Άγιος Νικόλαος

Άγιος Νικόλαος Συγγραφέας: Νικόλαος Δραγούμης

Πανδώρα 3, φύλλ. 57 (1. 8. 1852) 212-216

Περὶ τὰ τέλη δεκεμβρίου τοῦ 1827 ἔτους ἔσπευδον πρὸς τὴν Ἑλλάδα, ὅθεν εἶχον ἀναχωρήσει πρὸς καιρὸν χάριν σπουδῆς. Οἱ πειραταὶ τότε κατεμάστιζον τὰς ἑλληνικὰς θαλάσσας προχωροῦντες ἐνίοτε μέχρι καὶ αὐτῆς τῆς Ἰονίου. Τὰ τολμηρὰ κατορθώματά των, καὶ μάλιστα τὰ κατὰ τῶν Αὐστριακῶν, ἐφαίνοντο πολλάκις μυθώδη, ἀλλὰ καὶ ἡ φημιζομένη αὐτῶν ὠμότης ἐνεποίει δειλίαν οὐ τὴν τυχοῦσαν εἰς τοὺς μέλλοντας νὰ μεταβῶσιν εἰς τὸ Αἰγαῖον.

Ἐντεῦθεν προέκυψεν ἡ ἀνάγκη τοῦ νὰ μὴ ῥιψοκινδυνῶσι μόνα τὰ ξένα πλοῖα, ἀλλὰ νὰ συναπαίρωσι πολλὰ συγχρόνως, συγκροτοῦντα τὰς λεγομένας νηοπομπείας (convois), τὰς ὁποίας συνώδευον, προστασίας ἕνεκα, πλοῖα πολεμικά.

Δύω μῆνας ἀνέμεινα δυσανασχετῶν ἐν Ζακύνθῳ τὴν σύστασιν τοιαύτης νηοπομπείας. Ἀλλ' ἐπὶ τέλους εἰκοσιδύω νῆες Αὐστριακαὶ, ταξιαρχούμεναι ἀπὸ φρεγάταν καὶ οὐραγούμεναι ἀπὸ κορβέταν ὁμοεθνῆ, ἀφῆκαν τὸν λιμένα τῆς χλοανθοῦς καὶ καλλιγύναικος ἐκείνης νήσου, καὶ ἔστρεψαν τὰς πρώρας πρὸς ἀνατολάς. Γολέττα δέ τις νεοπαγὴς, εἰς Σάμιον μὲν ἀνήκουσα, σημαίαν δὲ φέρουσα Ἰόνιον, καὶ ὀνομαζομένη ὁ Ἅγιος Νικόλαος, συμπεριελήφθη μεταξὺ τῶν νηῶν τούτων, καὶ ἐπ' αὐτῆς ἐπέβην κἀγὼ, ἐφόδιον ἔχων εὐάριθμά τινα βιβλία, ὁρμὴν πρὸς τὴν πατρίδα ἀκατάσχετον, καὶ κενὸν βαλάντιον.

Τὴν πέμπτην ἡμέραν ἀπὸ τῆς ἀναχωρήσεως ἴδομεν τὴν νῆσον Σύρον. Ἐπλέομεν πλησίστιοι, καὶ λιγύπνους ἦτο ἡ αὖρα ἥτις ἐκύρτου τὰ ἱστία μας. Ἦτο τότε μεσημβρία, καὶ χαίροντες ἤδη διὰ τὴν αἰσίαν ἄφιξίν μας, ἐπεδόθημεν ῥωμαλέως εἰς τὸν καταβροχθισμὸν ὅλων μας τῶν τροφίμων.

Ἀλλ' ἡ χαρὰ ἦτο παράκαιρος.

Ἤμεθα περὶ τὸ τέλος τοῦ γεύματός μας ὅτε ἠκούσαμεν βαθὺν κρότον καννονίου.

- Πλοίαρχε! ἀνέκραξεν ἔντρομος ὁ πηδαλιοῦχος, ἐνῷ πάντες ἀνεπηδήσαμεν διὰ νὰ παρατηρήσωμεν πόθεν καὶ διὰ τί ὁ κρότος, ἡ φρεγάτα κατεβίβασε τὰ πανία της. Ἄνεμος ἐσηκώθη, καὶ θάλασσα ἔρχεται φρικτή.

