Αθηναΐς/Α/11/Το βιβλίον της φύσεως
| ←Βραχέα τινά περὶ τῶν διαφόρων μέσων του φωτισμοῦ | Ἀθηναΐς-Ἔτος Α΄, τεῦχος 11 Τὸ βιβλίον τῆς φύσεως |
Τὰ λίαν ἁρμόζοντα ἐνδύματα→ |
Ὡς πᾶν φυτὸν καὶ δένδρον καταρτίζεται ἐκ τοῦ χυμοῦ, ἀποτελοῦντος τὸ ὑλικὸν τοῦ οἰκοδομήματος τοῦ φυτοῦ, οὕτω καὶ πᾶν τοῦ σώματος μέρος ἐκ τοῦ αἵματος ἀποτελεῖται. Τὸ αἷμα ὅθεν ἐν τῷ ἀνθρωπίνῳ σώματι εἶναι ὅ,τι ὁ χυμὸς ἐν τῷ φυτῷ, εἶναι οὕτως εἰπεῖν ἡ ὕλη ἐξ ἧς οἱ οἰκοδομὴ τοῦ σώματος.
Ὡς τὸ θάλλον καὶ ὡραῖον ῥόδον ἐκ τοῦ κατ’ ἀρχὰς μικροῦ κάλυκος γίνεται, διὰ τοῦ χυμοῦ τοῦ διὰ τοῦ στελέχους αὐτοῦ διερχομένου, οὕτως ὁ μικρὸς τοῦ παιδὸς δάκτυλος γίνεται ὁ μέγας δάκτυλος τοῦ ἀνδρὸς, διὰ τοῦ αἵματος τοῦ διὰ τῶν ἀγγείων τοῦ βραχίονος χεομένου. Ὡς δὲ τὸ στέλεχος τοῦ φυτοῦ καθεκάστην μεῖζον γίνεται, οὕτω καὶ ὁ τοῦ παιδὸς βραχίων. Ὁ χυμὸς εἷναι ἡ τῆς αὐξήσεως τοῦ στελέχους ἀφορμὴ, τὸ αἷμα εἶναι ἡ τῆς τοῦ βραχίονος.
Ἐὰν ἀπὸ τινος φυτοῦ κόψῃς κλάδον τινα παύει οὗτος αὐξάνων, διότι ὁ χυμὸς δὲν ἔρχεται πλέον εἰς αὐτόν· ἀποθνήσκει ταχέως καὶ παρακμάζει. Οὕτως ἐὰν ὁ βραχίων παιδὸς ἀποκοπῇ δὲν δύναται ν’ αὐξήσῃ, διότι τὸ αἷμα δὲν ἔρχεται πλέον εἰς αὐτόν· ἀπαραλλάκτως ὡς ὁ ἀποκοπεὶς κλάδος, ἀποθνήσκει καὶ παρακμάζει.
Βλέπετε βλαστὸν ἐξερχόμενον τῆς γῆς· αὐξάνει οὗτος καὶ μεγεθύνεται καθ’ ἕκαστον ἔτος. Ταχέως γίνεται μικρὸν δένδρον. Μετὰ πολλὰ ἔτη γίνεται μέγιστος καὶ ἐξαπλόνει τοὺς μακροὺς αὐτοῦ κλάδους ἐπὶ μεγάλης ἐκτάσεως. Ὡς ὁ μικρὸς βλαστὸς γίνεται δένδρον οὕτω τὸ ἐν τῇ κοιτίδι βρέφος γίνεται ἀνήρ. Ὡς δὲ θεωρῶν τὸ δένδρον ἐννοεῖς ὅτι ἐκ τοῦ διά τοῦ διαρρέοντος ἐν αὐτῷ χυμοῦ κατέστη τοιοῦτον, οὕτω καὶ περὶ τοῦ ἀνθρώπου ὅτι ἔφθασεν εἰς τοιαύτην αὔξησιν διὰ τοῦ διὰ τῶν σωλήνων αὐτοῦ διαχεομένου αἵματος.
Εἶναι θαυμαστὸν ὁποία καὶ πόσα γίνονται ἐνίοτε ἐκ τοῦ αὐτοῦ χυμοῦ· παρατηρήσατε μηλέαν. Ἐκεῖ ὑπάρχει τὸ τραχὺ ξύλον, ὁ ἀνώμαλος φλοιὸς, τὰ τρυφερὰ φύλλα, τὰ ὡραῖα ἄνθη, καὶ ὁ εὐχάριστος καρπὸς, πάντα κατεσκευασμένα ἐκ τοῦ αὐτοῦ χυμοῦ. Ἀλλ’ ἡ ποικιλία τῶν ἐκ τοῦ αἵματος κατασκευαζομένων πραγμάτων εἷναι θαυμαστοτέρα.
