων ὁμιλίαι.
- 30 Ἀσκανδάλιστος βίος ἦ πλοῦτος μέγας.
- Ὥσπερ σκοτεινὸς οἶκος οὐκ ἔχει τέρψιν,
- οὕτως πέφυκεν ὁ πλοῦτος ἄνευ φίλων.
- [Στοργὴ κολάκων ὡς γραπτὴ πανοπλία·
- πλανῶσιν [γὰρ] ὑμᾶς ἡδοναῖς ἐπαινέται.
- 35 Ὥσπερ ἔχιδνα ῥήσσει τὴν τετοκυῖαν,
- οὕτως ὁ φθόνος τὸν φθονοῦντα ῥηγνὑει.
- Ἀρχὴ τοῦ φθόνου τῶν καλῶν εὐτυχία·
- μηδὲν κερδαίνων ὁ φθόνος <ἀποκάμνει>.
- Ἀνδρὸς φθονεροῦ μέμηνεν ἡ καρδία.
- 40 Ἔξελε πᾶς τις τοῦ φθόνου τὸ στοιχεῖον·
- [τὸν] θάνατόν φημι· καὶ φέρει τοῦτον φθόνος·
- πολλοῖς γὰρ συμβέβηκεν ἐκ φθόνου φόνος.
- Φθόνε κάκιστε, τίς ὁ τεκών σε, φράσον,
- καὶ τίς ὁ πατάσσων σε καὶ διαρρήσσων;
- 45 Ἐμὲ τέτοκε πάντως κενοδοξία,
- πατάσσει δέ με φιλαδελφία δῆλον,
- διχάζει δέ με θεοῦ φόβος εἰς τέλος
- καὶ διαρρήσσει ταπείνωσις εἰς ἅπαν.
- Φθονεῖν μὴ δῶς μοι, Χριστέ, μέχρι θανάτου,
- 50 τὸ δὲ φθονεῖσθαι δός μοι· ποθῶ γὰρ τοῦτο,
- τὸ δὲ φθονεῖσθαι πάντως ἐν ἔργοις θείοις.
- θυμὸς πέφυκε τῶν κακίστων τὸ πέρας·
- θυμὸς οὐ τιμᾶι φιλίαν, οὐκ αἰδεῖται.
- Πᾶς μνησίκακος καὶ φθονερὸς προδήλως·
- 55 γεννήτρια γὰρ μνησικακία φθόνου.
- Πλουτῶν πλήθυνον τοὺς φίλους ἐκ τοῦ πλούτου,
- ἵνα σου πτωχεύσαντος μὴ ἐκσπασθῶσιν.
- Πλοῦτος ἐπικάλυμμα κακῶν μεγίστων,
- ἡ δὲ πτωχεία πᾶσαν γυμνοῖ κακίαν.
- 60 Κρεῖσσον πτωχεύειν ἢ πλουτεῖν ἐξ ἀδίκων.
- Πλοῦτον μὴ ζήτει, μηδ᾽ αὖ πάλιν πενίαν·
- ὁ μὲν γὰρ τὸν νοῦν φυσιοῖ καὶ τὴν γνῶσιν,
- ἡ δὲ τὴν λύπην ἀκατάπαυστον ἔχει.
- Εὐημερῶν δ᾽ ἐκδέχου καὶ δυστυχίαν·
- 65 εἰς δυστυχίαν δ᾽ ἐμπεσὼν γενναίως φέρε.
- Μόνος μονωθεὶς ὁ τὰς ὀδύνας ἔχων
- διπλῆν ἔχει σκότωσιν καὶ ῥαιθυμίαν.
- Μέγα φάρμακον τοῖς πενθοῦσιν ὑπάρχει
- τῶν συναλγούντων τὸ δάκρυον καὶ ῥῆμα.
- 70 Βάσανον ἔχει τὴν ζωὴν ὁ ἐν λύπαις.
- Εἰ τὸ φέρον σε φέρει, φέρου καὶ φέρε·
- εἰ δὲ τὸ φέρον σε φέρει καὶ σὺ οὐ φέρεις,
- σαυτὸν κακώσεις καὶ τὸ φέρον σε φέρει.