- Κάτω τὰ πανία! ἀνεφώνησε μὲ φωνὴν Στέντορος ὁ πλοίαρχος.

Καὶ συγχρόνως ὅλα τὰ πλοῖα, ὑπείκοντα εἰς τὸ σῆμα, συνέστελλον κατεσπευσμένως τὰ ἱστία, καὶ ἔστρεφον τὴν πρώραν πρὸς τὴν Μῆλον, ἀφ' ἧς ἀπείχομεν ἤδη περὶ τὰ 50 μίλια.

- Τὸ πηδάλιον εἰς τὸ πλάγιον!

Ἀλλὰ μόλις ἐπρόφερε τὰς λέξεις ταύτας, καὶ τυφὼν εἰσπεσὼν συρίζων καὶ λάβρος ἐκινδύνευσε ν' ἀνατρέψῃ τὸ πλοῖον· ὅρος δὲ ὑγρὸν καὶ κινητὸν, ὁρμῆσαν ὡς γίγας κατὰ τῆς πρώρας, ἐχύθη παταγοῦν εἰς αὐτό.

Ὤ! ὁποῖος τρόμος!

Διὰ νὰ τὸν ἐννοήσῃς ἔπρεπε νὰ ἴδῃς τὸ πελώριον ἐκεῖνο κῦμα παφλάζον καὶ βαρύβρομον, κατακλῦον τὴν στένουσαν γολέτταν μας, καὶ ἐξωθοῦν καὶ παρασῦρον φύρδην μίγδην καὶ ἀνθρώπους, καὶ σκεύη ναυτικὰ, καὶ πινάκια, καὶ κώπας, καὶ σχοινία.

Νέος ἔτι καὶ εὔρωστος ἐσηκώθην παλαίων πρὸς τὸ θριαμβεῦσαν κῦμα. Ἀλλὰ σιδηροῦν τι ἐργαλεῖον, προσβληθὲν βιαίως ἀπὸ τὴν θάλασσαν, ἔπεσε βαρὺ κατὰ τῆς κεφαλῆς μου, καὶ ἤθελε μὲ ἀφήσει νεκρὸν ἐὰν ἡ χείρ μου προλαμβάνουσα δὲν τὸ ἀντέκρουεν. Αἱ λέμβοι, παρασυρθεῖσαι ἀπὸ τὸ ῥεῦμα, ἐπελαγοδρόμουν ἤδη συνωθούμεναι καὶ συγκρουόμεναι, καὶ πρόβατά τινα εὑρεθέντα ἐντὸς αὐτῶν, μᾶς ἀνήγγελλον διὰ γοερῶν βληχηθμῶν τὸ δεινὸν τῆς νέας των θέσεως.

- Ἠξεύρεις τί μᾶς λέγουν τὰ ταλαίπωρα αὐτὰ πρόβατα! ἠρώτησέ τις ναύτης ἕνα τῶν συντρόφων του.

Ὁ ἐρωτηθεὶς ἔσεισεν ἀνανεύων τὴν κεφαλήν.

- Ὅτι δὲν θὰ φάγωμεν πλέον ψητόν! αὐτὸ μᾶς λέγουν.

Ἐνῷ δὲ αἱ συνήθεις εἰς τοὺς ναύτας αὐταὶ ἀστειότητες ἔπληττον δυσαρέστως τὰς ἀκοάς μου, ἡ θάλασσα ἐμυκᾶτο ἔτι μᾶλλον λυσσῶσα.

- Εἰς τὴν ἀντλίαν, ἐσάλπισεν ὁ πλοίαρχος. Καὶ εὐθὺς ὅλοι ἠσχολήθησαν εἰς τὸ νὰ ἐλαφρύνωσι τὸ πλοῖον, διοχετεύοντες τὸ φοβερὸν ὕδωρ ἐκτὸς αὐτοῦ. Ναὶ μὲν ὁ κίνδυνος ἦτο μέγας, ἀλλ' ἡ ἐλπὶς τοῦ ἀνθρώπου μεγαλῃτέρα, καὶ αὐτὴν ὑπεστήριζεν εὐτυχῶς ἡ ἰδέα ὅτι ἡ γολέττα ἦτο πρωτόπλοος. Εἰς μάτην ὁ ἄνεμος ἔπνεε βιαιότερος· οἱ ναῦται, (καὶ δὲν εἴχομεν ὀλίγους, ἐπειδὴ ἀποβληθέντες, κατὰ νέον τινὰ νόμον, ἀπὸ τὰ πλοῖα τῶν Ἑπτανησίων, ἐπανήρχοντο εἰς τὴν πατρίδα) καταβεβρεγμένοι καὶ ἀνακομβωμένοι, ἐγέλων καὶ ἠστεΐζοντο.