Παρατηρήσατε τινὰ τῶν ἐκ τοῦ αἵματος κατασκευαζομένων. Ἰδέτε τὸ δέρμα, τὰς τρίχας, τοὺς ὄνυχας· θεωρήσατε τὰ ἁπαλὰ καὶ ἐρυθρὰ οὖλα καὶ τοὺς σκληροὺς καὶ λευκοὺς ὀδόντας ἐν τῷ στόματι. Εἶτα παρατηρήσατε τὸν ὀφθαλμόν. Ἰδέτε τὰ βλέφαρα, τὰς βλεφαρίδας, τὸ στερεὸν, μαργαριτόλευκον ἐπίβλημα τοῦ βολβοῦ καὶ τὸ φωτεινὸν παράθυρον εἰς τὸ πρόσθιον τοῦ ὀφθαλμοῦ μέρος. Ἰδέτε ἐντὸς τοῦ παραθύρου τούτου, τὸ στρογγύλον, κεχρωματισμένον παραπέτασμα, μὲ ἄνοιγμα ἐν τῷ μέσῳ ὃ ὀνομάζομεν κόρην.
Πάντα ταῦτα ὅσα βλέπετε γίνονται ἐκ τοῦ αὐτοῦ αἵματος. Ὑπάρχουσι πρὸς τούτοις πολλὰ ἄλλα ἐντὸς τοῦ σώματος τὰ ὁποῖα δὲν δύνασθε νὰ ἴδητε. Εἰσὶ τὰ σκληρὰ ὀστᾶ, οἱ ἐρυθροὶ μῦς, αἱ λευκαὶ καὶ στιλπναὶ χορδαὶ δι’ ὧν οἱ μῦς κινοῦσι τὰ ὀστᾶ, οἱ ἐλαφροὶ σπογγώδεις πνεύμονες, τὸ πυκνὸν καὶ στερεὸν ἧπαρ, ὁ ἁπαλὸς ἐγκέφαλος, τὰ λευκὰ νεῦρα κτλ.
Πόσον παράδοξον εἶναι ὅτι ὅλα τὰ μέρη ταῦτα τοῦ σώματος, τοσοῦτον ἀλλήλων διαφέροντα, κατασκευάζονται ἐκ τοῦ αὐτοῦ ὑλικοῦ, τοῦ αἵματος. Ἀλλὰ καὶ ἄλλο ἀκόμη. Ἡ εἰς τὰ ὦτα κηρώδης οὐσία γίνεται ἐκ τοῦ αἵματος καὶ ἡ χολὴ, τὸ πικρὸν ἐκεῖνο μίγμα τὸ ἐν τῷ ἦπατι κατασκευαζόμενον. Τὰ δάκρυα πρὸς τούτοις γίνονται ἐκ τοῦ αἵματος. Ὑπάρχουσι πλεῖστα ἄλλα ῥευστὰ ἐν τῷ σώματι τὰ ὁποῖα γίνονται ἐκ τοῦ κοινοῦ τούτου ὑλικοῦ. Ὁπόταν θεωρεῖτε ἐν τῷ ὀφθαλμῷ τινὸς θεωρεῖτε, ἐντὸς ὑδατώδους ῥευστοῦ, τὸ δὲ ὄπισθεν μέρος τοῦ βολβοῦ τοῦ ὀφθαλμοῦ πληροῦται ἔκ τινος ἐκχυλίσματος· ἀμφότερα ταῦτα ἐκ τοῦ αἵματος γίνονται.
Ἀλλὰ καὶ ἄλλο ἀκόμη. Αἱ ἀρτηρίαι καὶ φλέβες ἐν αἷς τὸ αἷμα ῥέει κατασκευάζονται ἐκ τοῦ αἵματος. Καὶ αὐτὴ ἡ καρδία ἡ τὸ αἷμα ἐκχύνουσα, εἶναι κατεσκευασμένη ἐκ τοῦ παρ’ αὐτῆς ἐκχυνομένου αἵματος. Τοῦτο εἶναι παράδοξον τόσον ὡςανεὶ θὰ ἦτον ἂν οἱ τοῖχοι διόρυγος κατασκευάζοντο ἐκ τοῦ ὕδατος τοῦ διὰ τούτων ῥέοντος, ἢ ἂν κατεσκευάζετο ἀντλία ἐκ τοῦ ὕδατος τοῦ παρ’ αὐτῆς ἐκχυνομένου.
- ↑ Τὴν ἐνδιαφέρουσαν ταύτην πραγματείαν, περιέχουσαν ἐν ἁπλῇ καὶ σαφεῖ ἐκφράσει γνώσεις περὶ τοῦ περιέργου τῆς φυσιολογίας κλάδου, τῆς φυσιολογίας τῶν ζώων, θὰ ἐπακολουθῇ παρέχων λίαν φιλοτίμως προσυνεχθεὶς λόγιος ἐκ τῶν παρ’ ἡμῖν, πρὸς ὃν ὀφείλομεν χάριτας.