- Πρὸς κέντρα μὴ λάκτιζε γυμνοῖς ποσί σου·
- 75 ἐπεὶ τὰ κέντρα μηδαμῶς καταβλάψας
- σαυτὸν τρώσειας καὶ πόνον ὑποστήσηι.
- Κρεῖσσον μόνωσις τῆς κακῆς συνουσίας.
- Κρεῖσσον καὶ νόσος τῆς κακῆς εὐεξίας.
- Κρεῖσσον ἀσθενεῖν ἡ κακῶς ὑγιαίνειν.
- 80 Κρεῖσσον σιωπᾶν ἢ λαλεῖν ἃ μὴ θέμις,
- ἐκ σιωπῆς γὰρ οὐ κίνδυνος, οὐ μῶμος,
- οὐ μετάμελος, οὐκ ἔγκλησις, οὐχ ὅρκος.
- Μέγα τὸ κέρδος τῆς καλῆς συμμετρίας.
- Εἰ μισεῖς τὸ ψέγεσθαι, τινὰ μὴ ψέξηις.
- 85 Μισῶ φονέα κρίνοντα τὸν θυμώδη.
- Μισῶ τὸν μοιχόν, ὅταν κρίνηι τὸν πόρνον
- Μισῶ τὸν μωρὸν φιλοσοφεῖν δοκοῦντα.
- Μισῶ χρεώστην ἀμερίμνως ὑπνοῦντα.
- Μισῶ κολοβὸν μακρὸν ἐξουθενοῦντα.
- 90 Μισῶ σιωπήν, ὅτε καιρὸς τοῦ λέγειν.
- Μισῶ μὴ ζητούμενον καὶ προσμολοῦντα.
- Μισῶ τὸν διδάσκοντα μηδέν εἰδότα.
- Ἀνὴρ φαλακρὸς καὶ κωφὸς καὶ μονόχειρ,
- μογγίλαλός τε καὶ κολοβὸς καὶ μέλας,
- 95 λοξὸς τοῖς ποσὶ καὶ τοῖς ὄμμασιν ἅμα
- ὑβρισθεὶς παρά τινος μοιχοῦ καὶ πόρνου,
- μεθυστοῦ, κλέπτου καὶ ψεύστου καὶ φονέως
- περὶ τῶν αὐτῶι συμβεβηκότων ἔφη·
- Ἐγὼ μὲν οὐκ αἴτιος τῶν συμβαμάτων·
- 100 οὐ γὰρ θέλων πέφνυκα τοιοῦτος ὅλως·
- σὺ δὲ τῶν σαυτοῦ παραίτιος πταισμάτῶν
- ἅπερ γὰρ οὐκ ἔλαβες παρὰ τὸν πλάστου,
- ταῦτα καὶ ποιεῖς καὶ φέρεις καὶ βαστάζεις.
- Ἀνὴρ ἀληθὴς ἐκφεύγει πάντως ὅρκον.
- 105 Ἀνδρὸς ἀληθοῦς ὁ λόγος ὥσπερ ὅρκος·
- ἄνδρὸς δὲ φαύλου καὶ τὸ ψεῦδος μεθ᾽ ὅρκου.
- Πᾶς πολύορκος εἰς ψευδορκίαν πίπτει.
- Κακὸν ὀμόσαι, χεῖρον | ἐπιορκῆσαι.
- Χρὴ παντάπασι φυλάττεσθαι τὸν ὅρκον.
- 110 Πᾶς φιλόνεικος πληθύνει καὶ τοὺς ὅρκους·
- πᾶς φιλόνεικος καὶ θυμὸν συνεισφέρει.
- Ἐν δ᾽ ἀμφιβόλοις νεύει πᾶς τις ἐχέφρων.
- [καὶ φεύγει πάμπαν τοὺς ἐχθραίνοντας μάτονς.
- Φειδωλὸς ἰδὼν τὸν φίλον ἀπεκρύβη
- 115 καὶ τοὺς οἰκέτας τὸ ψεύδεσθαι διδάσκει.
- Φεύγει φειδωλὸς συμπόσια τῶν φίλων.
- Φειδωλὸς ἅπας φίλους πτωχοὺς βαρεῖται.