Ἀλλὰ μετ' ὀλίγον καὶ οὐρανὸς καὶ θάλασσα ἠλλοιώθησαν, καὶ οἱ γενναιότεροι τῶν ναυτῶν ἤρχισαν νὰ τρέμωσιν. Ἀπὸ τὴν σιωπὴν καὶ τὴν αἰφνιδίαν κατήφειάν των ἐμάντευσα ὅτι μέγας ἦτο ὁ προσδοκώμενος κίνδυνος.

Καὶ τῳόντι, ὁ οὐρανὸς ἐσκοτίσθη· ὁ ὁρίζων, περισταλεὶς πανταχόθεν, μᾶς περιέκλεισεν ὡς ἐντὸς φυλακῆς, ἡ θάλασσα ἔγεινε μαύρη, καὶ ἐκόπασεν ὁ ἄνεμος. Μ' ἐφαίνετο ὅτι ὁ Χάρων ἐκάθητο δρεπανηφόρος ἐπὶ τῶν κεφαλῶν μας, καὶ ἡτοιμάζετο νὰ μᾶς θερίσῃ. Τὰ νέφη, ἐξωγκούμενα μικρὸν κατὰ μικρὸν, κατέβησαν πρὸς ἡμᾶς, συνεσωρεύθησαν, καὶ κατεκάλυψαν ὅλον τὸν οὐράνιον θόλον. Καὶ σιωπὴ ἐπεκράτησε βαθυτάτη μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων, καὶ μεταξὺ τῆς φοβερᾶς ἐκείνης φύσεως!

Τὴν σιωπὴν ταύτην, φρικτοτέραν καὶ τῆς φρικτοτέρας τρικυμίας, διέκοπτεν ἐνίοτε ὁ τρισμὸς τῶν ἱστῶν. Ἐν τοσούτῳ τὸ πλοῖον ἐκυμαίνετο ἀκαταπαύστως, ποτὲ μὲν καταβαῖνον εἰς τῆς θαλάσσης τὸν βυθόν, ποτὲ δὲ ἀνυψούμενον ἐπὶ τῆς κορυφῆς τῶν κυμάτων.

- Πλοίαρχε! ἀνεφώνησεν ὁ ναύκληρος· κύτταξε!

- Τί;

- Ὄπισθέν μας· δὲν βλέπεις τί μᾶς στέλλει ὁ Τσικνιάς;

Ὅλοι ἐστρέψαμεν ἀμέσως τὸ πρόσωπον πρὸς τὸ μέρος ἐκεῖνο τοῦ ὁρίζοντος, καὶ ἴδομεν ὅτι δὲν ἦτο ὅμοιος μὲ τὸν λοιπόν· διότι, πρὸς τὴν ἄκραν αὐτοῦ διεγράφετο γραμμή τις ὑπόλευκος, ἥτις ἐξηπλοῦτο καὶ ἀνεπτύσσετο καθόσον ἐπλησίαζε πρὸς ἡμᾶς ἡ βραγχνώδης βοὴ τὴν ὁποίαν ἠκούσαμεν τότε συγχρόνως. Καὶ μετὰ μικρὸν κόνις ὑγρὰ, ἐρχομένη ἐκ τοῦ αὐτοῦ μέρους, ἔπεσε καθ' ἡμῶν, καὶ λεπταὶ ψεκάδες διεπέρων τὸ σῶμά μας ὡς μυρίαι βελόναι ὀξύταται.

- Βρέχει; ἠρώτησα μὲ φωνὴν τρέμουσαν.

- Εἶναι θάλασσα, ἀπεκρίθη ὁ πλοίαρχος, καὶ προμηνύει τρικυμίαν. Ἔχετε τὸν νοῦν σας, ἀδέλφια!