- Ἀνὴρ στοχαστὴς μάντις ἄριστός ἐστιν·
- τεκμαίρεται κινδύνους ἐκ τῶν πραγμάτων.
- 120 [Εὑρὼν δυστυχὴς χρυσίον εἷλε τοῦτο
- καὶ γέγονε κίνδυνος ἐκ τούτου τούτωι·
- ὁ δ᾽ εὐτυχής, κἂν ὄφιν εὕρηι ζῶντα,
- εἰς ὄφελος γίνεται τούτωι καὶ κέρδος.
- Σπάνιόν ἐστι τοῦ ἀγαθοῦ ἡ κτήσις,
- 125 τοῦ δ᾽ αὖ γε κακοῦ λίαν εὐχερέστατη.
- Δυστυχὴς ἅπας ἐν πᾶσι κονδυλίζει,
- τῶι δ᾽ εὐτυχεῖ πέφυκεν εὐθὺ τὰ πάντα.
- Οὐκ ἔστι μωρῶι φάρμακον τὸ καθόλου
- ουδὲ <καὶ> βοήθεια πλὴν τοῦ θανάτου.
- 130 μωρὸς τιμηθεὶς κατεπαίρεται πάντων,
- ἐπαινεθεὶς δὲ θρασύνεται <καὶ> πλέον.
- ὡς γὰρ ἄπορον κάμψαι κίονα μέγαν,
- οὕτως οὐδ᾽ ἄνθρωπον μωρὸν μεταποιεῖς.
- Αἱρετώτερον φρονίμοις συνδιάγειν
- 135 ἤπερ πλουσίοις μωροῖς καὶ ἀπαιδεύτοις.
- Γνῶσις ἐν μωρῶι πάλιν ἄλλη μωρία·
- γνῶσις ἐν μωρῶι κώδων ἐν ῥινὶ χοίρου.
- Δεινὸν τὸν μωρὸν γνώσεὡς τι μετέχειν·
- ἢν <δὲ> καὶ δόξης, δεινότατον εἰς ἅπαν·
- 140 ἢν δὲ καὶ νέος ὁ μωρὸς καὶ δυνάστης,
- παπαῖ καὶ ἰώ, φεῦ καὶ οὐαὶ καὶ πόποι.
- Οἴμοι, κύριε, μωροῦ σοφιζομένου·
- ποῦ τις τράποιτο; ποῦ βλέψοι; πῶς ὑποίσοι;
- Μωρὸς πάντως πέφυκε περισσοπράκτωρ·
- 145 μωρὸς βαλὼν πέδιλα πανταχοῦ τρέχει.
- Κρεῖσσόν σοι, μωρέ, πάμπαν μὴ γεννηθῆναι
- ἢ γεννηθέντα τῆι γῆι μὴ βηματίσαι.
- Περιστάσεσιν ἐμπίπτων μὴ ἐκλύου·
- πάντως γὰρ οὐδὲν θεοῦ πάθοιμεν δίχα.
- 150 Ὑβριζόμενος καὶ τὰ ἶσα μὴ λέγων
- σοφὸς δειχθήσηι καὶ φρόνιμος εἰς ἄγαν.
- Ἀνὴρ φρόνιμος ἐπικρατὴς ἀφρόνων,
- αὐτοκράτωρ δὲ τῶν παθῶν ὁ τοιοῦτος.
- Ἀνὴρ ὑψαύχην μισητὸς τοῖς ὁρῶσιν,
- 155 ἐπέραστος δὲ τοῖς πᾶσι ταπεινόφρων.
- Ἀπαιδευσίας μήτηρ ἡ παρρησία·
- παρρησία λέγεται παρὰ τὸ ἶσον·
- πέρα γάρ ἐστι τοῦ ἴσου καὶ τοῦ μέτρου.
- Ἤνεγκέ μοί τι κέρδος ἡ δυσπραξία,
- 160 ὥσπερ τὸν χρυσὸν ἐν πυρὶ δοκιμάζεις.
Cod. Laur. 87, 16. Fol. 353. sqq.
[Επεξεργασία]
- Φύσις πονηρὰ χρηστὸν ἦθος οὐ τίκτει.