Καὶ τῳόντι ἦλθεν ἡ τρικυμία, καὶ ἦλθε μόνη, χωρὶς βροντῶν, χωρὶς ἀστραπῶν, χωρὶς κεραυνῶν, ἀλλὰ φρικαλέα καὶ στυγερά. Αἱ λευκαὶ τῶν κυμάτων κορυφαὶ, ἀναρπαζόμεναι ἀπὸ τὸν ἄνεμον, ὅστις ἔτρεχεν ἐπ' αὐτῶν ὡς θυμοειδὴς ἵππος ἐπὶ πεδιάδος, ἐξωμαλύνοντο ἀπὸ τὴν ἀκατανίκητον δύναμίν του· καὶ δὲν ἐβλέπομεν πλέον θάλασσαν, ἀλλὰ θαλάσσης ἀφρόν. Τὰ σχοινία, αἱ κεραῖαι, τὰ ἔμβολα συνετρίβοντο ὡς ὕαλος εὔθραυστος καὶ διεσκορπίζοντο ἀπὸ τὸν ἄνεμον ὡς νέφη ἐλαφρά. Οἱ ἱστοὶ κατεκόπησαν ὡς λεπτὰ κλαδία ἐξηραμμένα, καὶ τὸ σκάφος τῆς μικρᾶς γολέττας ἐθαλασσομάχει γυμνὸν ὡς ἄλλος Κυναίγειρος.

Ὁ κίνδυνος εἶχεν ἀποδιώξει ἀπὸ τὴν καρδίαν ὅλων ἡμῶν καὶ τὸν ἐλάχιστον φόβον καὶ ὅλοι ὑπηκούομεν πρόθυμοι εἰς τὰς διαταγὰς τοῦ πλοιάρχου· ἄλλοι ἔκλειον τὰς καταπακτὰς, ἄλλοι συνήθροιζον τὰ ναυάγια, ἄλλοι ἠσχολοῦντο εἰς τὸ ἀντλίον, καὶ ἄλλοι ἐκράτουν τὸν οἴακα τοῦ πηδαλίου. Ὡς καὶ αὐταὶ αἱ γυναῖκες ἐπεκαλοῦντο ἐν σιωπῇ καὶ μὲ ὀφθαλμὸν ἄδακρυν τὴν θείαν ἀντίληψιν.

Αἴφνης πολιός τις ναύτης, δοκιμώτερος καὶ αὐτοῦ τοῦ πλοιάρχου, ἐφάνη ἀνελθὼν ἀπὸ τὸ κῦτος τοῦ πλοίου. Τὸ πρόσωπόν του ἦτο κάτωχρον, καὶ τὴν κατάλευκον κόμην του ἐκυμάτιζε βιαίως ὁ ἄνεμος. Σιωπηλὸς δὲ καὶ σκυθρωπὸς διευθύνθη πρὸς τὸν πλοίαρχον κρατούμενον ἀπὸ σχοινίου δεδεμένου περὶ τὸν ἐργατοκύλινδρον.

- Πλοίαρχε! εἶπε, τὸ νερὸν ἐμβαίνει ὡς χείμαῤῥος· ἀδύνατον νὰ τὸ ἐμποδίσω· ἓν ἀπὸ τὰ δύω κατάρτια ἐκτύπησε τὸ δεξιὸν πλευρὸν καὶ ἤνοιξε μεγάλην τρύπαν.

Ἐν τοσούτῳ ἡ γολέττα οὐριοδρομοῦσα, εἰ καὶ ἄνευ ἱστίων, ὠθεῖτο πρὸς τὴν Μῆλον.

- Γρήγορα πανὶ καὶ πίσσα! ἀνέκραξε βροντοφώνως ὁ πλοίαρχος. Μὴ φοβῆσθε, ἀδέλφια, δὲν εἶναι τίποτε.

Ἀλλὰ μόλις εἶπε, καὶ τὸ σκάφος ἀνυψωθὲν ἀπὸ κῦμα γιγάντειον, ἐκλονήθη σφοδρῶς, καὶ κατέπεσεν εἰς τὸ βάραθρον.

Ὅλοι ἐνομίσαμεν ὅτι ἡ ὥρα ἐκείνη ἦτο ἡ τελευταία!

Τὴν αὐτὴν ἴσως ἐκείνην ὥραν καὶ ὁ Κυβερνήτης Καποδίστριας, ἐρχόμενος εἰς τὴν Ἑλλάδα, ἐκινδύνευσε νὰ πνιγῇ μεταξὺ Κυθήρων καὶ Πελοποννήσου, εἰ καὶ ἀναβαίνων δίκροτον ἀγγλικόν. Ἀλλ' εὐγνῶμον ἤδη τὸ κῦμα τῆς Ἑλληνικῆς θαλάσσης ἐσεβάσθη τὸν ἄνδρα, οὗτινος τὸ αἷμα ἔχυσαν μετὰ ταῦτα χεῖρες ἀγνώμονες.

- Κάμετε χύσιν! Ἔκραξεν ὁ ἀτρόμητος πλοίαρχος.

- Φοβοῦμαι μὴ δὲν εἶναι πλέον καιρὸς, ἀπεκρίθη ὁ γέρων ναύτης, κρατῶν ἐπιβύστραν, καὶ καταβαίνων διὰ νὰ κλείσῃ τὴν θανατηφόρον ὀπήν.

Φρικαλέα ἦτο ἡ σκηνὴ ἐκείνη! Δὲν ἔβλεπον εἰμὴ σκότος, χάος, ναυάγια, θάλασσαν, ἀγωνιῶντας, πρόσωπα πελιδνά, βλέμματα ἑτεροπλανῆ καὶ ἄγρια, βραχίονας τεινομένους πρὸς ξύλον ἢ πρὸς σχοινίον, καὶ γυναῖκας ἐνστερνιζομένας σπασματωδῶς τὰ τέκνα των. Ἴδον τὸν θάνατον ἐπικείμενον, καὶ οἱ τελευταῖοί μου λογισμοὶ ἐστράφησαν πρὸς τὴν μητέρα μου!

Καὶ μετ' ὀλίγον δὲν ἔβλεπον τίποτε· δὲν ἠσθανόμην οὐδὲ λογισμοὺς οὐδὲ πόθους· τὸ στόμα μου ἔπινεν ἤδη κῦμα πικρόν!…

Ὡς ἀθλητὴς, καταβληθεὶς μὲν ἀπὸ τὸν ἀντίπαλον, ἀλλ' ἀναστὰς μανιωδέστερος ἢ πρότερον κατὰ τοῦ καταβαλόντος, οὕτω ἀνηγέρθη καὶ ὁ Ἅγιος Νικόλαος. Καὶ συγχρόνως φωνὴ εὐάγγελος ἠκούσθη ὅτι ἐκλείσθη ἡ ὀπή.

Καὶ ἀμέσως ἀναστάντες ὡρμήσαμεν πρὸς πᾶν ὅ,τι περιεῖχε τὸ πλοῖον, καὶ παρεδώκαμεν αὐτὰ εἰς τὸν Ποσειδῶνα. Καὶ μὲ καρδίαν ἄτεγκτον ἀπεχαιρέτισα καὶ τὸν Πλούταρχόν μου, καὶ τὸν Ἀριστοτέλη μου, καὶ τὸν Κικέρωνά μου, καὶ τὰ Προλεγόμενα τοῦ Κοραῆ.

Ἀλλὰ δὲν ἀνέστησαν ὅλοι! Ἐντὸς δέματος σχοινίου κυκλοτεροῦς ἐκάθητο μελανείμων γυνὴ Κρῆσσα. Ἐπὶ τῶν γονάτων της εἶχεν ἐξηπλωμένον βρέφος διετὲς, καὶ μὲ βλέμμα ἱλαρὸν, καὶ μὲ φωνὴν γλυκερὰν ἔλεγε πρὸς αὐτὸ ὅτι παρῆλθεν ὁ κίνδυνος. Ἔλεγε καὶ κατεκάλυπτε τὰς παρειάς του μὲ φιλήματα φλογερὰ, φιλήματα τὰ ὁποῖα ἐξέρχονται ἀπὸ μόνον μητρὸς χείλη, καὶ προσέφερε πρὸς αὐτὸ τὸ γάλα τοῦ στήθους της, καὶ τὸ ἐθέρμαινε περιπτυσσομένη, καὶ τὸ συνετάρασσε διὰ νὰ ἐξυπνήσῃ.

- Ἐξύπνα, ἔλεγε, φῶς μου! ἐξύπνα παρηγορία μου! σὺ καὶ σύζυγος, καὶ πατήρ, καὶ τέκνον μου! Τρεῖς μῆνες εἶναι ἀφοῦ ἔχασα τὸν πατέρα σου! σὺ μ' ἔμεινες τὸ μόνον μου ὑποστήριγμα! ἐξύπνα, ἀγάπη μου, ἐπέρασεν ὁ κίνδυνος.