- Κρεῖσσον ἀληθῶς ἐπιφυλλὶς δικαίου
- ἤπερ τρυγητὸς ἀσεβῶν παρανόμων.
- Δεινὸν τὸν μωρὸν γνώσεως συμμετέχειν·
- 5 ἂν δὲ καὶ δόξης, δεινότατὸν εἰς ἅπαν·
- ἂν δὲ καὶ νέος καὶ μωρὸς καὶ δυνάστης,
- παπαῖ καὶ ἰού, φεῦ καὶ οὐαὶ καὶ πόποι.
- Κρεῖσσον τῶι μωρῶι πάμπαν μὴ γεγεννῆσθαι
- ἢ γεννηθέντα τῆι γῆι μὴ βηματίσαι,
- 10 ἀλλὰ συντόμως Ἅιδηι παραπεμψθῆναι.
- Κρεῖσσον ἡττᾶσθαι τοῦ νικᾶν ἀπεικότως.
- Κρεῖσσον ὀλίγον καλὸν ἐξ εὐνομίας
- ἢ τὸ πολλοστὸν ἀπὸ παρανομίας.
- Κακοῖς συνεῖναι πάμπαν οὐκ ἐξισχύει
- 15 ὁ κεκτημένος μισοπόνηρον γνώμην.
- Ἐνεργείαι μὲν τῶν πονηρῶν δαιμόνων,
- τῆι τοῦ θεοῦ δὲ πάντως παραχωρήσει
- κακοποιοῦσιν οἱ κακοὶ τοὺς βελτίους
- πρὸς τὸ δειχθῆναι τούτους εὐριζοτέρους.
- 20 Μωροῖς φρόνιμος συνδιάγειν οὐ σθένει·
- ἀτονήσει γὰρ τῆι τούτων ἀντιθέσει,
- ἢ πῶς τὴν τούτων θρασύτητα νικήσοι;
- Αἱρετώτερον φρονίμοις συμπτωχεύειν
- ἤπερ συμπλουτεῖν μωροῖς καὶ ἀπαιδεύτοις.
- 25 καὶ μοὶ δοίη γε Χριστός συγκάκουχεῖσθαι
- φρονίμοις ἀνδράσι τε καὶ σοφωτάτοις
- ἤπερ συνευφραίνεσθαι μωροῖς ἀλόγοις.
- Τῆς λ<αθροβού>λ<ου> κρείττῶν ἀγάπης μάχη·
- φυλάττεται γὰρ πᾶς τις ἐκ τῆς δευτέρας,
- 30 εἰς δὲ τὴν πρώτην πλανηθεὶς.
- Πᾶν τὸ βιασθὲν τάχος ἐκκλίνει πάλιν,
- τὸ δ᾽ αὖ φυσικὸν καὶ μόνιμον ὑπάρχει.
- Τῶν Ἀρμενίων τὸ δεινότατον γένος
- ὕπουλόν ἐστι καὶ φαυλῶδες εἰς ἄγαν,
- 35 μανιῶδες τε καὶ τρεπτὸν καὶ βασκαῖνον,
- πεφυσιωμένον πάμπλειστα καὶ δόλου πλῆρες·
- εἶπέ τις οοφὸς περὶ τούτων εἰκότως·
- Ἀρμένιοι φαῦλοι μέν, κἂν ἀδοξῶσι,
- φαυλότεροι δὲ γίνονται δοξασθέντες,
- 40 πλουτήσαντες δὲ φαυλότατοι καθόλου,
- ὑπερπλουτισθέντες <δὲ> καὶ τιμηθέντες
- φαυλεπιφαυλότατοι δείκνυνται πᾶσι.
- Γυνὴ μοχθηρὰ καὶ φίλεργος καὶ οώφρων
- τὴν δυστυχίαν νενίκηκε προδήλως·
- 46 γυνὴ δὲ νωθρὰ καὶ μίσεργος καὶ φαύλη
- τὴν κακὴν ὄντως ἐπεσπάσατο μοῖραν.
- Ῥανίδα τύχης εἰκότως αἱρετέον
- ἢ κάλλος μορφῆς ἄγαν ἐξηιρημένον.
- Χάριν κεκτῆσθαι κρεῖττον παρὰ κυρίου
- 50 ἤπερ ἀχαρίτωτον κάλλος καὶ πλοῦτον.