Καὶ φλόγες στοργῆς ἐξεχέοντο ἀπὸ τοὺς ἀμυγδαλοειδεῖς καὶ ὑγροὺς ὀφθαλμούς της! Καὶ θερμαὶ ἦσαν αἱ φλόγες, ἀλλὰ ψυχρὸν τὸ σῶμα ὡς μάρμαρον.

Καὶ τὸ παιδίον δὲν ἐξύπνα! διότι ἡ μακροβλέφαρος Κρῆσσα γυνὴ εἶχεν ἀπορφανισθῆ καὶ ἀπ' αὐτοῦ τοῦ τέκνου της!

Ἐν τοσούτῳ τὸ πλοῖον ὠθεῖτο πρὸς τὴν Μῆλον· πρὸς αὐτὴν εἶχον στρέψει τὴν πρώραν καὶ αἱ ἄλλαι σύμπλοοι νῆες· ἀλλὰ δὲν ἐβλέπομεν οὐδεμίαν, διότι ἦτο βαθὺ τὸ σκότος.

Ὁλόκληρον νύκτα, νύκτα ἀτελεύτητον ἀγωνίας, ἐπαλαίσαμεν πρὸς τὴν θάλασσαν, ἢ πρὸς τὸν θάνατον μᾶλλον· διότι, εἰ καὶ φθάσαντες ἐντός τινων ὡρῶν πρὸ τῆς Μήλου, ἠδυνατοῦμεν νὰ εἰσέλθωμεν εἰς τὸν λιμένα διὰ τὸν ἐπικρατοῦντα ψηλαφητὸν ζόφον.

Ἐφάνη τέλος πάντων καὶ τὸ φῶς τῆς ἡμέρας, ἀλλὰ δὲν ἀνέτειλε καὶ ὁ ἥλιος· ὁ οὐρανὸς ἦτο πάντοτε νεφελώδης καὶ μελανὸς, καὶ ἀκράτητος ἐξηκολούθει ὁ λαίλαψ.

Εἰσελθόντες εἰς τὸν λιμένα, ἐῤῥίψαμεν πρός τινα γωνίαν τὴν ἄγκυραν, τὸ μόνον εὐτυχῶς περισωθὲν ἐξ ὅλων τῶν σκευῶν τοῦ πλοίου.

Ὁ εὐρύτατος οὗτος λιμὴν ἦτο τότε σχεδὸν κενὸς μικρά τινα πλοῖα ἐσαλεύοντο μόνον ὑπὸ τῶν κυμάτων, καὶ μεταξὺ αὐτῶν ὁ πελώριος Πορθητὴς (Conquérant), τὸ δίκροτον αὐτὸ ἐφ' οὗ ἐπέβαινεν ὁ Ναύαρχος τῆς Γαλλίας Δερινιὺ, καταβιβασμένας ἔχων καὶ τὰς σημαίας, καὶ τὰς κεραίας, καὶ τὰς ἀτράκτους, ἐδείκνυεν ὅτι φρικτὴ ἦτο ἡ θύελλα καὶ ἐν αὐτῷ ἐκείνῳ τῷ λιμένι.

Δὶς ἔστειλεν ὁ Ναύαρχος τὴν μεγάλην τοῦ δικρότου λέμβον διὰ νὰ βοηθήσῃ τὴν ἄπορον γολέτταν μας, καὶ δὶς ἀνετράπη ἡ λέμβος. Τίς ἄλλος πλέον ἐδύνατο νὰ μᾶς συνδράμῃ;

Μετ' ὀλίγον τὸν ἄνεμον συνώδευσε χιὼν κρυερὰ καὶ ψῦχος ἀλγεινὸν, καὶ παγετὸς ὑπερβόρειος· ὅλοι κατέβημεν εἰς τὸ ὑπόστρωμα. Ἀλλὰ τὸ ψῦχος ἐπηύξανε τὴν πεῖναν τὴν ὁποίαν δὲν εἴχομεν πῶς νὰ θεραπεύσωμεν.

Τρεῖς ἔτι ἡμέρας διήρκεσεν ἡ θύελλα ἐκείνη καὶ ἡ χιὼν, καὶ τρεῖς ἡμέρας καὶ ἴσας νύκτας ἐῤῥιγοῦμεν καὶ ἐλιμώττομεν. Ἐνίοτε προτείνων ἐξ ἀπελπισίας τὴν κεφαλὴν ὑπὲρ τὸ κατάστρωμα, ἔβλεπον ἔρημον τὴν παραλίαν τῆς νήσου πολίχνην, καὶ οὐδὲ κἂν ζῶον κατοικίδιον παρ' αὐτήν. Καὶ μ' ἐφαίνετο ὅτι ἔζων κατὰ τὴν πανώλεθρον ἐκείνην τοῦ Πελοποννησιακοῦ πολέμου ἐποχὴν, καθ' ἣν οἱ Ἀθηναῖοι ἠρήμωσαν τὴν Μῆλον, ἀποσφάξαντες ἠβηδὸν, ὡς ἔλεγεν ὁ καταποντισθεὶς Πλούταρχός μου, τοὺς ἄνδρας, καὶ ἀπαγαγόντες εἰς αἰχμαλωσίαν τὰ βρέφη καὶ τὰς γυναῖκας.

Τὴν τρίτην νύκτα ἐκόπασε καὶ ὁ ἄνεμος καὶ ἡ χιὼν, καὶ τὴν πρωΐαν τῆς ἐπιούσης, δύω λέμβοι τοῦ Πορθητοῦ, ἐλθοῦσαι πρὸς ἡμᾶς, προσέφερον βοήθειαν.

Ἐνθυμοῦμαι ὅτι ἐμέτρησα τὴν ἐστοιβασμένην παρὰ τὸν αἰγιαλὸν χιόνα, καὶ ὅτι εἶχε βάθος δύω ποδῶν. Ὁμοία χιὼν ἔπεσε καὶ ἐπὶ τῆς Παρκερείου ἐποχῆς· μὴ λησμονήσωμεν δὲ τὴν περίεργον σύμπτωσιν ὅτι καὶ τότε ὁ Πάρκερ ὡδήγει τὸν Κυβερνήτην εἰς τὴν Ἑλλάδα.

Τρεῖς ἡμέρας καὶ τρεῖς νύκτας καθημένη ἄσιτος καὶ ἄϋπνος σχεδὸν ἡ Κρῆσσα γυνὴ, ἠγωνίζετο νὰ ζωογονήσῃ τὸ τέκνον της. Γέλως σαρδόνιος διέστελλεν ἐνίοτε τὰ ὠχρὰ καὶ κατάψυχρα χείλη της, καὶ τὸ βλέμμα της δὲν ἦτο πλέον ὡς καὶ πρὶν μαλακόν. Οἱ ἀπλανεῖς καὶ μαρμαρόεντες ὀφθαλμοί της ἐμαρτύρουν ὅτι εἶχε παραφρονήσει! Κἀνεὶς δὲν ἐδύνατο νὰ τὴν καταπείσῃ ν' ἀφήσῃ ἀπὸ τὰς ἀγκάλας της τὸ ἄπνουν ἐκεῖνο πτῶμα.

Ἐναγκαλιζομένη αὐτὸ περιπαθῶς ἀνέβη εἰς τὸ κατάστρωμα τὴν τετάρτην ἡμέραν διὰ ν' ἀποβῇ μεθ' ἡμῶν εἰς τὴν ξηράν. Μόλις δὲ ἴδε τὴν γῆν καὶ ἀνέλαβε τὰς φρένας· καὶ ἀναφωνήσασα δίς,

- Παναγία μου! ἀνάστησε τὸ τέκνον μου, ἔχυσε κρουνοὺς δακρύων. Ἀλλὰ μετ' ὀλίγον ὁ σαρδόνιος γέλως ἐπανῆλθε, καὶ συνδιελέγετο μὲ τὸ τέκνον της, καὶ ἔδιδε πρὸς αὐτὸ γάλα ὡς ἂν ἔζη.

Μόλις ἔγεινε γνωστὸν τὸ συμβὰν εἰς τὴν νῆσον, καὶ γυναῖκες μυρολόγοι, φοροῦσαι ἔνδυμα ἀπηρχαιωμένον, συνελθοῦσαι εἰς τὴν καλύβην ὅπου εἴχομεν ἀποθέσει τὴν ταλαίπωρον παράφρονα, ἐκόπτοντο θρηνοῦσαι καὶ τὴν μητέρα καὶ τὸ τέκνον.