- Κάλλος πέφυκεν εὔχροια πρὸ τῶν ὅλων,
- ἔπειτα μερῶν καὶ μελῶν συμμετρία.
- ῦλον γυναικῶν ὑπερισχύει πάντων·
- καὶ μάρτυς Ἔσδρας μετὰ τῆς ἀληθείας.
- 55 Κακὸν ἡ γυνὴ κἂν ὡραία τῶι κάλλει·
- τὸ γὰρ κάλλος κέκτηται παραμυθίαν·
- εἰ δ᾽ αὖ δυσειδὴς καὶ κακότροπος εἴη,
- διπλοῦν τὸ κακὸν παραμυθίας ἄτερ.
- Μέτριον κακὸν γυνὴ φαιδρὰ τῆι θέαι,
- 60 Όμως παρηγόρημα τὸ κάλλος ἔχει·
- εἰ δ᾽ αὖ καὶ γυνὴ καὶ δύσμορφος ὑπάρχοι,
- φεῦ τῆς συμφορᾶς, φεῦ κακῆς εἱμαρμένης.
- Ῥάιδιόν ἐστι τὸ κακὸν τοῦ βελτίου·
- τὸ γὰρ ἀγαθὸν ἔοικεν ἀναφόρωι,
- 65 τὸ δ᾽ αὖ πονηρὸν οἷον τῶι κατηφόρωι·
- καὶ πᾶς τις οἶδε, πόσον κατωφορίζειν
- εὐκοπώτερον ἤπερ ἀναφορίζειν.
- Ποθεῖς ἐπαίνους· ἐπαινετέα πρᾶττε!
- Ὁ πλοῦτὸν ἔχων καὶ μὴ διδοὺς ἐτέρωι,
- 70 ἐν οἷς εὐτυχεῖ, δυστυχεῖ δηλονότι
- εἰς ψυχικὸν φυλάττων ὄλεθρον τοῦτον,
- ὁ δ᾽ αὖ πενίαν εὐχαριστίαι φέρων
- δυστυχῶν εὐτύχησεν εἰς τὸν αἰῶνα.
- Τῆς αὐτῆς περὶ μοναχῶν.
- Μοναχός ἐστιν ἐαuτὸν μόνον ἔχων.
- 75 Μοναχός ἐστι μονολόγιστος βίος.
- Μοναχὸς ἔχων βιωτικὰς φροντίδας
- οὗτος πολλοστός, οὐ μοναχὸς κεκλήσθω.
- Μοναχοῦ βίος κουφότερος ὀρνέου.
- Μοναχοῦ βίος περιεργίας ἄνευ.
- 80 Μοναχοῦ βίος εἰρηνικὸς διόλου.
- Μοναχοῦ βίος ἀτάραχος καθάπαξ.
- Μοναχοῦ βίος ἡσύχιος διόλου.
- Μοναχός ἐστι πεπαιδευμένη γλῶττα.
- Μοναχός ἐοτι μὴ πλανώμενον ὄμμα.
- 85 Μοναχός ἐστι νοῦς κατεστηριγμένος.
- Μοναχός ἐστιν ἀπαράνοικτος θύρα.
- Μοναχός ἐστι στηριγμὸς ἀστηρίκτων.
- Μοναχός ἐστι καθίστορον βιβλίον
- δεικνύον ὁμοῦ τοὺς τύπους καὶ διδάσκον.
- 90 Βίος μοναστοῦ λύχνος φαίνων τοῖς πᾶσι.
- Βίος <μονα>στοῦ ὁδηγὸς πλανωμένων.
- Βίος μοναστοῦ φυγαδευτὴς δαιμόνων.
- Βίος μοναστοῦ θερα<π>ευτὴς ἀγγέλων.
- Βίος μοναστοῦ πρός δόξαν θεοῦ μόνου.
- 95 Τάξις ἀρίστη τοῦ παντὸς ἀρχομένου
- <καὶ> τελειοῦντος πᾶν ἔργον τε καὶ ῥῆμα
- θεὸν ποιεῖσθαι τὴν ἀρχὴν καὶ τὸ τέλος.