Ἀλλὰ πῶς ν' ἀποσπάσωμεν ἀπὸ τὰς ἀγκάλας της τὸν νεκρόν; πῶς, ἀφοῦ δὲν ἐνέδιδεν οὐδ' εἰς παρακλήσεις, οὐδ' εἰς ἀπειλὰς, οὐδ' εἰς τὴν βίαν αὐτήν; Ὅλων, καὶ τῶν ναυτῶν αὐτῶν, ἡ καρδία εἶχε συγκινηθῆ, καὶ εἰς ὅλων ἡμῶν τοὺς ὀφθαλμοὺς ἐκυκλοφόρουν δάκρυα.

Ἡμίγυμνος, τὴν κόμην ἔχουσα λυτὴν, καὶ κοίλας τὰς πρὶν τρυφερὰς καὶ ῥοδοχρόους παρειὰς, ἔστρεφεν ἡλίθιον τὸ βλέμμα πρὸς ἕνα ἕκαστον ἡμῶν.

Καὶ αὐτὴ ἐσιώπα, καὶ ἡμεῖς ἐσιωπῶμεν σιγὴν βαθυτάτην καὶ θλιβεράν.

Τέλος προσηλώσασα ἐπ' ἐμὲ τοὺς ὀφθαλμούς, καὶ δακτυλοδεικτήσασά με,

- Ἐκβῆτε, ἔκραξεν, ὅλοι, αὐτὸς μόνος ἂς μείνη.

Ὅλοι ὑπήκουσαν, κ' ἐγὼ ἔμεινα μόνος· οἱ πόδες μου ἔτρεμον, καὶ τὰ γόνατά μου ἐλύοντο, διότι ἐφοβούμην τὴν παράφρονα. Ἀφῆκα δὲ τὴν θύραν ἡμίκλειστον, καὶ ἤκουον τὸ μελαγχολικὸν κελάρυσμα τῆς θαλάσσης, ἀνακαλοῦν εἰς τὴν μνήμην μου ὅλην τὴν παρελθοῦσαν συμφοράν.

- Ξανθὸς, μὲ εἶπεν, ἦτον ὡς σὲ ὁ σύζυγός μου, καὶ τὸ μέτωπον, καὶ τὰ χείλη τοῦ ὡμοίαζαν τὰ ἐδικά σου… Νὰ, κύτταξε, ἐπρόσθεσε μὲ φωνὴν διακεκομμένην… ὁ υἱός του τὸν ὁμοιάζει… ὀλίγον τὸν ἐγνώρισεν… ἐπειδὴ τὸν ἔφαγεν ἡ θάλασσα… τρεῖς χρόνους τὸν εἶχα… Κ' ἐγὼ νέα… δεκαεπτὰ χρόνων…

Καὶ ἔκλαυσεν ἡ ταλαίπωρος.

- Τὸν ὁμοιάζεις, ἐπανέλαβε φρίσσουσα… ὤ! ναὶ, τὸν ὁμοιάζεις… δός τον τὸ τέκνον του.

Καὶ ἀπέθεσεν εἰς τὰς ἀγκάλας μου τὸ ὄζον πτῶμα.

Ὡς ἀστραπὴ ἐξῆλθον ἀπὸ τὴν καλύβην.

Ἕξ ἡμέρας διέτριψα ἔκτοτε εἰς τὴν Μῆλον· καὶ καθ' ἑκάστην ἔβλεπον τὴν ἀθλίαν ἐκείνην ἀναβαίνουσαν συνεχῶς εἰς βράχον ἀπότομον, καὶ προσηλοῦσαν πλήρεις δακρύων τοὺς ὀφθαλμοὺς πρὸς τὸ βάθος τοῦ ὁρίζοντος. Ἐφαίνετο ὅτι ἐζήτει ὂν προσφιλὲς, τὸ ὁποῖον ὅμως μὴ ἀνευρίσκουσα ἀπηλπίζετο.

Κατηφὴς ἐπέστρεφεν εἰς τὴν καλύβην της· καὶ δὲν ἐμειδίων τὰ χείλη της εἰμὴ ὁσάκις μ' ἔβλεπε καὶ μὲ ἠρώτα,

- Τὸν ἔδωκες λοιπὸν τὸ παιδίον του;